Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Paisaxe e Hábitat sostible Código 630G02056
Titulación
Grao en Estudos de Arquitectura
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
 Quinto Optativa 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Proxectos Arquitectónicos, Urbanismo e Composición
Coordinación
Rodriguez Alvarez, Jorge
 Correo electrónico
jorge.ralvarez@udc.es
Profesorado
Rodriguez Alvarez, Jorge
Rodriguez Blanco, Emilio
 Correo electrónico
jorge.ralvarez@udc.es
emilio.rblanco@udc.es
Web http://http://paisaxeetsac.blogspot.com.es/ https://www.facebook.com/pages/Paisaxe-e-Habitat
Descrición xeral Paisaxe non é igual a natureza. O concepto de paisaxe implica a elaboración dun esquema mental fortemente influenciado pola suma aditiva de experiencias culturais. A natureza é unha entidade en si mesma, mentres que a paisaxe precisa ser interpretada ou experimentada. A través do coñecemento das relacións que se establecen entre o paisaxe e a experiencia, así como do axentes causantes de esas relacións será posible abordar unha interpretación dos paisaxes existentes e a súa reformulación creativa. A materia trata de introducir ao alumno no entendemento dos elementos que compoñen a paisaxe e as relacións que establecen entre eles. O obxectivo é dotar ao alumno das ferramentas necesarias para poder integrar estudios, e criterios paisaxísticos nos seus proxectos de arquitectura e urbanismo. O foco da materia está na paisaxe resultante das intervencións do ser humano dentro do seu hábitat. Hábitat entendido como o medio ambiente no que o humano se desenvolve,vive, traballa e do que extrae recursos. Unha parte fundamental da materia tratará as relacións entre a paisaxe e a preservación dese hábitat; o hábitat sostible.

Competencias do título
Código Competencias do título
A2 Aptitude para concibir e representar os atributos visuais dos obxectos e dominar a proporción e as técnicas do debuxo, incluídas as informáticas. (T)
A3 Coñecemento axeitado e aplicado á arquitectura e ao urbanismo dos sistemas de representación espacial.
A4 Coñecemento axeitado e aplicado á arquitectura e ao urbanismo da análise e teoría da forma e as leis da percepción visual.
A17 Aptitude para aplicar as normas técnicas e construtivas.
A19 Aptitude para conservar a obra rematada
A20 Aptitude para valorar as obras.
A34 Capacidade para a concepción, a práctica e desenvolvemento de proxectos básicos e de execución, esbozos e anteproxectos. (T)
A35 Capacidade para a concepción, a práctica e desenvolvemento de proxectos urbanos. (T)
A36 Capacidade para a concepción, a práctica e desenvolvemento de dirección de obras. (T)
A37 Capacidade para elaborar programas funcionais de edificios e espazos urbanos. (T)
A39 Aptitude para suprimir barreiras arquitectónicas. (T)
A40 Capacidade para exercer a crítica arquitectónica.
A41 Aptitude para resolver o acondicionamento ambiental pasivo, incluíndo o illamento térmico e acústico, o control climático, o rendemento enerxético e a iluminación natural. (T)
A44 Capacidade para redactar proxectos de obra civil. (T)
A45 Capacidade para deseñar e executar trazados urbanos e proxectos de urbanización, xardinería e paisaxe. (T)
A46 Capacidade para aplicar normas e ordenanzas urbanísticas.
A47 Capacidade para elaborar estudos medioambientais, paisaxísticos e de corrección de impactos ambientais. (T)
A51 Coñecemento axeitado dos métodos de estudo das necesidades sociais, a calidade de vida, a habitabilidade e os programas básicos de vivenda.
A52 Coñecemento axeitado da ecoloxía, a sostibilidade e os principios de conservación de recursos enerxéticos e medioambientais.
A53 Coñecemento axeitado das tradicións arquitectónicas, urbanísticas e paisaxísticas da cultura occidental, así como dos seus fundamentos técnicos, climáticos, económicos, sociais e ideolóxicos.
A54 Coñecemento axeitado da estética e a teoría e historia das belas artes e as artes aplicadas.
A55 Coñecemento axeitado da relación entre os patróns culturais e as responsabilidades sociais do arquitecto.
A57 Coñecemento axeitado da socioloxía, teoría, economía e historia urbanas.
A58 Coñecemento axeitado dos fundamentos metodolóxicos do planeamento urbano e a ordenación territorial e metropolitana.
A59 Coñecemento dos mecanismos de redacción e xestión dos planos urbanísticos a calquera escala.
A67 Coñecemento avanzado de aspectos específicos da materia de Proxectos no contemplados expresamente na Orde EDU/2075/2010
A69 Coñecemento avanzado de aspectos específicos da materia de Urbanismo no contemplados expresamente na Orde EDU/2075/2010
B1 Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adoita atoparse a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
B2 Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dun xeito profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo
B3 Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
B4 Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado coma non especializado
B5 Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
B6 Coñecer a historia e as teorías da arquitectura, así coma as artes, tecnoloxías e ciencias humanas relacionadas con esta
B7 Coñecer o papel das belas artes como factor que pode influír na calidade da concepción arquitectónica
B8 Coñecer o urbanismo e as técnicas aplicadas no proceso de planificación
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para o aprendizaxe ao longo da súa vida
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia do aprendizaxe ao longo da vida
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Análise e estudio do medio físico e os valores ambientais A34
A35
A41
A45
A47
A51
A52
A55
A58
A67
A69
 B1
B2
B3
B4
B5
 C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8
Representación da paisaxe, elementos e composición aplicados á planificación territorial A2
A3
A4
 B7
B8
 C6
Coñecemento dos principios da ecoloxía urbana A44
A45
A46
A47
Integración efectiva de criterios ambientáis e estéticos no deseño de espacios abertos, rúas, prazas, parques ou xardíns A17
A19
A20
A36
A40
A53
Desenrolo da capacidade de observación crítica e construtiva en relación ao medioa ambente urbano A40
 B4
B5
 C1
C5
C6
A37
A39
A54
A57
A59
 B6

Contidos
Temas Subtemas
PRINCIPIOS BÁSICOS E INTRODUCIÓN Introdución: Os valores ambientáis
O debuxo coma ferramenta
Ferramentas de análise
TEORÍAS E MÉTODOS NA PAISAXE NA ESCALA TERRITORIAL Análise e valoración ambiental
Ecoloxía da paisaxe
Cidades sostenibles
O PROXECTO DE PAISAXE As paisaxes do home: do xardín do paraiso ao xardín ecolóxico
A paisaxe coma sustrato da acción artística
O proxecto do espazo público
A PAISAXE DA METRÓPOLIS A mobilidade urbana
Forma urbana e enerxía

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A51 A52 A53 A55 A58 A67 A69 B8 13 26 39
Obradoiro A17 A19 A20 A34 A35 A36 A41 A44 A45 A46 A47 B3 B4 B5 C1 C4 C6 30 60 90
Análise de fontes documentais A40 B1 B2 C7 C8 1 4 5
Proba mixta A37 A39 A40 A45 A46 A47 A51 A52 A53 A54 A55 A57 A58 A59 A67 A69 B2 B3 B6 B7 B8 C1 4 8 12
Actividades iniciais A2 A3 A4 B7 C3 C5 2 1 3
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Cada semana introducirase un tema relacionado cos contidos da materia mediante presentación dos docentes. O alumno terá que complementar esa presentación coa lectura de extractos de bibliografía recomendada.
Obradoiro Dúas horas á semana adicaránse ao traballo práctico na aula que consistirá nun proxecto de análise en intervención nun ámbito con interese ambiental. Realizarase en grupo.
Análise de fontes documentais Unha parte importante do traballo na paisaxe consiste en seleccinar a recopilar a información e os datos relevantes. Por elo o alumno deberá familiarizarse cos instrumentos máis utilizados na disciplina.
Proba mixta Composta por:
Proba de resposta múltiple : Preguntas realicionadas cos contidos vistos en clase e múltiples opcións de resposta onde só unha é correcta
Proba de carácter práctico: basada nun posible caso real de intervención sobre a paisaxe. Realizarase de forma individual na aula designada
Actividades iniciais A primeiras dúas semanas de clase consistirá na exposición dos contidos e o desenvolvemento da materia e o arranque dos traballos, coa visita ao ámbito e a primeira aproximación as fontes documentáis

Atención personalizada
Metodoloxías
Obradoiro
Actividades iniciais
Análise de fontes documentais
Descrición
Os traballos da materia realizaranse segundo as orientacións do profesor. Os obradoiros desenvolveranse na aula onde o profesor estará dispoñible para respostar as dúbidas que xurdan. O seguimento das actividades iniciáis realizaráse nas sesións de corrección ou nas horas de titorías. As cuestións ou dúbidas comúns poderán resolverse a través do moodle ou tutorías

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Obradoiro A17 A19 A20 A34 A35 A36 A41 A44 A45 A46 A47 B3 B4 B5 C1 C4 C6 Valorarase o coñecemento e comprensión dos principios introducidos no curso. Demostración de pensamento innovador e creativo. Coherencia cos enunciados do exercicio. Clara presentación dos resultados. Capacidade gráfica de ilustrar os resultados de xeito visual e capacidade de comunicación verbal e non verbal 40
Proba mixta A37 A39 A40 A45 A46 A47 A51 A52 A53 A54 A55 A57 A58 A59 A67 A69 B2 B3 B6 B7 B8 C1 Uso responsable das ferramentas e coñecementos impartidos no curso.Pensamento innovador creativo. Observación e capacidade crítica.Presentación gráfica. 40
Actividades iniciais A2 A3 A4 B7 C3 C5 Habilidade para seleccionar e organizar a información. Capacidad para analizar o lugar segundo as variables ambientáis máis relevantes 5
Sesión maxistral A51 A52 A53 A55 A58 A67 A69 B8 Valorarase a asistencia e a participación activa así coma a lectura da bibliografía proposta en cada tema 10
Análise de fontes documentais A40 B1 B2 C7 C8 Habilidade para seleccionar e organizar a información. Deseño gráfico e ilustración dos resultados da análise 5
 
Observacións avaliación

O modo máis doado e desexable de superar a materia é por curso.
Para elo e necesario asistir as clases e obradoiros (80% asistencia mínima) e acadar a calidade mínima
nos traballos segundo os criterios de avaliación enumerados anteriormente.

A proba mixta valorará o aproveitamento das clases maxistrais, polo que é recomendable non so asistir senón a participación activa



O traballo de curso será desenvolvido dentro do obradoiro e no
traballo fora da aula, as correccións faranse nos obradoiros.



Para
optar ao aprobado na segunda oportunidade haberá que entregar o 100% das
prácticas realizadas no curso e alcanzar un nivel de aprobado nas mesmas. O
exame da segunda oportunidade abarcará os temas introducidos no curso, pero en
maior profundidade, considerando a bibliografía referida como fonte de
información necesaria para superar a proba.


Fontes de información
Bibliografía básica

 [B] Disponible en la biblioteca de la UDC

Ábalos, I. (2008) Atlas pintoresco .Vol. 1: el observatorio. Gustavo Gili [B]

Ábalos, I. (2008) Atlas pintoresco .Vol. 2: los viajes. Gustavo Gili [B]

Ábalos, I. (2009) Naturaleza y artificio : el ideal pintoresco en la arquitectura y paisajismo contemporáneos. Gustavo Gili [B]

Álvarez, D. (2007) El Jardín en la arquitectura del siglo XX . Editorial Reverté [B]

Batlle, E. (2011) El jardin de la metrópoli. Gustavo Gili. Barcelona

Dorothée, I. (1993) The modernist garden in France . Yale University (2008) Cusveller,S. Dijk,O. Schipper, K. ed. (2000) Remaking NL City, Landscape, Infrastructure. Amsterdam : S@M [B]

Galí-Izard, T. (2005) Los mismos paisajes ideas e interpretaciones . Gustavo Gili [B]

Jellicoe G. y S. (1995) El Paisaje del Hombre Barcelona G.G. [B]

Laurie, M. (1995) Introducción a la Arquitectura del Paisaje Barcelona G.G. [B]

Levy, Leah (1998) Kathryn Gustafson. Sculpting the land . Spacemakers Press [B]

Lynch, K. (1980) La Planificación del Sitio Barcelona G.G. 1980 [B]

McGrath, B. (2008) Digital Modelling for Urban Design . Wiley [B]

Mertens, E. (2010) Visualizing Landscape Architecture . Birkhäuser [B]

Molinari, L. ed. (2000) West 8 . Skira [B]

Montero, M. I. (2001) Burle Marx el paisaje lírico . GG [B]

Navés Viñas, F. (1992) El Arbol en la Jardineriay el Paisajismo Barcelona Omega 1992 [B]

Nielsen, B. Dam, T. Thompson, L. (2007) European Landscape architecture:best practice in detailing. Rouletdge [B]

Reid, G.W. (2002) Landscape Graphics . Plan, section and Perspective Drawing of Landscape Spaces. Watson Guptill. New York [B]

Rodríguez Álvarez, J. (2015) Apuntes de paisaje: el análisis ambiental. Repronor [disponibles en reprografía]

Shannon, K. Smets, M. (2010) The Landscape ofContemporary Infrastructure . Nai Publishers

Simonds, J. O. (1978) Earthscape . A Manual of Environmental Planning. McGrawHill [B]

Simonds, J.O. (1961) Landscape Architecture New York McGraw Hill 1961 [B]

Steenbergen, C. (2008) Composing Landscapes . Analysis, Typology and Experiments for design. Birkhäuser

Steenbergen, C. Reh, W. (2001) Arquitectura y Paisaje . La proyectación de los grandes jardines europeos. Gustavo Gili [B]

Swaffield, S. (2002 ed.) Theory in Landscape Architecture . University of Pennsylvania PressVaccarino, R. (2000) Roberto Burle Marx. Landscapes Reflected . Princeton Architectural Press [B]

Waterman, T. (2009) Principios Básicos de la Arquitectura del Paisaje . Nerea Académica [B]
Bibliografía complementaria

[B] Disponible en la biblioteca de la UDC

· Ábalos, I. (2008) Atlas pintoresco .Vol. 1: el observatorio. Gustavo Gili [B]

· Ábalos, I. (2008) Atlas pintoresco .Vol. 2: los viajes. Gustavo Gili [B]

· Ábalos, I. (2009) Naturaleza y artificio : el ideal pintoresco en la arquitectura y paisajismo contemporáneos. Gustavo Gili [B]

· Álvarez, D. (2007) El Jardín en la arquitectura del siglo XX . Editorial Reverté [B]

· As Paisaxes do Home

· Bell, P.A. Greene, T.C. Fisher, J.D. Baum, A. (2001) Environmental Psychology. Harcourt [B]

· Bell, S. (1999) Landscape : Patttern, Perception and Process. London E.& Spon [B]

· Bruse, M. (v.2009) Envi-met 3.1 Manual

· Celik, Z. Favro, D. Ingersotl, R. (1994) Streets. Critical perspectives on Public Space . University of California Press [B]

· Constant, C. (1994) The woodland cemetery toward a spiritual landscape, Erik Gunnar Asplund and Sigurd Lewerentz, 1915-1961. Byggförlget [B]

· Corner, J. ed. (1999) Recovering Landscape . Essays in Contemporary Landscape Architecture. Princeton University Press [B]

· Forman, R.T.T. (1999) Land mosaics . The ecology of landscapes and regions. Cambridge University Press [B]

· Givoni, B. (1998). Climate Considerations in Building and Urban Design . Van Nostrand Reinhold. [B]

· Givoni, B. (1998). Climate Considerations in Building and Urban Design . Van Nostrand Reinhold. [B]

· Habitar a paisaxe

· Kirschenmann, J.C. (1984) Vivienda y Espacio Público. Rehabilitación Urbana y Crecimiento de la Ciudad. Gustavo Gili [B]

· Krier, R. (2003) Town Spaces. Contemporary Interpretations in Traditional Urbanims. Birkhäuser

· Laurie, M. (1995) Introducción a la Arquitectura del Paisaje Barcelona G.G. [B]

· López de Asiaín, J. (2001) Arquitectura, ciudad, medio ambiente . Sevilla: Universidad de Sevilla [B]

· Lynch, K. (1966) La Imagen de la Ciudad Ed. Infinito 1966 [B]

· Lynch, K. (1980) La Planificación del Sitio Barcelona G.G. 1980 [B]

· Marshall, S. (2005) Street Patterns . Spon Press [B]

· McGrath, B. (2008) Digital Modelling for Urban Design . Wiley [B]

· Mertens, E. (2010) Visualizing Landscape Architecture . Birkhäuser [B]

· Montero, M. I. (2001) Burle Marx el paisaje lírico . GG [B]

· Moughtin, C. (1992) Urban Design. Street and Square. Butterworth Architecture [B]

· Nielsen, B. Dam, T. Thompson, L. (2007) European Landscape architecture:best practice in detailing. Rouletdge [B]

· Pozueta Echavarri, J. dir. (2009) La Ciudad Paseable. CEDEX [B]

· Prinz, D. (1983) Planificación y configuración Urbana Barcelona G.G. 1983 [B]

· Reid, G.W. (2002) Landscape Graphics . Plan, section and Perspective Drawing of Landscape Spaces. Watson Guptill. New York [B]

· Simonds, J. O. (1978) Earthscape . A Manual of Environmental Planning. McGrawHill [B]

· Simonds, J.O. (1961) Landscape Architecture New York McGraw Hill 1961 [B]

· Steenbergen, C. (2008) Composing Landscapes . Analysis, Typology and Experiments for design. Birkhäuser

· Steenbergen, C. Reh, W. (2001) Arquitectura y Paisaje . La proyectación de los grandes jardines europeos. Gustavo Gili [B]

· Szokolay, S. (1996). Solar Geometry. PLEA Note 1. PLEA International / University of Queensland.

· Tillman Lyle, J. (1985) Design for Human Ecosystems . Landscape, Land Use and Natural Resources. Van Nostrand Reinhold Co.

· Vaccarino, R. (2000) Roberto Burle Marx. Landscapes Reflected . Princeton Architectural Press [B]

· Viljoen, A. ed. (2005) CPLUS Continuous Productive Urban Landscapes . Designing Urban Agriculture for Sustainable Cities. Architectural Press

· Waterman, T. (2009) Principios Básicos de la Arquitectura del Paisaje . Capítulo 4. Representaciones. Nerea Académica [B]

· Waterman, T. (2009) Principios Básicos de la Arquitectura del Paisaje . Nerea Académica [B]

· Weilacher, U. (2008) Syntax of landscape . The landscape architecture of Peter Latz and Partners. Brikhauser [B]

Bibliografía complementaria

· Álvarez, S. (1991) Architecture and Urban Space Proceedings of the Ninth International PLEA Conference, Seville Spain September 24-27, 1991. Klwer Academic Publishers [B]

· Anderson, S. (1978) On Streets . MIT Press

· Chatzidimitriou, A. and S. Yannas (2004). Microclimatic Studies of Urban Open Spaces in Northern Greece . Proc. PLEA 2004, Eindhoven, Vol. 1 pp83-88.

· Dorothée, I. (1993) The modernist garden in France . Yale University (2008) Cusveller,S. Dijk,O. Schipper, K. ed. (2000) Remaking NL City, Landscape, Infrastructure. Amsterdam : S@M [B]

· Jacobs, A.B. (1993) Great Streets . MIT Press [B]

· Jenks, M. and N. Dempsey (2005). Future Forms and Design for Sustainable Cities . Architectural Press.

· Knaack, U. Klein, T. Bilow, M. (2008) Imagine deflateables . Delft University of Technology [B]

· Levy, Leah (1998) Kathryn Gustafson. Sculpting the land . Spacemakers Press [B]

· Lim, C.J. Liu, E. (2010) Smartcities+Eco-warriors . Routledge

· Magalef, R. (1998) Ecología . Ediciones Omega [B]

· Marshall, S. (2005) Street Patterns . Spon Press [B]

· Molinari, L. ed. (2000) West 8 . Skira [B]

· Reas, C. Fry, B. (2007) Processing : a programming handbook for visual desingers and artists.MIT Press [B]

· Spuybroek, L. (2009 ed.) Research&Design: the architecture of variation . Thames & Hudson [B]

· Staub, U. Geiser, R. (2008) Explorations in architecture : teaching, design research. Birkhauser [B]

· Swaffield, S. (2002 ed.) Theory in Landscape Architecture . University of Pennsylvania Press

· Terzidis, K. (2006) Algorithmic Architecture . Elsevier [B]

· Yannas, S. (2000) Toward More Sustainable Cities. Solar Energy JournalVol. 70 No. 3 pp281-294,Elsevier Science Limited.

· Yannas, S. (2000). Solar Control. En Designing for Summer Comfort . EC Altener Programme. Environment & Energy Studies Programme, AA Graduate School, London

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Urbanística 1/630G02018
Urbanística 4/630G02032
Proxectos 4/630G02016
Proxectos 2/630G02006
Proxectos 3/630G02011
Proxectos 1/630G02001
Urbanística 3/630G02029
Urbanística 2/630G02024

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías