Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Manobra I Código 631G01207
Titulación
Grao en Náutica e Transporte Marítimo
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Navegación e Enxeñaría Mariña
Coordinación
Pacheco Martínez, Eliseo Antonio
Correo electrónico
eliseo.pacheco@udc.es
Profesorado
Pacheco Martínez, Eliseo Antonio
Correo electrónico
eliseo.pacheco@udc.es
Web
Descrición xeral As materias relacionadas coa Manobra compoñen un bloque de coñecementos esenciais e exclusivos na formación dun Mariño Profesional. Pódese dicir que un Mariño formado e experimentado é a única persoa capaz de prever todos os inputs e outputs no deseño e desenvolvemento da Manobra dun buque.

Doutra banda, as consecuencias dunha mala decisión á hora de executar unha Manobra poden ser graves e mesmo catastróficas: varadas, colisións, allisions afundimentos, incendios e explosións. Un erro implicará como mínimo danos ao buque e as súas consecuencias económicas: custos, P&I, demoras, detencións, etc.

En todo o anterior radica a importancia da súa formación.

Integrada no Grao, esta materia “Manobra I” comprende os coñecementos básicos da Manobra, os cales serán analizados con máis profundidade na materia de 3º curso “Manobra II”.

No desenvolvemento da materia teranse en conta:
STCW 1978, e as Emendas de Manila de 2010
IMO Model Course 1.22 Ship Simulator and Bridge Teamwork.
IMO Model Course 7.03. Officer in Charge of a Navigational Watch


Competencias do título
Código Competencias do título
A10 Redactar e interpretar documentación técnica e publicacións náuticas.
A14 Planificar e dirixir unha travesía, determinar a situación por calquera medio de navegación, e dirixir a navegación.
A15 Realizar unha garda de navegación segura.
A16 Manter a seguridade da navegación utilizando o radar, a ARPA e os modernos sistemas de navegación para facilitar a toma de decisións.
A17 Adoptar as medidas axeitadas en casos de emerxencias.
A21 Manobrar e gobernar o buque en todas as condicións.
A35 Organizar e dirixir a tripulación aplicando técnicas de liderazgo e de traballo en equipo.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de xeito efectivo.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B4 Comunicarse de xeito efectivo nun ámbito de traballo.
B5 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B6 Traballar de forma colaboradora.
B11 Capacidade de adaptación a novas situacións.
B14 Capacidade de análise e síntese.
B15 Capacidade para adquirir e aplicar coñecementos.
B16 Organizar, planificar e resolver problemas.
B22 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C9 Posuír e comprender coñecementos que aporten unha base ou oportunidade de ser originais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
C10 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidas dentro de contextos máis amplas (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
C11 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partires dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vencelladas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
C13 Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en grande medida autodirixido ou autónomo.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Será capaz de coñecer as forzas sobre as que o manobrista ten control, analizando a influencia das mesmas sobre a manobra A21
B15
Identificar as situacións críticas e usar os medios dispoñibles ao obxecto de resolvelas con efectividade. A17
B3
B11
C10
Manexar o buque en distintas condicións. A35
B2
B4
B5
B6
Planificar as distintas manobras e avaliar a súa execución. A10
A14
A15
A16
B14
B16
B22
C6
Aplicar as novas tecnoloxías que supoñen a estado da arte no ámbito de axudas á manobra. B1
C3
C9
C11
C13
Competencias a nivel operacional para manobrar o buque: as recollidas na columna dúas do cadro A-II/1 do Convenio STCW e as emendas de Manila de 2010 ao devandito Convenio A21
B4
C6

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1: CABUYERÍA Cabos: clasificación. Materiais empregados na elaboración dos cabos. Sistema de elaboración dos cabos: colchado, trenzado e tecido. Cargas de rotura e seguridade. Conservación e manipulación dos cabos. Operacións cos cabos.
TEMA 2: MOTONERIA e APARELLOS Motones, cuadernales e pastecas. Guardacabos, ganchos, grilletes, tensores, giratorios, etc. Aparello. Clasificación dos aparellos. Guarnir un aparello. Leis de equilibrio dos aparellos. Cargas de rotura de ganchos, grilletes, etc.
TEMA 3: HELICES e TEMÓNS Maniobrabilidad e goberno. EI temón e o seu efecto sobre o buque. Curva de evolución: definición, períodos e parámetros. Manobras e procedementos para o salvamento de home á auga. Ordenes ao temón. Hélice. Forzas e correntes xeradas pola hélice e o seu efecto sobre o buque. Influencia do tipo de máquina/hélice nos efectos sobre o buque. Ordenes á máquina.
TEMA 4: EFECTOS COMBINADOS DE HELICE e TEMON Efecto combinando de hélice e temón dun buque mono-hélice dextrógiro e levógiro en repouso e en movemento. Efecto da corrente de ronsel. Efecto combinado de hélice e temón nun buque de dous hélices. Ciaboga.
TEMA 5: VENTO E CORRENTE. Os efectos do vento e das correntes no modo de gobernar o buque. Introdución. Acción do vento sobre o buque. Importancia do estado de carga. Efectos do vento sobre o buque parado e en movemento. Acción da corrente sobre o buque. Efecto da corrente sobre o buque parado e en movemento. Importancia do pouco fondo.
TEMA 6: AMARRAS Introdución. O equipo de amarre. Equipo de tracción: maquinillas e cabrestantes. Cabirones. Bitas. Gateras, panamas. Guías. Rodetes. Cabos de amarre. Amarras: longos, esprines, traveses e coderas. Terminoloxía empregada: lascar, virar, cobrar, largar, etc. Procedementos de amarre. Efecto das amarras sobre o buque. Encapillar e desencapillar. Abozar. Dar amarras por seo. Tomar voltas a unha bita. Alixeirar amarras.
TEMA 7: ÁNCORAS Instalación de fondeo: molinete, áncoras, cadeas, escobén, etc. Terminoloxía empregada nas manobras con áncoras: fondo, á pendura, chamar a cadea, a pique, etc. Procedementos de fondeo. Manobras de fondeo. Elección do punto de fondeo. Preparativos para fondear. Relación entre profundidade e lonxitude de cadea. Apear. Orincar. Borneo. Garreo. Campaneo. Levar ancoras. Arrincar unha áncora do fondo. Voltas nas cadeas.
TEMA 8: MANOBRA DE ATRACADA e DESATRAQUE EN CONDICIÓNS DE CALMA Xeneralidades.- Preparativos previos á manobra. Criterios na atracada a un peirao con buque dunha hélice. Idem. cun buque de dous hélices. Consideracións da manobra segundo o costado. Manobra de saída.
TEMA 9: MANOBRA DE ATRACADA e DESATRAQUE BAIXO A INFLUENCIA DO VENTO e CORRENTE Introdución.- criterio de velocidade. Atracada con vento perpendicular ao peirao. Idem. con vento paralelo ao peirao. Necesidade de remolcador. Atracada con corrente de proa/popa. Necesidade de reviro. Entrada en dársenas e esclusas. Manobras de saída nas mesmas condicións.
TEMA 10: NAVEGACION CON MAL TIEMPO Introdución. Medidas previas ao facerse ao mar. Arranchar a son de mar. Precaucións ao atopar condicións meteorolóxicas adversas. Aguantar un mal tempo en porto. Idem. no mar.
TEMA 11: NAVEGACIÓN A VELA Introdución. Principios teóricos. Vento aparente e real. Velas: nomenclatura e clasificación. Aerodinámica das velas. Arboladura: nomenclatura. Jarcia: morta e de labor. Manobras coas velas: aferrar, cargar, tomar rizos, cazar, etc. Tipos de veleiros. Navegación a vela: bordadas, viradas, facheos, etc. Trimado das velas. Forma de navegar segundo recíbase o vento.
TEMA 12: O REMOLQUE Introdución. Clasificación do remolque. O remolcador de porto. tipos de remolcador de porto. Métodos de traballo.
STCW
O desenvolvemento destes temas e subtemas cumpre co establecido no Convenio STCW e as súas modificacións de Manila 2010 do cadro A-II/1 nos siguinetes puntos:
1. Principios básicos dos efectos do peso morto, calado, asento, velocidade e profundidade de auga baixa a quilla nas curvas de evolución e distancias de parada.
2. Principios básicos dos efectos do vento e das correntes no modo de gobernar o buque.
3. Manobras e procedementos para o salvamento de home á auga.
5. Procedementos correctos de fondeo e amarre.
O desenvolvemento e superación destes contidos, xunto cos correspondentes a outras materias que inclúan a adquisición de competencias específicas da titulación, garanten o coñecemento, comprensión e suficiencia das competencias recollidas no cadro AII/2, do Convenio STCW, relacionadas co nivel de xestión de Primeiro Oficial de Ponte da Mariña Mercante, sen limitación de arqueo bruto e Capitán da Mariña Mercante ata un máximo de 3.000 GT. Cadro A-II/2 do Convenio STCW.
Especificación das normas mínimas de competencia aplicables aos Capitáns e primeiros oficiais de ponte de buques de arqueo bruto igual ou superior a 500 GT.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A10 A14 A15 A16 A17 A21 A35 30 54 84
Obradoiro B1 B2 B3 B4 B5 B6 B11 B14 B15 B16 B22 C3 C6 C9 C10 C11 C13 24 36 60
Proba mixta A10 A14 A15 A16 A17 A21 A35 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B11 B14 B15 B16 B22 C3 C6 C9 C10 C11 C13 4 0 4
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral, complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, de cada un dos temas que conforman o programa ao obxecto de que os alumnos adquiran os coñecementos básicos sobre a manobra do buque, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
Obradoiro Modalidade formativa orientada á aplicación de aprendizaxes na que se poden combinar diversas metodoloxías/probas (exposicións, simulacións, debates, solución de problemas, prácticas guiadas, etc) a través da que o alumnado desenvolve tarefas eminentemente prácticas sobre un tema específico, co apoio e supervisión do profesorado.
Como obradoiros específicos poderanse incluír clases de nós, prácticas no simulador de manobra e prácticas no barco Breogán.
Proba mixta Proba que integra preguntas tipo de probas de ensaio e preguntas tipo de probas obxectivas.
En canto a preguntas de ensaio, recolle preguntas abertas de desenvolvemento. Ademais, en canto preguntas obxectivas, pode combinar preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación.

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Obradoiro
Proba mixta
Descrición
Presencial.
En horario de titorías, seguindo a normativa sanitaria en vigor.

Teams.
A titoría síncrona dependerá da dispoñibilidade de profesor.

Email.
O profesor tentará responder canto antes a todas as preguntas enviadas de maneira asíncrona.

En canto ao "Alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia" o profesor poderá ofrecer a posibilidade de titorías en liña.


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Obradoiro B1 B2 B3 B4 B5 B6 B11 B14 B15 B16 B22 C3 C6 C9 C10 C11 C13 Demostración do coñecemento dos nós básicos de forma práctica, así como a asistencia proactiva ás prácticas no simulador e no buque Breogán (se as houber). 10
Proba mixta A10 A14 A15 A16 A17 A21 A35 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B11 B14 B15 B16 B22 C3 C6 C9 C10 C11 C13 Proba que integra preguntas tipo de probas de ensaio e preguntas tipo de probas obxectivas.
En canto a preguntas de ensaio, recolle preguntas abertas de desenvolvemento. Ademais, en canto preguntas obxectivas, pode combinar preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación.
90
 
Observacións avaliación

Para ter o dereito a avaliación
continua, será necesario como mínimo un 80% da asistencia ás clases
presenciais.

Durante a Avaliación Continua
realizaranse unha ou varias Proba Mixtas sobre os temas do contido da materia.
A nota final da Proba Mixta será a media das diferentes Probas Mixtas que se
poidan desenvolver durante o curso. Para que estas probas fagan media entre se
será necesario unha nota mínima de 4 en cada unha. Tanto se se realizan varias
Probas Mixtas ou soamente realízase unha, a media daquelas, ou a nota desta,
será o 90% da cualificación da Avaliación Continua.

O 10% restante consistirá nunha
proba para demostrar o coñecemento dos nós básicos de forma práctica, así como
a asistencia proactiva ás prácticas no simulador e no buque Breogán (se as
houber).

En calquera caso, a proba de nós é
eliminatoria, sendo necesario superala para aprobar a materia.

O alumnado con recoñecemento de
dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia
(segundo establézase na correspondente normativa da UDC), poderá acollerse á
Avaliación Continua sen necesidade de asistir o 80% das clases presenciais.
Para iso, estes/as alumnos/as informarán debidamente o profesor, ao principio
do curso, da devandita situación de dispensa académica e así como da súa
dispoñibilidade horaria de asistencia. O profesor acordará individualmente con
este alumnado metodoloxías para compensar a non asistencia ás clases
presenciais.

O alumnado que non siga o curso
presencial (asistencia menor do 80%), ou que non superase a Avaliación
Continua, poderase presentar ás convocatorias finais de maio e xullo. A
avaliación destas convocatorias consistirá nunha Proba Mixta que poderá constar
de preguntas teóricas e de preguntas sobre aplicacións prácticas da materia. Os
contidos destas Probas Mixtas poderán abarcar calquera contido da materia.

Como na Avaliación Continua, tamén
se realizará unha proba de nós, que será eliminatoria, sendo necesario superala
para aprobar a materia.

Espérase un comportamento ético o
longo do curso. O uso de equipos ou materiais non permitidos nos exames, copiar
as respostas por algún medio non autorizado ou o plaxio conlevarán unha nota de
0 na avaliación final da materia.

Os criterios de avaliación cumpren cos contemplados nos cadros A-II/1 do Código STCW e as súas emendas relacionados con esta materia


Fontes de información
Bibliografía básica Mari Sagarra, Ricard (1999). Maniobra de los buques. 3ª ed. Barcelona: Ediciones UPC
Ardley, R.A.B. (1959). Pilotaje en puerto. Madrid: Ediciones Garriga.
House, David (2007). Ship handling: theory and practice. 1st ed. Boston: Elsevier
Barbudo Escobar, Ignacio (2004). Tratado de maniobra. Tomo I Fundamentos de maniobra. Tomo II Maniobras a bordo y en la mar. Madrid: Fragata
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Construcción Naval/631G01105

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Navegación I/631G01202
Sistemas Enerxéticos e Auxiliares do buque/631G01204
Inglés Técnico Marítimo/631G01275

Materias que continúan o temario
Simulación Náutica/631G01402
Manobra II/631G01309

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías