Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Estruturas 4 Código 630G02034
Titulación
Grao en Estudos de Arquitectura
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Construcións e Estruturas Arquitectónicas, Civís e Aeronáuticas
Enxeñaría Civil
Coordinación
Perez Valcarcel, Juan Bautista
Correo electrónico
juan.pvalcarcel@udc.es
Profesorado
Barreiro Roca, José Carlos
Dominguez Diez, Eloy Rafael
López César, Isaac
Martín Gutiérrez, Emilio
Perez Valcarcel, Juan Bautista
Correo electrónico
jose.barreiro@udc.es
eloy.dominguez@udc.es
isaac.lopez@udc.es
emilio.martin@udc.es
juan.pvalcarcel@udc.es
Web http://moodle.udc.es
Descrición xeral Estruturas 4 é unha materia troncal que se imparte en 4º Curso. O obxectivo que se expón é introducir ao alumno no deseño e cálculo de estruturas de formigón armado a nivel profesional. Para iso insistirase tanto nos conceptos básicos de comportamento do formigón armado, como na súa concreción práctica e na súa adecuación á Normativa vixente. Trátase de desenvolver as capacidades do alumnado para dar unha resposta concreta e construíble aos problemas estruturais que se lle presentarán na práctica arquitectónica e para poder aplicar responsablemente, pero tamén críticamente as normativas de cálculo e poder asumir as súas variacións no futuro.

Competencias do título
Código Competencias do título
A12 Capacidade para concibir, calcular, deseñar, integrar en edificios e conxuntos urbanos e executar estruturas de edificación. (T)
A17 Aptitude para aplicar as normas técnicas e construtivas.
A18 Aptitude para conservar as estruturas de edificación, a cimentación e obra civil
A44 Capacidade para redactar proxectos de obra civil. (T)
A63 Elaboración, presentación e defensa ante un Tribunal Universitario dun traballo académico orixinal realizado individualmente relacionado con calquera das disciplinas cursadas.
B1 Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adoita atoparse a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
B2 Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dun xeito profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo
B3 Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
B4 Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado coma non especializado
B5 Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
B6 Coñecer a historia e as teorías da arquitectura, así coma as artes, tecnoloxías e ciencias humanas relacionadas con esta
B9 Comprender os problemas da concepción estrutural, de construción e da enxeñería vinculados cos proxectos de edificios así como as técnicas de resolución destes
B11 Coñecer as industrias, organizacións, normativas e procedementos para plasmar os proxectos en edificios e para integrar os planos na planificación
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para o aprendizaxe ao longo da súa vida
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia do aprendizaxe ao longo da vida
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Representar convenientemente diferentes tipoloxías de estruturas de formigón armado, no ámbito da edificación e a nivel de proxecto de execución A12
A17
A18
A63
B1
B2
B3
B4
B6
B9
B11
C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8
Adquirir os coñecementos básicos relativos ás características físicas e mecánicas do formigón armado A17
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B9
B11
Coñecer e saber aplicar os métodos de cálculo de estruturas de formigón armado A12
A17
A18
A44
A63
C3
C4
C5
C6
C7
C8
Deseñar e calcular diferentes elementos e sistemas estruturais en formigón armado, no ámbito da edificación A12
A17
A18
A44
A63
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B9
C6
C7
C8
Familiarizarse coa consulta, interpretación e aplicación da normativa vixente no ámbito das estruturas de edificación de formigón armado A12
A17
A18
Iniciarse na utilización de aplicacións informáticas de análise estrutural, e de ferramentas básicas ligadas á implantación das tecnoloxías da información e das comunicacións A12
A44
C3
C6
C7
Fomentar o desenrolo de capacidades e actitudes de carácter autónomo (tendencia á aprendizaxe continua, habilidade para resolver problemas de forma efectiva, capacidades de análise e síntese, organización e planificación persoal, xestión produtiva da información) ou cooperativa (comunicación efectiva, comportamento fundamentado en responsabilidades compartidas) B1
B2
B3
B4
B5
B6
B9
B11
C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
TIPOLOXÍA E REPRESENTACIÓN


Tipoloxías estruturais en formigón armado
Representación de proxectos de estruturas
TIPIFICACIÓN DE FORMIGÓNS
Materiais constitutivos
Características mecánicas
Durabilidade
Especificación de formigóns
BASES DE CÁLCULO

Estados límite
Rexións B e D
Dominios de deformación
FLEXIÓN SIMPLE
Disposicións relativas ás armaduras
Diagramas parábola-rectángulo e rectangular
Limitación de ductilidade
Métodos aproximados
Gráficos de dimensionado
Formigóns de alta resistencia
Seccións transversais en T
SECCIÓNS CON AXIL E MOMENTO: FLEXIÓN COMPOSTA
Tracción simple
Compresión simple
Tracción composta
Armaduras asimétricas
Armaduras simétricas
FLEXIÓN ESVIADA

Ábacos adimensionais en roseta
Método simplificado por redución a flexión recta
ESFORZOS CORTANTE E RASANTE

Mecanismo resistente
Tratamento na Instrución
Resistencia a rasante en xuntas entre formigóns.
TORSIÓN

Torsións principais e secundarias
Mecanismo resistente
Determinación de armaduras
Interacción entre torsión e outros esforzos
ANCORAXE E EMPALME DE ARMADURAS

Ancoraxe de barras corrugadas
Ancoraxe de grupos de barras
Empalme de armaduras pasivas
ORGANIZACIÓN DE ARMADURAS

Armado de vigas
Armado de soportes
Solucións construtivas
ESTADOS LÍMITE DE SERVIZO

Fisuras
Deformación
Limitación por canto
Métodos de estimación de frecha
PÓRTICOS

Criterios de deseño
Modelaxe
Métodos de análise
Redondeo parabólico
Efecto de muros e tabiques
Inestabilidade
FORXADOS UNIDIRECCIONAIS

Funcións
Tipoloxías
Consideracións de deseño
Estados límite últimos
Estados límite de servizo
Aspectos construtivos
FORXADOS BIDIRECCIONAIS.
Tipoloxías e elementos constitutivos
Consideracións de deseño
Método directo
Método de asimilación a engrellado
Aspectos construtivos
Cortante e punzonamento
Estimación de deformacións
PLACAS, LOUSAS PREFABRICADAS E SOLUCIÓNS MIXTAS

Teoría xeral de sistemas bidimensionais
Métodos de análise de placas
Prelousas e lousas alveolares
Forxados de chapa colaborante
REXIÓNS D
Método de bielas e tirantes
Comprobación de tirantes e nodos
Vigas parede
Ménsulas cortas
EDIFICIOS EN ALTURA
Condicións funcionais e estruturais
Consideracións específicas de deseño
Sistemas de estabilización lateral
PATOLOXÍA
Accións agresivas
Corrosión de armaduras
Lume
Fisuras
Coqueras, disgregacións e desagregacións
Lesións por asentos
Lesións por deformacións excesivas

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A12 A17 A18 A44 A63 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 30 25 55
Solución de problemas A12 A17 A18 A44 A63 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 13 48 61
Obradoiro A12 A17 A18 A44 A63 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 12 15 27
Esquemas A12 A17 A18 0 2 2
Proba mixta A17 A18 A44 A63 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 4 0 4
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Unha fracción relevante da actividade presencial sérvese do método expositivo, cuxa responsabilidade recae fundamentalmente sobre o profesorado, xa sexa de forma oral ou co complemento de medios audiovisuais. Sen embargo, e con independencia do anterior, durante ditas sesións perséguese alcanzar unha certa cota de participación por parte do alumnado, potenciando a súa implicación, fomentando a retroalimentación do proceso (e por tanto o carácter bidireccional da comunicación), e dinamizando os mecanismos de aprendizaxe mediante técnicas de interacción.
Solución de problemas Realizaranse probas de carácter práctico, deseñadas a partir dos contidos traballados previamente, e que deben ser resoltas nun tempo limitado. O carácter progresivo de tales probas obedece a criterios de avaliación continua, de forma que as conclusións de cada fase poidan servir para reconducir os procesos de ensinanza e aprendizaxe convenientemente, adecuándoos ás particularidades do grupo a fin de alcanzar as pretendidas competencias.

Estas probas organízanse no desenvolvemento dun proxecto arquitectónico e incorporarán progresivamente os distintos temas que se desenrrolen na teoría. Para iso, o alumno deseñará un edificio de pórticos de formigón na primeira semana do curso e deseñará progresivamente o tipo de estrutura, redimensionando os seus elementos, calculando un pórtico representativo da mesma, armando as seccións indicadas e resolvendo completamente o conxunto de pórticos e forxados que se indican en cada caso. Deste traballo realizaranse entregas parciais de cada un destes aspectos. O traballo completo entregarase nun portafolios final que desenvolverá toda a estrutura do edificio.
Obradoiro A materia participa no Taller 5, onde se integran igualmente Proxectos 6, Construción 5 e Urbanística 4. O taller concíbese como un espazo de traballo e intercambio concibido para facilitar a confluencia dos contidos das diferentes materias en torno ao proxecto arquitectónico, e por tanto aséntase na integración multidisciplinar sobre a resolución de casos prácticos.
Esquemas Preténdese que o alumno desenvolva durante o curso as capacidades de análise e síntese mediante a confección de documentos sinópticos. Inténtase reforzar así a aprendizaxe significativa mediante a síntese estruturada dos principais contidos traballados. A elaboración enténdese progresiva, ordenando de forma continuada conceptos e expresións, esquematizando procesos de análise, e incidindo na dedución de posibles relaciones entre os sucesivos temas do programa.
Proba mixta Contémplanse probas escritas como ferramenta de avaliación diagnóstica, formativa e aditiva. O deseño axústase en cada enunciado ao perfil de coñecementos e capacidades que se pretenden valorar, incidindo na comprensión dos contidos teóricos e nas destrezas asociadas á análise e resolución de casos prácticos.

Atención personalizada
Metodoloxías
Obradoiro
Solución de problemas
Descrición
Unha metodoloxía orientada cara á aprendizaxe require a consideración das singularidades que distancian a uns alumnos doutros dentro dun mesmo grupo, en termos de formación previa, posibles carencias, actitudes e aptitudes, expectativas e motivacións. Por elo enténdese necesaria unha dedicación adicional estruturada basicamente mediante titorías presenciais ou virtuais, cuxo froito depende en gran medida do nivel de implicación do discente. Co obxecto de facilitar o seguimento da súa evolución ao longo do curso, ao principio do mesmo débese cumprimentar correctamente a correspondente ficha de alumno.
Do mesmo modo, e dado o carácter progresivo da materia, é aconsellable resolver todas as posibles dúbidas a medida en que van xurdindo, á maior brevidade e facendo uso das correspondentes titorías.
Esta cuestión intensifícase, si cabe, no desenvolvemento dos proxectos propostos a nivel de taller, cuxa metodoloxía só adquire sentido se se produce un contacto regular e periódico co profesorado a fin de optimizar e, no seu caso, reconducir as actividades en curso.
As probas propostas poderán ser revisadas tras a súa cualificación, dentro dos prazos establecidos, a efectos de constatar os posibles erros cometidos e servir, en consecuencia, a unha mellor función formativa dos procesos de avaliación continua.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba mixta A17 A18 A44 A63 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 Dichas pruebas contemplarán la resolución de ejercicios teóricos-prácticos y el desarrollo de determinados aspectos vinculados al proyecto de estructuras de edificación. La configuración de las mismas, así como los oportunos criterios de calificación, serán definidos expresamente en cada enunciado. 80
Obradoiro A12 A17 A18 A44 A63 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 Se valorarán los resultados obtenidos en el taller teniendo en cuenta la complejidad de la solución y su adecuación a la propuesta arquitectónica, así como su desarrollo tanto a nivel de cálculo como gráfico. 20
 
Observacións avaliación

A avaliación, como sistema de recollida de
información orientada á emisión de xuízos de valor (e, no seu caso, de mérito)
sobre o proceso de aprendizaxe, require un desenrolo continuo cunha constante
implicación do alumno. Con esta premisa, asistencia e participación enténdense
fundamentais, de forma que unha ausencia inxustificada e reiterativa repercute
desfavorablemente na cualificación obtida por curso, en similar proporción que
unha carencia de participación ou unha actitude negativa. Nos criterios de
corrección recóllense non só a exactitude dos resultados, senón tamén a
claridade da presentación, a estruturación da análise efectuada, a utilización
de unidades, a correcta aplicación dos criterios normativos, e a terminoloxía
empregada.

O sistema de avaliación continua configúrase
con probas mixtas, que se realizarán durante o curso, e a práctica de taller. As
probas mixtas representan o 80% da cualificación global e o 20% restante
corresponde á puntuación obtida no taller. Para poder superar a materia por
curso hai que obter unha cualificación mínima, considerando tanto as probas
mixtas como o taller, de 5 sobre 10, esixíndose asemade unha cualificación
mínima de 1 sobre 5 na práctica de taller. Para poder realizar as probas mixtas
intermedias será requisito ter unha asistencia de alúmenos o 70%. Esta condición
non será exixible aos alumno con matrícula a tempo parcial.

Os alumnos que non superaran a materia por
curso volverán examinarse das partes pendentes nas dúas oportunidades do mesmo
curso. En ambos casos conservarase a nota do taller obtida.

Os alumnos que tiveran superada a materia de proxectos 6, para poder aprobar estruturas 4, terán
que desenvolver a súa proposta de taller sobre o tema desenrolado no curso en
que superaran proxectos 6, sendo esixible en todo caso un adecuado seguimento
durante o período da docencia da materia de taller.


Fontes de información
Bibliografía básica Calavera, J. (2008). Proyecto y cálculo de estructuras de hormigón : en masa, armado y pretensado. Madrid. Intemac
Pérez Valcárcel, J. (2012). 1. Introducción a las estructuras de hormigón armado. A Coruña. Reprografía del Noroeste
Pérez Valcárcel, J. (2011). 2. Armado de secciones de hormigón. A Coruña. Reprografía del Noroeste
Pérez Valcárcel, J. (2010). 5. Pórticos de hormigón armado. A Coruña. Reprografía del Noroeste
Pérez Valcárcel, J.; Aragón Fitera, J. (2010). 6. Forjados de hormigón. A Coruña. Reprografía del Noroeste
Pérez Valcárcel, J. (2011). 7. Placas y forjados reticulares. A Coruña. Reprografía del Noroeste
(2009). DB Se Seguridad Estructural. Bases de cálculo. Madrid. Ministerio de Vivienda, Boletín Oficial del Estado
Pérez Valcárcel, J.; Martín Gutiérrez, E. (2017). Diseño de estructuras de hormigón armado. A Coruña. Reprografía del Noroeste
(2008). EHE-08 Instrucción de Hormigón Estructural. Madrid. Ministerio de Fomento, Centro de Publicaciones
Jiménez Montoya, P.; García Meseguer, A.; Morán Cabré, F.; Arroyo Portero, J.C. (2010). Hormigón armado. Barcelona. Gustavo Gili

Bibliografía complementaria Calavera, J. (2002). Cálculo, construcción, patología y rehabilitación de forjados de edificación unidireccionales y sin vigas-hormigón metálicos y mixtos. Madrid. Intemac
Regalado Tesoro, F. (1999). Cortante y punzonamiento. Teoría y práctica: propuestas alternativas a la EHE. Madrid. Cype Ingenieros
Regalado Tesoro, F. (2003). Los forjados reticulares diseño, análisis, construcción y patología. Madrid. Cype Ingenieros
Regalado Tesoro, F. (1996). Biblioteca de detalles constructivos prácticos de hormigón armado en estructuras de edificación. Madrid. Cype Ingenieros
López R. Muñiz, M. (1999). Construcción y cálculo en hormigón armado. Madrid. Colegio Oficial de Aparejadores y Arquitectos Técnicos
Leonhardt, F. (1986). Estructuras de hormigón armado. Buenos Aires. El Ateneo
(2002). Guía de aplicación de la Instrucción de Hormigón Estructural. Edificación. Madrid. Ministerio de Fomento
Murcia Vela, J.; Aguado de Cea, A.; Marí Bernat, A.R. (1993). Hormigón armado y pretensado. Barcelona. Universidad Politécnica de Cataluña
Fernández Cánovas, M. (2013). Hormigón. Adaptado a la Intrucción de Recepción de Cementos RC-08 y a la Instrucción de Hormigón Estructural EHE-08. Madrid. Garceta Grupo Editorial
Regalado Tesoro, F. (1999). Los forjados de los edificios: pasado, presente y futuro. Madrid. Cype Ingenieros
Regalado Tesoro, F. (1999). Los pilares: criterios para su proyecto, cálculo y reparación. Madrid. Cype Ingenieros
Fernández Cánovas, M. (1994). Patología y terapéutica del hormigón armado. Madrid. Colegio de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Estruturas 1/630G01019
Estruturas 2/630G01023
Estruturas 3/630G01028

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Proxectos 6/630G01026
Urbanística 4/630G01032
Construción 5/630G01033

Materias que continúan o temario
Estruturas 5/630G01038

Observacións
<p>Las materias que se recomienda cursar de forma simultánea integran, conjuntamente con Estructuras 4, el Taller 7. </p>


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías