Identifying Data 2022/23
Subject (*) Globalization, Environment and Population Code 615G01409
Study programme
Grao en Socioloxia
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate 1st four-month period
 Fourth Optional 4.5
Language
Spanish
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinador
Cortés Vázquez, José Antonio
 E-mail
j.a.cortes@udc.es
Lecturers
Cortés Vázquez, José Antonio
 E-mail
j.a.cortes@udc.es
Web
General description A materia "Globalización, Medio Ambiente e Poboación" persegue un dobre obxectivo. Primeiro, servir de introdución ao campo da Socioloxía ambiental, a súa historia e traxectoria, a súa relación co corpus teórico da Socioloxía en xeral e a conexión con outras disciplinas, en particular a antropoloxía ambiental e a ecoloxía política, entre as que existe e existiu un diálogo continuo e enriquecedor. Segundo, familiarizar ao alumnado coa problemática ambiental, a súa xénese, variedade e desenvolvemento, os seus efectos na sociedade e o campo das políticas e os movementos ambientais, cunha atención especial aos problemas ambientais en Galicia. A materia posúe por tanto unha dobre vertente, aplicada e teórica: a de servir para coñecer os retos da sociedade actual ante a problemática ambiental (aplicada) e a de familiarizarse con como abordaron a socioloxía e as ciencias sociais a cuestión ambiental (teórica).

Study programme competencies
Code Study programme competences
A4 Relaciones entre la población, los recursos y medio ambiente en su movimiento y estructura; y el estudio de las técnicas y métodos del análisis demográfico.
A8 Análisis de las transformaciones y evolución de las sociedades contemporáneas.
A14 Capacidades en elaborar, utilizar, e interpretar indicadores sociales e instrumentos de medición social.
A17 Conocimientos y habilidades en la búsqueda de información secundaria en las diferentes fuentes (instituciones oficiales, bibliotecas, internet, etc.).
A32 Capacidades en contribuir al diseño de políticas públicas orientadas a abordar problemas sociales.
A35 Actitud crítica frente a las doctrinas y las prácticas sociales.
B1 Capacidad de organización y planificación.
B3 Capacidad de análisis y síntesis.
B16 Sensibilidad hacia temas medio ambientales.
B26 Capacidades en reconocer el carácter global y local de los fenómenos sociales.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Interpretar a evolución das sociedades contemporáneas e a súa relación co medio ambiente no marco das estruturas económicas e financeiras globais A8
A35
 B3
B26
Avaliar as interaccións entre a poboación e as capacidades dos recursos naturais dispoñibles. A4
 B16
Elaborar indicadores para a medición de procesos sociais relacionados co uso dos recursos naturais e as súas consecuencias sobre a desigualdade social. A14
A17
 B1
B3
Redactar informes analíticos de fenómenos sociais que permitan o seu estudo empírico e ofrezan evidencias sobre ferramentas teóricas para o estudo das causas da desigualdade social e as súas implicacións. A4
A8
A14
A17
A32
 B1
B3
B26
 C1

Contents
Topic Sub-topic
Tema 1. Introdución á socioloxía ambiental A crise ecolóxica global e a situación ecosocial de Galicia; principais problemas e retos ambientais; historia das problemáticas e políticas ambientais; a cuestión da escala de análise: do buraco de ozono ao cambio climático; o tema ambiental en Socioloxía; xurdimento do paradigma socioambiental nos 70; formas de aproximación ás relacións sociedade-ambiente (determinismo, posibilismo, materialismo, funcionalismo, estruturalismo, post-estruturalismo, ecoloxía humana, ecoloxía cultural, ecoloxía social, posmodernismo, xiro ontológico); diálogo con outras disciplinas: a antropoloxía ambiental e a ecoloxía política.
Tema 2. Fundamentos socioeconómicos da explotación do medio Análise da relación economía – sociedade - medio ambiente; fractura metabólica; formas de organización social e relación co medio baixo o capitalismo; neoliberalismo e capitalismo verde; extrativismo; cambio climático e cambio global; políticas de conservación; desarrollo sostible e pegada ecolóxica; Exemplos prácticos.
Tema 3. Coñecer o medio, gobernar o medio Historia do dualismo sociedade - natureza; construción de categorías naturais; distintas formas de coñecemento ambiental; coñecemento tradicional vs. coñecemento experto; coñecemento-poder na tradición pos-estructuralista e a súa importancia para a socioloxía ambiental; coñecemento político e formas de goberno; o rol da ciencia e a tecnoloxía na crise ecolóxica; Exemplos prácticos.
Tema 4. Medio ambiente e cambio social Desenvolvemento do ambientalismo e o ecologismo; tipos de valores e éticas ambientais; tipos de conflitos ambientais e de movementos sociais; dereitos civís e dereito á natureza; dereitos da natureza; ecofeminismos; axenda da xustiza ambiental (distribución, recoñecemento, participación cidadá). Exemplos prácticos.

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Guest lecture / keynote speech A4 A8 B16 B26 24 24 48
Workshop A14 A17 A32 A35 B1 B3 C1 6 9 15
Workbook A4 A8 B16 B26 0 28 28
Document analysis A4 A8 A14 B3 B16 B26 C1 6 12 18
 
Personalized attention 3.5 0 3.5
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Guest lecture / keynote speech Exposición oral por parte do profesor dos aspectos fundamentais da materia. As exposicións complementaranse co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes.
Workshop Sesións prácticas nas que os estudantes traballarán baixo a atención personalizada do docente. Consistirán en definir e elaborar cada unha das partes do traballo a entregar para a avaliación da materia. Manexaranse distintas fontes bibliográficas.
Workbook Lecturas de obras clásicas e novas sobre socioloxía ambiental e disciplinas afines
Document analysis Comentario crítico e debate na aula, sobre fontes documentais (lecturas, documentos audiovisuais, información estatística...) recomendados polo profesor para cada tema.

Personalized attention
Methodologies
Workshop
Description
Nos talleres traballarase coa guía e a axuda necesaria do profesor. Tamén se poden programar as tutorías que os alumnos consideren necesarias. Dispoñibilidade virtual vía correo electrónico.

Para o alumnado con reconocimiento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, acordarase ao comezo de curso un calendario específico de tutorías compatible coa súa dedicación así como unha serie de tarefas para a súa implicación continuada e activa.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Guest lecture / keynote speech A4 A8 B16 B26 Control de asistencia e intervención en clase 5
Document analysis A4 A8 A14 B3 B16 B26 C1 Un dos obxectivos a cumprir polo alumnado para demostrar o aprovechamiento da asignatura é ser capaces de tomar un texto en socioloxía ambiental, lelo e analizalo de forma crítica, poñéndoo en relación cos contidos da asignatura. Durante as clases de docencia interactiva tamén farase lectura in situ de noticias ou documentales e suscitarase unha reflexión e un debate. Ao final de cada tema o alumnado elaborará un informe dos contidos revisados seguindo as instrucións recibidas en cada caso. 95
 
Assessment comments

A nota final computarase a partir das notas parciais nas distintas metodoloxías.


Observación para o alumnado con reconocimiento de dedicación a tempo
parcial e dispensa académica de exenciónde asistencia : O/a alumno/a
deberá poñerse en contacto co profesor canto antes para acordar as metodoloxías e o plan de avaliación. O profesor/a poñerá en práctica diversas estratexias de acordo
ás necesidades que se susciten para facilitar ao alumnado nestas
circunstancias o seguimiento activo da asignatura e a súa atención
personalizada. 

Sources of information
Basic

Lecturas básicas:

 

Aledo Tur, Antonio y Domínguez Gómez, José Andrés (2001) Sociología Ambiental. Grupo Editorial Universitario (Texto clave para tema 1)

Naredo, José Manuel (2006) Raíces económicas del deterioro ecológico y social. Madrid: Siglo XXI (Texto clave para tema 2)

Haraway, Donna (2015) El patriarcado del osito Teddy. Taxidermia en el Jardín del Edén. Barcelona: Sans Soleil (Texto clave para tema 3)

Razmig Keucheyan (2016) La naturaleza es un campo de batalla. Ensayo de ecología política. Madrid: Clave Intelectual (Texto clave para Tema 4)

James O'Connor (1998) Causas Naturales: Ensayos sobre marxismo ecológico. México: Siglo XXI

Macionis, J.J. y Plummer, K. 2000. Sociología (3ª edicion) Madrid, Pearson Prentice Hall. Capítulo 24 "Cambio social y medio ambiente" Páginas 663 – 688

Engels, F. (2020 [1844 ]) La situación de la clase obrera en Inglaterra. Barcelona: AKAL

García, Ernest (2007) ‘Los límites desbordados. Sustentabilidad y decrecimiento’. Trayectorias, 24: 7 – 19

Pardo, Mercedes y Ortega, Jordi (2018) “El impacto social del cambio climático: La metamorfosis social como ventana de oportunidad” En INFORME España 2018 / Cátedra José María Martín Patino de la Cultura del Encuentro ; [coordinación y edición Agustín Blanco, Antonio Chueca, José Antonio López-Ruiz y Sebastián Mora]. -- Madrid : Universidad Pontificia Comillas, Cátedra J.M. Martín Patino. Pp. 365 – 391

Moore, Jason (2013) “El auge de la ecología-mundo capitalista. Las fronteras mercantiles en el auge y decadencia de la apropiación máxima” Laberinto, 38: 9-26

 
Complementary