Datos Identificativos 2016/17
Asignatura (*) Metodoloxía da investigación por enquisas Código 615G01303
Titulación
Grao en Socioloxia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencia Política da Administración
Coordinación
Golías Pérez, Montserrat
Correo electrónico
montserrat.golias@udc.es
Profesorado
Golías Pérez, Montserrat
Correo electrónico
montserrat.golias@udc.es
Web
Descrición xeral O obxectivo desta materia, é coñecer todos os procesos na realización dunha investigación mediante enquisas. Desde a elección da técnica, o seu deseño, aplicación e a análise dos resultados. Coñecer a utilización desta metodoloxía non só no ámbito académico ou da investigación social, senón tamén noutros ámbitos profesionais.

Competencias do título
Código Competencias do título
A5 Aprendizaje de los conceptos y de las técnicas estadísticas aplicadas a la sociedad humana.
A7 Conocimiento y dominio de la metodología de las ciencias sociales y de sus técnicas básicas y avanzadas (cuantitativas y cualitativas) de investigación social; con especial atención a los aspectos de muestreo y de los programas informáticos de aplicación.
A8 Análisis de las transformaciones y evolución de las sociedades contemporáneas.
A9 Análisis de los principales conceptos y generalizaciones sobre la sociedad humana y sus procesos.
A13 Habilidades para la evaluación y realización de estudios de calidad y satisfacción.
A14 Capacidades en elaborar, utilizar, e interpretar indicadores sociales e instrumentos de medición social.
A15 Conocimientos y habilidades para plantear y desarrollar una investigación aplicada en las diferentes áreas de la sociedad.
A16 Conocimientos y habilidades técnicas para la produción y el análisis de los datos cuantitativos y cualitativos.
A17 Conocimientos y habilidades en la búsqueda de información secundaria en las diferentes fuentes (instituciones oficiales, bibliotecas, internet, etc.).
A18 Capacidades en evaluar los proyectos de políticas públicas y de intervención social, así como sus resultados.
A19 Capacidades para definir, localizar y contactar la población objeto de integración social.
A26 Saber elegir las técnicas de investigación social (cuantitativas y cualitativas) pertinentes en cada momento.
A27 Conocimientos y habilidades de las técnicas de muestreo y de trabajo de campo.
B1 Capacidad de organización y planificación.
B3 Capacidad de análisis y síntesis.
B4 Resolución de problemas.
B5 Capacidad de gestión de la información.
B13 Razonamiento crítico.
B25 Capacidades para relacionar los conocimientos de la sociología y de otras disciplinas afines.
B26 Capacidades en reconocer el carácter global y local de los fenómenos sociales.
B27 Capacidades en reconocer la complejidad de los fenómenos sociales.
C3 Utilizar las herramientas básicas de las tecnologías de la información y las comunicaciones (TIC) necesarias para el ejercicio de su profesión y para el aprendizaje a lo largo de su vida.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.
C8 Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Ser capaz de deseñar un proxecto completo de investigación, dende o principio ao final. A5
A7
A14
A16
A17
A26
A27
B3
B5
C3
C8
A27 Coñecementos e habilidades das técnicas de muestreo e de traballo de campo. A13
A15
B1
C8
A26 Saber escoller as técnicas de investigación social (cuantitativas e cualitativas) pertinentes en cada momento. A15
A18
B3
B4
B13
C8
A17 Coñecementos e habilidades na procura de información secundaria nas diferentes fontes (institucións oficiais, bibliotecas, internet, etc.). A8
A9
A26
C8
A16 Coñecementos e habilidades técnicas para a produción e a análise dos datos cuantitativos e cualitativos. A16
B26
B27
C6
A15 Coñecementos e habilidades para suscitar e desenvolver unha investigación aplicada nas diferentes áreas da sociedade. A9
A13
A16
B3
B4
B5
C6
C8
A7 Coñecemento e dominio da metodoloxía das ciencias sociais e das súas técnicas básicas e avanzadas (cuantitativas e cualitativas) de investigación social; con especial atención aos aspectos de muestreo e dos programas informáticos de aplicación. A5
A7
A14
A15
A16
A19
A26
A27
B3
B4
B5
B25
B27
C3
C6
C8

Contidos
Temas Subtemas
1. Introducción a) Orixe das enquisas.
b) Razons para realizar unha enquisa.
c) Temas posibles.
d) Expectativas e roles.
e) Cuestions éticas.
2. Deseño e planificación da enquisa a) Deseño do proxecto.
b) Adecuación do deseño aos obxetivos.
c) Do modelo de análise á operativización dos conceptos
d)A medida e tipos de medida
e) Fases dunha investigación mediante enquisas.
f) O valor e a prioridade da información.
3.Características xerais da investigación por enquisas a)Definición e rasgos característicos da enquisa
b) Tipos de enquisa
c) O deseño da mostra
4. Desenvolvimento dos instrumentos para a enquisa II: a estructura do cuestionario e as preguntas:
a) Partes o secciones dun cuestionario.
b) O fluxo das preguntas.
c) As preguntas e os seus tipos.
d) A redacción das preguntas.
e) Fontes do sesgo nas preguntas.
f) Formato e lonxitude do cuestionario.
g) As instruccions para a cumprimentación do cuestionario.
h) A validez das preguntas.
i) A validación do cuestionario: o pre-test.
5. O deseño da mostra
a) Teoría do muestreo.
b) Estadísticas frente a palabras.
c) A inferencia estadística.
d) O deseño da mostra .
e) Tipos de muestreo.
f) O tamaño da mostra.
g) Estimación de errores de muestreo.
6. A recollida de datos a. A entrevista: tipos e técnicas,o papel do entrevistador/a, errores e sesgos do entrevistador, briefing.
b. O cuestionario por correo.
c. A entrevista telefónica: vellos e novos métodos.
d. A enquisa vía web: posibilidades, límites e práctica.
7. O traballo de campo a) O contacto inicial coa persoa/unidade seleccionada e o seu calendario.
b) Procedementos de seguimento dos contactos.
c) Incentivos ós entrevistados/as.
d) As sustitucións.
e) Documentación do traballo de campo, coas seus procedementos e manuais.
f) La supervisión del trabajo de campo.
8. O rexistro da información a) O dato e a matriz de datos. Unidade e variables.
b)A codificación e o rexistro dos datos
c)Identificación dos datos en soporte informático
9. Análise de datos da enquisa: estratexias 9. O análisis de datos da enquisa: estratexias analíticas
a) A elección da ferramenta estadística axeitada.
b) As relacions entre variables.
c) O uso de modelos na análise de enquisas.
d) Análise frente a interpretación.
10. A interpretación dos resultados da enquisa e o informe de investigación a) Os resultados: guía para a súa interpretación.
b) A elaboración do informe final.
c) A preparación dos datos para a súa utilización pública.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A8 A9 A14 A15 A16 A17 A26 A27 B25 B26 B27 20 0 20
Prácticas a través de TIC A5 A7 A13 A14 A15 A16 A17 A18 A19 A26 A27 B1 B3 B4 B5 B13 B25 B26 B27 C3 C6 C8 20 20 40
Aprendizaxe colaborativa A9 A13 A14 A15 A16 A17 A18 A19 A26 A27 B4 B5 B13 B25 C3 C6 C8 28 0 28
Investigación (Proxecto de investigación) A5 A7 A13 A14 A15 A16 A17 A18 A26 A27 B1 B3 B4 B5 B13 B25 C3 C6 C8 20 20 40
Proba obxectiva A5 A7 A13 A14 A15 A16 A26 A27 B13 B3 C3 C8 2 10 12
 
Atención personalizada 10 0 10
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Na sesión magistral explicaranse por parte do profesor os temas do programa. Poderá establecerse debate sobre diferentes aspectos dos temas que se están explicando. Os alumnos deberán, baseándose nas notas que tomen en clase, elaborar a súa propia asignatura, complementando as explicacións do profesor coas referencias bibliográficas do programa e coas que para cada tema vaia suxerindo o profesor. É obrigada a asistencia e participación en clase.
Prácticas a través de TIC Dependendo da natureza da práctica, esta realizarase ou ben no laboratorio de informática ou ben en seminarios, ou ben individualmente en casa.
Aprendizaxe colaborativa Organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo.
Investigación (Proxecto de investigación) Trátase de realizar un proxecto completo de deseño dunha investigación por enquisas.
Proba obxectiva O alumno presentarase a unha proba obxectiva sobre os conceptos básicos da materia

Atención personalizada
Metodoloxías
Prácticas a través de TIC
Investigación (Proxecto de investigación)
Aprendizaxe colaborativa
Descrición
Titorías personalizadas. Se poden programar as titorías que os alumnos consideren necesarias. Dispoñibilidade virtual vía correo electrónico.

Nas titorías e nas sesións de aprendizaxe colaborativo supervisarase por parte do profesor o avance do deseño do proxecto.

Para o alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, acordarase ao inicio do curso un calendario específico de titorías compatible coa súa dedicación.


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Prácticas a través de TIC A5 A7 A13 A14 A15 A16 A17 A18 A19 A26 A27 B1 B3 B4 B5 B13 B25 B26 B27 C3 C6 C8 Para cada tema do programa o alumno/a terá que realizar unha práctica, co fin de conseguir as habilidades e destezas necesarias. 30
Investigación (Proxecto de investigación) A5 A7 A13 A14 A15 A16 A17 A18 A26 A27 B1 B3 B4 B5 B13 B25 C3 C6 C8 Realizarase en grupo un proxecto completo do deseño dunha investigación por enquisas. 20
Proba obxectiva A5 A7 A13 A14 A15 A16 A26 A27 B13 B3 C3 C8 O alumno ten que superar unha proba obxectiva sobre os conceptos básicos da materia. 50
 
Observacións avaliación

Sistema de avaliación: a nota final da materia é a media entre a parte
práctica (Prácticas e investigación) e a Proba obxectiva (exame). Para a correcta
realización de ambas é necesaria a asistencia a clase. Estas partes apróbanse
cun 5, sendo esta a nota mínima en cada unha para a realización  da media. 

A nota das prácticas calcularase facendo a media aritmética dos exercicios
prácticos realizados (30% da nota). Cada práctica non entregada no tempo e
forma indicado valorarase cun cero e como tal computará na media. O traballo de
investigación en grupo suporá o 20% da nota.

En caso de suspender unha das partes o alumno/a poderá recuperala na
segunda oportunidade, mantendo a nota da parte aprobada.

O sistema de avaliación para o 
alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial ou dispensa
académica de exención de asistencia: consistirá na realización dun exame final
(50% da nota) sobre os contidos do programa impartido en clase e na realización
dun traballo de curso individual (50% da nota) a entregar no momento sinalado
pola profesora na clase. Para a realización da media, ambas as partes debense superar cunha nota mínima de 5. En caso de suspender unha das partes o/a alumno/a
poderá recuperala na segunda oportunidade, mantendo a nota da parte aprobada.


Fontes de información
Bibliografía básica Díaz de Rada, V. (2009). Análisis de datos de encuesta: Desarrollo de una investigación completa utilizando SPSS. Barcelona: UOC
Azofra, M.J. (1999). Cuestionarios. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas.
Hyman, Herbert H. (1971). Diseño y análisis de encuestas sociales. Buenos Aires: Amorrotu
Díaz de Rada, V. (2001). Diseño y elaboración de cuestionarios para la investigación comercial. Madrid: ESIC
Bosch, J.L.C. (1993). Encuestas telefónicas y por correo. Madrid :Centro de Investigaciones Sociológicas
Sánchez Carrión, J.J. (2000). La bondad de la encuesta: el caso de la no respuesta. Madrid: Alianza
Alvira Martín, F. (2011). La encuesta: Una perspectiva general metodológica. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas.
Ghiglione, R. (1989). Las encuestas sociológicas: Teorías y prácticas. México:Trillas
Cea D´Ancona, M.A (2004). Métodos de encuesta: Teoría y práctica, errores y mejora. Madrid: Síntesis
Rodríguez Osuna, J. (1993). Métodos de muestreo. Madrid :Centro de Investigaciones Sociológicas
Rodríguez Osuna, J. (1991). Métodos de muestreo. Casos Prácticos. Madrid :Centro de Investigaciones Sociológicas
Azorín, Sánchez-Crespo (1986). Métodos y aplicaciones del muestreo. Madrid: Alianza Universidad Textos
Kish, L. (1972 (1ª ed.)). Muestreo de encuestas. México:Trillas
Fernández García y Mayor Gallego (1994). Muestreo en Poblaciones Finitas: Curso Básico. Barcelona: EUB
Díaz de Rada, V. (2001). Organización y gestión de los trabajos de campo con encuestas personales y telefónicas. Barcelona: Ariel
Díaz de Rada Igúzquiza, V. (2000). Problemas originados por la no respuesta en investigación social. Pamplona: Universidad Pública de Navarra
Cochran, W. (1992). Técnicas de muestreo. México: CECSA
Díaz de Rada, V. (2002). Tipos de encuestas y diseños de investigación. Pamplona: Universidad Pública de Navarra

Bibliografía complementaria Lepkowski, J.M. et al. (2008). Advances in Telephone Survey Methodology. New York: Wiley.
Weisberg, H. F., Krosnick, J. A., & Bowen, B. D. (1996). An introduction to survey research, polling, and data analysis. (3ª ed.), Thousand Oaks, CA: Sage.
Bradburn, N. M., Sudman, S., & Wansink, B. (2004). Asking questions: The definitive guide to questionnaire design. San Francisco: Jossey-Bass
American Association for Public Opinion Research (2000). Best Practices for Survey and Public Opinion Research. Ann Arbor, MI: AAPOR
Baker, R.P., Crawford, S., and Swinehart, J. (2004). Development and Testing of Web Questionnaires.. En S. Presser, J. Rothgeb, M.P. Couper, J. Lessler, E.A. Martin, J. Martin, and E. Singer (eds.), Me
Nardi, P. M. (2006). Doing survey research: A guide to quantitative methods. 2ª ed.. New York: Allyn and Bacon.
Lavrakas, P.J. (Ed.) (2008). Encyclopedia of Survey Research Methods. Londres: Sage.
Hox, Joop J. (1997). From theoretical concept to survey question. En L. Lyberg, P. Biemer, M. Collins, E. de Leeuw, C. Dippo, N. Schwarz, & D. Trewin (Eds.), Surv
Rossi, P., Wright, J. y Anderson, A. (eds.) (1983). Handbook of Survey Research. San Diego: Academic Press
Rossi, P., Wright, J. y Anderson, A. (eds.) (1983). Handbook of Survey Research. San Diego: Academic Press
Rossi, P., Wright, J. y Anderson, A. (eds.) (1983). Handbook of Survey Research. San Diego: Academic Press
Rossi, P., Wright, J. y Anderson, A. (eds.) (1983). Handbook of Survey Research. San Diego: Academic Press
Frey, J. H., & Oishi, S. M. (1995). How to conduct interviews by telephone and in person. Thousand Oaks, CA: Sage.
Fowler, F. J. (1995). Improving survey questions: Design and evaluation. Thousand Oaks, CA: Sage Publications
Dillman, D. A. (2000). Mail and internet surveys: The tailored design method (2ª ed.). New York: Wiley.
DeVellis, R. F. (2003). Scale development: Theory and applications.. Thousand Oaks, CA:Sage Publications
Groves, et al. (2004). Survey methodology. Hoboken, New Jersey: Wiley
Converse, J. M., & Presser, S. (1986). Survey questions: Handcrafting the standardized questionnaire,. Newbury Park, CA: Sage Publications.
Dillman, D.A. (1991). The Design and Administration of Mail Surveys. AnnualReview of Sociology, 17: 225-249.
Baker, R.P. and W.L. Lefes (1988). The Design of CATI Systems: A Review of Current Practice.. En R.M. Groves, P.P Biemer, L.E. Lyberg, J.T. Massey, W.L. Nicholls II, and J. Waksberg (eds.), Tele
Biemer, P.P. and Lyberg, L.E. (2003). The Survey Process and Data Quality. Cap. 2. Introduction to Survey Quality, New York: Wiley, pp. 26-62.
Couper, M.P. (2000). Web Surveys: A Review of Issues and Approaches. Public Opinion Quarterly, 64: 464-494


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Estatística aplicada ás ciencias sociais 1/615G01101
Métodos e técnicas de Investigación social/615G01105
Estatística aplicada ás ciencias sociais 2/615G01201
Análise multivariante de datos sociais/615G01206

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías