Identifying Data 2020/21
Subject (*) Globalization, Environment and Population Code 615G01409
Study programme
Grao en Socioloxia
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate 1st four-month period
Fourth Optional 4.5
Language
Spanish
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinador
E-mail
Lecturers
E-mail
Web
General description A materia "Globalización, Medio Ambiente e Poboación" persegue un dobre obxectivo. Primeiro, servir de introdución ao campo da Socioloxía ambiental, a súa historia e traxectoria, a súa relación co corpus teórico da Socioloxía en xeral e a conexión con outras disciplinas, en particular a antropoloxía ambiental e a ecoloxía política, entre as que existe e existiu un diálogo continuo e enriquecedor. Segundo, familiarizar ao alumnado coa problemática ambiental, a súa xénese, variedade e desenvolvemento, os seus efectos na sociedade e o campo das políticas e os movementos ambientais, cunha atención especial aos problemas ambientais en Galicia. A materia posúe por tanto unha dobre vertente, aplicada e teórica: a de servir para coñecer os retos da sociedade actual ante a problemática ambiental (aplicada) e a de familiarizarse con como abordaron a socioloxía e as ciencias sociais a cuestión ambiental (teórica).
Contingency plan . Modificacións nos contidos
No caso de suspenderse as clases presenciales, os contidos mantéñense.

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
Mantéñense todas as metodoloxías docentes, incluíndo a docencia expositiva e a docencia interactiva, só que ambas se realizarán online a través da plataforma TEAMs

*Metodoloxías docentes que se modifican
A única metodoloxía docente que se modifica é algunha posible saída ao campo, que se suspendería e reemplazaría por outro tipo de actividade online.

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado

Manterase o horario de tutorías, que pasarán a ser a través da plataforma Teams.

4. Modificacións na avaliación

A avaliación mantense como está suscitada, xa que consiste na entrega de 1 traballo en grupo ou individual, 2 apuntas de libros e 1 análises de fontes documentales individual ou en grupo.

*Observacións de avaliación:

5. Modificacións dá bibliografía ou webgrafía

Non se modifica a bibliografía, ao estar dispoñible online ou poder o docente da asignatura facilitar copias digitales ao alumnado

Study programme competencies
Code Study programme competences
A4 Relaciones entre la población, los recursos y medio ambiente en su movimiento y estructura; y el estudio de las técnicas y métodos del análisis demográfico.
A8 Análisis de las transformaciones y evolución de las sociedades contemporáneas.
A14 Capacidades en elaborar, utilizar, e interpretar indicadores sociales e instrumentos de medición social.
A17 Conocimientos y habilidades en la búsqueda de información secundaria en las diferentes fuentes (instituciones oficiales, bibliotecas, internet, etc.).
B1 Capacidad de organización y planificación.
B3 Capacidad de análisis y síntesis.
B16 Sensibilidad hacia temas medio ambientales.
B26 Capacidades en reconocer el carácter global y local de los fenómenos sociales.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Interpretar a evolución das sociedades contemporáneas e a súa relación co medio ambiente no marco das estruturas económicas e financeiras globais A8
B3
B26
Avaliar as interaccións entre a poboación e as capacidades dos recursos naturais dispoñibles. A4
B16
Elaborar indicadores para a medición de procesos sociais relacionados co uso dos recursos naturais e as súas consecuencias sobre a desigualdade social. A14
A17
B1
B3
Redactar informes analíticos de fenómenos sociais que permitan o seu estudo empírico e ofrezan evidencias sobre ferramentas teóricas para o estudo das causas da desigualdade social e as súas implicacións. A4
A8
A14
A17
B1
B3
B26
C1

Contents
Topic Sub-topic
Tema 1. Introdución á socioloxía ambiental A crise ecolóxica global e a situación ecosocial de Galicia; principais problemas e retos ambientais; historia das problemáticas e políticas ambientais; a cuestión da escala de análise: do buraco de ozono ao cambio climático; o tema ambiental en Sociología; surgimiento do paradigma socioambiental nos 70; formas de aproximación a relaciónelas sociedade-ambiente (determinismo, posibilismo, materialismo, funcionalismo, estructuralismo, post-estructuralismo, ecología humana, ecología cultural, ecología social, posmodernismo, xiro ontológico); diálogo con outras disciplinas: a antropología ambiental e a ecología política.
Tema 2. Coñecer o medio, gobernar o medio Historia do dualismo sociedade - natureza; construción de categorías naturais; distintas formas de coñecemento ambiental; coñecemento tradicional vs. coñecemento experto; coñecemento-poder na tradición pos-estructuralista e a súa importancia para a sociología ambiental; coñecemento político e formas de goberno; o rol da ciencia e a tecnoloxía na crise ecolóxica; Exemplos prácticos.
Tema 3. Neoliberalismo, extractivismo e políticas de conservación Análisis de la relación economía – sociedad - medio ambiente; fractura metabólica; formas de organización social y relación con el medio bajo el capitalismo; neoliberalismo y capitalismo verde; auge del extractivismo; cambio climático y cambio global; políticas de conservación; desarrollo sostenible y huella ecológica; Ejemplos prácticos.
Tema 4. Movementos sociais e xustiza ambiental Desenvolvemento do ambientalismo e o ecologismo; tipos de valores e éticas ambientais; tipos de conflitos ambientais e de movementos sociais; dereitos civís e dereito á natureza; dereitos da natureza; ecofeminismos; axenda da xustiza ambiental (distribución, recoñecemento, participación cidadá). Exemplos prácticos.

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Guest lecture / keynote speech A4 A8 B16 B26 16 32 48
Workshop A14 A17 B1 B3 C1 8 12 20
Document analysis A4 A8 A14 B3 B16 B26 C1 8 12 20
Supervised projects A4 A8 A14 A17 B1 B3 B16 B26 C1 1 19.5 20.5
 
Personalized attention 4 0 4
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Guest lecture / keynote speech Exposición oral por parte do profesor dos aspectos fundamentais da materia. As exposicións complementaranse co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes.
Workshop Sesións prácticas nas que os estudantes traballarán baixo a atención personalizada do docente. Consistirán en definir e elaborar cada unha das partes do traballo a entregar para a avaliación da materia. Manexaranse distintas fontes bibliográficas.
Document analysis Comentario crítico e debate na aula, sobre fontes documentais (lecturas, documentos audiovisuais, información estatística...) recomendados polo profesor para cada tema.
Supervised projects Realización por parte do alumnado dun traballo en grupo sobre un tema relacionado con impactos ecolóxicos e ambientais en Galicia. Este traballo consistirá na elección dun tema pertinente, revisión bibliográfica en profundidade a través de literatura sociolóxica e outras fontes de información e definición do problema e do estado da cuestión en investigación sociolóxica.

Personalized attention
Methodologies
Workshop
Description
Nos talleres traballarase coa guía e a axuda necesaria do profesor. Tamén se poden programar as tutorías que os alumnos consideren necesarias. Dispoñibilidade virtual vía correo electrónico.

Para o alumnado con reconocminto de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, acordarase ao comezo de curso un calendario específico de tutorías compatible coa súa dedicación así como unha serie de tarefas para a súa implicación continuada e activa.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Supervised projects A4 A8 A14 A17 B1 B3 B16 B26 C1 INFORME

Outro dos obxectivos perseguidos con esta asignatura é que o alumnado sexa capaz de abordar calquera temática ambiental usando as ferramentas teóricas e metodológicas que aporta a sociología e desde unha perspectiva crítica. Para será obligatorio para a superación da asignatura demostrar a súa aprovechamiento realizando un traballo grupal (3-4 persoas por grupo) que consistirá en profundar nun tema ambiental concreto e suscitar un estado da cuestión desde a sociología ambiental, coma se dunha proposta de investigación tratásese.

Primeiro, terán que elixir un tema relacionado con conflitos socioambientales en Galicia, sobre o que deberán indagar brevemente a través de fontes de información secundarias (noticias, blogs, páxinas web, informes). Algúns dos exemplos prácticos que usaremos nos temas 2, 3 e 4 pódelles servir tamén de inspiración. Segundo, unha vez elixido o tema, deberán levar a cabo unha revisión da literatura en sociología pertinente sobre ese tema (por exemplo, incendios forestales ou contaminación do aire), que vaia máis aló do caso e contexto específico que elixiron e que lles permita suscitar un estado da cuestión sólido e rigoroso (para o nivel dun/a estudante de 4º de grado), con polo menos 10 referencias bibliográficas (libros e/ou artigos de revistas académicas), das que polo menos 3 deben estar noutro idioma distintos ao galego e ao castelán. Terceiro, deberán elaborar un informe co formato de proxecto de investigación (isto quere dicir, con problema de investigación, preguntas de investigación, estado da cuestión, hipótese e obxectivos), indicando o material recompilado e as referencias bibliográficas. A modo de referencia, este informe debería servir como base para desenvolver un hipotético proxecto de investigación futuro.

Este traballo conta para o 50% da nota final. É necesario aprobar este traballo para poder aprobar a asignatura, ata aínda que a suma final de todos os traballos supere os 5 puntos sobre 10. O resultado deste traballo presentarase en formato memoria, de 5.000 a 8.000 palabras. Os temas serán de libre elección por parte do grupo de alumnos/as, previa consulta durante tutoría co profesor da asignatura. Para o alumnado en modalidade non presencial, a características do traballo e o seu obligatoriedad mantéñense, coa salvidade de que serán realizados de forma exclusivamente individual.

50
Document analysis A4 A8 A14 B3 B16 B26 C1 Respecto á análise de fontes documentais, pediranse dous tipos de traballos:

1) RESEÑA DE LIBRO

Un dos obxectivos a cumprir polo alumnado para demostrar o aprovechamiento da asignatura é ser capaces de tomar unha obra en sociología ambiental, lela e analizala de forma crítica, poñéndoa en relación cos contidos da asignatura. Con isto deben demostrar ser capaces de identificar as ideas principais da obra e evaluar a súa importancia para os temas abordados en sociología ambiental (e polo tanto, coñecer os principais temas en sociología ambiental, tal e como se suscitan na asignatura). O formato do traballo individual será o dunha apunta de libro de entre 1000 e 1500 palabras. As obras referidas son dúas:

Haraway, Donna (2015 [1989]) O patriarcado do osito Teddy. Taxidermia no Xardín do Edén. Barcelona: Sans Soleil. (Texto crave para tema 2)

Keucheyan, Razmig (2016) A natureza é un campo de batalla. Ensaio de ecología política. Madrid: Clave Intelectual (Texto crave para Tema 3)

En ambos casos, trátase de libros tipo ensaio curto, aos que teñen acceso en biblioteca (varias copias). Suscitaráselles a opción de consultar unha copia digital si non hai volumes suficientes en biblioteca, que lles facilitaría personalmente. Ambas obras teñen unha relación directa cos contidos da asignatura.

Para superar esta proba terán que elixir un dos dous libros. A realización desta análise crítica/apunta aporta un 25% da nota final. Como opción alternativa para subir nota, dáselles a posibilidade de facer unha apunta de ambos libros. Neste caso poderá obterse non só ata o 25% da nota, senón ademais ata 1 punto extra sobre 10 que se sumarán sobre a nota final.

2) ANÁLISE DE FONTES DOCUMENTAIS NO AULA

As noticias, documentales, blogs, etcétera, son fontes de información cotiá de gran importancia no terreo ambiental, pois permiten coñecer en tempos curtos información sobre distintos conflitos, relacionar fenómenos en campos dispares e acceder a un coñecemento actualizado sobre a situación ambiental; complementando así o traballo académico máis pausado que aparece en artigos de revistas e libros. Con todo, estas fontes documentales deben ser tomadas con cautela e expostas ao exame crítico fundamentado en nocións teóricas críticas. Aprender a facer isto é precisamente o obxectivo que se persegue con este tipo de avaliación.

Durante as clases de docencia interactiva farase lectura in situ de noticias ou documentales e suscitarase unha reflexión e un debate. Ao final destas sesións deberán elaborar un informe en grupos de 3-4 persoas, de 500 palabras máximo.

Estes comentarios críticos entregaranse en clase directamente e contarán para o 25% da nota.

Para o alumnado en modalidade non presencial, non se pedirá este tipo de traballo. Para compensar, esixirase a lectura dos dous libros indicados no apartado a) e cada libro contará un 25% da nota final.
50
 
Assessment comments

A nota final computarase a partir das notas parciais dos tres tipos de
traballos (Apunta, Análises de fontes documentales e informe). Para
aprobar é necesario ter un 5 sobre 10 trala suma ponderada. Non se
aprobará a asignatura si non se alcanza polo menos un 5 sobre 10 na nota
parcial correspondente ao informe e a apúntaa de libro. Non é necesario
aprobar a análise de fontes documentales si ao final a nota ponderada
total é igual ou superior a 5 sobre 10.


Observación para o alumnado conreconocimiento de dedicación a tempo
parcial e dispensa académica de exenciónde asistencia : O/a alumno/a
deberá poñerse en contacto co profesor canto antes. Na primeira e
segunda oportunidade os criterios de avaliación rexeranse de acordo á
realización dun traballo teórico (recensión/análise crítica de lecturas
indicadas polo profesor) e práctico (realización do traballo tutelado) e
na que o/a alumno/na terá que demostrar alcanzar as competencias e os
resultados de aprendizaxe da materia. O traballo teórico terá un peso do
50% e o práctico do 50%, é obligatorio aprobar ambos para superar a
asignatura. O profesor poñerá en práctica diversas estratexias de acordo
ás necesidades que se susciten para facilitar ao alumnado nestas
circunstancias o seguimiento activo da asignatura e a súa atención
personalizada.


Sources of information
Basic

As lecturas básicas son:

Haraway, Donna (2015) El patriarcado del osito Teddy. Taxidermia en el Jardín del Edén. Barcelona: Sans Soleil. (Texto clave para tema 2)

Razmig Keucheyan (2016) La naturaleza es un campo de batalla. Ensayo de ecología política. Madrid: Clave Intelectual (Texto clave para Tema 3)

Complementary