Datos Identificativos 2018/19
Asignatura (*) Globalización, medio ambiente e poboación Código 615G01409
Titulación
Grao en Socioloxia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Optativa 4.5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
Cortés Vázquez, José Antonio
Correo electrónico
j.a.cortes@udc.es
Profesorado
Cortés Vázquez, José Antonio
Correo electrónico
j.a.cortes@udc.es
Web
Descrición xeral O principal obxectivo da materia é proporcionar as nocións teóricas claves para interpretar a interrelación entre os procesos de globalización (económica, política, cultural), o medio ambiente e a poboación. O avance da ciencia e a tecnoloxía introduciu novas pautas de relación social, a globalización económica ha imposto novas formas de distribuír os custos e problemas ambientais, a expansión da conciencia ecoloxista ha creado novos marcos políticos. A análise destes e outros fenómenos require dunha perspectiva sociolóxica crítica que os interrelacione con dinámicas sociais e relacións de poder de modo que podamos comprendelos dunha forma complexa e profunda, e pensar-expor, como futuros profesionais da socioloxía, alternativas social e ambientalmente xustas.

Competencias do título
Código Competencias do título
A4 Relaciones entre la población, los recursos y medio ambiente en su movimiento y estructura; y el estudio de las técnicas y métodos del análisis demográfico.
A8 Análisis de las transformaciones y evolución de las sociedades contemporáneas.
A14 Capacidades en elaborar, utilizar, e interpretar indicadores sociales e instrumentos de medición social.
A17 Conocimientos y habilidades en la búsqueda de información secundaria en las diferentes fuentes (instituciones oficiales, bibliotecas, internet, etc.).
B1 Capacidad de organización y planificación.
B3 Capacidad de análisis y síntesis.
B16 Sensibilidad hacia temas medio ambientales.
B26 Capacidades en reconocer el carácter global y local de los fenómenos sociales.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Interpretar a evolución das sociedades contemporáneas e a súa relación co medio ambiente no marco das estruturas económicas e financeiras globais A8
B3
B26
Avaliar as interaccións entre a poboación e as capacidades dos recursos naturais dispoñibles. A4
B16
Elaborar indicadores para a medición de procesos sociais relacionados co uso dos recursos naturais e as súas consecuencias sobre a desigualdade social. A14
A17
B1
B3
Redactar informes analíticos de fenómenos sociais que permitan o seu estudo empírico e ofrezan evidencias sobre ferramentas teóricas para o estudo das causas da desigualdade social e as súas implicacións. A4
A8
A14
A17
B1
B3
B26
C1

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1.- O proceso de globalización e a súa incidencia no medio ambiente. Apuntamentos de ecología política desde a socioloxía para a comprensión do proceso de globalización, os seus desafíos pasados, presentes e futuros e diversos debates teóricos para contextualizar a presente relación entre economía, medio ambiente, sociedade e Estado.
TEMA 2.- Neoliberalismo, extractivismo e políticas de conservación. Profundización no coñecemento do desenvolvemento económico neoliberal, os novos extractivismos e as políticas de conservación como terreos desde os que analizar a relación entre globalización, medio ambiente e poboación.
TEMA 3.- Coñecer o medio, gobernar o medio. Estudo das distintas formas de coñecemento ambiental, a súa vinculación con diversas estratexias de xestión e o papel das relacións de poder.
TEMA 4.- Movementos sociais e xustiza ambiental. Estudo do desenvolvemento do ambientalismo e o ecoloxismo utilizando Galicia como centro de conflitos ambientais.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A4 A8 B16 B26 16 32 48
Obradoiro A14 A17 B1 B3 C1 8 12 20
Análise de fontes documentais A4 A8 A14 B3 B16 B26 C1 8 12 20
Traballos tutelados A4 A8 A14 A17 B1 B3 B16 B26 C1 1 19.5 20.5
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral por parte do profesor dos aspectos fundamentais da materia. As exposicións complementaranse co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes.
Obradoiro Sesións prácticas nas que os estudantes traballarán baixo a atención personalizada do docente. Consistirán en definir e elaborar cada unha das partes do traballo a entregar para a avaliación da materia. Manexaranse distintas fontes bibliográficas. O obxectivo é elaborar un informe final en base a unha revisión teórica e análise que sustente un futuro proxecto de investigación.
Análise de fontes documentais Comentario crítico e debate na aula, sobre fontes documentais (lecturas, documentos audiovisuais, información estatística...) recomendados polo profesor para cada tema.
Traballos tutelados Realización por parte do alumnado dun traballo que conteña as partes básicas para o desenvolvemento dunha investigación social aplicada. O traballo entregarase en papel e exporase na aula.

Atención personalizada
Metodoloxías
Obradoiro
Descrición
Nos talleres traballarase coa guía e a axuda necesaria do profesor. Tamén se poden programar as tutorías que os alumnos consideren necesarias. Dispoñibilidade virtual vía correo electrónico.

Para o alumnado con reconocminto de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, acordarase ao comezo de curso un calendario específico de tutorías compatible coa súa dedicación así como unha serie de tarefas para a súa implicación continuada e activa.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A4 A8 A14 A17 B1 B3 B16 B26 C1 Realización dun traballo teórico sobre un tema relacionado cos contidos da materia. Este trabajo consistirá na elección dun tema pertinente, revisión bibliográfica en profundidade, definición do estado da cuestión, identificación de problema de investigación e hipótese, e redacción de preguntas de investigación. A idea global é que o resultado deste traballo individual poida servir para o desenvolvemento dun proxecto de investigación de base empírica.

O tema será de libre elección por parte do alumno/as, previa consulta co profesor da materia.

Para a avaliación do traballo, terase en conta:

• Asistencia: As clases interactivas da materia utilizaranse para explicar e elaborar cada unha das partes do traballo coa tutorización personalizada do docente. Por tanto, a asistencia é obrigatoria para a correcta elaboración do traballo.

• Exposición oral: Os traballos serán expostos en decembro. A súa duración non debe superar os 15 minutos. Para a exposición pódense utilizar as técnicas de apoio que o/a alumno/a considere oportunas.

• Traballo escrito: Entregarase en papel, debidamente encadernado como data máxima o día do exame oficial.
Instrucións específicas para a realización do traballo escrito: Constará dun traballo escrito centrado en unha temática relacionada cos contidos da materia. O traballo consistirá nunha revisión bibliográfica en profundidade, utilizando diversas fontes documentais (bibliografía académica, datos secundarios, publicacións oficiais) e a elaboración dun estado da cuestión baseada na literatura existente, a identificación dunha problemática de investigación específica así como dunha ou varias hipóteses que a sustenten e unha serie de preguntas de investigación que puidesen dar pé, nun futuro, a un proxecto de investigación empírico. Este traballo é por tanto de revisión e análise teórica. O criterio de calidade para a avaliación deste traballo é que sexa de suficiente calidade e especificidade, para que dese lugar a un proxecto de investigación empírico, tanto cualitativo cuantitativo ou mixto. Ofrecerase información adicional ao longo do curso.

Estrutura do traballo escrito:

- Introdución e xustificación do obxecto de estudo
- Estado da cuestión
- Hipótese e preguntas de investigación
- Obxectivos e breve formulación dun proxecto de investigación
- Bibliografía
- Anexos
80
Análise de fontes documentais A4 A8 A14 B3 B16 B26 C1 Realización de análise crítica das fontes documentais recomendadas polo profesor. Estas actividades realizaranse fundamentalmente na aula, polo que é precisa a asistencia a clase. 20
 
Observacións avaliación

A avaliación consistirá en:

(NOTA: A asistencia é obrigatoria
polo que non se pode faltar a máis de tres clases sen xustificación)

TRABALLO INDIVIDUAL (80%)

Realización dun traballo
teórico sobre un tema relacionado cos contidos da materia. Este trabajo
consistirá na elección dun tema pertinente, revisión bibliográfica en
profundidade, definición do estado da cuestión, identificación de problema de
investigación e hipótese, e redacción de preguntas de investigación. A idea
global é que o resultado deste traballo individual poida servir para o
desenvolvemento dun proxecto de investigación de base empírica.

O tema será de libre
elección por parte do alumno/as, previa consulta co profesor da materia.

Para a avaliación do
traballo, terase en conta:

·      Asistencia: As clases interactivas da materia utilizaranse para
explicar e elaborar cada unha das partes do traballo coa tutorización
personalizada do docente. Por tanto, a asistencia é obrigatoria para a correcta
elaboración do traballo.

·      Exposición oral: Os traballos serán expostos en decembro. A súa
duración non debe superar os 15 minutos. Para a exposición pódense utilizar as
técnicas de apoio que o/a alumno/a considere oportunas.

·      Traballo escrito: Entregarase en papel, debidamente encadernado como
data máxima o día do exame oficial.

Instrucións específicas para
a realización do traballo escrito: Constará dun
traballo escrito centrado en unha temática relacionada cos contidos da materia.
O traballo consistirá nunha revisión bibliográfica en profundidade, utilizando
diversas fontes documentais (bibliografía académica, datos secundarios,
publicacións oficiais) e a elaboración dun estado da cuestión baseada na
literatura existente, a identificación dunha problemática de investigación
específica así como dunha ou varias hipóteses que a sustenten e unha serie de
preguntas de investigación que puidesen dar pé, nun futuro, a un proxecto de
investigación empírico. Este traballo é por tanto de revisión e análise
teórica. O criterio de calidade para a avaliación deste traballo é que sexa de
suficiente calidade e especificidade, para que dese lugar a un proxecto de
investigación empírico, tanto cualitativo cuantitativo ou mixto. Ofrecerase
información adicional ao longo do curso.

Estrutura do traballo
escrito:

- Introdución e xustificación do obxecto de estudo

- Estado da cuestión

- Hipótese e preguntas de investigación

- Obxectivos e breve formulación dun proxecto de
investigación

- Bibliografía

- Anexos

ANÁLISE DE FONTES
DOCUMENTAIS (20%)

Realización de análise crítica das fontes documentais
recomendadas polo profesor. Estas actividades realizaranse fundamentalmente na
aula, polo que é precisa a asistencia a clase.

 

Observación para o alumnado con
recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de
asistencia
O/o alumno/a deberá porse en contacto co profesor canto antes.  Na
primeira e segunda oportunidade os criterios de avaliación rexeranse de acordo
á realización dun traballo teórico (recensión/análise crítico de lecturas
indicadas polo profesor) e práctico (realización do traballo de investigación
bibliográfica) e na que o/o alumno/na terá que demostrar alcanzar as
competencias e os resultados de aprendizaxe da materia. O traballo teórico terá
un peso do 20% e o práctico do 80%, é obrigatoria a realización de ambos
para superar a materia. O profesor porá en práctica diversas estratexias de
acordo ás necesidades que se expoñan para facilitar ao alumnado nestas
circunstancias o seguimento activo da materia e a súa atención personalizada.

Bibliografía complementaria