Datos Identificativos 2021/22
Asignatura (*) Balonmán e a súa didáctica Código 620G01017
Titulación
Grao en Ciencias da Actividade Física e do Deporte
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Educación Física e Deportiva
Coordinación
Torres Tobio, Gabriel
Correo electrónico
gabriel.torres@udc.es
Profesorado
Fernandez Romero, Juan Jose
Torres Tobio, Gabriel
Correo electrónico
juan.jose.fernandez@udc.es
gabriel.torres@udc.es
Web http://http://campusvirtual.udc.es/moodle
Descrición xeral Os contidos da materia de Balonmán e a súa Didáctica, enmárcanse e baséanse nas competencias establecidas para o módulo de Fundamentos dos Deportes, no plano dos estudos de Graduado en Ciencias da Actividade Física e do Deporte.
E de maneira máis específica, os obxectivos e contidos desta materia desenvólvense basicamente sobre ou coñecemento dos procesos de ensino-aprendizaxe e fundamentos didácticos das habilidades técnico-tácticas específicas simples, compostas e complexas do balomán, como condutas psicomotrices e sociomotrices, para promover a súa práctica en Educación Física e na iniciación deportiva. E promovendo no alumnado a adquisición dun nivel de habilidade axustado á execución das habilidades específicas do Balonmán. Estes obxectivos proxéctanse dunha maneira concreta na descrición explícita dos resultados de aprendizaxe que se describen posteriormente.
Como iniciación deportiva enténdese o momento e período no que unha persoa comeza a aprender unha habilidade específica ou un deporte en concreto.
O ensino do balonmán fundaméntase pola riqueza sociomotriz desta modalidade deportiva, a promover na etapa de iniciación deportiva dos mozos; tal como habilidades e comportamentos de xogo, cheos de elementos de gran riqueza coordinativa, e tamén de interacción sociomotriz; ademais, do arraigamento histórico, vixente permanentemente nos plans de estudo de Educación Física e Deportes, xa desde a creación dos primeiros centros de formación de profesorado de Educación Física.
O Balonmán está arraigado na sociedade actual como un deporte que promove valórelos socio-deportivos en todas as súas facetas, e que xurdindo do xogo, evoluciona e institucionalízase en deporte (concepción actual), sen perder a finalidade de xogo en si mesmo, como elemento educativo e gratificante de seu. Por tal motivo, é unha actividade necesaria nos principios e valores educativos e formativos dá Educación Física, como parte da formación integral das persoas.
Analizando as características do Balonmán tanto polo tipo de habilidades motrices que o definen (habilidades técnicas de execución), fundamentadas en correr, saltar, lanzar, como pola riqueza de factores perceptivos que se vivencian na comunicación motriz do xogo (táctica), e polas cualidades físicas que desenvolve, fai que este deporte colectivo de cooperación-oposición estratéxica sexa unha actividade a programar no ámbito educativo, recreativo e competitivo.
En relación coa didáctica desta materia; actualmente, fálase dunha didáctica dos deportes colectivos en canto aos elementos comúns que os definen e relacionan; pero ademais, cada materia debido á singularidade dos seus contidos, ten necesidades de formulacións de ensino propios e diferenciados. Por iso, falamos cunha Didáctica do Balonmán que, de acordo cos descriptores do plan de estudos, desenvólvese seguindo un programa axustado aos seus contidos específicos; expostos dunha forma teórico-práctica; cunha metodoloxía de ensino para a iniciación global e específica do Balonmán, e desenvolvidos de maneira presencial.
Conxugar isto coa idea de capacitar ao estudante do Grao en Ciencias do Deporte e da Educación Física da UDC, como docente, obriga a enfocar esta materia cara á utilización do ensino do Balonmán no medio escolar e tamén en escolas de iniciación deportiva, polo que a metodoloxía de ensino desta materia será global, de maneira que se poida ofrecer unha perspectiva ampla das posibilidades do Balonmán como un contido útil na formación do alumno.
Plan de continxencia Modificacións dos contidos
Non se farán cambios

2. Metodoloxías
* Metodoloxías docentes que se manteñen
- Actividades iniciais
- Sesión maxistral
- Análise de fontes documentais
- Traballo tutelado
- Proba mixta

* Metodoloxías docentes que se modifican
- Práctica de actividade física (eliminada, non substituída)
Proba práctica (eliminada)
- Proba mixta (modificada en caso de suspensión da docencia presencial. Esta proba substituiríase por 4 tarefas de avaliación continua.


3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
- Correo electrónico: diario. Úsase para facer consultas, solicitar reunións virtuais, resolver dúbidas e facer un seguimento do traballo supervisado.
- Moodle: a criterio dos profesores e segundo as necesidades dos estudantes.
- Equipos: 2 sesións semanais por grupo para avanzar nos contidos teóricos e no horario asignado á materia no calendario da clase do profesorado. Así mesmo, por proposta dos profesores, realizaranse algunhas sesións (1 semana) de titorías grupais para orientar o traballo e as tarefas da materia. Esta dinámica permite un seguimento estandarizado e axustado ás necesidades de aprendizaxe para desenvolver o traballo da materia.

4. Cambios na avaliación
a) Proba mixta (60%) por avaliación continua, realizando 4 tarefas substitutivas para o exame final presencial (Tarefa 1: individual, 10% /
Tarefa 2, individual, 10% / Tarefa 3: individual, 20% / Tarefa 4: individual, 20%. Solicitarase unha tarefa cada mes e a tarefa 4 presentarase no último mes de clase.
b) Análise de fontes documentais, traballo individual, 30%
d) Traballos tutelados-tarefas (10%)

* Comentarios de avaliación:
1. Asistencia á avaliación: asistencia obrigatoria a clases teóricas e titorías grupais, considerando a modalidade presencial da materia. As actividades académicas presenciais son esenciais na actividade física e nos deportes. A asistencia obrigatoria ás clases non puntuará na nota final (ponderación do 0%)
2. A porcentaxe mínima de asistencia á avaliación: será do 70%. Os estudantes que non cumpran esta porcentaxe obrigatoria de asistencia non aprobarán o curso e deberán asistir ás clases o ano seguinte. Non hai alternativa á asistencia mínima obrigatoria.
3. Os requisitos para aprobar o curso son os mesmos tanto na primeira oportunidade como na segunda oportunidade ou en convocatorias extraordinarias posteriores
4. Os criterios para manter as pezas aprobadas para a 2a oportunidade son: Considerando que cada convocatoria consta de dúas oportunidades (xuño-xullo), as probas de avaliación continua e final aprobadas na primeira oportunidade anunciaranse na segunda oportunidade.
5. Os criterios para manter aprobados en futuras convocatorias de avaliación son: Manteranse as probas de avaliación continua e final aprobadas en convocatorias anteriores e serán anunciadas en convocatorias posteriores.
6. Estudantes matriculados parcialmente: deberán realizar e superar as mesmas probas e requisitos de avaliación continua e final que o resto dos estudantes
7. Idioma dos exames: o exame será no idioma da materia. Se alguén quere facelo noutro idioma oficial da UDC, solicitarase unha semana antes da data de execución.
8. Opcións alternativas de avaliación para casos especiais xustificados: os estudantes con discapacidade ou incapacitados por lesións crónicas ou temporais da práctica motora, poden solicitar a adaptación de tarefas motrices nas sesións e probas de avaliación e realizar actividades alternativas, sempre que as competencias da materia permitilo
9. Ao realizar as probas en liña, utilizaranse a plataforma ou os sistemas UDC recoñecidos por esta.
10. Implicacións do plaxio na realización de probas ou actividades de avaliación: a realización fraudulenta de actividades de proba ou avaliación implicará directamente a nota de "0" suspendida na materia e na correspondente convocatoria, invalidando así calquera nota obtida en toda a avaliación. . actividades antes da convocatoria extraordinaria ”.
11. Nota final: a nota final do curso valorarase entre 0 e 10 puntos, como resultado da media ponderada das metodoloxías de avaliación establecidas na táboa anterior.
Para superar as probas obrigatorias é imprescindible obter a nota mínima de aprobación (puntuación mínima de 5 puntos sobre 10) en todas e cada unha das metodoloxías de proba de avaliación establecidas, para sumar a media ponderada de cada unha das probas. á nota final e aproba o curso. En caso contrario, as probas non superarán.

Competencias do título
Código Competencias do título
A2 Comprender os procesos históricos das actividades físico-deportivas e a súa influencia na sociedade contemporánea, estudando o caso de España e Galicia, e a presenza diferenciada dos homes e das mulleres.
A4 Coñecer e comprender as bases que aporta a educación física á formación das persoas.
A5 Fomentar a convivencia, estimulando e poñendo en valor a capacidade de constancia, esforzo e disciplina dos participantes nas actividades de educación física e deportiva.
A7 Promover e avaliar a formación de hábitos de actividade física e deporte ao longo do ciclo vital, considerando que a idade, o xénero ou a discapacidade son variables que necesitan da intervención consciente para favorecer a igualdade de oportunidades.
A8 Deseñar, desenvolver, e avaliar os procesos de ensino – aprendizaxe, relativos á actividade física e o deporte, con atención e titorización segundo as características individuais e contextuais das persoas (xénero, idade, discapacidade, culturas, etc.).
A9 Elaborar propostas curriculares para as distintas etapas no marco institucional dun centro educativo, desenvolvendo os elementos da programación didáctica da área de E. Física, con arranxo á lexislación vixente e ao proxecto educativo de centro.
A11 Posuír o conxunto de habilidades ou competencias docentes que faciliten o proceso de ensino-aprendizaxe na aula de educación física.
A12 Avaliar e elaborar instrumentos de recollida de datos que atendan aos aprendizaxes do alumno, ao proceso de ensino en sí e á función del docente.
A18 Deseñar e aplicar métodos adecuados para o desenvolvemento e a avaliación técnico-científica das habilidades motrices básicas nas diferentes etapas evolutivas do ser humano, considerando o xénero.
A19 Planificar, desenvolver, controlar e avaliar técnica e cientificamente o proceso de adestramento deportivo nos seus distintos niveis e nas diferentes etapas da vida deportiva, de equipos con miras á competición, tendo en conta as diferenzas biolóxicas entre homes e mulleres e a influencia da cultura de xénero na actuación do adestrador e nos deportistas.
A25 Identificar e comprender os requisitos psicomotores e sociomotores das habilidades deportivas, executando basicamente as habilidades motrices específicas dun conxunto de deportes, considerando as diferenzas por xénero.
A26 Identificar e aplicar as peculiaridades didácticas de cada especialidade deportiva na intención pedagóxica dos diferentes ámbitos de intervención.
A27 Aplicar os principios cinesiolóxicos, fisiolóxicos, biomecánicos, comportamentais e sociais nos contextos educativo, recreativo, da actividade física e saúde e do adestramento deportivo, recoñecendo as diferenzas biolóxicas entre homes e mulleres e a influencia da cultura de xénero nos hábitos de vida dos participantes.
A33 Seleccionar e saber utilizar o material e equipamento deportivo adecuado para cada tipo de actividade físico-deportiva no contexto educativo, deportivo, recreativo e da actividade física e saúde.
A36 Coñecer e saber aplicar as novas tecnoloxías da información e a imaxe, tanto nas ciencias da actividade física e do deporte, como no exercicio profesional.
B1 Coñecer e posuír a metodoloxía e estratexia necesaria para a aprendizaxe nas ciencias da actividade física e do deporte.
B2 Resolver problemas de forma eficaz e eficiente no ámbito das ciencias da actividade física e do deporte.
B6 Dinamizar grupos nos diferentes ámbitos do exercicio profesional.
B7 Xestionar a información.
B10 Saber aplicar as tecnoloxías da información e comunicación (TIC) ao ámbito das Ciencias da Actividade Física e do Deporte.
B11 Desenvolver competencias para a adaptación a novas situacións e resolución de problemas, e para a aprendizaxe autónoma.
B16 Dominar habilidades de comunicación verbal e non verbal necesarias no contexto da actividade física e o deporte.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer a evolución histórica, a organización do xogo, as regras do xogo e as habilidades técnico-tácticas básicas do balonmán. A2
A26
B1
C3
Saber executar as habilidades técnico-tácticas individuais propias do balonmán e resolver situacións prácticas de xogo colectivo, demostrando un nivel adecuado, baseado en criterios específicos de eficiencia-calidade de execución- e eficacia. A5
A25
A26
B2
C3
Saber identificar, describir e representar graficamente (coa terminoloxía e simboloxía adecuadas) os conceptos, habilidades técnico-tácticas individuais e procedementos de xogo colectivo, para o deseño das tarefas docentes. A4
A9
A25
A26
B10
B16
Saber deseñar exercicios e sesións para desenvolver progresións metodolóxicas en diferentes contextos docentes. A19
B1
B2
C1
C3
Saber avaliar a eficacia pedagóxica dos exercicios-progresións docentes, identificando erros no deseño ou programación de exercicios A8
A12
A19
B1
B2
B10
C3
Deseñar, desenvolver e avaliar os procesos de ensino-aprendizaxe relacionados coas habilidades específicas do Balonmán, en relación cos seus fundamentos didácticos, cara a un balonmán educativo en idade escolar (iniciación global e específica), e considerando un ensino diferenciado (idade, xénero, discapacidade) . A2
A4
A7
A8
A9
A11
A18
A19
A25
A26
A27
A33
A36
B1
B2
B6
B7
B10
B11
B16
C1
C3

Contidos
Temas Subtemas
Bloque temático 1: Orixe, evolución e estrutura do xogo de balonmá Tema 1. Orixe, evolución das regras e estrutura do xogo: de BM11 a BM7
Tema 2. A organización do balonmán e as regras das súas modalidades de xogo:
2.1. Regras do xogo de balonmán 7
2.2. Regras do xogo de balonmán de praia
2.3. Regras do xogo de mini-balonmán

Actividades prácticas do bloque temático 1:
- Aplicación práctica das regras das modalidades do xogo de balonmán: BM11, BM7, BM-beach, mini-BM (aprende xogando)
Bloque temático 2: Conceptos, terminoloxía e simboloxía específica do BM Tema 3. Características motoras do BM como deporte colectivo con valores educativos, recreativos e competitivos, para a actividade física deportiva, aplicable en educación física e na iniciación deportiva en idade escolar
Tema 4. Marco de contidos. Clasificación de habilidades e comportamentos específicos do xogo: habilidades individuais de ataque e defensa e intencións técnico-tácticas, fases de xogo, organización do ataque colectivo e xogo táctico de defensa.
Tema 5. Terminoloxía e símbolos específicos das accións do xogo de balonmán

Actividades prácticas do bloque temático 2:
- Aplicación práctica do deseño (descrición e representación gráfica) de supostos prácticos de situacións de xogo de ataque e defensa, coa terminoloxía e simboloxía específicas.
- Aplicación práctica de observación e análise de xogos (análise de vídeo básico)
Bloque temático 3: Fundamentos didácticos e metodolóxicos do ensino-aprendizaxe do balonmán en idade escolar Tema 6. Áreas de intervención en idade escolar (adaptación do ensino en función do contexto e dos participantes):
6.1. BM como contido de aplicacións deportivas no currículo de educación física
6.2. Iniciación deportiva, global e específica, aos adestramentos e competición en BM
Tema 7. Metodoloxía da aplicación dos xogos, como medio básico para ensinar os fundamentos técnico-tácticos (aprender xogando)
Tema 8. Metodoloxía para o deseño de tarefas específicas para o ensino de situacións prácticas e elementos básicos de comunicación na instrución de tarefas ou mensaxe didáctica
Tema 9. Metodoloxía de deseño para sesións específicas para o ensino de situacións prácticas
Tema 10. Metodoloxía para avaliar a eficacia dos exercicios-tarefas docentes (EEE)
Tema 11. Introdución á avaliación para a detección e seguimento e talentos na formación dos xogadores

Actividades prácticas do bloque temático 3:
- Aplicación práctica da metodoloxía de aplicación do xogo
- Aplicación práctica do deseño (descrición e representación gráfica) de supostos prácticos de exercicios e sesións de docencia, con terminoloxía e simboloxía específicas
Bloque temático 4: fundamentos motrices, técnico-tácticos específicos do xogo BM Tema 12. Iniciación ás habilidades e intencións técnico-tácticas individuais:
12.1. Dos atacantes (habilidades relacionadas coa capacidade de manter a posesión do balón e rematar o xogo cun tiro á portería):
- Do xogador atacante que leva a pelota (adaptación-manexo da pelota, movemento-rebote, finta, pase, lanzamento)
- Dos xogadores atacantes sen balón (desprazamento sen balón, desmarque de apoio, recepción)
12.2. Dos defensores (habilidades relacionadas coa capacidade de recuperar o balón e evitar a construción do xogo de ataque e do tiro á portería):
- Do defensor do portador de pelota (marcando proximidade-acoso, despoxo, interceptación, bloqueo, ...)
- Dos defensores dos atacantes sen balón (marca de distancia ou disuasión da proximidade, interceptación, ...)
12.3. Do porteiro (relacionado coas paradas de tiro):
- A situación e posición no espazo da meta e a súa colaboración táctica cos defensores
- Desprazamentos básicos
- Intervencións-paradas antes dos lanzamentos (desde p.e a partir de 7 m)
- O pase de apertura do contraataque
Tema 13. Iniciación ao xogo táctico colectivo:
13.1. Organización do modelo de xogo nas fases de ataque e defensa
13.2. A fase de contraataque:
- Subfases e organización do contraataque
- Tipos de procedementos grupais sinxelos de progresión de obxectivo en obxectivo, en diferentes relacións de interacción-oposición, en desigualdade e igualdade
13.3. A fase de ataque posicional:
- Iniciación á organización do ataque nun espazo amplo, antes de defensas abertas e avanzadas en profundidade variable (ata medio campo), en diferentes relacións de interacción-oposición, en desigualdade e igualdade
- Iniciación básica ao sistema de ataque 3: 3, antes de defensas pechadas (en dúas / unha liña), e transformacións dinámicas a 2: 4, en diferentes relacións de interacción-oposición, en desigualdade e igualdade. Liñas, posicións específicas e características dos xogadores asociados a cada posición
- Iniciación básica a medios tácticos de grupo sinxelos (movemento da pelota, movemento dos xogadores) e básicos (penetracións sucesivas, pase e saída, permutas, cruces, bloques, pantallas, cortinas), aplicables no modelo de xogo de ataque posicional
13.4. A fase defensiva de retirada
- Organización da retirada
- Tipos de retracción
13.5. A fase de defensa posicional:
- Iniciación a defensas abertas-avanzadas en profundidade variable a medio campo, en diferentes relacións de interacción-oposición, en desigualdade e igualdade (modelos de defensa individual)
- Iniciación básica a sistemas de defensa pechados en dúas liñas (3: 3, 3: 2: 1, 4: 2, 5: 1). Liñas, posicións específicas e características dos xogadores asociadas a cada posición (modelos de defensa zonal)
- Iniciación básica ao sistema de defensa nunha liña (6: 0). Posicións e características específicas dos xogadores asociados a cada posición
- Iniciación básica para agrupar medios tácticos (inclinar, cubrir, dobrar, cambiar de opoñente, deslizarse ...), aplicable no modelo de xogo de defensa posicional

Actividades prácticas do bloque temático 4:
- Aplicación práctica de exercicios de iniciación ás habilidades individuais de ataque e ás intencións técnico-tácticas (coordinación de accións encadeadas de: adaptación-manexo da pelota, movemento-rebote, finta, pase, lanzamento)
- Aplicación práctica de exercicios de iniciación ás habilidades de defensa individual e ás intencións técnico-tácticas
- Aplicación práctica de exercicios de iniciación ao xogo táctico colectivo de ataque e defensa, combinando situacións prácticas de ataque e interacción de defensa
- Aplicación práctica do deseño de modelos de xogos de ataque e defensa

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A2 A4 A5 B7 C7 2 0 2
Sesión maxistral A8 A9 A11 A18 A19 B1 6 10 16
Práctica de actividade física A7 A11 A19 A25 A26 A27 A33 B2 B6 32 30 62
Proba práctica A25 2 12 14
Traballos tutelados A9 A11 A26 B2 B11 B16 1 10 11
Análise de fontes documentais A5 A25 A26 A36 B10 C3 1 20 21
Proba mixta A8 A12 A18 A19 A26 A33 B1 B2 C1 3 18 21
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais O primeiro día de clase será:
- unha explicación completa do tema: competencias, obxectivos, contidos, actividades do curso, sistema de avaliación, etc.
- Recollida de datos do alumnado
- etc.
Sesión maxistral Realizaránse clases teóricas, con exposición oral. A exposición oral complementarase co uso de medios audiovisuáis para transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
Práctica de actividade física É a avaliación das prácticas didácticas das clases. Requisitos:
Son obrigatorios, tendo en conta a modalidade presencial da materia. Representa o 10% da nota final.
É obrigatorio a realización do 70% das sesións prácticas didácticas (participación activa), para avaliar e superar a aprendizaxe experiencial que esta materia require. Os alumnos que non cumpran esta porcentaxe obrigatoria non superarán o curso e deberán realizar as prácticas didácticas no ano seguinte.
Valoraranse mediante avaliación continua, considerando:
a) Frecuencia de participación en prácticas didácticas (valor 5%):
A avaliación será de 0 a 10 puntos, e será necesario obter un mínimo de 5 puntos para aprobar as prácticas. Por cada falta de participación nas prácticas, descontarase 1 punto do seu valor.
No caso de que os alumnos asistan á clase pero non poidan realizar a práctica, deberán presentar un resumo explicativo sobre a dita práctica.
Os estudantes cunha participación inferior ao 70% non aprobarán as prácticas didácticas, deixando as prácticas pendentes e, en consecuencia, a materia para futuras convocatorias.
b) Actitude e nivel de participación práctica (valor 5%):
Valóranse actitude, atención, implicación, iniciativa, proactividade, esforzo por mellorar, o nivel de calidade da execución práctica, o comportamento deportivo. A avaliación será de 0 a 10 puntos, e será necesario obter un mínimo de 5 puntos. Por cada falta de nivel de participación, descontarase 1 punto do seu valor.
Proba práctica Proba práctica: esta proba é obrigatoria. Representa o 20% da nota final.
Realizarase mediante avaliación final na data da convocatoria oficial; Pero dependendo da evolución do curso, podería facerse previamente na última clase práctica (o profesor poderá avaliar mediante avaliación continua ao longo das clases, liberando ao alumno do exame práctico final).
Proba práctica, para avaliar a competencia motora na execución das habilidades técnico-tácticas específicas do balonmán adquiridas polos alumnos como resultado da aprendizaxe (saber facer, saber aplicar, habilidades), demostrando e cumprindo un nivel ou criterios específicos de eficiencia -execución de calidade- e eficiencia.
A avaliación do exame práctico será de 0 a 10 puntos, sendo necesario obter un mínimo de 5 puntos para superar a proba.
No primeiro mes do curso, o profesor informará sobre os exercicios e as súas condicións de avaliación (recoméndase practicalos voluntariamente durante o curso).
Traballos tutelados Son "micro tarefas" (tempo de desenvolvemento 7-10 minutos) de avaliación continua que se propoñen sobre un obxectivo de aprendizaxe relevante e coa intención de guiar aos alumnos sobre como describir e representar gráficamente tarefas específicas; orientando tamén o modelo de preguntas-respostas para a preparación do exame teórico final. Poderían definirse como "tarefas de retroalimentación" ao saber aplicar. A periodización destas tarefas sería aproximadamente cada 15 días; propoñer nunha semana específica e presentarse a semana seguinte na clase; engadindo aproximadamente un total de 5-7 tarefas.
Análise de fontes documentais Consiste na realización dun vídeo de análise técnico-táctico do xogo. É obrigatorio. Farase de xeito individual, por parellas ou en grupo de 3 alumnos, por decisión do profesor, dependendo da organización do curso e da extensión do traballo. Valórase de 0 a 10 puntos, sendo necesario obter un mínimo de 5 puntos para superalo; tendo en conta a calidade do contido e os aspectos formais solicitados.
Este traballo realízase en avaliación continua, e baséase na metodoloxía didáctica denominada "análise de fontes documentais", que implica o uso de documentos audiovisuais ou bibliográficos, e con actividades deseñadas para a súa análise e para a preparación doutros documentos. Como exemplo, podería solicitarse un traballo de "observación e análise de vídeo do xogo de balonmán", identificando habilidades e comportamentos en accións de xogo (aprender vendo) e preparando un pequeno documento monográfico, empregando ferramentas multimedia.
A estrutura e as condicións de desenvolvemento do traballo explicaranse aos estudantes ao comezo do curso, a través dun documento específico. O alumnado presentarao na data establecida polo profesor durante o curso, inicialmente ao final do segundo ou terceiro mes de clase. No caso de non presentalo na data establecida, permanecerá para futuras convocatorias oficiais de avaliación. O profesor pode solicitar a presentación oral e multimedia.
Proba mixta Exame teórico:
Esta proba é obrigatoria. Realizarase mediante avaliación final na data da convocatoria oficial.
A avaliación do exame será de 0 a 10 puntos e no propio exame especificaranse as condicións de avaliación, o valor de cada pregunta e a puntuación mínima total do exame para superalo.
Consiste nunha proba escrita de todo o material ensinado, incluídos os contidos das prácticas, para avaliar os coñecementos adquiridos polos alumnos (saber, comprender, saber facer) e comprobar a consecución dos resultados da aprendizaxe.
Esta proba pode integrar preguntas tipo ensaio e preguntas obxectivas. Para as preguntas de ensaio, podes ter preguntas de ensaio abertas e, para as preguntas obxectivas, podes combinar preguntas de resposta múltiple, ordenación, resposta curta, discriminación, conclusión e / ou asociación.
Para obter unha avaliación positiva nas preguntas do exame, será necesario: Acertar a resposta, describila correctamente coa terminoloxía específica, facer gráficos claros e proporcionados coa simboloxía específica. O exame farase no idioma no que se imparte a materia (elixido por cada profesor); pero se se desexa noutro idioma, solicitarase unha semana antes da data de realización.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Proba mixta
Práctica de actividade física
Análise de fontes documentais
Proba práctica
Descrición
Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma do alumnado, baixo a tutela do profesorado e en ámbitos variados (académicos e profesionais). Refírese principalmente a aprender "a facer as cousas". Constitúe unha opción baseada na asunción por parte do estudantado da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente do alumnado e o seguimento desta aprendizaxe por parte do profesorado.

Os alumnos disporán de horas de titoría privada e horas de titoría en grupo para consultar ou ser asesoradas polo profesorado para o desenvolvemento das distintas tarefas da materia.

Do mesmo xeito, facilitarase a través de titorías presenciais ou virtuais a atención aos estudantes con rexistro de asistencia parcial.

O correo electrónico e os equipos utilizaranse como medio de comunicación continuo entre o profesor e o alumnado.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A9 A11 A26 B2 B11 B16 Os traballos consisten na realización de pequenas tarefas mediante avaliación continua.
Estas tarefas serán voluntarias e individuais.
Valor 10% da nota final.
Son "micro tarefas" (tempo de desenvolvemento 7-10 minutos) de avaliación continua que se propoñen sobre un obxectivo de aprendizaxe relevante e coa intención de guiar aos alumnos sobre como describir e representar gráficamente tarefas específicas; orientando tamén o modelo de preguntas-respostas para a preparación do exame teórico final. Poderían definirse como "tarefas de retroalimentación" ao saber aplicar. A periodización destas tarefas sería aproximadamente cada 15 días; propoñer nunha semana específica e presentarse a semana seguinte na clase; engadindo aproximadamente un total de 5-7 tarefas.
Neste apartado de posibles tarefas inclúese a realización dun diario voluntario de prácticas cunha metodoloxía resumida e / ou esquemas. O seu propósito é organizar e resumir os principais contidos experimentados, con diagramas gráficos simplificados da práctica. O diario pódese escribir a man para promover a capacidade de debuxar exercicios de adestramento ou facelo con ferramentas multimedia. O diario facilita o estudo para a preparación do exame final teórico-práctico.
A valoración de cada tarefa será de 0 a 10 puntos.
10
Proba mixta A8 A12 A18 A19 A26 A33 B1 B2 C1 Exame teórico:
Esta proba é obrigatoria. Realizarase mediante avaliación final na data da convocatoria oficial.
A avaliación do exame será de 0 a 10 puntos e no propio exame especificaranse as condicións de avaliación, o valor de cada pregunta e a puntuación mínima total do exame para superalo.
Consiste nunha proba escrita de todo o material ensinado, incluídos os contidos das prácticas, para avaliar os coñecementos adquiridos polos alumnos (saber, comprender, saber facer) e comprobar a consecución dos resultados da aprendizaxe.
Esta proba pode integrar preguntas tipo ensaio e preguntas obxectivas. Para as preguntas de ensaio, podes ter preguntas de ensaio abertas e, para as preguntas obxectivas, podes combinar preguntas de resposta múltiple, ordenación, resposta curta, discriminación, conclusión e / ou asociación.
Para obter unha avaliación positiva nas preguntas do exame, será necesario: Acertar a resposta, describila correctamente coa terminoloxía específica, facer gráficos claros e proporcionados coa simboloxía específica. O exame farase no idioma no que se imparte a materia (elixido por cada profesor); pero se se desexa noutro idioma, solicitarase unha semana antes da data de realización.
30
Práctica de actividade física A7 A11 A19 A25 A26 A27 A33 B2 B6 É a avaliación das prácticas didácticas das clases. Requisitos:
Son obrigatorios, tendo en conta a modalidade presencial da materia. Representa o 10% da nota final.
É obrigatorio a realización do 70% das sesións prácticas didácticas (participación activa), para avaliar e superar a aprendizaxe experiencial que esta materia require. Os alumnos que non cumpran esta porcentaxe obrigatoria non superarán o curso e deberán realizar as prácticas didácticas no ano seguinte.
Valoraranse mediante avaliación continua, considerando:
a) Frecuencia de participación en prácticas didácticas (valor 5%):
A avaliación será de 0 a 10 puntos, e será necesario obter un mínimo de 5 puntos para aprobar as prácticas. Por cada falta de participación nas prácticas, descontarase 1 punto do seu valor.
No caso de que os alumnos asistan á clase pero non poidan realizar a práctica, deberán presentar un resumo explicativo sobre a dita práctica.
Os estudantes cunha participación inferior ao 70% non aprobarán as prácticas didácticas, deixando as prácticas pendentes e, en consecuencia, a materia para futuras convocatorias.
b) Actitude e nivel de participación práctica (valor 5%):
Valóranse actitude, atención, implicación, iniciativa, proactividade, esforzo por mellorar, o nivel de calidade da execución práctica, o comportamento deportivo. A avaliación será de 0 a 10 puntos, e será necesario obter un mínimo de 5 puntos. Por cada falta de nivel de participación, descontarase 1 punto do seu valor.
10
Análise de fontes documentais A5 A25 A26 A36 B10 C3 Consiste na realización dun vídeo de análise técnico-táctico do xogo. É Obrigatorio. Farase de xeito individual, por parellas ou en grupo de 3 alumnos, por decisión do profesor, dependendo da organización do curso e da extensión do traballo. Valórase de 0 a 10 puntos, sendo necesario obter un mínimo de 5 puntos para superalo; tendo en conta a calidade do contido e os aspectos formais solicitados.
Este traballo realízase en avaliación continua, e baséase na metodoloxía didáctica denominada "análise de fontes documentais", que implica o uso de documentos audiovisuais ou bibliográficos, e con actividades deseñadas para a súa análise e para a preparación doutros documentos. Como exemplo, podería solicitarse un traballo de "observación e análise de vídeo do xogo de balonmán", identificando habilidades e comportamentos en accións de xogo (aprender vendo) e preparando un pequeno documento monográfico, empregando ferramentas multimedia.
A estrutura e as condicións de desenvolvemento do traballo explicaranse aos estudantes ao comezo do curso, a través dun documento específico. O alumnado presentarao na data establecida polo profesor durante o curso, inicialmente ao final do segundo ou terceiro mes de clase. No caso de non presentalo na data establecida, permanecerá para futuras convocatorias oficiais de avaliación. O profesor pode solicitar a presentación oral e multimedia.
(*) Observación deste traballo colaborativo:
O profesor, a petición individual dos alumnos, pode considerar propostas para substituír este traballo por actividades contempladas na metodoloxía docente como "Saídas de campo", desenvolvidas (baixo a responsabilidade dos alumnos) nun contexto alleo ao académico (clubs, escolas deportivas) e relacionadas co campo de estudo da materia. Centrándose no desenvolvemento de capacidades relacionadas coa observación directa de adestramento e competición, e a recollida de información (vídeo, enquisas ...), ou outros temas establecidos co profesor. Os estudantes deben realizar un mínimo de 10 saídas de campo (por exemplo: 8 sesións de adestramento e 2 xogos) e enviar un informe ou diario final.
30
Proba práctica A25 Examen práctico: Esta prueba es obligatoria. Supone un 20% de la calificación final.
Se realizará por evaluación final en la fecha de la convocatoria oficial; pero en función de la evolución del curso se podría realizar con anterioridad en la última clase práctica (El profesor podrá valorar por evaluación continua a lo largo de las clases, liberando al estudiantado del examen práctico final).
Proba práctica: esta proba é obrigatoria. Representa o 20% da nota final.
Realizarase mediante avaliación final na data da convocatoria oficial; Pero dependendo da evolución do curso, podería facerse previamente na última clase práctica (o profesor poderá avaliar mediante avaliación continua ao longo das clases, liberando ao alumno do exame práctico final).
Proba práctica, para avaliar a competencia motora na execución das habilidades técnico-tácticas específicas do balonmán adquiridas polos alumnos como resultado da aprendizaxe (saber facer, saber aplicar, habilidades), demostrando e cumprindo un nivel ou criterios específicos de eficiencia -execución de calidade- e eficiencia.
A avaliación do exame práctico será de 0 a 10 puntos, sendo necesario obter un mínimo de 5 puntos para superar a proba.
No primeiro mes do curso, o profesor informará sobre os exercicios e as súas condicións de avaliación (recoméndase practicalos voluntariamente durante o curso).
20
 
Observacións avaliación

O profesor pode establecer a avaliación da materia, seleccionando entre as seguintes metodoloxías e probas, mediante avaliación continua e / ou final, segundo os seus criterios pedagóxicos. O profesor, ao comezo do curso, explicará cada unha das probas que estableza para a avaliación e a súa avaliación.

Observacións sobre a avaliación:

1. Asistencia á avaliación: asistencia obrigatoria ás clases teóricas, prácticas e titorías grupais, considerando a modalidade presencial da materia. As actividades académicas presenciais son esenciais na actividade física e nos deportes. A asistencia obrigatoria ás clases non puntuará na nota final (ponderación 0%)

2. A porcentaxe mínima de asistencia á avaliación: será do 70%. Os alumnos que non cumpran esta porcentaxe obrigatoria de asistencia ás "clases didácticas teórico-prácticas" non superarán a materia e deberán asistir ás clases do curso seguinte. . Tendo en conta a modalidade presencial da materia e que as actividades presenciais son esenciais na práctica de actividade física e deporte, non se establece ningunha alternativa á asistencia mínima obrigatoria.

3. Os requisitos para aprobar a materia son os mesmos tanto na primeira oportunidade como na segunda oportunidade ou en convocatorias extraordinarias posteriores

4. Os criterios para manter as partes aprobadas para a segunda oportunidade son: Considerando que cada convocatoria consta de dúas oportunidades (xuño-xullo), as probas de avaliación continua e final aprobadas na primeira oportunidade liberaranse na segunda oportunidade.

5. Os criterios para manter as pezas aprobadas en futuras convocatorias de avaliación son: As probas de avaliación continua e final aprobadas en convocatorias anteriores manteranse e liberaranse en convocatorias posteriores.

6. Estudantes matriculados parcialmente: os alumnos matriculados parcialmente deberán realizar e superar as mesmas probas e requisitos de avaliación continua e final que o resto de alumnos.

7. Idioma dos exames: o exame será no idioma da materia. Se alguén quere facelo noutro idioma oficial da UDC, solicitarase unha semana antes da data de finalización.

8. Opcións alternativas de avaliación para casos especiais xustificados: os estudantes con discapacidade ou con discapacidade por lesións crónicas ou temporais para a práctica motora, poden solicitar a adaptación de tarefas motrices nas sesións e probas de avaliación e realizar actividades alternativas, sempre e cando as competencias do tema permíteno

9. Cando se realicen probas en liña, empregarase a plataforma UDC ou os sistemas recoñecidos por esta.

10. Implicacións do plaxio na realización das probas ou actividades de avaliación: a realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación implicará directamente unha nota de fracaso "0" na materia e na correspondente convocatoria, invalidando así calquera nota obtida en todas as avaliacións. actividades para a convocatoria extraordinaria ”.

11. Nota final: a nota final da materia valorarase entre 0 e 10 puntos, como resultado da media ponderada das metodoloxías de avaliación establecidas na táboa anterior.

Para superar a materia é imprescindible obter a nota mínima de aprobado (puntuación mínima de 5 puntos sobre 10) en todas e cada unha das probas de metodoloxía-avaliación establecidas como obrigatorias, para sumar a media ponderada de cada unha das probas á nota final. En caso contrario, as probas non superadas estarían pendentes para outra convocatoria.

Cuando alguien ten  "non presentado" en todas as probas de aviación establecidas, y se presenta só a una proba, e esa proba e superada ou bem suspendida, entón a nota final aparecerá como "suspenso" e non aparecerá como "non presentado".

Cando na mesma convocatoria hai unha cualificación de "non presentado" nunha oportunidade  e suspenso en  noutra, entoo a su nota será suspenso..


Fontes de información
Bibliografía básica

Antón García, J. L. (1990). Balonmano. Táctica grupal ofensiva. Fundamentos y etapas de aprendizaje. Madrid: Gymnos.

Antón García, J. L. (1998). Balonmano. Táctica grupal ofensiva. Concepto, estructura y metodología. Madrid: Gymnos.

Antón García, J. L. (2002). Balonmano. Táctica grupal defensiva. Concepto, estructura y metodología. Granada: Grupo Editorial Universitario.

Bárcenas, D., & Román, J. d. D. (1991). Balonmano. Técnica y metodología. Madrid: Gymnos.

Bayer, C. (1986a). La enseñanza de los juegos deportivos colectivos. Barcelona: Editorial Hispano Europea.

Bayer, C. (1986b). Técnica del balonmano. Barcelona: Editorial Hispano Europea.

Blázquez, D. (1995). La iniciación deportiva y el deporte escolar. Barcelona: INDE.

Bonnefoy, G., Né, R., & Lahuppe, H. (2000). Enseñar balonmano para jugar en equipo(Vol. 503). Barcelona: Inde.

Cercel, P. (1980). Ejercicios para las fases del juego. Bucarest: Editorial Sport Turisa.

Czerwinski, J. (1993). El balonmano: Técnica, táctica y entrenamiento. Barcelona: Paidotribo.

Espar, X. (1998). El concepto de táctica individual en los deportes de equipo. Apunts Educación Física y Deportes(51), 16-22. 

Falkowski, M., & Enriquez, E. (1979a). Estudio monográfico del portero. Madrid: Esteban Sanz.

Falkowski, M., & Enriquez, E. (1979b). Táctica y sistemas de juego I. Madrid: Esteban Sanz.

Falkowski, M., & Enriquez, E. (1983). Estudio monográfico de los jugadores de campo. Madrid: Esteban Sanz.

Falkowski, M., & Enriquez, E. (1988). Aprendiendo a jugar: El juego como medio didáctico de aprendizaje de la técnica. Madrid: Esteban Sanz.

Fernández, J., Viaño, J., Cerdeira, C., & Cancela, J. (2000). Enseñanza de los juegos deportivos colectivos a través del balonmano. Madrid: Gymnos.

García Herrero, J. A. (2003). Entrenamiento en Balonmano. Bases para la construcción de un proyecto de formación defensiva. Barcelona: Paidotribo.

Hans - Dieter, T. (1993). Balonmano: Entrenamiento, técnica y táctica. Barcelona: Martínez Roca, S.A.

Hans-Dieter, T. (2004). Balonmano: Ejercicios y programas de entrenamiento. España: Hispano Europea.

Lasierra, G., Ponz, J. M., & De Andrés, F. (1992a). 1013 ejercicios y juegos aplicados al balonmano. Fundamentos y ejercicios individuales(Vol. I). Barcelona: Paidotribo.

Lasierra, G., Ponz, J. M., & De Andrés, F. (1992b). 1013 ejercicios y juegos aplicados al balonmano. Sistemas de juego y entrenamiento del portero(Vol. II). Barcelona: Paidotribo.

Mariot, J., & Rongeot, F. (1984). Handball comportamental. Paris: Vigot.

Mayer Arias, A. (2020). 100 ejercicios y juegos seleccionados de iniciación al balonmano. España: Wanceulen.

Muller, M. (1996). Balonmano. Entrenarse jugando. Barcelona: Paidotribo.

Né, R., Bonnefoy, G., & Lahuppe, H. (2000). Enseñar balonmano para jugar en equipo. Barcelona: INDE.

Noteboom, T. (1986). Les fondaments pédagogiques et techniques du handball. Paris: Amphora.

RFEBM. (2021). Reglas de juego.   Retrieved from www.rfebm.com

Rodriguez, D., García, A., Ruiz, F., & Casado, C. (2001). La iniciación al balonmano en el medio escolar. Nuevas tendencias metodológicas: iniciación deportiva basada en los deportes colectivos. Madrid: Gymnos.

Román, J. d. D., Sánchez, F., & Torrescusa, L. (1988). Guía metodológica. Iniciación al balonmano(1ª ed.). Madrid: Federación Española de Balonmano.

Torres, G., & Crespo, R. (2010). Balonmano. Contraataque. Guía práctica de ejercicios para el juego de transición. Santiago de Compostela: Sadega.

Torres Tobío, G. (1992). Pasar-recibir: Situaciones de aprendizaje en balonmano. Revista Educación Física(42), 23-32. 

Torres Tobío, G. (1993). [Metodología de utilización del juego aplicado en el aprendizaje de los deportes de equipo: Balonmano]. Actas del Congreso Internacional de Balonmano. RFEBM. INEF Madrid.

Torres Tobío, G. (1998). La finta: factores variables de la práctica. Area de Balonmano(4), 13-17. 

Torres Tobío, G. (1999). Adaptación y manejo del balón. Algunas variables alternativas de la práctica. Area de Balonmano(12), 15-23. 

Torres Tobío, G. (2004). Aproximación al análisis didáctico del contenido del portero de balonmano. Area de Balonmano(28), 9-24. 

Bibliografía complementaria

Antón García, J. L. (2004a). Análisis evolutivo, estructural y funcional del sistema defensivo 3:2:1. Granada: Grupo Editorial Universitario.

Antón García, J. L. (2004b). Análisis evolutivo, estructural y funcional del sistema defensivo 6:0. Granada: Grupo Editorial Universitario.

Antón García, J. L. (2014). Balonmano. Innovaciones y contribuciones para la evolución del juego(Vol. I). España: OléLibros.com.

Antón García, J. L. (2015). Balonmano. Innovaciones y contribuciones para la evolución del juego(Vol. II). España: OléLibros.com.

Antón García, J. L. (2017). Balonmano. Innovaciones y contribuciones para la evolución del juego(Vol. III). España: OléLibros.com.

Antón García, J. L. (2018). Balonmano. Innovaciones y contribuciones para la evolución del juego(Vol. IV). Madrid: Editorial Anubis.

Antón, J. L., Chirosa, L. J., Avila, F. M., Oliver, J. F., & Sosa, P. (2000). Balonmano. Innovaciones y contribuciones para la evolución del juego. Madrid: Gymnos.

Espar, X. (2001). Balonmano, deporte y rendimiento. Barcelona: Martinez Roca.

Moreno, F. (2004). Balonmano: Detección, selección y rendimiento de talentos. Madrid: Gymnos.

Oliver, J. F. (2009). Guía de trabajo para la formación en Balonmano. Ambitos físico, motor y táctico grupal ofensivo(1ª ed.). Madrid: Real Federación Española Balonmano.

Pinaud, P., & Díez, E. (2009). Percepción y creatividad en el proceso de aprendizaje del balonmano. Barcelona: Stomberg.

Romám Seco, J. d. D. (2019a). El legado académico técnico-intelectual de Juan de Dios Román(J. L. Antón García Ed. 1ª ed. Vol. I). Badajoz: Diputación Provincial de Badajoz.

Romám Seco, J. d. D. (2019b). El legado académico técnico-intelectual de Juan de Dios Román(J. L. Antón García Ed. 1ª ed. Vol. II). Badajoz: Diputación Provincial de Badajoz.

Romám Seco, J. d. D. (2019c). El legado académico técnico-intelectual de Juan de Dios Román(J. L. Antón García Ed. 1ª ed. Vol. III). Badajoz: Diputación Provincial de Badajoz.

Román, J. d. D. (2003). Técnica y creatividad en los deportes colectivos. La creatividad en balonmano. Area de Balonmano, 23, 11-16. 

Román, J. d. D. (2006). Los inicios del siglo XXI: Evolución y tendencias del juego. Area de Balonmano, 38, 1-12. 

Román, J. d. D. (2007). Táctica colectiva grupal en ataque: los modelos en el balonmano español. Area de Balonmano, 43, 1- 17. 

Torres, G., Fariña, L., Román, J., & Avila, A. (2010a). Balonmano: Pruebas de evaluación para el seguimiento y selección de talentos en la formación de jugadores. HandballTest. Vigo: Sadega Publicaciones Didácticas.

Torres, G., Fariña, L., Román, J., & Avila, A. (2010b). HandballTest. Evaluación y seguimiento de jugadores de Balonmano (Programa informático). Vigo: Sagois. 

Torres Tobío, G., & Spate, D. (2001). Fas fallen und gleiten von der pikeauf lernen. Revista Handball Training(2), 4-11.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Iniciación en deportes IV (Balonmán) (optativa) /620G01315

Observacións

“Coa finalidade de mellorar o sistema de garantía interna de calidade do noso centro, sería convinte que o alumnado atendese á solicitude realizada pola UDC, con periodicidade cuadrimestral, respecto a participar no proceso de avaliación das materias cursadas” e cuxa chamada realiza baixo o nome de “AVALÍA” consistindo en responder as enquisas que avalían a docencia do profesorado en cada materia.

Partindo dunha breve análise da evolución da materia de Balonmán nos diferentes plans de estudo de Ciencias da Actividade Física da Universidade da Coruña, desde a súa implantación en 1987; maniféstase que nos sucesivos plans de estudos produciuse unha perda progresiva e relevante do número de créditos no ensino do Balonmán e os deportes en xeral, que afecta non só ás decisións de programación do ensino do profesorado, senón tamén á aprendizaxe do alumnado. Esta transformación pode afectar á calidade do proceso ensino-aprendizaxe, e provocar cambios no perfil dos titulados, afectando o coñecemento, á experiencia vivencial, e o seu saber metodolóxico.

En consecuencia, optimízase a formación inicial en BM e a súa didáctica, suplementado a actividade formal do currículo con outras non formais (extracurriculares, complementarias), para mellorar a aprendizaxe e reverter a influencia negativa que a perda do número de créditos ocasiona á formación inicial do alumnado, mediante a realización dun conxunto de actividades prácticas, relacionadas co adestramento e a competición nesta modalidade deportiva. Estas actividades son de carácter voluntario. Por exemplo: Seminario de "Adestramento e competición en Balonmán 7", seminario de "Novas tecnoloxías aplicadas á análise de xogo en BM, curso de Balonmán Praia, etc


·      



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías