Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Fontes de datos secundarios para o estudo da sociedade Código 615G01408
Titulación
Grao en Socioloxia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Optativa 4.5
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
Lamela Viera, Maria del Carmen
Correo electrónico
carmen.lamela@udc.es
Profesorado
Lamela Viera, Maria del Carmen
Correo electrónico
carmen.lamela@udc.es
Web http://carmenlamela.wordpress.com/
Descrición xeral A través desta materia, o alumno familiarizarase co potencial das fontes de datos secundarias para o estudo da sociedade, tanto como consumidor como potencial productor de datos. O obxectivo básico é que coñeza a variedade e as limitacións da información dispoñible sobre os principais feitos sociais, así como os principios básicos que orientan a produción e a xestión desta información.

Competencias do título
Código Competencias do título
A7 Conocimiento y dominio de la metodología de las ciencias sociales y de sus técnicas básicas y avanzadas (cuantitativas y cualitativas) de investigación social; con especial atención a los aspectos de muestreo y de los programas informáticos de aplicación.
A14 Capacidades en elaborar, utilizar, e interpretar indicadores sociales e instrumentos de medición social.
A16 Conocimientos y habilidades técnicas para la produción y el análisis de los datos cuantitativos y cualitativos.
A17 Conocimientos y habilidades en la búsqueda de información secundaria en las diferentes fuentes (instituciones oficiales, bibliotecas, internet, etc.).
A34 Conocimientos y actitudes de ética profesional.
B2 Toma de decisiones.
B5 Capacidad de gestión de la información.
B7 Conocimientos de informática relativos al ámbito de estudio.
B13 Razonamiento crítico.
B17 Motivación por la calidad.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.
C3 Utilizar las herramientas básicas de las tecnologías de la información y las comunicaciones (TIC) necesarias para el ejercicio de su profesión y para el aprendizaje a lo largo de su vida.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecerá unha ampla variedade de fontes estatísticas e de bases de datos nacionais e internacionais. A7
A17
B5
B7
C1
C3
Saberá valorar a relevancia, fiabilidade, utilidade e aplicabilidade da información e das bases de datos secundarios A7
A14
A16
A17
A34
B2
B5
B13
B17
C1
C3
C6
Saberá como acceder e traballar coas principais bases de datos secundarios para a análise sociolóxica. A14
A17
B5
B7
B17
C3
Coñecerá as dimensións e os problemas básicos a ter en conta á hora de deseñar unha base de datos A14
A16
A34
B2
B5
B13
B17
C3
C6

Contidos
Temas Subtemas
TEMA I: FONTES SECUNDARIAS: USOS E CONCEPTOS 1. Relevancia e aplicabilidad dos datos secundarios na investigación social.

2. Ideoloxía e estatística.

3. Características das fontes estatísticas: cobertura, fiabilidade, coherencia, correspondencia, etc.
TEMA II: PRINCIPAIS FONTES DE DATOS SECUNDARIOS PARA A ANÁLISE SOCIOLÓXICA 4. Bases de datos dos institutos de estatística en España e do Centro de Investigacións Sociolóxicas.

5. Principais organismos e fontes internacionais.
TEMA III: APLICACIONS PRÁCTICAS: TRABALLANDO CON FONTES DE DATOS SECUNDARIOS 6. A interpretación da información estatística: a importancia da metainformación.

7. Referenciar os datos estatísticos e presentación de resultados.

8. Integrar datos secundarios e primarios na investigación social.
TEMA IV: O MANEXO DE DATOS SECUNDARIOS 9.Manexo estadístico de datos secundarios

10. Construcción de Indicadores Sociales

11. Ferramentas para a análise de datos secundarios
TEMA V: OPEN DATA Y BIG DATA. O FUTURO DAS FONTES DE DATOS SECUNDARIAS? 12. O paradigma do Open Data

13. A disponibilidade de fontes de datos de acceso aberto

14. O Big Data no contexto da investigación social
TEMA VI: FONTES DE DATOS SECUNDARIAS DE NATURALEZA CUALITATIVA 15. Definición e características

16. Acceso a fontes de datos cualitativas

17. A integración de fontes de datos cualitativas na investigación social

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Traballos tutelados A7 A14 A16 A17 A34 B2 B5 B7 B13 B17 C1 C3 C6 15 45 60
Sesión maxistral A7 A14 A16 A17 A34 16 32 48
 
Atención personalizada 4.5 0 4.5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Traballos tutelados O alumnado será valorado a través de diferentes prácticas tuteladas que desenvolveranse nas sesións maxistrais. A entrega de todas as prácticas é requisito indispensable para a superación da materia
Sesión maxistral Docencia de desenvolvemento e debate do programa.

Nas clases sosterase o principio de debate democrático, escoitando e respetando todas as opinións diversas en torno aos temas tratados, tanto de parte do profesorado como do alumnado

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
A atención personalizada desenvolveráse de xeito individual para a resolución de dúbidas e problemas. O desenvolvemento da atención persoalizada será a través do horario de titorías establecido. Se realizarán tamén tutorías a través de plataforma Teams previa cita co profesorado. O correo electrónico defínese como a principal ferramenta de contacto entre profesorado e alumnado.

No caso de alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, acordarase ao comezo de curso un calendario específico de titorías compatibles coa súa dedicación e asistencia. As titorías poderán levar a cabo de maneira virtual (Skype, Teams ou correo electrónico). O material de traballo utilizado na clase, porase a disposición a través da plataforma virtual da materia (Moodle).


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A7 A14 A16 A17 A34 B2 B5 B7 B13 B17 C1 C3 C6 Nos traballos tutelados valorarase a capacidade de xestión, procura e síntese da información, así como a capacidade para aplicar os coñecementos adquiridos. 100
 
Observacións avaliación

Para o alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, a avaliación consistirá na presentación dun traballo de investigación basaeado na utilización de fontes e datos secundarias dun tema do seu interese, previamente acordado co profesorado. As orientacións para este traballo estarán a disposición do alumnado na plataforma Moodle.


Para a segunda e posteriores convocatorias o sistema de avaliación será o mesmo que para o alumnado de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, e consistirá na presentación dun traballo de investigación basaeado na utilización de fontes e datos secundarias dun tema do seu interese, previamente acordado co profesorado. As orientacións para este traballo estarán a disposición do alumnado na plataforma Moodle.

Fontes de información
Bibliografía básica Bouso Freijo, Jesús (2016). Análisis on line del Banco de datos del CIS. Madrid: CIS, Cuadernos Metodológicos,
Bravo Almonacid, F; Galar, S. (2020). Avanzar hacia la construcción de un problema de investigación cualitativo. Universidad Nacional de Entre Ríos | Eva Perón 24; 3260 FIB Concepción del Uruguay, Entre Ríos, Arge
Bergstrom, C.T. e West, J.D. (2021). Bullshit: Contra la charlatanería. Madrid: Capitan Swing
García Ferrando, M.; Ibáñez, J. y Alvira Martín, F. (1986, 2000). El análisis de la realidad social. Métodos y tecnicas de investigación. Madrid: Alianza
Cohen, N., & Gómez Rojas, G. (2014). Esa cosa llamada datos. evista Latinoamericana de Metodología de la Investigación Social(8), pp. 10-18
López Roldán, P; (1996). La Construcción de Tipologías: Metodología de Análisis. Papers, 48, 9-29
Scribano, A., y De Sena, A (2009). Las segundas partes sí pueden ser mejores: algunas reflexiones sobre el uso de datos secundarios en la investigación cualitativa. Sociologias, 11(22), pp. 100-11
López Roldán, P; Fachelli, S. (2015). Metodología de la Investigación Social Cuantitativa. Bellaterra: Dipòsit Digital de Documents, Universitat Autònoma de Barcelona
Hernández Sampieri, R.; Fernández Collado, C. y Baptista Lucio, M. P. (2010). Metodología de la investigación Social Cuantitativa. Madrid: McGraw-Hill
Open data: reutilización de la información pública (2013). Open data: reutilización de la información pública. Instituto Nacional de Administración Pública, La Coruña.

De Miguel, Amando. 2009. "Historia personal de una desventura: los 'foessas'", Política y Sociedad 46(3): 91-102. 
Fernández Esquinas, Manuel. 2003. "Criterios de calidad en la investigación social: la producción de datos sociales", Empiria 6: 47-77. 
García Ferrando, M., Ibáñez, J. y F. Alvira (Comp), 2000. El análisis de la realidad social. Madrid, Alianza (tercera edición revisada). 
Osborne, Raquel. 2008. "De la 'violencia' (de género) a las 'cifras de la violencia': una cuestión política", Empiria 15: 99-124. 
Porter Theodore M. 2009. "Las estadísticas y el curso de la razón pública: compromiso e imparcialidad en un mundo cuatificado", Empiria 18: 19-35. 
Reher, D-S e Valero Lobo, Á. (1995). Fuentes de información demográfica en España. Madrid:CIS.

Durante o curso, esta bibliografía será completada con recursos online, webgrafía e bases de datos para o estudo das fontes secundarias de información. Non se inclúen na guía docente por tratarse de información en constante actualización

Bibliografía complementaria

 


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Métodos e técnicas de Investigación social/615G01105
Análise multivariante de datos sociais/615G01206
Análise demográfica/615G01301
Metodoloxía da investigación por enquisas/615G01303

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías