Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Crecemento e desenvolvemento económico Código 615G01404
Titulación
Grao en Socioloxia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Optativa 4.5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Economía
Coordinación
Martin Palmero, Federico Guillermo
Correo electrónico
f.g.martin@udc.es
Profesorado
Martin Palmero, Federico Guillermo
Correo electrónico
f.g.martin@udc.es
Web
Descrición xeral Este curso consolida a aprendizaxe da Economía estudada no primeiro curso, permitindo que o/a alumno/a amplíe a súa formación a través do estudo dos principais modelos que explican o crecimento e o desenvolvemento económico a nivel teórico e empírico. Afondarase especialmente nas teorías mais actuais do desenvolvemento sostible.

Competencias do título
Código Competencias do título
A6 Conocimientos básicos de macroeconomía.
A14 Capacidades en elaborar, utilizar, e interpretar indicadores sociales e instrumentos de medición social.
A23 Capacidades en evaluar los costes y beneficios ecológicos y sociales (presentes y futuros).
B11 Compromiso ético.
B13 Razonamiento crítico.
C4 Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía abierta, culta, crítica, comprometida, democrática y solidaria, capaz de analizar la realidad, diagnosticar problemas, formular e implantar soluciones basadas en el conocimiento y orientadas al bien común.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Comprender os fundamentos da análise económica e as súas implicacións sociolóxicas. Introducirse no uso de metodoloxías e das diferentes técnicas de análise. A6
A14
Adquirir coñecementos de macroeconomía para explicar os diversos modelos de crecemento e desenvolvemento económico. A6
Avaliar as capacidades de análise e síntese do alumno en relación á materia impartida a partir da resolución das cuestións formuladas e a elaboración de traballos. A14
A23
B11
B13
C4

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1: CRECEMENTO E DESENVOLVEMENTO ECONÓMICO 1.1. Crecemento económico: concepto e medición.
1.2. Factores condicionantes do crecemento económico
1.3. Teorías explicativas do crecemento económico.
1.4. Beneficios e custos do crecemento económico.
1.5. Desenvolvemento económico. Indicadores.
1.6. Barreiras para o desenvolvemento.
1.7. Crecemento vs. desenvolvemento. Evidencia empírica.
TEMA 2: DESENVOLVEMENTO SOSTIBLE: CONCEPTO E EVOLUCIÓN 2.1. Introducción
2.2. Visións oficiais do concepto de desenvolvemento sostible
2.3. O desenvolvemento sostible nas doutrinas económicas
2.4. Modelos teóricos de desenvolvemento sostible.
2.5. Carácter integral da sostibilidade.
TEMA 3: MEDIDAS DA SOSTIBILIDADE 3.1. Introducción
3.2. Contabilidade tradicional e sostibilidade
3.3. Sistemas de indicadores
3.4. Indicadores sintéticos globais e sintéticos simples
3.5. Pegada ecolóxica
TEMA 4: DESENVOLVEMENTO SOSTIBLE E DEMOCRACIAS DE MERCADO 4.1. Introducción
4.2. Dilemas da sostibilidade
4.3. Planificación a curto e longo prazo
4.4. Estratexias de desenvolvemento sostible: do global ao local
TEMA 5: GALICIA NO ÁMBITO DO DESENVOLVEMENTO SOSTIBLE 5.1. Planificación tradicional da economía galega
5.2. Aplicación de indicadores para a medición da sostibilidade en Galicia.
5.3. Indicadores sintéticos globais.
5.4 Indicadores sintéticos simples: pegada ecolóxica
5.5. Outros indicadores: GEI, localización, mobilidade, transporte, etc.
TEMA 6: REFLEXIÓNS FINAIS 6.1. Reflexións finais para un debate

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Lecturas A6 C4 0 10 10
Proba obxectiva A6 A14 A23 2.5 17 19.5
Sesión maxistral A6 A14 25 25 50
Discusión dirixida A6 B11 B13 6 0 6
Traballos tutelados A14 A23 0 20 20
 
Atención personalizada 7 0 7
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Lecturas Recomendaranse textos de lectura obrigatoria que se utilizarán tanto nos debates organizados, para a elaboración dos diferentes traballos ou como complemento ás clases maxistrais.
Proba obxectiva Para aqueles/as alumnos/as que no superen a materia a través dos traballos e actividades programadas, realizaranse os exames finais nas convocatorias oficiais que programe a Facultade.
Sesión maxistral As actividades de docencia presencial do curso abranguerán clases maxistrais, además das clases prácticas. Nas clases maxistrais explicaranse os temas centrais do curso de forma detida, proporcionando toda a información para que o/a alumno/a poda desenvolver o correcto seguimento do curso. A asistencia, de acordo coa guia da titulación, considerase obrigatoria e de fundamental importancia para o correcto seguimento do curso e das actividades propostas polo/a profesor/a.
Discusión dirixida Como complemento ás clases impartiranse diferentes actividades que inclúen videos e debates. Igualmente poderán programarse conferencias e charlas con especialistas na materia.
Traballos tutelados Os/as alumnos/as poderán realizar diferentes traballos sobre temas especificos recomendados polo profesor. Nestes traballos se valorarán a capacidad de recopilar, sintetizar e a aportación que cada alumno/a poida facer en canto ao estilo, enfoque e procedemento segundo a orientación do profesor.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
Os/as alumnos/as deberán presentarse no despacho do/a profesor/a co fin de concretar os aspectos esenciais da materia para axudar a seu estudo, nas datas e horarios que se indiquen.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba obxectiva A6 A14 A23 Esta proba representará o 40% da nota final. En caso de superar a avaliación nos restantes apartados, o/a alumno/a pode quedar exento da realización desta proba.
40
Sesión maxistral A6 A14 É indispensable asistir as clases para o correcto seguimento do curso. Valorarase, ademáis da asistencia, a participación activa nas discusións dirixidas programadas na aula, asi como a resolución dos supostos prácticos que se vaian programando ao longo do curso.
Na medida do posible se programarán diversas actividades na aula, especialmente a través de charlas, seminarios e intervenciós de diversos especialistas na materia, externos á Facultade (empresas, entidades e administracións públicas)
40
Traballos tutelados A14 A23 Estes traballos representarán o 20% da nota final. Teranse en conta na súa valoración a capacidade de recopilación, a de síntese, a aportación persoal e o rigor e a actualización das fontes utilizadas. O prazo e o modo de entrega serán de obrigado cumprimento. Non se admitirán excepcións.
20
 
Observacións avaliación
De acordo co establecido no Artigo 7.5 da Norma que regula o réxime de dedicación ao estudo e a permanencia e a progresión dos estudantes de grao e máster universitario na Universidade da Coruña (aprobada polo Consello Social o 4 de maio de 2017), non se admite a dispensa de asistencia a clase nesta materia. En caso de que sexa necesario realizar a Proba Obxectiva, as cualificacións obtidas nos restantes apartados manterán a súa validez para a convocatoria de Xullo.

Fontes de información
Bibliografía básica OCDE (). . http://www.oecd.org
Club de Roma (). . http://www.clubofrome.com
Comisión Europea (). . http://www.europa.eu.int
Organización de Naciones Unidas (). . http://www.un.org
Observatorio de la Sostenibilidad (). . https://www.observatoriosostenibilidad.com/
Jacobs, M. ((1996)). La Economía Verde: Medio Ambiente, Desarrollo Sostenible y la Política del Futuro. Icaria, Madrid.
Martín Palmero, F. ( (2005)). A pegada ecolóxica de Galicia. CERNA, Vol, 47, Págs. 27-30.
Bermejo, R. ((2000)). Acerca de dos Visiones Antagónicas de la Sostenibilidad. en Desarrollo Sostenible: un Concepto Polémico, Editado por Bárcena, I., Ibarra, P. y Zubiaga, M.,
Fernández Francos, M., y Martín Palmero, F. ((2003)). Aproximación ó deseño dun índice sintético de equidade e a súa aplicación ó caso de Galicia e das Comunidades Autónomas españolas. Revista Galega de Ciencias Sociais, núm. 2, pág. 9-20
(). Campaña ciudades sostenibles. http://europa.eu.int/comm/environment/urban/10citynetworks.htm
(). Campaña ciudades sostenibles. http://www.aalborgplus10.dk/
THE SCOTTISH GOVERNMENT ( (2005)). Choosing our future: Scotland's Sustainable Development Strategy. http://www.scotland.gov.uk/Publications/2005/12/1493902/39032
Enkelin, E. C., Cano, G., Garza, R. A. y Voguel, E. ((1997)). Ciencia Ambiental y Desarrollo Sostenible. International Thomson, México.
Comisión Europea ( (2001)). Comunicación de la Comisión de 15 de mayo de 2001 «Desarrollo sostenible en Europa para un mundo mejor: estrategia de la Unión Europea para un desarrollo sostenible (Propuesta de la Comisión ante el C. COM (2001) 264 final. http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2001:0264:FIN:ES:PDF
UICN, PNUMA y WWF ( (1991)). Cuidar la Tierra. Estrategia para el futuro de la vida. Suiza
ONU ((2002)). Cumbre Mundial sobre Desarrollo Sostenible. en http://www.un.org.
Jiménez Herrero, L. M. ((2001)). Desarrollo Sostenible y Economía Ecológica. Síntesis, Madrid.
Martín Palmero, F. ((2004)). Desarrollo Sostenible y Huella Ecológica. Netbiblo, A Coruña
Jímenez Herrero, L. M. (2017). Desarrollo Sostenible: Transición hacia la Coevaluación Global. Pirámide, Madrid.
Martín Palmero, F. ((2004)). Dimensiones del desarrollo sostenible y planificación tradicional de la economía gallega. Galicia en Clave Económica, vol. VI, págs. 47 – 56.
González Laxe, F. y Martín Palmero, F. ( (2004)). Diseño de un índice sintético de desarrollo sostenible y aplicación a la Unión Europea. Economía Agraria y Recursos Naturales, vol. 4, núm. 1.
Pearce, D. W. y Turner, R. K. ((1995)). Economía de los Recursos Naturales y del Medio Ambiente. Celeste Ediciones, Madrid.
Dopico Castro, J.A. y Iglesias Gómez, G. ( (2010)). Economía Sostenible. Teoría y política. Netbiblo, A Coruña.
Bermejo, R. ((2001)). Economía Sostenible: Principios, Conceptos e Instrumentos. Bakeaz, Bilbao.
Pilling, D. ((2019)). El delirio del crecimiento. Taurus
Bou Franch, V. y Juste Ruíz, J. ((2017)). El desarrollo sostenible tras la cumbre de Río + 20 : desafíos globales y regionales . Tiran lo Blanch
Redclift, M. ((2000)). El Desarrollo Sostenible: Necesidades, Valores, Derechos. en Desarrollo Sostenible: un Concepto Polémico, Editado por Inaki Bárcena y otros, págs. 17 – 38, Un
Algarra, A., Costa, P., Páramo, P. y Sotelo, J. ((2000)). El medio ambiente en la política económica: hacia un modelo de integración en España. Fungesma - Mundi Prensa, Madrid.
OCDE ( (2000)). Estrategia de Desarrollo Sostenible de la OCDE. En http://www.oecd.org.
Comisión Europea ( (2001)). Estrategia de Desarrollo Sostenible de la Unión Europea. http://europa.eu.int.
MINISTERIO DE PRESIDENCIA ((2007)). Estrategia Española de Desarrollo Sostenible.. http://www.la-moncloa.es/NR/rdonlyres/B73920C0-8F78-4EFE-83D8-A570345ADBA4/0/EEDS.pdf
Martín Palmero, F. ((2003)). Estrategias de desarrollo sostenible: hábitos de consumo y producción”. Energía y sostenibilidad: incidencia en el medio marino, editado por Emilio Menéndez y Fernanda Mígu
XUNTA DE GALICIA ((2005)). Estratexia Galega de Desenvolvemento Sostible. En http://www.xunta.es/conselle/cma/GL/CMA11k/CMA11kf/p11Kf01_Estrat_Galega.htm
Fernández Francos, M., González Laxe, F. y Martín Palmero, F. ((2003)). Evaluación de las políticas de desarrollo sostenible a través de índices sintético globales. Diseño y aplicación a las comunidades autónomas españolas. III Congreso de la Sociedad Española de Evaluación, Jerez, en http://www. sociedadevaluacion.org
Von Weizsäcker, E.U., Lovins, L. y Lovins, A. ((1997)). Factor 4: Duplicar el Bienestar con la Mitad de los Recursos Naturales. Galaxia Gutemberg, Barcelona.
Sierra Ludwig, V. ((2003)). Hacia la sostenibilidad a través de otros planteamientos analíticos. Boletín Económico de ICE, núm. 2784, págs. 25 – 33.
(). Indicadores. http://www.redefining.org
(). Indicadores. http://footprintnetwork.org
(). Indicadores. http://www.oekom-research.de
(). Indicadores. http://ecofoot.net
(). Indicadores. http://www.gpiatlantic.org
(). Indicadores. http://www.ciesin.columbia.edu/indicators/ESI
Azqueta, D. ((2007)). Introducción a la Economía Ambiental. Mc Graw Hill, Madrid.
Martinez - Alier, J. ((1999)). Introducción a la Economía Ecológica. Rubes Editorial, S.L., Barcelona.
GENERALITAT DE CATALUÑA ((2003)). La Estrategia Catalana para un Desarrollo Sostenible. http://www15.gencat.net/cads/AppPHP/images/stories/informes/2003/3-2003_informe_estrategia_catalana_
Goodland, R. ((1997)). La Tesis de que el Mundo está en sus Límites. en Medio Ambiente y Desarrollo Sostenible: Más Allá del Informe Brundland, págs. 19 – 36, Trotta, Ma
Martín Palmero, F. ((2003)). La transición al desarrollo sostenible en la Unión Europea. Revista de Estudios Europeos, núm. 33, abril, págs. 85 – 96.
Martín Palmero, F. y Miguélez Pose, F. ( (2004)). Las ciudades sumideros de energía. Archipiélago, Vol, 61, Págs. 19-27.
Ministerio de Medio Ambiente ((1998)). Los Documentos de Río. Ministerio Medio Ambiente, Madrid.
Meadows, D.H., Meadows, D.L. y Randers, J ((1972)). Los Límites del Crecimiento. Fondo de Cultura Económica, México.
Meadows, D., Meadows, D.L. y Randers, J. ((2006)). Los límites del crecimiento 30 años después. Galaxia Gutemberg, Barcelona.
Meadows, D.H., Meadows, D.L. y Randers, J. ((1992)). Más allá de los Límites del Crecimiento. Aguilar, México.
EUROSTAT ((2001)). Measuring progress towards a more sustainable Europe. Proposed indicators for sustainable development. Comunidades Europeas, Luxemburgo
Fernández Francos, M., González Laxe, F. y Martín Palmero, F. ((2004)). Medición del desarrollo sostenible y análisis regional: diseño y aplicación de un índice sintético global a las regiones españolas. Investigaciones Regionales, núm. 5, Págs. 91-112.
Fernández Francos, M., González Laxe, F. y Martín Palmero, F. ((2005)). Medio ambiente y bienestar social: el caso de las regiones españolas. Boletín Económico de ICE, núm. 2823 (febrero 2005), pás. 25 – 34.
Goodland, R., Daly, H., El Serafy, S. y Von Droste, B. ( (1997)). Medio Ambiente y Desarrollo Sostenible: más allá del Informe Brundtland. Trotta, Madrid.
González Laxe, F. y Martín Palmero, F. ((2009)). Mobilidade e desenvolvemento sustentable: Unha aproximación aos cambios nos hábitos de transporte en Galicia. Revista Galega de Economía, Vol. 18, nº 2, pp. 195-200.
Comisión Mundial de Medio Ambiente y Desarrollo ((1987)). Nuestro Futuro Común. Alianza Editorial, Madrid (1992).
Durán, G. y Riesga, S.M. ((1996)). Nuevos instrumentos para el análisis económico: la contabilidad ambiental. Boletín Económico de ICE, núm. 2484, diciembre 1995 - enero 1996, págs. 30 – 38
Martín Palmero, F. ((2006)). O debate sobre pegada ecolóxica de Galicia. CERNA, Vol, 48, Págs. 28-29.
Wackernagel, M. y Rees, W. E. ((1996)). Our Ecological Footprint: Reducing Impact on the Earth. New Society Publishers, Philadelphia.
Martín Palmero, F. ((2004)). Para compatibilizar democracias de mercado y desarrollo sostenible. Criterios, nº 3, Págs. 110-120.
MINISTERIO ASUNTOS EXTERIORES ((2018)). Plan Estrategia 2030 (España). http://www.exteriores.gob.es/Portal/es/SalaDePrensa/Multimedia/Publicaciones/Documents/PLAN%20DE%20A
GENERALITAT DE CATALUÑA ( (2010)). Proposta de l'estratègia per al desenvolupament sostenible de Catalunya.. http://mediambient.gencat.cat/cat/ciutadans/educacio_ambiental/edscat/edscat_inici.html
GENERALITAT DE CATALUÑA ( (2009)). Prospectiva 2026. Identificació d’escenaris i reptes per la sostenibilitat de Cataluña i diagnosis sectoriais. Barcelona
CONSEJO DE LA UNIÓN EUROPEA ( (2006)). Revisión de la Estrategia de la UE para un desarrollo sostenible (EDS UE). http://ec.europa.eu/sustainable/docs/renewed_eu_sds_es.pdf
Naredo, J. M. ((1998)). Sobre el Origen, el Uso y el Contenido del Término Sostenible. Ciudades para un Futuro más Sostenible, ETS Arquitectura, Página web, Madrid.
El Serafy, S. ((1997)). Sostenibilidad, Medición de la Renta y Crecimiento. en Medio Ambiente y Desarrollo Sostenible: Más allá del Informe Brundtland, págs. 73 – 87, Trotta, M
THE SCOTTISH GOVERNMENT ((2006) ). Sustainable Development Indicator Set. CHOOSING OUR FUTURE. Measuring Progress on Scotland’s Sustainable Development Strategy. http://www.scotland.gov.uk/Resource/Doc/921/0033440.pdf
Ramos Gorostiza, J. L. ((2002)). Un precedente lejano del debate de la sostenibilidad: el movimiento conservacionista americano (1890 – 1920). Información Comercial Española, núm. 800, págs. 31- 46.
Azqueta, D. ((1996)). Valoración económica del medio ambiente: Una revisión crítica de los métodos y sus limitaciones,. Información Comercial Española, núm. 751, marzo, págs. 37 – 46.
Martín Palmero, F. ((2006)). ¿Unha Galiza insustentable?. GRIAL, Vol, 46, Págs. 16-21.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías