Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Meteorología y Oceanografía Código 631G01302
Titulación
Grao en Náutica e Transporte Marítimo
Descriptores Ciclo Periodo Curso Tipo Créditos
Grado 1º cuatrimestre
Tercero Obligatoria 6
Idioma
Castellano
Modalidad docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Navegación e Enxeñaría Mariña
Coordinador/a
Manteiga Outeiro, Minia
Correo electrónico
minia.manteiga@udc.es
Profesorado
Manteiga Outeiro, Minia
Correo electrónico
minia.manteiga@udc.es
Web
Descripción general O obxectivo desta materia é proporcionar coñecementos básicos en ambas as disciplinas, Meteoroloxía e Oceanografía, para afrontar de xeito eficaz e seguro o desenvolvemento da profesión de mariñeiro e servir como ferramenta científica introdutoria que permita orientar a actividade profesional cara ao estudo técnico ou científico do medio mariño.

Competencias del título
Código Competencias del título
B31 RA9H-Resolver eficazmente los problemas prácticos asociados a la materia aplicando los conocimientos adquiridos.
B35 RA13H-Manejar con soltura las herramientas, técnicas, equipos y/o material/instrumental de propio de cada materia.
B52 RA47H–Pronosticar las condiciones meteorológicas y oceanográficas
C15 RA17X-Comunicarse de manera efectiva en un entorno de trabajo.
C18 RA21X–Planificar y dirigir una travesía y determinar la situación
C19 RA22X–Mantener una guardia de navegación segura
C29 RA40X–Planificar un viaje y dirigir la navegación
C30 RA48X–Adoptar medidas en caso de emergencia de la navegación

Resultados de aprendizaje
Resultados de aprendizaje Competencias del título
RA9H-Resolver eficazmente los problemas prácticos asociados a la materia aplicando los conocimientos adquiridos. B31
RA13H-Manejar con soltura las herramientas, técnicas, equipos y/o material/instrumental propio de cada materia. B35
Baixar RA47H- Pronosticar las condiciones meteorológicas y oceanográficas B52
RA17X-Comunicarse de manera efectiva en un entorno de trabajo. C15
RA21X- Planificar y dirigir una travesia y determinar la situación C18
RA22X- Mantener una guardia de navegación segura C19
RA40X- Planificar un viaje y dirigir la navegación C29
RA48X- Adoptar medidas en caso de emergencia de la navegación C30

Contenidos
Tema Subtema
TEMA 1: METEOROLOGÍA DESCRIPTIVA 1-1. LOS MEDIOS OCEÁNICO Y ATMOSFÉRICO
1-2. LA RADIACIÓN SOLAR Y TERRESTRE
1-3. LA ATMÓSFERA Y LAS VARIABLES METEOROLÓGICAS,
1-4. HIDROMETEOROS, NUBES Y NIEBLA
1-5. EL VIENTO
TEMA 2: METEOROLOGÍA FÍSICA 2-1. SISTEMAS METEOROLÓGICOS: MASAS DE AIRE Y FRENTES
2-2. SISTEMAS METEOROLÓGICOS: BORRASCAS Y ANTICICLONES
2-3. SISTEMAS METEOROLÓGICOS: CICLONES TROPICALES
2-4. CIRCULACIÓN GENERAL DE LA ATMÓSFERA
TEMA 3: OCEANOGRAFÍA DESCRIPTIVA 3-1. LAS CORRIENTES MARINAS
3-2. EL OLEAJE
3-3. LOS HIELOS
TEMA 4: PARTES Y CARTAS DEL TIEMPO. CIFRADO METEOROLÓGICO INTERPRETACIÓN DE CARTAS SINÓPTICAS DEL TIEMPO
INTERPRETACIÓN DE CARTAS DE CORRIENTES
LAS CLAVES METEOROLÓGICAS
Capacidad para interpretar y utilizar la información obtenida con los instrumentos meteorológicos de a bordo
Conocimiento de las características de los diversos sistemas meteorológicos, procedimientos de transmisión de partes y sistemas de registro
Capacidad para aplicar la información meteorológica disponible
TEMA 5: PREDICCIÓN METEO-OCEANOGRÁFICA
TEMA PRÁCTICO QUE SE REALIZARÁ A LO LARGO DE TODO EL CURSO
FUNDAMENTOS DE PREDICCIÓN DEL TIEMPO
TEMA 6: REVISIÓN DE LOS REQUISITOS PARA EL ACCESO ALOS TITULOS PROFESIONALES: El desarrollo y superación de estos contenidos, junto con los correspondientes a otras materias que incluyan la adquisición de competencias específicas de la titulación, garantizan el conocimiento, comprensión y suficiencia de las competencias recogidas en el cuadro AIII/2, del Convenio STCW, relacionadas con el nivel de gestión de Oficial de Máquinas de Primera de la Marina Mercante, sin limitación de potencia de la planta propulsora y Jefe de Máquinas de la Marina Mercante hasta un máximo de 3000 kW.

Cuadro A-III/2 del Convenio STCW.
Especificación de las normas mínimas de competencia aplicables a los Jefes de máquinas y Primeros Oficiales de máquinas de buques cuya máquina propulsora principal tenga una potencia igual o superior a 3000 kW

Planificación
Metodologías / pruebas Competéncias Horas presenciales Horas no presenciales / trabajo autónomo Horas totales
Estudio de casos B31 B35 B52 10 4 14
Prácticas a través de TIC B31 B35 10 0 10
Presentación oral C15 6 10 16
Solución de problemas B31 B35 B52 C18 C29 10 5 15
Salida de campo B52 C15 3 0 3
Prueba objetiva B31 B35 B52 C15 C18 C19 C29 C30 4 6 10
Seminario B31 B52 C15 6 6 12
Lecturas B35 B52 C19 C29 C30 0 6 6
Sesión magistral B31 B35 B52 C15 C18 C19 C29 C30 24 36 60
 
Atención personalizada 4 0 4
 
(*)Los datos que aparecen en la tabla de planificación són de carácter orientativo, considerando la heterogeneidad de los alumnos

Metodologías
Metodologías Descripción
Estudio de casos 1- Interpretación de mapas sinópticos del tiempo en superficie: identificación de sistemas, frentes y masas de aire. Estima del viento. Localización de zonas de temporal.
2- Interpretación de mapas de altura. Topografías relativas. Predición del tiempo.
3- Interpretación básica de sondeos meteorológicos.
4- Interpretación de derrotas de ciclones tropicales: posicionamiento, estima y evolución del viento, semicírculo manejable y peligroso, normas generales de maniobra
Prácticas a través de TIC 1- Información meteorológica en la páxina web AEMET, MetOffice y MeteoFrance
2- Información meteorológica-oceanográfica en la página web de Puertos del Estado
3- Información en las cartas del tiempo
4- Corrientes marinas (plataforma MetEd)
5- Mareas (plataforma MetEd)
6- Cartografíado meteorológico (MetEd)
Presentación oral Presentación de trabajos individuales o en grupo sobre contenidos ampliados del curso
Solución de problemas - Problemas de la fórmula hipsométrica. Reducción de la presión al nivel del mar
- Problemas de viento aparente a bordo
- Uso de ábacos de viento y oleaje
- parámetros del oleaje
Salida de campo . Visita a la sede de la AEMET en A Coruña
Prueba objetiva -Evaluación de conocimientos y comprensión de los contenidos básicos de la materia, considerando las habilidades y destrezas del alumno, sus estrategias y planteamientos en la resolución de problemas. Se valorará expresamente el grado de evolución del alumno y su capacidad para analizar, enjuiciar y resolver problemas puntuales, requiriéndose una formación teórico-práctica equilibrada.
La prueba objetiva global reportará un 70% del total de la evaluación de la materia.
Seminario - Exposición por de temas elaborados conjuntamente por el profesor y el alumno/os sobre tema de especial actualidad o interés: ciclogénesis explosiva, el problema del calentamiento global y la navegabilidad del Océano Ártico, el fenómeno oceanográfico El Niño, etc.
Lecturas - Se recomendará la ampliación de contenidos mediante la lectura de temas específicos. Por ejemplo artículos de investigación sobre la clasificación, propiedades y estadística de temporales en Galicia.
Sesión magistral Clases expositivas clásicas orentadas a la adquisición de conocimientos y sus aplicaciones.

Atención personalizada
Metodologías
Presentación oral
Solución de problemas
Prácticas a través de TIC
Seminario
Estudio de casos
Salida de campo
Descripción
-Análisis de mapas sinópticos en superficie
-Análisis de mapas de altura
- Interpretación de sondeos meteorológicos
- Prácticas sobre el curso en internet en la plataforma MetEd sobre mareas, corrientes y oleaje
-Resolución de problemas sobre cambio de viento aparente a verdadero
-Resolución de problemas sobre la fórmula hipsométrica
- Resolución de problemas sobre el uso de los ábacos para estimar vientos y oleaje
- Explicación y ejemplos sobre codificación en clave SHIP, IAC y MAFOR
- Instrumentos meteorológicos y su uso
-Seminario sobre derrotas meteorológicas y modelos de predicción meteoro-oceanográficos.

Los estudiantes exentos de asistencia o con dedicación a tempo parcial podrán recibir atención personalizada mediante el intercambio de correos electrónicos con el profesor.

Evaluación
Metodologías Competéncias Descripción Calificación
Presentación oral C15 Presentación oral de temas con soporte informático o pizarra
Competencias availadas: A9, B5, B9, B15, C1
1
Solución de problemas B31 B35 B52 C18 C29 -Realización de problemas sobre el paso de viento aparente a verdadero
- Realización de problemas sobre las claves de codificación meteorológicas
-Realización de problemas sobre el uso de ábacos de viento y oleaje
-Realización de problemas sobre la fórmula hipsometrica
1
Prácticas a través de TIC B31 B35 Prácticas sobre corrientes, mareas y oleaje en la plataforma MetEd 14
Seminario B31 B52 C15 Extensión de algunos temas mediante exposición de casos ilustrativos o ejercicios prácticos avanzados
Competencias availadas: A28, A8, A9, B2, B9, C1
1
Estudio de casos B31 B35 B52 Análisis de mapas sinópticos de superficie y altura
1
Sesión magistral B31 B35 B52 C15 C18 C19 C29 C30 Se valorará la asistencia a clase , 5 faltas implican no poder ser avaluado mediante exámenes parciales 1
Prueba objetiva B31 B35 B52 C15 C18 C19 C29 C30 -Evaluación de conocimientos y comprensión de los contenidos básicos de la materia, considerando las habilidades y destrezas del alumno, sus estrategias y planteamientos en la resolución de problemas. Se valorará expresamente el grado de evolución del alumno y su capacidad para analizar, enjuiciar y resolver problemas puntuales, requiriéndose una formación teórico-práctica equilibrada.
La prueba objetiva global reportará un 70% del total de la evaluación de la materia.
80
Salida de campo B52 C15 La asistencia a la visita al centro meteorológico de la AEMET es obligatoria. 1
 
Observaciones evaluación

Los criterios de evaluación contemplados en los cuadros A-II/1, A-II/2, A-III/1 y A-III/2 del Código STCW y sus enmiendas relacionados con esta materia se tendrán en cuenta a la hora de diseñar y realizar su evaluación.

Los alumnos-as con reconocimiento a ladedicación a tiempo parcial y exención académica de asistencia,según lo establecido en la "NORMA QUE RIGE EL RÉGIMEN DE DEDICACIÓN ALESTUDIO DE LOS ESTUDIANTES DE PREGRADO DE LA UDC (Arts. 2.3; 3.b; 4.3 y 7.5) 04/ 05/2017) podrán realizar las pruebas parciales, en su caso, sin necesidad deasistir a clases, siempre y cuando los profesores estén debidamenteinformados al inicio del curso. Sin perjuicio de lo anterior, los profesorespodrán solicitarles diferentes trabajos / problemas a lo largodel curso para ser expuestos en horario de tutorías.

La realización fraudulenta de las pruebas o actividades de evaluación, una vez comprobada, implicará directamentel a calificación de suspenso "0" en la materia  de la convocatoria correspondiente, invalidando así cualquier calificación obtenida en todas las actividades de evaluación de cara a la convocatoria extraordinaria


Fuentes de información
Básica

Ramón Fisure Lanza (2006). Meteorología y Oceanografía. colección ITSASO n29

Sánchez Reus y Zabaleta Vidales (1972). Meteorología y Oceanografía. Secretaria de la Marina Mercante

Varios. Met Office británica (). Meteorology for Mariners. V

Hernandez Yzal, S (). Meteorología y Oceanografía. Editorial Cadi, Barcelona

Conesa, G. (). Análisis meteorológico en la mar. Ediciones UPC, Barcelona

Varios. The open University team (). The Open University course team, “Waves, Tides and shallow water processes. Open University. UK.

Hydrographic Department of the USA. (). The Mariners handbok. . Hydrographic Department of the USA.

J.M. Cuadrat y M.F. Pita (1997). Climatología. Ed. Cátedra. Madrid

The COMET program (). MeEd. Introducción a las corrrientes oceánica. https://www.meted.ucar.edu/

The COMET program (). Introducción a las mareas . https://www.meted.ucar.edu

The COMET program (). El ciclo de vida de las olas I y II. https://www.meted.ucar.edu

Complementária


Recomendaciones
Asignaturas que se recomienda haber cursado previamente
Física I/631G01103
Inglés I/631G01108
Navegación I/631G01202

Asignaturas que se recomienda cursar simultáneamente

Asignaturas que continúan el temario

Otros comentarios


(*) La Guía Docente es el documento donde se visualiza la propuesta académica de la UDC. Este documento es público y no se puede modificar, salvo cosas excepcionales bajo la revisión del órgano competente de acuerdo a la normativa vigente que establece el proceso de elaboración de guías