Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Dirección e Realización Código 616G02005
Titulación
Grao en Creación Dixital, Animación e Videoxogos
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Segundo Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
Fernández Holgado, José Ángel
Correo electrónico
j.holgado@udc.es
Profesorado
Fernández Holgado, José Ángel
Viqueira Carballal, Manuel Alejandro
Correo electrónico
j.holgado@udc.es
manuel.viqueirac@udc.es
Web
Descrición xeral O director é o responsable da posta en escena, é o responsable do que ve o espectador. É a cabeza narrativa da produción.
A persoa responsable de dirección está presente en todas as fases do proceso especialmente, por exemplo, nas áreas de Guión, Storyboard, Cinematografía, Actuación/Animación, Arte conceptual, Color e Iluminación, Edición e Postprodución, etc.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 CE1 - Conocer y saber aplicar los aspectos teóricos y prácticos de todas las cuestiones jurídicas relacionadas con los videojuegos y los productos de animación.
A2 CE2 - Conocer y tener la capacidad de analizar el sector de la animación y del videojuego en su vertiente creativa y en su vertiente industrial, así como su evolución histórica.
A3 CE3 - Capacidad para comprender y diferenciar los diversos enfoques del lenguaje audiovisual.
A4 CE4 - Relacionar y aplicar los principios de la narrativa gráfica y audiovisual.
A5 CE5 - Habilidad para seleccionar, comunicar y dar forma a diferentes mensajes así como para planificar su difusión a través de diversos medios gráficos, audiovisuales y multimedia, atendiendo a las normas de su lenguaje y narrativa.
A6 CE6 - Conocer los fundamentos artísticos y técnicos que permitan conceptualizar gráficamente los elementos de una animación o videojuego, de cara a la creación de la documentación de arte de concepto.
A7 CE7 - Capacidad para analizar e interpretar las formas, aspectos y movimientos a partir del mundo real o del arte conceptual para recrear digitalmente los elementos visuales de una animación o videojuego.
A8 CE8 - Diseñar personajes animados con la personalidad y comportamiento definidos a partir de una historia.
A10 CE10 - Conocer las etapas principales del pipeline de una producción de animación o videojuego y su importancia dentro del proceso global.
A15 CE15 - Conocer, comprender y saber aplicar los fundamentos artísticos y las técnicas y métodos necesarios para la creación y animación de personajes virtuales y props.
A20 CE20 - Comprender y saber aplicar los modelos de gestión de proyectos de animación y videojuegos.
A35 CE35 - Conocer, comprender y aplicar las técnicas y fundamentos de dirección y realización audiovisual aplicadas a productos de animación.
B1 CB1 - Que os estudantes demostrasen posuir e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e se atope a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecmentos procedentes da vanguarda do seu campo de estudo
B2 CB2 - Que los estudiantes sepan aplicar sus conocimientos a su trabajo o vocación de una forma profesional y posean las competencias que suelen demostrarse por medio de la elaboración y defensa de argumentos y la resolución de problemas dentro de su área de estudio
B3 CB3 - Que los estudiantes tengan la capacidad de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro de su área de estudio) para emitir juicios que incluyan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica o ética
B4 CB4 - Que los estudiantes puedan transmitir información, ideas, problemas y soluciones a un público tanto especializado como no especializado
B5 CB5 - Que los estudiantes hayan desarrollado aquellas habilidades de aprendizaje necesarias para emprender estudios posteriores con un alto grado de autonomía
B6 CG1 - Capacidad de organización y planificación. Especialmente en el planteamiento de trabajos conducentes a la creación de los contenidos audiovisuales digitales que componen una producción de animación o un videojuego.
B7 CG2 - Capacidad de resolver problemas de forma efectiva, principalmente de carácter tecnológico y en el campo de la creación de contenidos digitales interactivos y de animación.
B8 CG3 - Conocimientos informáticos, en especial los relativos al uso de tecnologías y programas de última generación en el campo de estudio.
B9 CG4 - Conocer los procedimientos, destrezas y metodologías necesarios para la adaptación del proceso creativo al medio digital y la producción de obras artísticas a través de tecnologías específicas.
B10 CG5 - Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para su aplicación en la resolución de problemas.
B11 CG6 - Capacidad crítica y autocrítica. Necesaria en todo proceso creativo en el que se busca un compromiso con la calidad del trabajo, los resultados y las soluciones propuestas.
B12 CG7 - Trabajo en equipo. Capacidad de abordar proyectos en colaboración con otros estudiantes, asumiendo roles y cumpliendo compromisos de cara al grupo.
B13 CG8 - Capacidad de aplicar los conocimientos en la práctica, integrando las diferentes partes del programa, relacionándolas y agrupándolas en el desarrollo de productos complejos.
B14 CG9 - Capacidad de diseño y gestión de proyectos, resolviendo los aspectos narrativos, técnicos y de gestión del proyecto de animación o videojuego.
C1 CT1 - Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 CT2 - Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 CT3 - Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 CT4 - Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía respectuosa coa cultura democrática, os dereitos humanos e a perspectiva de xénero.
C5 CT5 - Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 CT6 - Adquirir habilidades para a vida e hábitos, rutinas e estilos de vida saudables.
C7 CT7 - Desenvolver a capacidade de traballar en equipos interdisciplinares ou transdisciplinares, para ofrecer propostas que contribúan a un desenvolvemento sostible ambiental, económico, político e social.
C8 CT8 - Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
C9 CT9 - Ter a capacidade de xestionar tempos e recursos: desenvolver plans, priorizar actividades, identificar as críticas, establecer prazos e cumprilos.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer e comprender o fluxo de traballo nunha produción de animación ou nun videoxogo desde o apartado da dirección. A1
A2
A3
A5
A6
A7
A8
A10
A20
A35
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B10
B11
B12
B13
B14
C1
C3
C4
C6
C7
C8
C9
Coñecer os recursos materiais e humanos precisos para a dirección de proxectos de animación e de videoxogo. A1
A2
A3
A5
A6
A7
A8
A10
A20
A35
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B10
B11
B12
B13
B14
C1
C3
C4
Entender e poñer en práctica as artes da dirección e a realización A1
A2
A3
A4
A5
A6
A7
A8
A10
A15
A20
A35
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B14
C1
C2
C3
C4
C5
C6
C7
C8
C9

Contidos
Temas Subtemas
O proceso da dirección e a figura do/a director/a nas diferentes etapas dunha produción de animación -Desenvolvemento
-Preprodución
-Produción
-Postprodución
O proceso da dirección e a figura do/a director/a nas diferentes etapas da produción dun videoxogo

-Desenvolvemento
-Preprodución
-Produción
-Postprodución
A dirección e realización: A linguaxe audiovisual, a narrativa, a posta en escena e procedementos na animación - Planificación
- Encuadres e composición.
- Posta en escena
- Introducción á dirección de fotografía
- O tono e o punto de vista.
- Raccord / continuidade e movimento.
- Escenas de diálogos
- Escenas de acción
- Movementos de cámara
- Dirección de persoaxes
- Guion Técnico.
- Storyboard e previsualización.
- Animática
- Tipos e técnicas de animación (2D, 3d, stopmotion, dixital e analóxica)
Layout. A linguaxe audiovisual dende un software de 3D. - Nocions e conceptos de layout
- Posta en escena 3d.
- Planificación e composición no entorno 3D
- Cámaras, lentes, encadres e formatos
- O movemento de cámara e a visualización
- Raccord / continuidade e movemento
Xéneros e animación: A animación como unha obra en sí mesma ou como apoio á imaxe real - Ficción
- Documental
- Videoclip
- Spot
- Motion Graphics
- Experimental
Estudo de diversos directores de relevancia: Estilo e autoría. - Imaxe real
- Animación 2d
- Animación 3D
- Videoxogos
Presentación de diferentes softwares e ferramentas dixitais de animación (2D, 3D, Intelixencia Artificial e xeradores de fractales 3D), para desenrolar a comunicación e creatividade artística. - Maya
- Blender
- Adobe Animate
- Adobe Photoshop / Krita
- Adobe Character Studio
- Adobe After Effects
- Cinema4D
- Ebsynyh
- Disco Diffusion
- Mandelbulb3D
A dirección nos videoxogos - Características
- O punto de vista
- Xéneros
- A importancia da cámara nos videoxogos
Dirección de personaxes - Desde a creación e elección dun personaxe á animación.
- Fundamentos da animación (motricidade , xesto corporal, xesto facial e voz)
- Ferramentas para expresar a visión do director e do proxecto audiovisual.
- Personalidade, comportamento e sentimentos.
- O contexto e o tempo en relación aos personaxes.
- Relación do acting real e a animación.
- Relación dos personaxes e a posta en escena.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A3 A7 B6 C2 C5 C7 C8 26 11 37
Obradoiro A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A10 A15 A20 A35 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B14 C1 C3 C4 C6 C7 C8 C9 10 10 20
Traballos tutelados A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A10 A15 A20 A35 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B10 B11 B12 B13 B14 C1 C3 C4 C6 C7 C8 C9 11 54 65
Presentación oral A1 A2 A3 A35 B1 B2 B3 B11 C1 C4 C5 C7 C9 2 4 6
Proba mixta A1 A3 A6 A7 A10 A35 B6 B8 C1 1 20 21
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada con o uso de medios audiovisuais, vídeos, podcast ou textos e a introducción dalgunhas preguntas dirixidas aos estudiantes, coa finalidad de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
Será online ou presencial segundo as circunstancias sanitarias.
Obradoiro Desenrolo en clases presenciais de diversos traballos que se explicarán máis coidadosamente ao comenzo do curso na ficha completa colgada no Campus Virtual (Moodle). Estos traballos son:

- Prácticas curtas para elaborar en clase. Preparación e aplicación do temario teórico.
- Haberá prácticas individuais e grupais.
- Algunha práctica pódese perfeccionar fora do aula para mellorar nota.
- Estas prácticas deberán ser entregadas polo campus virtual (moodle)
Traballos tutelados Desenrolo de catro traballos complexos coas diferentes entregas intermedias do proceso de creación que se explicarán máis coidadosamente ao comezo do curso na ficha completa colgada no Campus Virtual (Moodle).

1. Unha das prácticas curtas das sesións do obradoiro entregarase cun acabado más perfeccionado e complexo. (Traballo individual).
2. Unha secuencia de acción. (Traballo grupal).
3. Un fragmento de videoclip. (Traballo individual).
4. Unha curtametraxe co seu respectivo dossier e entregas das diferentes fases do traballo. (Traballo grupal).

Todas as prácticas son obrigatorias, días son individuais e as otras dúas están deseñadas para ser realizadas en grupo.
Estas prácticas deberán ser entregadas polo campus virtual (moodle) nas datas sinaladas ao longo do curso.
Presentación oral Presentación presencial das diferentes fases dos traballos tutelados ou das prácticas curtas do obradoiro.
Proba mixta Examen presencial dos contidos teóricos dados nas sesións maxistráis, sesións do obradoiro ou dos textos de lectura obrigatoria.

Atención personalizada
Metodoloxías
Obradoiro
Traballos tutelados
Descrición
O persoal docente da materia estará dispoñible para as dúbidas que xurdan por parte do alumnado en relación coas diferentes medoloxías. Estas poderán ser plantexadas nas horas de titoría e a través de correo electrónico.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba mixta A1 A3 A6 A7 A10 A35 B6 B8 C1 Exame da materia.
Tipo test, preguntas curtas sobre a teoría e casos prácticos realizados nas sesións de taller.
É necesario aprobar esta parte para que a súa calificación faga media coas outras probas e traballos previstos nesta evaluación.
Se non se aproba, la materia resulta automáticamente suspensa.
35
Obradoiro A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A10 A15 A20 A35 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B14 C1 C3 C4 C6 C7 C8 C9 Evaluación das prácticas curtas individuais e colectivas realizadas en clase.
Para aprobar é necesario entregar todalas prácticas curtas do obradoiro do taller na data sinalada.
10
Traballos tutelados A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A10 A15 A20 A35 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B10 B11 B12 B13 B14 C1 C3 C4 C6 C7 C8 C9 Traballos en grupo no que se valora tanto o resultado como o proceso.
No traballo da curtametraxe se valorará grupalmente o conxunto da obra e individualmente unha das secuencias da curtametraxe.
A calificación de cada alumno integrante do grupo podría ser diferente en función da súa aportación e compromiso.
A participación neste traballo é obligatoria para optar á evaluación da materia.
55
 
Observacións avaliación

O alumnado deberá consultar diariamente o Campus Virtual de la UDC (Moodle), porque a través deste espazo docente se lles
comunicará toda a información necesaria sobre a materia: documentos, avisos e calificacións.

Podrá ser presencial ou online según as circunstancias sanitarias e personais do estudantado e mestre o permitan.

Toda exposición oral ou escrita terá que respectar os usos e normas desta demarcación xeográfica da Real Academia Galega ou da Real Academia Española para que poida ser correctamente entendida e, por conseguinte, avaliada.

-A teoría supón o 35% da nota e a práctica (obradoiro e traballos tutelados) un 65%. 

-Para superar a materia deben estar aprobadas as tres partes da materia. Para superar a parte práctica teñen que estar aprobadas cada unha das prácticas finais, ademáis de entregadas en data e superadas, todas e cada unha de las prácticas curtas do obradoiro.

-O alumnado que goce de dispensa académica deberá ponerse en contacto con o profesor da materia antes do día 20 de Setembro, a fin de acordar un itinerario personalizado que supla as ausencias ás aulas. Fora desta data no serán atendidas peticions deste tipo. 

Fontes de información
Bibliografía básica Goodridge, Mike (2012). Dirección de fotografía cinematográfica. Barcelona : Blume
Salmond, Michael (2017). Diseño de videojuegos : de amateur a pro. Badalona : Parramon
Castillo, José María (2016). Televisión, realización y lenguaje audiovisual.. Madrid: Instituto Oficial de Radio y Televisión
Sáenz Valiente, Rodolfo (2006). Arte y técnica de la animación. Buenos Aires: Ediciones de la flor
Brown, Blain (2008). Cinematografía: Teoría y práctica. Barcelona: Omega
Goodridge, Mike (2014). Dirección cinematográfica. Barcelona : Blume,
Rabiger, Michael (2009). Dirección cinematográfica: Técnica y estética. Barcelona: Omega
González, Daniel. (2015). Diseño de videojuegos . Paracuellos del Jarama : Ra-Ma
Ordóñez, Juan P. (2018). Diseño de videojuegos. Madrid : Editorial Síntesis
Perotti Prado, Miguel (2020). Diseño de videojuegos : técnicas y ejercicios prácticos. Paracuellos del Jarama : Ra-Ma
Cameron, Julia (2011). El camino del artista : un curso de descubrimiento y rescate de tu propia creatividad . Madrid : Aguilar
Díaz, Quim (2018). El título es el principio del film : una aproximación a la historia de los títulos cinematográficos. Madrid : Laertes
Marcos Molano, María del Mar (2009). Elementos estéticos del cine : manual de dirección cinematográfica. Madrid: Fragua
Selby, Andrew (2013). La animación. Barcelona, Blume
Catalá, Josep M. (2001). La Puesta en imágenes: Conceptos de dirección cinematográfica. Barcelona: Paidós
Hart, John. (2001). La técnica del storyboard : guión gráfico para cine, televisión y animación. Madrid: Instituto Oficial de Radio y Televisión
Sedeño Valdellós, Ana María. (2002). Lenguaje del videoclip. Málaga : Servicio de Publicaciones e Intercambio Ciéntifico de la Universidad de Málaga
Rogers, Scott. (2018). Level up! : guía para ser un gran diseñador de videojuegos. Badalona : Parramon
Schaefer, Dennis. (1990). Maestros de la luz conversaciones con directores de fotografía. Madrid : Plot
Jardí, Enric (2018). Pensar en imágenes. Barcelona: Gustavo Gili
Katz, Steven D. (2002). Plano a Plano: De la idea a la pantalla. Mardid: Plot
Rodríguez, Alberto (2010). Proyectos de animación 3D. Madrid: Anaya Multimedia
Williams, Richard (2019). Técnicas de animación: dibujos animados, animación 3d y videojuegos. Madrid: Anaya
Sánchez-Navarro, Jordi (2015). ¿Cómo analizar un videoclip desde un punto de vista narrativo? / Jordi Sánchez-Navarro, Lola Lapaz Castillo. Barcelona : UOC

Bibliografía complementaria Delgado Cavilla, Pedro (2019). Animación : de Betty Boop a Tim Burton. Madrid, Diávolo Ediciones
Andrew Chong (2010). Animación digital. Barcelona, Blume
Lynch, David (2016). Atrapa el pez dorado: meditación, conciencia y creatividad. Barcelona: Reservoir Books
Montero Plata, Laura (2017). El mundo invisible de Hayao Miyazaki. Palma de Mallorca: Dolmen
Codrington, Andrea (2003). Kyle Cooper. London : Laurence King, 2003.
Jennnifer Bass (). Saul Bass. London: Laurence King
Zahed, Ramin (2019). Spider-Man, un nuevo universo : el arte de la películ. Barcelona : Norma, 2019
Kratter, Tia (2017). The Color of Pixar. San Francisco : Chronicle Books


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Linguaxe e Narrativa Gráficas e Audiovisuais/616G02002
Deseño de Produción para Animación e Videoxogos/616G02006
Historia da Animación e os Videoxogos/616G02003
Produción da Animación e o Videoxogo/616G02001

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Guión/616G02004
Animación 2/616G02019
Deseño Sonoro/616G02008

Materias que continúan o temario
Edición e Montaxe/616G02007

Observacións

O alumnado deberá consultar a plataforma Moodle, porque a través deste espazo docente virtual comunicaráselles toda a información necesaria sobre a materia: documentos, avisos e cualificacións.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías