Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Proxeccións de poboación Código 615G01411
Titulación
Grao en Socioloxia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Optativa 4.5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencia Política da Administración
Coordinación
Lopez de Lera, Diego Constantino
Correo electrónico
d.lopezd@udc.es
Profesorado
Lopez de Lera, Diego Constantino
Correo electrónico
d.lopezd@udc.es
Web
Descrición xeral As proxeccións demográficas supoñen un dos poucos "laboratorios" que se poden usar dentro das ciencias sociais. A través desta materia o alumno aprenderá a realizar proxeccións de poboación empregando o denominado "método das compoñentes", que consiste en proxectar por separado cada unha das variables que inciden no crecemento da poboación e a continuación aplicar os resultados desas proxeccións a unha poboación inicial, para observar cales poderían ser a evolución futura do seu volume e composición por sexo e idade.
O obxectivo da materia é lograr que os estudantes aprendan a facer análises proxectivas, mediante o establecemento de hipóteses razoadas sobre a evolución da natalidade, a mortalidade e as migracións. Os resultados permitirán aos alumnos avaliar o alcance de cambios no comportamento demográfico da poboación así como os efectos de medidas de políticas sociais vinculadas a estes cambios.

Competencias do título
Código Competencias do título
A4 Relaciones entre la población, los recursos y medio ambiente en su movimiento y estructura; y el estudio de las técnicas y métodos del análisis demográfico.
A8 Análisis de las transformaciones y evolución de las sociedades contemporáneas.
A14 Capacidades en elaborar, utilizar, e interpretar indicadores sociales e instrumentos de medición social.
A17 Conocimientos y habilidades en la búsqueda de información secundaria en las diferentes fuentes (instituciones oficiales, bibliotecas, internet, etc.).
A32 Capacidades en contribuir al diseño de políticas públicas orientadas a abordar problemas sociales.
B1 Capacidad de organización y planificación.
B2 Toma de decisiones.
B3 Capacidad de análisis y síntesis.
B5 Capacidad de gestión de la información.
B6 Comunicación oral y escrita en la lengua nativa.
B7 Conocimientos de informática relativos al ámbito de estudio.
B13 Razonamiento crítico.
B25 Capacidades para relacionar los conocimientos de la sociología y de otras disciplinas afines.
B27 Capacidades en reconocer la complejidad de los fenómenos sociales.
C3 Utilizar las herramientas básicas de las tecnologías de la información y las comunicaciones (TIC) necesarias para el ejercicio de su profesión y para el aprendizaje a lo largo de su vida.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Adquirir os coñecementos sobre a metodoloxía de análise proxectiva da poboación. A4
B1
B2
B3
B5
B7
C3
C6
Realizar análises proxectivas da poboación mediante o "método das compoñentes". A8
A14
A17
B1
B3
B5
B7
C3
Avaliar os efectos sobre a estrutura dá pobiación que ten os cambios na tendencia das variables. A8
A14
A17
B2
B3
B5
B7
B13
B25
B27
C6
Propoñer medidas de política pública para axudar a mitigar os efectos do envellecemento A8
A32
B2
B3
B6
B25
B27
C6

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1: INTRODUCCION O crecemento demográfico no mundo. Cambios contemporáneos na relación entre recursos, medio ambiente e poboación. As perspectivas futuras de cambios nas poboacións en diferentes rexións mundiais.
TEMA 2: POBOACION DE PARTIDA Avaliación da base de datos estatísticos. Establecemento dunha poboación de inicio "Apomazado" por sexo e idade.
TEMA 3: PROXECCIÓN DE MORTALIDADE Análise do pasado recente do risco de mortalidade.
Establecemento do nivel inicial de esperanza de vida por sexo.
Proposta de hipótese sobre a evolución futura da esperanza de vida para ambos os sexos e á tendencia do diferencial entre os sexos.
Estimar a estrutura das taxas por idade para cada nive.
TEMA 4: PROXECCIÓN DE FECUNDIDADE Análise das recentes taxas de fecundidade por idade pasado.
Establecemento do nivel inicial de fertilidade actual.
Proposta de hipótese sobre a evolución futura do nivel de fertilidade.
Propostas hipóteses sobre os cambios na estrutura de poboación da fecundidade.
TEMA 5: PROXECCIÓN DE MIGRACIÓNS Análise do pasado recente, os movementos migratorios que afectan o tamaño da poboación do estudo.
Establecer o nivel de migración neta de inicio e estrutura de poboación e sexo.
Proposta de hipótese sobre a evolución futura da migración neta.
Proposta para a distribución por sexo e idade do saldo migratorio.
Estímase migración anual neta media por cada salto da proxección.
TEMA 6: MATRIZ DE CALCULO Funcionamiento de la matriz de cálculo. Pasos del cálculo de las poblaciones en "t+n".
Introducción de la población inicial y de los resultados de las proyecciones previas de los indicadores de las variables demográficas en un fichero informático con la Matriz de cálculo de la proyección de la población.
Obtención de las poblaciones proyectadas
TEMA 8: PROPOSTA DE SEGUNDO ESCENARIO Avaliación da situación das variables demográficas e os efectos que causaría a seguir a súa tendencia (escenario PROM resultados deseñados).
Eltern propostas de cambios nas tendencias das variables.
Proxectada indicarores implicados na proposta.
Proxección da 2 ª fase.
Análise dos resultados.
Análise comparativa dos resultados dos escenarios.
TEMA 9: PROPOSTA DE POLÍTICAS SOCIAIS Pproposta de políticas que afectan o cambio no comportamento demográfico da poboación, de acordo coa avaliación de resultados
TEMA 7. ANALISIS DE RESULTADOS Elaboración de tablas resumen de los resultados obtenidos y cálculo y análisis de indicadores.
Elaboración de gráficos de indicadores y de pirámides de población para cada salto de la proyección. Evaluación de los mismos.
Valoración de la inercia demográfica.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A4 A8 A32 B7 B13 B25 B27 C3 C6 12 0 12
Lecturas A4 B6 B13 B25 B27 2 10 12
Prácticas a través de TIC A4 A14 A17 B1 B2 B5 B7 C3 28 34.5 62.5
Portafolios do alumno A4 A8 A32 B3 B6 B13 B27 C6 0 20 20
Proba obxectiva A4 B3 B6 B27 C6 2 0 2
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Sesiones en las que el profesor aborda los diferentes contenidos del temario, explicando la materia básica esencial para el desarrollo de la asignatura.
Lecturas Literatura de fondo recomendado sobre "Fontes de Información".
Temas específicos lecturas esquerda na reprografia.
Prácticas a través de TIC Introdución e probas de aplicacións de software é específico para a proxección demográfica.
Automatización de arquivos entregados polo profesor.
Incorporación de datos propietarias para estudo poboacional de cada alumno.
Portafolios do alumno Resultados dos exercicios prácticos en laboratorio cos datos do estudo poblaciíon asignado a cada alumno.
Análise dos resultados.
Gráficos e gráficos de síntese da evolución.
Desenvolvemento de pirámides poboación.
Propostas de políticas sociais.
Proba obxectiva Convocatorias oficiais coa axenda chea.
Neste exame deben presentarse os alumnos que non asisten a clase e non avaliados a través da súa carteira

Atención personalizada
Metodoloxías
Portafolios do alumno
Prácticas a través de TIC
Descrición
A atención persoalizada será de carácter individual de cara á solucción de dúbidas e problemas que xurdan na realización das prácticas de laboratorio´.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Lecturas A4 B6 B13 B25 B27 Bibliografía básica e lecturas recomendadas para cada tema específico deixadas en reprografia 4
Proba obxectiva A4 B3 B6 B27 C6 Só se presentarán a exame aquelas persoas que non superarán a materia a través da avaliación continua mediante prácticas e portafolio do alumnado. Neste caso, a proba obxectiva suporá o 100% da nota da materia. 50
Portafolios do alumno A4 A8 A32 B3 B6 B13 B27 C6 Executar os exercicios de laboratorio. Análise dos resultados. Taboas de síntese e gráficos da evolución. Desenvolvemento de pirámides poboación. Propostas de políticas sociais. 40
Prácticas a través de TIC A4 A14 A17 B1 B2 B5 B7 C3 Introdución e probas de aplicacións de software específicos para proxeccións.
Arquivos de automatización. Incorporación de novos datos.
6
 
Observacións avaliación

Hai dous sistemas de avaliación:
a) Os alumnos que sigan o curso de maneira presencial serán avaliados mediante os sus traballos, exposición de lecturas e intervención en clase. As lecturas, os traballos tutelados e as prácticas constitúen o 100% da nota.
b) Os alumnos matriculados que non asistan a clase deberán realizar a proba obxectiva na data das convocatorias oficiais. A nota do exame representará o 100% da nota.


Fontes de información
Bibliografía básica (). .

BÁSICA.

- Leal Maldonado, J.L. y Fernández Cordón, J.A. (Coord). 2006. Análisis territorial de la demografía española. Madrid: Fundación Fernando Abril Martorell.

- Vinuesa, Julio y Puga, Dolores (ed.). 2007. Técnicas y ejercicios de Demografía. Madrid. Ed. Instituto Nacional de Estadística. Compendio de nociones básicas de cálculo y tratamiento de las variables demográficas, con ejemplos de la población española.

. VV.AA. 2005. Revista Papeles de Economía Española. Nº 104. Transformación demográfica raíces y consecuencias.

. VV.AA. 2011. El futuro de la Población. Revista de Información Estadística y Cartográfica de Andalucía. Nº 1. Sevilla. Ed. Junta de Andalucía.

. VV.AA. 2012. El reto demográfico de Galicia. Santiago de Compostela. Ed. Xunta de Galicia.

- Navarro, Vicenc (Coordinador). 2004. El Estado de Bienestar en España. Madrid. Ed. Tecnos.

. Leal Maldonado, J.L. (Coord). 2004. Informe sobre la situación demográfica en España. Madrid. Ed. Fundación Fernando Abril Martorell.

- Izquierdo Escribano, A. (ed.), 2006. Demografía de los extranjeros: incidencia en el crecimiento de la población. Bilbao: Fundación BBVA.

- Preston, S.H. 2000. Demography. Measuring and Modeling Population Processes. Oxford: Blackwell.

- Vallin, J. 1995. La población mundial. Madrid: Alianza.

. Vinuesa, J.; Zamora, F.; Génova, R.; Serrano, P.; y Recaño, J. 1994. Demografía. Análisis y Proyecciones. Madrid, Ed. Síntesis.

. VV.AA. 2001. Las claves demográficas del futuro de España. Madrid. Ed. Fundación Cánovas del Castillo. Colección VENTIUNO.

 

 

COMPLEMENTARIA.

- Barbi, B.; Bertino, S.e Sonnino, E. (eds). 2004. Inverse projection techniques: old and new approaches. Berlín: Springer.

. Castells, Manuel. 1997. La era de la información: economía, sociedad y cultura. Madrid. Alianza,

- Craig, D. H. (1995): Demographic projection techniques for regions and smaller areas: a primer. Vancouver: UBC Press.

- Imhoff, E. van. 1995. Household Demography and Household Modeling. New Cork. Plenum Press.

- Livi Bacci, M. (1990): Historia mínima de la población mundial. Barcelona: Ariel.

- Nadal, J. 1991, La población española, siglos XVI a XX. Barcelona: Ariel (4ª ed.).

- Pressat, Roland. 1993, El análisis demográfico. Madrid: Fondo de Cultura Económica (2ª ed.).

. Puyol, R (editor). 1997. Dinámica de la población en España. Cambios demográficos en el último cuarto del siglo XX. Madrid. Ed. Síntesis.

- Rogers, A. (1985): Regional population projection models. Beverly Hills: Sage.

- Shyrock, H.; Siegel, J.S. et alia (1976): The Methods and Materials of Demography. San Diego: Academic Press.

- Zamora López, Francisco. 1990. Perspectivas, previsiones o proyecciones y no predicciones. Madrid. Ed. Instituto de Demografía-CSIC. Serie Artículos y Ponencias Nº 6.

- Willekens, Frank J. 1990. "El componente de migración en los modelos multirregionales de proyección demográfica". Holanda. Ed. Netherlands Interuniversity Demographic Institute.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Teoría e historia da poboación/615G01107
Análise demográfica/615G01301

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Globalización, medio ambiente e poboación/615G01409
Socioloxía das migracións/615G01410
/

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías