Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Túneles e obras subterráneas Código 632514030
Titulación
Mestrado Universitario en Enxeñería de Camiños, Canais e Portos
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Optativa 4.5
Idioma
Galego
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Enxeñaría Civil
Coordinación
Alcón Vidal, Vicente Álvaro
Correo electrónico
vicente.alcon@udc.es
Profesorado
Alcón Vidal, Vicente Álvaro
Samper Calvete, Francisco Javier
Correo electrónico
vicente.alcon@udc.es
j.samper@udc.es
Web http://ftp://ceres.udc.es/Asignaturas
Descrición xeral
Preséntanse os principais aspectos de: a historia dos túneles, o proxecto do túnel, os túneles en solos e rochas brandas, os túneles en rochas duras, os métodos de construción das cavernas, a hidroloxía nos túneles, a modelización numérica das obras subterráneas. e algúns exemplos recentes de obras subterráneas


Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Capacitación científico-técnica e metodolóxica para a asesoría, a análise, o deseño, o cálculo, o proxecto, a planificación, a dirección, a xestión, a construción, o mantemento, a conservación e a explotación nos campos relacionados coa Enxeñería Civil: edificación, enerxía, estruturas, xeotecnia, hidráulica, hidroloxía, enxeñería cartográfica, enxeñería marítima e costeira, enxeñería sanitaria, materiais de construción, medio ambiente, ordenación do territorio, transportes e urbanismo, entre outros
A5 Coñecemento da profesión de Enxeñeiro de Camiños, Canais e Portos e das actividades que se poden realizar no eido da Enxeñaría Civil
A16 Coñecementos de Xeoloxía e Xeotecnia e a súa aplicación na análise de problemas relacionados co proxecto, construción, mantemento e explotación de todo tipo de estruturas e obras relacionadas coa Enxeñería Civil. Aplicación dos coñecementos fundamentais da Mecánica de Solos e das Rochas para o desenvolvemento do estudo, proxecto, construción e explotación de cimentacións, desmontes, terrapléns, túneles e demais construcións realizadas sobre ou a través do terreo, calquera que sexa a natureza e o estado deste, e calquera que sexa a finalidade da obra de que se trate.
A26 Capacidade para aplicar os coñecementos hidrolóxicos e os fundamentos de Mecánica de Fluídos nos métodos de cálculo sobre Hidroloxía, tanto de superficie como subterránea. Capacidade para realizar a avaliación dos recursos hidráulicos e aplicar as principais ferramentas para a planificación hidrolóxica e para a regulación e laminación das achegas hídricas. Capacidade para analizar a hidráulica fluvial e aplicar os coñecementos adquiridos na restauración de canais e demais actuacións sobre ríos e as súas contornas.
A50 Capacidade para concretar ante un problema construtivo alternativas válidas e elixir a óptima, previndo os problemas da súa construción.
B1 Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun xeito que terá que ser en gran medida autodirixido ou autónomo.
B2 Posuír e comprender coñecementos que aporten unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
B3 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidas dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
B4 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
B5 Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun xeito claro e sen ambigüidades.
B6 Resolver problemas de forma efectiva
B7 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo
B8 Traballar de xeito autónomo con iniciativa
B9 Traballar de forma colaborativa
B11 Comunicarse de xeito efectivo nun ambiente de traballo
B12 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
B16 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse
C1 Reciclaxe continua de coñecementos nunha perspectiva xeral no eido global de actuación da Enxeñería Civil
C2 Comprender a importancia da innovación na profesión
C3 Aproveitamento e incorporación das novas tecnoloxías
C5 Comprensión da necesidade de actuar de forma enriquecedora sobre o medio ambiente contribuíndo ao desenvolvemento sostible
C8 Facilidade para a integración en equipos multidisciplinares
C9 Capacidade para organizar e planificar
C12 Capacidade de análise, síntese e estruturación da información e das ideas
C14 Capacidade de abstracción
C15 Capacidade de traballo persoal, organizado e planificado
C17 Capacidade para enfrontarse a novas situacións
C20 Capacidade para aplicar coñecementos básicos na aprendizaxe de coñecementos tecnolóxicos e na súa posta en práctica
C21 Capacidade de realizar probas, ensaios e experimentos, analizando, sintetizando e interpretando os resultados

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Asimilar os conceptos fundamentais de túneles e obras subterráneas. AM1
AM5
AM16
BM1
BM3
BM5
BM6
BM8
BM11
BM16
CM1
CM2
CM20
Formación para o know how do proxecto do túnel AM1
AM5
AM16
BM3
BM6
BM9
BM11
BM16
CM8
CM9
CM12
CM15
Coñecer os métodos para avaliar os efectos das obras sobre o terreo e a hidroloxía do subsolo. AM16
AM26
BM16
CM3
CM5
Coñecer e seleccionar os métodos construtivos de túneles e obras subterráneas AM16
AM26
AM50
BM2
BM4
BM7
BM12
CM14
CM17
CM21

Contidos
Temas Subtemas
Introdución e información xeral sobre escavacións e obras subterráneas
IMotivo das obras subterráneas


Historia e evolución tecnolóxica


Restricións funcionais do deseño



Caracterización xeolóxico-xeotécnica de túneles

Caracterización xeolóxico-xeotécnica de túneles Riscos xeolóxico-xeotécnicos


Recoñecemento xeolóxico-xeotécnico


Clasificacións xeomecánicas


Deseño e cálculo de túneles Criterios e factores de deseño
métodos de deseño
Modelos de comportamento mecánico
Modelos de comportamento hidroxeolóxico
Estudo do afundimento e auscultación xeotécnica


Métodos de execución Criterios de selección

Tradicional

NMAT

Tuneladoras

Outros
Outros traballos subterráneos Microtúneles
Pozos
Perforación direccional


Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A5 A16 B2 C5 20 10 30
Traballos tutelados A1 A16 A26 A50 B3 B4 B5 B7 B8 B11 B12 C3 C8 C9 C15 C21 14 28 42
Estudo de casos A1 A5 A16 A50 B6 B7 B9 C2 C3 C17 6 0 6
Saídas de campo A5 B3 B11 C1 C8 C9 C14 6.5 0 6.5
Solución de problemas A1 A16 A26 A50 B3 B5 B6 B8 B9 B11 B12 B16 C3 C20 13 10 23
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Os diferentes profesores da materia exporán os distintos temas da materia nunha sesión maxistral. Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas ao alumnado, co fin de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
Traballos tutelados Nun terreo e para unha obra concreta, propoñer e desenvolver o proceso metodolóxico para proxectar o túnel
- Recoñecemento xeotécnico
- Estudo de alternativas
- Alternativa de deseño e cálculo elixida

TRABALLO EN GRUPO

Estudo de casos Análise e discusión das fases de deseño do túnel de referencia. Túneles do AVE.
Saídas de campo Utilizaranse obras subterráneas en curso para comprobar os métodos de execución así como os sistemas operativos organizativos. (Túneles de acceso ao porto exterior de Coruña e Ferrol.)
Solución de problemas gh

Atención personalizada
Metodoloxías
Solución de problemas
Sesión maxistral
Traballos tutelados
Descrición
Para o desenvolvemento dos traballos e a comprensión dos conceptos, desenvolverase unha atención personalizada en liña ou cos alumnos sen límite.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Solución de problemas A1 A16 A26 A50 B3 B5 B6 B8 B9 B11 B12 B16 C3 C20 Consulta cos profesores da materia a resolución dos problemas propostos. 25
Estudo de casos A1 A5 A16 A50 B6 B7 B9 C2 C3 C17 Estudo e valoración da información
Análise retrospectiva
Estudo de alternativas en situación inicial
15
Sesión maxistral A1 A5 A16 B2 C5 Asistencia e participación en clases e posibles conferencias.

25
Traballos tutelados A1 A16 A26 A50 B3 B4 B5 B7 B8 B11 B12 C3 C8 C9 C15 C21 Realizar e presentar na aula o traballo titorizado. Responder, despois da exposición, as preguntas sobre ela do alumnado e profesorado da materia. 35
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica Jimenez Salas y otros (1980). Geotecnia y Cimientos III. Rueda
L I. González Vallejo ,.., Carlo Oteo, (). (). Ingeniería Geológica .. Pearsón
C. López Jimeno (). Ingeotúneles. Tomo I “y otros. Entorno gráfico
C. López Jimeno. (). Manual de túneles y obras subterráneas” tomos I y II. Entorno gráfico
E.Hoek, and E.T. Brown (). Underground Excavations in Rock.
(). www.aetos.es.
(). www.ita-aites.org.

Bibliografía complementaria M.Melis (). “Apuntes de introducción al Proyecto y Construcción de Túneles y Metros en suelos y rocas blandas o muy rotas.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Ampliación de enxeñería do terreo/632514013

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Mecánica de rochas/632514033
Cimentacións especiais/632514032

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías