Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Acciones y Estrategias sobre la Arquitectura Moderna Código 630567102
Titulación
Mestrado Universitario en Rehabilitación Arquitectónica (Plan 2016)
Descriptores Ciclo Periodo Curso Tipo Créditos
Máster Oficial 2º cuatrimestre
Primero Optativa 3
Idioma
Castellano
Gallego
Modalidad docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Proxectos Arquitectónicos, Urbanismo e Composición
Coordinador/a
Agrasar Quiroga, Fernando
Correo electrónico
fernando.agrasar@udc.es
Profesorado
Agrasar Quiroga, Fernando
Paz Agras, Mari Luz
Correo electrónico
fernando.agrasar@udc.es
luz.paz.agras@udc.es
Web http://www.udc.es/dep/com/
Descripción general Nesta asignatura analízanse, dende unha posición crítica, proxectos de intervención sobre a Arquitectura Moderna.
A proximidade temporal á Arquitectura Moderna e as súas características propias levan á necesidade dun plantexamento específico en canto á súa posta en valor e recoñecemento como Patrimonio Moderno e aos criterios de intervención que, sobre estas pezas, teñen que levarse a cabo na actualidade e no futuro inmediato.

Competencias del título
Código Competencias del título
A1 E01 - Aptitud o capacidad para acometer actividades de crítica arquitectónica, mediante el análisis del patrimonio edificado bajo diferentes ópticas, y la identificación de los precedentes formales, tipológicos y estilísticos
A2 E02 - Aptitud o capacidad para realizar tareas vinculadas a la protección del patrimonio edificado, incluyendo la catalogación monumental, la definición de medidas de protección de edificios y conjuntos arquitectónicos, y la redacción de planes de delimitación y conservación
A4 E04 - Aptitud o capacidad para intervenir en el patrimonio edificado con valor histórico, aspecto que engloba la coordinación de su estudio e investigación documental, la elaboración de planes directores de conservación, y la redacción y dirección de ejecución de proyectos de restauración y rehabilitación
A8 E08 - Aptitud o capacidad para redactar informes técnicos y proyectos de rehabilitación del patrimonio edificado, incluyendo actividades de asesoramiento y consultoría
B1 CB6 - Poseer y comprender conocimientos que aporten una base u oportunidad de ser originales en el desarrollo y/o aplicación de ideas, a menudo en un contexto de investigación
B2 CB7 - Que los estudiantes sepan aplicar los conocimientos adquiridos y su capacidad de resolución de problemas en entornos nuevos o poco conocidos dentro de contextos más amplios (o multidisciplinares) relacionados con su área de estudio
B4 CB9 - Que los estudiantes sepan comunicar sus conclusiones y los conocimientos y razones últimas que las sustentan a públicos especializados y no especializados de un modo claro y sin ambigüedades
C1 T01 - Capacidad de análisis y síntesis
C4 T04 - Conocimientos de informática relativos al ámbito de estudio
C5 T05 - Capacidad para la gestión de la información
C6 T06 - Resolución de problemas
C7 T07 - Toma de decisiones
C15 T15 - Cultura histórica

Resultados de aprendizaje
Resultados de aprendizaje Competencias del título
Desenvolvemento de capacidade de análise das obras de arquitectura e, ó mesmo tempo, de chegar ó convencemento da necesidade de dotar de reflexións anteriores á súa actividade proxectual. BP2
BP4
CP1
CP4
CP5
CP6
CP7
Capacidade de análise da natureza teórica e técnica da arquitectura moderna. Coñecemento dos criterios de intervención nas pezas patrimoniáis modernas. AP1
AP2
AP4
AP8
BP1
CP15

Contenidos
Tema Subtema
Tema 1. Restauración, rehabilitación, intervención: las acciones transformadoras y de conservación sobre la Arquitectura Moderna. .
Tema 2. Aloïs Riegl y el culto moderno a los monumentos. .
Tema 3. La Tecnología y el lenguaje de las vanguardias como polos dialécticos de la modernidad. .
Tema 4. Analogía y contraste. La naturaleza de las estrategias de intervención en la Arquitectura Moderna. .
Tema 5. La clonación moderna. Los edificios desaparecidos reedificados. .
Tema 6. Rehabilitaciones filológicas. .
Tema 7. Contemporaneidad y Modernidad: conceptos, contenidos y significados arquitectónicos. .
Tema 8. La especificidad de la arquitectura industrial en su recuperación. .
Tema 9. La rehabilitación de los tejidos urbanos modernos. .
Tema 10. Conclusiones: análisis de casos de estudios. .

Planificación
Metodologías / pruebas Competéncias Horas presenciales Horas no presenciales / trabajo autónomo Horas totales
Prueba objetiva A1 B1 B2 B4 C1 C6 C15 9 0 9
Sesión magistral A2 A8 C7 30 30 60
Trabajos tutelados A4 C4 C5 1 4 5
 
Atención personalizada 1 0 1
 
(*)Los datos que aparecen en la tabla de planificación són de carácter orientativo, considerando la heterogeneidad de los alumnos

Metodologías
Metodologías Descripción
Prueba objetiva A Proba obxectiva pode combinar distintos tipos de preguntas: preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación. Tamén se pode construír con un só tipo dalgunha destas preguntas.
Sesión magistral A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Trabajos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.

Atención personalizada
Metodologías
Trabajos tutelados
Descripción
El curso se completa con un trabajo, que es realizado en parte de modo individual y en parte en grupo, donde se demuestra la capacidad para desarrollar un discurso coherente sobre un determinado edificio o teoría arquitectónica. Este trabajo se podrá compartir con otras asignaturas del master, de acuerdo con la coordinación de los profesores implicados.


Evaluación
Metodologías Competéncias Descripción Calificación
Trabajos tutelados A4 C4 C5 Condición necesaria para o aprobado por curso. 80
Prueba objetiva A1 B1 B2 B4 C1 C6 C15 Probas realizadas no cuadrimestre 20
 
Observaciones evaluación

É condición necesaria a asistencia a un mínimo do 80% das horas de sesiones presenciais programadas.

A entrega do traballo, proposto de xeito personalizado, é unha condición necesaria para superar a asignatura.

A valoración da participación nas clases presenciáis, máis a calificación do traballo conforman a nota da asignatura.


Fuentes de información
Básica VV.AA (1975). 2C Construcción de la ciudad n.º 22:. Barcelona
EDMONSON, A. C. (1987). A Fuller explanation. The synergetic geometry of R.Buckminster Fuller. Boston. Birkhauser
VV.AA (1991). A&V n29. Monografía de Arquitectura eVivenda. Madrid
BONTA, J. P. (1975). Anatomía de la interpretación en arquitectura. Mies van der Rohe. Barcelona. Gustavo Gili
COOKE, C. (1983). Architectural Design. Russian Avant-Garde. Art and Architectura
TAFURI, M. DAL CO, F. (1978). ARQUITECTURA CONTEMPORANEA. Madrid. Alianza Forma
TAFURI, M. (1978). Arquitectura contemporánea. Madrid. Aguilar
VV.AA (1984). Arquitectura, técnica y naturaleza en el ocaso de la. U.I.M.P.Edición Monografías da
VV.AA (). Baudelaire.
ARGAN, G. C. (1981). Brunelleschi. Madrid. Editorial Xarait
MUÑOZ, M. ª T. (1989). Cerrar el círculo y otros escritos. Madrid. COAM
DURAND, J.L.N. (1981). Compendio de lecciones de arquitectura. Madrid. Pronaos
VV.AA (1973). Comunicacion 19.Constructivismo. Madrid
VV.AA, BRUCKMANN, P (). Cuaderno de Notas 3. "Deutcher Werkbund".
VV.AA, POSENER, J (). Cuaderno de Notas 4. "La Deutscher Werkbund: 1907-1914".
VV.AA, GREGOTTI, V. (). Cuaderno de notas. "Peter Behrens: 1868-1940".
DE FUSCO, R. (1992). DE FUSCO, R.. Madrid. Celeste Ediciones
MONTANER, J.M. (1993). Después del movimiento moderno. Barcelona. Gustavo Gili
SENABRE, J. (). Dibujo Técnico. . Edelvives
MEYER, H. (1972). El arquitecto en la lucha de clases y otros escritos. Barcelona. UPC
WRIGHT, Frank Lloyd (1978). El futuro de la arquitectura. Barcelona. Poseidón.
GONZALEZ MORENO-NAVARRO, J.L. (1993). El legado oculto de Vitrubio: saber constructivo y teoría de la arquitectura. Madrid. Alianza Forma
ZEVI, B.. (). El Movimiento Futurista. Nueva Forma n.38
MIES VAN DER ROHE, (1981). Escritos, diálogos y discursos. Murcia 1981. Consellería de Cultura do Consello Rexional
VV.AA (1994). Frank Lloyd Wright Architect 1867-1959. NY. The Museum of Modern Art
LE CORBUSIER (1978). Hacia una arquitectura. Barcelona. Poseidón
FRAMPTON, K. (1987). Historia crítica de la arquitectura moderna. Barcelona. Gustavo Gili
BENÉVOLO, L. (1988). Historia de la Arquitectura del Renacimiento.. Barcelona. Gustavo Gili
ZEVI, B. (1980). Historia de la Arquitectura Moderna. Barcelona. Poseidon
SEGRE, R. (1985). Historia de la arquitectura y del urbanismo.. Madrid. Instituto de estudos da administración local
TAFURI. M. (1978). Historia de la Arquitectura.. Madrid. Aguilar
TATARKIEWICZ, W. (1987). Historia de la Estética: 1. Estética Antigua. Madrid. Akal Arte e Estética
KRUFT, H. W. (1990). Historia de la teoría de la arquitectura. Madrid. Alianza Foram
FRUFT, Hanno-Walter (1990). Historia de la teoría de la Arquitectura. Madrid. Alianza
ALEKSANDROV, P.A., KHAN-MAGOMEDOV, S.O. (1978). Ivan Leodinov. Milan. Franco Angeli Editori
CURTIS, W. J.R. (1987). La arquitectura moderna desde 1900. Madrid. Blume
POSENER, J. (1972). La arquitectura y el hierro: Labrouste, Semper, Gurlit, Gropius.
von SIMSON, O. (1982). La catedral gótica: los orígenes de la arquitectura gótica. Madrid. Alianza Forma
PÉREZ GÓMEZ, A. (1980). La génesis y la superación del funcionalismo en la. Mexico. Editorial Limusa
MONTEYS, X. (1996). La gran máquina. La ciudad en Le Corbusier. Barcelona. Edicións do Serbal
MARTÍ ARIS, C. (1991). Las formas de la residencia en la ciudad moderna. Vivienda y ciudad en la Europa de entreguerras. Barcelona. E.T.S.A.B.Servicio de Publicaciones de la Universidad de Catalunya
VV.AA (1987). Le Corbusier. Madrid. Dirección Xeral de Belas Artes e Arquivos. Centro Nacional de Exposicións
VV .AA (1987). Le Corbusier une encyclopédie. París. Éditions du Centre George Pompidou
CURTIS, William J.R. (1987). Le Corbusier, ideas y formas. Madrid. Hermann Blume
BUDDENSIEG, T., ROGGE,H. (1976). Lotus nº 12. Milán
C. MASSU (1982). L’Arquitecture de l’Ecole de Chicago. Paris. Dunond
ROWE, C. (1978). Manierismo y arquitectura moderna y otros ensayos. Barcelona. Gustvo Gili
NEUMEYER, F. (1995). Mies van der Rohe. La palabra sin artificio. Reflexiones sobre arquitectura. 1922-1968. Madrid. El Croquis
DAL CO, F. (1987). Mies van der Rohe: su arquitectura y sus discípulos. Madrid. MOPU
AYMONINO, C. (1972). Orígenes y desarrollo de la ciudad moderna. Barcelona. Gustavo Gili
LE CORBUSIER. (1995). Perret. En Auguste Perret (1874-1954).. Francisco Alonso
CONRADS, U. (1973). Programas y manifiestos de la arquitectura del siglo XX. Barcelona. Lumen
McHALE, J. (). R. Buckminster Fuller. Mexico-Bos Aires. Herme
VV.AA (). Revista A&V Monografías de Arquitectura y Vivienda I y II. nº 9 y 10. Madrid. Arquitectura Viva
VV.AA (). Revista A&V Monografías de Arquitectura y Vivienda nº6. Mies van der Rohe. 1886-1986. Madrid. Arquitectura Viva
SORIANO, F. (1991). Revista Arquitectura n.º 288. “Hannes Meyer 1926-1930”. Madrid. COAM
VV.AA, FRAMPTON, K (1988). Revista Casabella n.º 542/543. "Los tecnócratas de la pax americana. Wachsmann y Fuller". Milan. Electa SpA
LAMPUGNANI, V. M. (1986). Revista Domus n. º 276. Milán
COSTA, X. (1997). Revista Quaderns d’arquitectura i urbanismo n. º 218. Barcelona
PERRET, A. (). Revista Quaderns d´Arquitectura i Urbanisme III.
VV.AA, PÉREZ MARTELL, J.M. (1994). Revista Quaderns n. º 204. “Formas límite, formatos limitados”. Barcelona. COAC
VV.AA, PÉREZ MARTELL, J.M. (1994). Revista Quaderns n. º 204.“Formas límite, formatos limitados” . Barcelona. COAC
VV.AA (1996). Revista “Arquitectura viva” N. º 46. Madrid. Arquitectura Viva
VV.AA, CERVERA, J. (1996). Revista “Arquitectura viva” N. º 46. “Técnica de la utopía. Centenario de Richard Buckminster Fuller". Madrid. Arquitectura Viva.
COOKE, C. (1989). Russian Constructivism & Iakov Chernikov. Architectural Design vol59
SPRIGG, J. (1986). Shaker Design. NY. Whitney Museum
ROCHELEAU, P., SPRIGG, J., LARKIN, D. (1994). Shakers built. The form and function of shaker architecture. Thames and Hudson Ltd
ANTHROPOS (). Tecnología, Ciencia, Naturaleza y Sociedad.
BANHAM. Reyner (1977). Teoría y diseño arquitectónico en la era de la máquina. Buenos Aires. Ediciones Nueva Visión
OCAMPO, E. (). Teorías del Arte. Icaria
VV.AA, PRICE, C. (1983). The Architectural Review 174 "Buckminster Fuller". London.
VV.AA (1990). Tony Garnier. L'Oeuvre complete. Paris. Centre Georges Ponpidou
MONTANER, J. M. (). Tony Garnier. la anticipación de la ciudad industrial.
KAUFMANN, E. (1980). Tres arquitectos revolucionearios: Boullee, Ledoux y Lequeu. Barcelona. Gustavo Gili
SULLIVAN, L. H. (1985). Un sistema de Ornamento Arquitectónico acorde con una. Murcia. Colección de Arquitectura nº17. Colegio Oficial de Aparelladores e Arquitectos Técnicos.
ARGAN, G. C. (1983). Walter Gropius y la Bauhaus. Barcelona. Gustavo Gili
VIDLER, A. (). “La Acrópolis moderna”.

Complementária VV.AA (1982). A+U n.º147. "Fags shoe-last factory. Alfeld an der Leine 1913".
CARAMEL, L., LONGATTI, A. (1998). Antonio Sant’Elia. The Complete Works. N.Y. Rizzoli International Publications Inc.
MONEO VALLES, J.R., DE SOLA-MORALES, I (1975). Apuntes sobre Pugin, Ruskin y Viollet le Duc. ETSA Barcelona. Curso de Doutoramento
VV.AA (1982). Architettura nel paese dei Soviet. 1917-1933. Gruppo Editoriale Electra
HITCHCOCK, H. R. (1985). Arquitectura de los siglos XIX y XX. Madrid. Editorial Manualres de Arte Cátedra
GÖSSEL, P., LEUTHÄUSER, G. (1991). Arquitectura del s. XX. Köln. Taschen
ECO, U. (1997). Arte y belleza en la estética medieval. Barcelona. Lumen
SHARP, D. (1993). Bauhaus, Dessau. Walter Gropius. Colección Architecture in Detail. Londres. Phaidon
PAWLEY, M. (1990). Buckminster Fuller. London. Trefoil Publications
POGACNIK, M. (1998). CASABELLA 651/652. Milan
SCHINKEL, K. F. (1982). Collected Architectural Designs. London. Academy editions
SALVADÓ, T (1994). Constructivismo Ruso. Sobre la arquitecgtura de las Vanguardias Ruso-Soviéticas hacia 1917. Madrid. Edicións do Serbal
CABALLERO ZOREDA, L. (1987). Curso de mecánica y tecnología de los edificios antiguos. Madrid. Servizo Publicacións COAM
ALBERTI, L. B. (1991). De Re Aedificatoria. Madrid. Akal
MEYER, H. (1972). El arquitecto en la lucha de clases y otros escritos. Barcelona. Gustavo Gili
BAUDELAIRE, C. (). El salón de 1846. Fernando Torres
PANOFSKY, E. (1979). El significado de las artes visuales. Madrid. Alianza Forma
ZEVI, B. (1980). Espacios de la Arquitectura Moderna. Barcelona. Poseidón.
BATTISTI, E. (1999 ). Filippo Brunelleschi . Milan. Electa
FARRINGTON, B. (). Francis Bacon. Filósofo de la Revolución Industrial. Editorial Edymion
VV.AA (1981). GA Document n.º 3. Tokio. A.D.A Edita
MALLGRAVE, H.F. (1996). Gottfried Semper: Architect of the Nineteenth Century. New Haven Yale University Press
VV.AA (1989). Hannes Meyer, 1889-1954: Architekt urbanist lehrer. Berlin. Ernst & Sohn cop.
FLIERL, B., SUTER, U. (1993). Hans Schmidt 1893-1972: architect in Basel, Moskau. Zurich. GTA
DE FUSCO, R. (1994). Historia de la arquitectura contemporánea. Madrid. Celeste Ediciones
DE MAGISTRIS, A., OLMO, C. (1995). Iakov Cernihov. Turín. Edit. Umberto Allemandi &C.
STARR, S. F. (1979). Il Padiglione di Melnikov a Parigi. Roma. Officina Edizioni
BILANCIONI, G. (1981). Il primo Behrens, Origini del Moderno. Firenze. Editorial Sansoni
GARCÍA ROIG, J. M. (1991). K.F. Schinkel. Madrid. Departamento de pulicacións da E.T.S. de Arquitectura da Universidade Politécnica de Madrid
GARCÍA ROIG, J. M. (1991). K.F. Schinkel. “Construcción y volúmenes edificatorios en la. Madrid. Departamento de publicacións da E.T.S. de
POGACNIK, M. (1993). Karl Friedrich Schinkel. Construcción y paisaje. Madrid. Nerea
MARCHÁN FIZ, S. (1974). La arquitectura del s.XX: textos. Madrid. S. Marchán Fiz D.L.
DE FUSCO, R. (1976). La idea de Arquitectura. Historia de la crítica desde. Barcelona.Colección Punto y Línea. Gustavo Gili.
BARTOLI, L. (1977). La rete magica di Filippo Brunelleschi. Firenze. Nardini
TORELLI LANDINI, E. (1995). Lazar’ Markovic Lisickij 1890-1941. Roma. Officina Edicioni
PICON, A. (1997). L’art de l’ingenieur, constructeur, entrepeneur, inventeur. París. Centre Georges Pompidou
NEUMEYER, F. (1995). Mies van der Rohe. La palabra sin artificio.. Madrid. El Croquis
MOELLER, G. (1991). Peter Behrens in Düsseldorf.. Weinheim. V.C.T.
OSUNA REDONDO, R., VALCÁRCEL LABRADOR, M.ª T. (). Peter Behrens y la AEG 1907-1914. Editorial Electa Editrice
OSUNA REDONDO, R., VALCÁRCEL LABRADOR, M.ª T. (1997). Peter Behrens.Guía de Arquitectura. Madrid. Editorial Nerea
WINDSOR, A. (1981). Peter Behrens: architect and designer. Londres. The Architectural Press
KHAN-MAGOMEDOV, S.O. (1982). Pioneers of Soviet Architecture.. London. Thames & Hudson
VV.AA, BRANCH, M. A. (1983). Progressive Architecture vol 64. "R. Buckminster Fuller: 1895-1983". Cleveland.
GRIMALDI, R. (1990). R. Buckminster Fuller 1895-1983. Roma. Officina Edizioni
JÜRGEN WINKLER, K. (1991). Rassegna n. º45. “Il Neues Bauen a Weimar e l’eredità del Bauhaus”. Rasegna
VV.AA (1995). Revista AV Monografías n. º 54. Madrid. Arquitectura Viva
VV.AA, PETTENA, G. (1978). Revista Domus n. º 582. “Bucky Fuller tres años después”. Milan. Domus
VV.AA, PETTENA, G. (1978 ). Revista Domus n. º 582. “Bucky Fuller y la prefabricación”. Milan. Domus
VV.AA (1986). Revista RASSEGNA. Special issue. Milan.
COHEN, J. L. (1991). Revista “A+U” Nº 253.
COOKE, C. (1995). Russian Avant-Garde. Theories of Art, Architecture. Great Britain.Academy Editions
VV.AA (). Schinkel. Arquitecturas 1781-1841.
COOKE, C., KAZUS, I. (1992). Soviet ARchitectura Competitions 1920s-1930s. London. Phaidon Press
VV.AA (1995). The Architect’s Journal vol. 202 n. º 23. London. Emap Business Communications
WARD, J. (1985). The artefacts of R. Buckminster Fuller. Nova York. Garland Publishing, Inc
GORAK, A., PALLASMAA, J. (1996). The Melnikov House Moscow (1927-1929). USA. Academy Editions
BERMAN, M. (1991). Todo lo sólido se desvanece en el aire. La experiencia. Madrid. Siglo XXi Editores S.A
SACRISTE, E. (1960). Usonia: aspectos de la obra de Wright. Bos Aires. Editorial Infinito
NERDINGER, W. (1988). Walter Gropius. Opera completa. Madrid. Electa
MARBACH, U. (1990). Werkbund siedlung Neubühl in Zürich-Wollisholen. Zurich. GTA Verlag cop.
PETEREK, M., UHLIG, G. (1991). Zodiac n.º5. “I sessant’anni della Siedlung Dammerstock, cantiere del Movimento moderno”.
BETTENHAUSEN, P. RIEMANN, G (1989). “La personalidad humana y artística de K.F. Schinkel”, “Ejemplos de lo nuevo en la obra arquitectónica de. Madrid. Dirección Xeral para a vivenda e a arquitectura


Recomendaciones
Asignaturas que se recomienda haber cursado previamente
Historia del Patrimonio Rehabilitado/630467102

Asignaturas que se recomienda cursar simultáneamente
Analisis y Teoría de la Intervención en el Patrimonio/630467101

Asignaturas que continúan el temario

Otros comentarios


(*) La Guía Docente es el documento donde se visualiza la propuesta académica de la UDC. Este documento es público y no se puede modificar, salvo cosas excepcionales bajo la revisión del órgano competente de acuerdo a la normativa vigente que establece el proceso de elaboración de guías