| Competencias do título |
| Código | Competencias do título |
| A1 | Conocimiento de los componentes básicos de las desigualdades sociales y las diferencias culturales. |
| A3 | Introducción a la evolución de las sociedades contemporáneas y de sus movimientos sociales y políticos. |
| A8 | Análisis de las transformaciones y evolución de las sociedades contemporáneas. |
| A13 | Habilidades para la evaluación y realización de estudios de calidad y satisfacción. |
| A14 | Capacidades en elaborar, utilizar, e interpretar indicadores sociales e instrumentos de medición social. |
| A15 | Conocimientos y habilidades para plantear y desarrollar una investigación aplicada en las diferentes áreas de la sociedad. |
| A16 | Conocimientos y habilidades técnicas para la produción y el análisis de los datos cuantitativos y cualitativos. |
| A17 | Conocimientos y habilidades en la búsqueda de información secundaria en las diferentes fuentes (instituciones oficiales, bibliotecas, internet, etc.). |
| A21 | Capacidades para identificar y medir factores de vulnerabilidad social y procesos conflictivos. |
| A24 | Conocimientos y habilidades en transmitir los conceptos, problemáticas y perspectivas sociológicas. |
| A35 | Actitud crítica frente a las doctrinas y las prácticas sociales. |
| A36 | Actitud de compromiso frente a los problemas sociales y culturales. |
| B3 | Capacidad de análisis y síntesis. |
| B4 | Resolución de problemas. |
| B5 | Capacidad de gestión de la información. |
| B6 | Comunicación oral y escrita en la lengua nativa. |
| B7 | Conocimientos de informática relativos al ámbito de estudio. |
| B12 | Trabajo en equipo. |
| B13 | Razonamiento crítico. |
| B21 | Aprendizaje autónomo. |
| B27 | Capacidades en reconocer la complejidad de los fenómenos sociales. |
| C1 | Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma. |
| C3 | Utilizar las herramientas básicas de las tecnologías de la información y las comunicaciones (TIC) necesarias para el ejercicio de su profesión y para el aprendizaje a lo largo de su vida. |
| C6 | Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse. |
| C8 | Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad. |
| Resultados de aprendizaxe | |||
| Resultados de aprendizaxe | Competencias do título | ||
| Tras a conclusión exitosa do curso, o alumno poderá identificar as limitacións do modelo biomédico de saúde e enfermidade eo carácter social de ambos. | A24 A35 A36 |
B3 B13 B21 B27 |
C6 |
| Ao finalizar con éxito o curso, o alumno poderá recoñecer os principais problemas, orientacións, enfoques e teorías no campo da socioloxía da saúde e enfermidade. | A24 A35 A36 |
B3 B6 B13 B21 B27 |
C1 C6 C8 |
| Unha vez completado o curso, o alumno poderá identificar os factores de desigualdade e vulnerabilidade social na saúde. | A1 A21 A35 A36 |
B3 B6 B13 B21 B27 |
C6 |
| Unha vez completado o curso, o alumno poderá comprender os procesos de cambio social que afectan a saúde e as enfermidades nas sociedades avanzadas. | A3 A8 |
B3 B13 B21 B27 |
C6 C8 |
| Tras a conclusión exitosa do curso, o alumno poderá recoller, procesar e analizar datos estatísticos relacionados co ámbito da política sanitaria e de saúde. | A13 A14 A15 A16 A17 |
B3 B4 B5 B6 B7 B12 B27 |
C1 C3 C8 |
| Tras a conclusión exitosa do curso, o alumno poderá identificar os procesos sociais subxacentes a casos específicos de fenómenos sociais relacionados coa saúde ea enfermidade. | A15 A16 A17 A21 A35 A36 |
B3 B4 B6 B12 B13 B21 B27 |
C1 C8 |
| Tras a conclusión exitosa do curso, o alumno poderá transmitir aos demais os resultados da súa propia análise e as súas propias investigacións. | A24 A35 A36 |
B3 B5 B6 B12 B13 B27 |
C1 C3 |
| Contidos |
| Temas | Subtemas |
| Tema 1. Introducción. Conceptos e teorías acerca da saúde e da enfermidade | Socioloxía da saúde e da enfermidade. Socioloxía do corpo.-Teorías sociolóxicas sobre saúde e enfermidade. |
| Tema 2. Saúde e sociedade | Base social da saúde: Cambios socio demográficos e determinantes culturais e materiais que inciden sobre a saúde.- Indicadores de saúde. |
| Tema 3. Modelos de saúde. Relación médico paciente | Perspectivas sociolóxicas da medicina.- Saúde pública e profesionais sanitarios.- O rol do paciente e do médico: Da curación ao coidado. |
| Tema 4. Calidade e estilos de vida | Factores condicionantes da saúde: Medio ambiente e estilos de vida.- O valor da saúde: calidade de vida e responsabilidade persoal.- Envellecemento, dependencia e discapacidade en termos de calidade de vida. |
| Tema 5. Enfermidades sociais | Enfermidades sociais: Tabaquismo, alcoholismo e drogas.- Anorexia e Bulimia.- Obesidade, dieta e sedentarismo.- Saúde mental.- Normativas sobre estilos de vida saudables. |
| Tema 6. Discapacidade | Limitacións do modelo individual da discapacidade. O modelo social da discapacidade. Da eiva a discapacidade. Da discapacidade á diversidade funcional. Críticas do modelo social da discapacidade. |
| Tema 7. Instituciones y políticas públicas | A saúde como valor social e económico: responsabilidade pública na saúde da poboación.- O sistema sanitario en España: Sistema Nacional de Saúde.- Sostenibilidade do sistemas de saúde públicos.- Gasto por innovacións e avances médicos e farmacéuticos. |
| Tema 8. A pluralidade de servicios sanitarios no sistema nacional de saúde: desigualdades e deficiencias. | Determinantes sanitarios da saúde.- Diferenzas na accesibilidade e uso na atención sanitaria.- Necesidades da saúde e atención ao paciente/cliente.- Impacto das políticas sanitarias na equidade en saúde.- Situación de desigualdade por comunidades autónomas. |
| Tema 9. Medición do estado da saúde da poboación e percepcións acerca do coidado da saúde | A medida da saúde.- Revisión das escalas para controlar o grado de saúde e enfermidade da poboación.- Enquisas de Saúde do Ministerio de Sanidade.- Opinión sobre o estado de saúde dos cidadáns (CIS e outros). |
| Planificación | ||||
| Metodoloxías / probas | Competencias | Horas presenciais | Horas non presenciais / traballo autónomo | Horas totais |
| Análise de fontes documentais | A1 A8 A13 A14 A15 A16 A17 A21 A24 B3 B4 B5 B6 B7 B12 C1 C3 | 0 | 24 | 24 |
| Estudo de casos | A1 A3 A8 A24 A35 A36 B3 B4 B6 B12 B13 B21 B27 C1 C6 | 0 | 36 | 36 |
| Mapa conceptual | A3 A8 A24 A35 A36 B6 B21 B27 C1 C6 | 0 | 15 | 15 |
| Presentación oral | A24 A35 B5 B6 B12 C1 | 12 | 0 | 12 |
| Sesión maxistral | A1 A3 A8 A24 A35 A36 B27 C6 | 24 | 0 | 24 |
| Proba mixta | A1 A3 A8 A24 A35 A36 B6 B21 B27 C1 C6 C8 | 2 | 32 | 34 |
| Atención personalizada | 5 | 0 | 5 | |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado | ||||
| Metodoloxías |
| Metodoloxías | Descrición |
| Análise de fontes documentais | Consiste na explotación estatística de datos procedentes de enquisas ou barómetros que abordan cuestións relacionadas coa saúde e o sistema sanitario en España. Os alumnos están obrigados a aplicar, polo menos, algunha técnica de análise multivariante aos datos que manexan. A análise de fontes documentais fornece aos estudantes a definir o enfoque de investigación (obxectivos, hipótese, metodoloxía), obter datos secundarios, explotalos, analizar os resultados e preparar o informe. Isto debe ser entregado ao profesor en formato electrónico e exposto na clase. Esta actividade realizarase en grupos de 2 ou 3 alumnos. |
| Estudo de casos | Consiste en analizar un caso concreto de información que aparecía nalgúns medios de comunicación. O obxectivo é que os alumnos poidan establecer unha adecuada interpretación do caso en cuestión e relacionalos cos contidos teóricos da materia a través das diversas interpretacións que ofrecen as distintas perspectivas predominantes na socioloxía da saúde e enfermidade. O profesor proporcionará o caso e os estudantes terán que preparar un informe que explique o seu traballo. O informe deberá ser entregado ao profesor en formato electrónico e exposto na clase. Esta actividade realizarase en grupos de 2 ou 3 alumnos. |
| Mapa conceptual | A idea é que os alumnos elaboren un resumo e un mapa conceptual que explique a lectura dun texto en particular. Os alumnos poden elixir o texto en cuestión da lista que o profesor proporcionará. A preparación do resumo e do mapa conceptual será individual e deberá entregarse ao profesor en formato electrónico. |
| Presentación oral | Nas datas en que se determina, os alumnos organizados en grupo presentarán ao resto dos seus compañeiros e ao profesor os principais resultados da súa investigación tanto no que respecta á análise de fontes documentais como no caso de estudo. |
| Sesión maxistral | Ao longo do cuadrimestre, o profesor presentará na clase as principais preguntas, orientacións, aproximacións e teorías no campo da socioloxía da saúde e da enfermidade. Os alumnos deberán asistir ás clases regulares tanto do profesor como do alumno (análise de fontes documentais e casos prácticos). |
| Proba mixta | Os alumnos deben realizar un exame sobre o contido da materia cos materiais indicados polo profesor para tal efecto. Na medida do posible, asegurarase que o exame constará de preguntas en diferentes formatos de resposta. O exame farase individualmente. |
| Atención personalizada |
|
|
| Avaliación | |||
| Metodoloxías | Competencias | Descrición | Cualificación |
| Proba mixta | A1 A3 A8 A24 A35 A36 B6 B21 B27 C1 C6 C8 | Na data oficial, tanto para as oportunidades de xuño como de xullo, o alumno deberá presentar un exame sobre os contidos teóricos da materia, tanto dos que se imparten nas clases expositivas como das lecturas obrigatorias. indicado polo profesor. A proba obxectiva pode ser presentada por ambos os alumnos que optan pola avaliación continua e os que optan pola avaliación non continua. Para os alumnos na avaliación continua, a cualificación na proba obxectiva suporá o 40 por cento da súa cualificación na materia. Estes alumnos deberán acadar, polo menos, 20 puntos (dun máximo de 40 posibles) na proba obxectiva para poder superar a materia. Os alumnos na avaliación non continua deben obter polo menos tres cuartas partes da puntuación máxima do exame para superar a materia (polo menos 30 puntos sobre os 40 máximos posibles) no exame da oportunidade de xuño. Todos os estudantes que asisten á oportunidade de xullo, se elixiron unha avaliación ou outra, deben obter polo menos 30 puntos dos 40 máximos posibles da proba obxectiva para superar a materia. | 40 |
| Análise de fontes documentais | A1 A8 A13 A14 A15 A16 A17 A21 A24 B3 B4 B5 B6 B7 B12 C1 C3 | A análise das fontes documentais é unha das actividades que constitúen a parte práctica da materia. Os estudantes deberán presentar un informe da súa investigación de datos secundarios na data establecida para este efecto e presentala na clase. A cualificación que obteñan os alumnos na análise de fontes documentais suporá o 15 por cento da súa cualificación final na materia. É unha condición esencial para superar a materia para obter máis de 5 puntos (máximo 15 posibles) na análise de fontes documentais. Esta actividade só é necesaria para aqueles alumnos que opten por unha avaliación continua. | 15 |
| Presentación oral | A24 A35 B5 B6 B12 C1 | Nas datas que se establezan, os alumnos organizados en grupo deberán presentar ao resto dos alumnos e ao profesor os principais resultados tanto da súa análise de fontes documentais como do seu caso de estudo. A cualificación nas dúas exposicións na clase significará o 10 por cento da nota final da materia. Outra das condicións básicas para superar o curso é que os alumnos obteñan polo menos 4 puntos (dos 10 máximos posibles) nas exposicións. Esta actividade só é necesaria para aqueles alumnos que opten por unha avaliación continua. | 10 |
| Estudo de casos | A1 A3 A8 A24 A35 A36 B3 B4 B6 B12 B13 B21 B27 C1 C6 | O estudo de casos tamén forma parte das prácticas da materia. Os estudantes organizados en grupos de dúas ou tres persoas presentarán un informe da súa investigación na data establecida para este efecto e deberán presentala na clase. A cualificación obtida polos estudantes no seu estudo supón un 25 por cento da súa cualificación final na materia. Para que os alumnos superen o curso, é esencial que obteñan polo menos 10 puntos (dos 25 posibles máximos) no seu caso de estudo. Esta actividade só é necesaria para aqueles alumnos que opten por unha avaliación continua. | 25 |
| Mapa conceptual | A3 A8 A24 A35 A36 B6 B21 B27 C1 C6 | O terceiro informe que deben presentar os alumnos é a preparación dun resumo e un mapa conceptual relacionado cun texto que se proporcionará. A avaliación do informe que elaborarán os alumnos supoñerá un 10 por cento da cualificación final dos alumnos. Para aprobar a materia, o alumno debe probar un grao, polo menos, igual a 4 puntos (sobre os 10 máximos posibles) no seu mapa conceptual. Esta actividade só é necesaria para aqueles alumnos que opten por unha avaliación continua. | 10 |
| Observacións avaliación | |||
|
Na data máxima establecida para o efecto, o alumno deberá comunicar por correo electrónico enviado á dirección do profesor da materia a súa elección para a avaliación continua ou para a avaliación non continua. Todos os estudantes que non teñan comunicado a súa opción por vía electrónica antes do prazo establecido consideraranse que optan pola avaliación non continua. Nalgunhas das clases impartidas polo profesor ou a exposición dos alumnos, impártese unha folla de inscrición para controlar a asistencia dos alumnos ás clases. Os alumnos que opten pola avaliación continua deberán asistir, polo menos, ao 70% das clases nas que se aproba a sinatura. O profesor resérvase o dereito de introducir condicións adicionais ao longo do curso aos indicados nesta guía docente sempre que non contradiga o que se exprese nel. |
|||
| Fontes de información |
| Bibliografía básica |
ROGERS, A. y PILGRIM, D. (2014). A Sociology of Mental Heatlth and Illness. Maidenhead: Mc-Graw-Hill - Open University Press
WHITE, K. (2017). An Introduction to the Sociology of Health and Illness. Londres: Sage
HELMAN, C. G. (2007). Culture, Health, and Illnes. Boca Ratón: CRC Press
MARKS, D. (1999). Disability. Controversial Debates and Psychosocial Perspectives. Londres: Routledge
BARTON, L. (comp.) (1998). Discapacidad y sociedad. Madrid: Fundación Paideia-Ediciones Morata
FOUCAULT, M. (1963). El nacimiento de la clínica: una arqueología de la mirada médica. México: Siglo XXI
MARTINEZ, L. et al. (2005). Exclusión social y discapacidad. Madrid: Universidad Pontificia de Comillas/Fundación BBVA
PORTER, D. (1999). Health, Civilization and the State. A History of Public Health from Ancient to Modern Times. Londres: Routledge
FLECK, L. (1935). La génesis y el desarrollo de un hecho científico. Madrid: Alianza Editorial
BOWLING, A. (1994). La medida de la salud; revisión de las escalas de medida en la calidad de vida. Barcelona: Masson
BLASCO, HERNÁNDEZ, T. y RODRÍGUEZ REINADO, C. (2017). La salud integral. Madrid: Instituto de Salud Carlos III y La Catarata
COCKERHAM, W. C. (1992). Medical Sociology. Englewood Cliffs: Prentice Press
EHRENREICH, B. (2018). Natural Causes. Life, Death, and the Illusion of Control. Granta Books
RODRÍGUEZ, J.A. y DE MIGUEL, J.M. (1999). Salud y poder. Madrid: CIS
MARMOT, M. y WILKINSON, R. G. (eds.) (2006). Social Determinants of Health. Oxford: Oxford University Press
ANDREU, J. et al. (2003). Sociología de la discapacidad. Exclusión e inclusión social de los discapacitados. Revista del Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales 48;77-107
TAYLOR, S. y FIELD, D. (2007). Sociology of Health and Health Care. Oxford: Blackwell Publishing
SUJATHA, V. (2014). Sociology of Health and Medicine. New Perspectives. Oxford: Oxford University Press
WHITE, K. (2006). The SAGE Dictionary of Health and Society. Londres: Sage
CONRAD, P. (ed.) (2009). The Sociology of Health and Illness. Critical Perspectives. Nueva York: Worth Publishers
FOX, R. C. (1989). The Sociology of Medicine. A Participant Observer's View. Englewood Cliffs: Prentice Press
BARRY, A.-M. y YUILL, C. (2016). Understanding the Sociology of Health. Londres: Sage
BROGNA, P. (comp.) (2009). Visiones y revisiones de la discapacidad. México: Fondo de Cultura Económica |
|
Documentación electrónica Documentación del Ministerio de Sanidad, Servicios sociales y de igualdad Encuestas de Salud de las comunidades autónomas en la red (http://www.msssi.gob.es/estadEstudios/estadisticas/encuestaNacional/encuestasCCAA.htm) Encuesta Europea de salud en España 2018: Estado de salud. Distribución porcentual (http://www.msssi.gob.es/estadEstudios/estadisticas/EncuestaEuropea/pdf/MODULO1RELATIVOweb.pdf) Determinantes de Salud. Distribución porcentual (http://www.msssi.gob.es/estadEstudios/estadisticas/EncuestaEuropea/pdf/MODULO3RELATIVOweb.pdf) Barómetros del CIS (http://www.cis.es/cis/opencms/ES/index.html) Documentación normativa Comisión de las Comunidades Europeas: Libro Blanco. Juntos por la Salud: un planteamiento estratégico para la UE (2008-2013). COM (2007) 630 final. Bruselas, 23.10.2007 DOUE L 86/11-13, 21.3.2014 ES. Anexo 1. Prioridades Temáticas [en Salud] Ley General 33/2011, de 4 de octubre, de Salud Pública. RD Ley 16/2012, de 20 de abril, de medidas urgentes para garantizar la sostenibilidad del Sistema Nacional de Salud y mejorar la calidad y la seguridad de las prestaciones. |
|
| Bibliografía complementaria | |
|
|
| Recomendacións | |||
| Materias que se recomenda ter cursado previamente | |||
|
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
| Materias que continúan o temario |
| Observacións | |