Datos Identificativos 2021/22
Asignatura (*) Enxeñaría Ambiental Código 632G02032
Titulación
Grao en Tecnoloxía da Enxeñaría Civil
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao Anual
 Cuarto Obrigatoria 9
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Enxeñaría Civil
Coordinación
Suarez Lopez, Joaquin
 Correo electrónico
joaquin.suarez@udc.es
Profesorado
Álvarez-Campana Gallo, José Manuel
Jacome Burgos, Alfredo
Suarez Lopez, Joaquin
 Correo electrónico
j.alvarez-campana@udc.es
alfredo.jacome@udc.es
joaquin.suarez@udc.es
Web
Descrición xeral Esta materia ten contidos específicos de enxeñaría ambiental. O alumno adquirirá os seguintes coñecementos e capacidades:
. Coñecemento e comprensión de: a influencia do home sobre o medio, a problemática ambiental, os efectos do medio sobre a saúde humana.
. Coñecemento e comprensión do funcionamento dos ecosistemas e os factores ambientais co fin de inventariar o medio, aplicando metodoloxías de valoración de impactos para o seu emprego en estudos de impacto ambiental.
. Coñecemento e comprensión dos fundamentos da contaminación atmosférica e dos medios de loita.
. Coñecemento e comprensión dos fundamentos da problemática ambiental chans e das estratexias de protección e recuperación.
. Coñecemento e comprensión das estratexias de xestión do recurso como peza fundamental do desenvolvemento sostible no ámbito da auga.
. Coñecemento e comprensión das relacións entre calidade da auga, contaminación da auga e degradación das masas de auga.
. Coñecemento e comprensión do ciclo integral da auga, incorporando os aspectos ambientais do recurso e os aspectos técnicos da súa utilización e posterior vertedura de augas residuais.
. Coñecemento, comprensión e capacidade para aplicar tecnoloxías para resolver problemas relacionados cos residuos sólidos urbanos, os residuos de construción e demolición, e da depuración de augas residuais.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos
Non se modificacn.

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
- Sesión maxistral.
- Estudo de casos.
- Solución de problemas.

*Metodoloxías docentes que se modifican
- Probas mixtas non presenciais. Metodoloxía telemática.

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado.
Mantense. Potenciaríase a metodoloxía telemática.

4. Modificacións na avaliación
Non se modifica. Computaríase a asistencia telemática a sesións maxistrais e estudo de casos.

*Observacións de avaliación:

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Non se modifica.

Competencias do título
Código Competencias do título
A4 Comprensión de la aleatoriedad de la mayoría de los fenómenos físicos, sociales y económicos, que permite actuar de la forma correcta en la toma de decisiones ante la presencia de incertidumbre y efectuar análisis y crítica racional de actuaciones.
A14 Conocimiento de los fundamentos del comportamiento de las estructuras de hormigón, metálicas y mixtas que permiten tener la capacidad para concebir, proyectar, construir y mantener este tipo de estructuras.
A23 Conocimiento, comprensión y capacidad para aplicar tecnologías para resolver problemas relacionados con los residuos sólidos urbanos, la contaminación atmosférica, sonora y del agua.
A24 Capacidad para diseñar y gestionar el abastecimiento y saneamiento de una población, incluyendo diseño y proyecto de soluciones de saneamiento, drenaje y gestión avanzada de aguas residuales en la ciudad. Conocimiento sobre procesos avanzados de depuración para la eliminación de nutrientes y de estrategias de gestión de aguas tiempo de lluvia.
A25 Conocimiento y comprensión del funcionamiento de los ecosistemas y los factores ambientales con el fin de inventariar el medio, aplicando metodologías de valoración de impactos para su empleo en estudios y evaluaciones de Impacto Ambiental.
A31 Capacidad para analizar y diagnosticar los condicionantes sociales, culturales, ambientales y económicos de un territorio, así como para realizar proyectos de ordenación territorial desde la perspectiva de un desarrollo sostenible.
A32 Capacidad para elaborar, dirigir y participar en la redacción de los instrumentos de ordenación territorial, de planeamiento urbanístico y de planificación estratégica territorial.
B2 Que los estudiantes sepan aplicar sus conocimientos a su trabajo o vocación de una forma profesional y posean las competencias que suelen demostrarse por medio de la elaboración y defensa de argumentos y la resolución de problemas dentro de su área de estudio
B3 Que los estudiantes tengan la capacidad de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro de su área de estudio) para emitir juicios que incluyan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica o ética
B4 Que los estudiantes puedan transmitir información, ideas, problemas y soluciones a un público tanto especializado como no especializado
B5 Que los estudiantes hayan desarrollado aquellas habilidades de aprendizaje necesarias para emprender estudios posteriores con un alto grado de autonomía
B6 Resolver problemas de forma efectiva.
B7 Aplicar un pensamiento crítico, lógico y creativo.
B9 Comportarse con ética y responsabilidad social como ciudadano y como profesional.
B11 Entender y aplicar el marco legal de la disciplina.
B12 Comprensión de la necesidad de actuar de forma enriquecedora sobre el medio ambiente contribuyendo al desarrollo sostenible.
B14 Capacidad para organizar y dirigir equipos de trabajo así como de integrarse en equipos multidisciplinares.
B15 Claridad en la formulación de hipótesis.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como por escrito, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.
C3 Utilizar las herramientas básicas de las tecnologías de la información y las comunicaciones (TIC) necesarias para el ejercicio de su profesión y para el aprendizaje a lo largo de la vida.
C4 Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía abierta, culta, crítica, comprometida, democrática y solidaria, capaz de analizar la realidad, diagnosticar problemas, formular e implantar soluciones basadas en el conocimiento y orientadas al bien común.
C5 Entender la importancia de la cultura emprendedora y conocer los medios al alcance de las personas emprendedoras.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con que deben enfrentarse.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Describir o funcionamento dos ecosistemas e os factores ambientais. A25
 B3
B6
B14
Recoñecer, diagnosticar e propoñer solucións técnicas a problemas ambientais relacionados coa contaminación das augas A4
A24
 B2
B3
B6
B11
B12
Recoñecer, diagnosticar e propoñer solucións técnicas a problemas relacionados coa contaminación de chans e por residuos. A4
A23
 B2
B3
B6
B11
B12
Recoñecer, diagnosticar e propoñer solucións técnicas a problemas relacionados coa contaminación atmosférica e por ruídos A4
A23
 B2
B3
B6
B11
B12
Realizar estudos e avaliacións de impacto ambiental A4
A25
A31
A32
 B2
B3
B4
B5
B6
B7
B11
B12
B14
B15
 C1
C3
C4
C6
Estructurar un sistema de gestión ambiental normalizado en empresa constructora. A4
A14
A31
 B2
B3
B4
B5
B6
B7
B9
B11
B15
 C3
C4
C5
C6

Contidos
Temas Subtemas

1) INTRODUCIÓN Á INGENIERÍA AMBIENTAL
Da Ingeniería sanitaria á ingeniería ambiental. Conceptos iniciais e multidisciplinariedad. Evolución histórica. Orixe e consolidación da ética ambiental. Principios da política ambiental europea. Instrumentos de xestión ambiental. Sostenibilidad e ingeniería civil.
2) ECOLOXÍA BÁSICA Orixes históricas e definición. O ecosistema. Fluxo de enerxía no ecosistema. Fluxo de materia no ecosistema. Conceptos relativos á poboación. Factores ecolóxicos. Ecosistemas acuáticos. Conceptos de microbiología.
3) SAÚDE PÚBLICA. DEMOGRAFÍA HUMANA. Saúde pública. Demografía humana. Dotacións e período de proxecto.
4) IMPACTO DAS OBRAS DE ENXEÑARÍA CIVIL O proxecto e a obra como xeradores de impactos positivos e negativos. Tipoloxía de obras e medios afectados. Estudo de casos e exemplos.
5) USOS E PROBLEMÁTICA AMBIENTAL DE SOLOS Tipos e condicións naturais dos solos. Ocupación e alteración de solos. Conceptos de degradación e contaminación de solos. Orixe do problema dos solos contaminados. Lexislación e plans sobre xestión e conservación de solos.
6) USO E PROBLEMÁTICA AMBIENTAL DA ATMOSFERA A atmosfera e os factores que gobernan o transporte e dispersión de contaminantes. Contaminantes atmosféricos primarios e secundarios. Control do po e a súa prevención.
Propiedades físicas do son e das vibracións. As fontes de ruído. Efectos da exposición ao ruído. Instrumentos de medida de ruído. Medidas de control de ruído.
7) XESTIÓN DE RESIDUOS Introdución á xestión dos residuos (RCD e perigosos). Composición, orixe e produción dos residuos. Planificación e xestión. Recuperación e reciclaxe
8) XESTIÓN DA AUGA. Auga no planeta. Dereito á auga e ODS. Xestión da auga. Conceptos de xestión integrada do recurso auga. Usos. Sistema de auga urbana. Abastecemento e saneamento. Desenvolvemento urbano sensible á auga. Huela hídrica.
Lei de Augas. Unidades de xestión. Organismos de conca.
Necesidades de auga. Subministración en alta. Consumos. Augas urbanas. . Cálculo de necesidades e caudais.
9) A AUGA NATURAL E A SÚA CONTAMINACIÓN A auga. Características e propiedades. Impurificación natural da auga. Factores que inciden na impurificación. Cuantificación de impurezas. Contaminación. Augas residuais domésticas. Augas residuais pecuarias. Contaminación de orixe agraria. Augas residuais industriais. Augas pluviais e augas de escorrentía urbana. Augas residuais urbanas. Concentracións e cargas de contaminación.
10) XESTIÓN DA CALIDA DA AUGA. Introdución. Concepto de calidade da auga. Enfoque Directiva Marco da auga. Sistema de auga urbana e normas de calidad. Parámetros, criterios e estándares de calidade da auga. Indicadores biolóxicos. Sistemas de medida en continuo. Índices de calidade da auga. Calidade da auga en usos consuntivos: pecuario, agricultura, industria, abastecemento para consumo humano (RD 140/2003). Introdución ao control da calidade da auga no medio natural. Metodoloxía da planificación hidrológica. Vida de peces. Cría de mioluscos. Xestión de augas de baño.
11) INTRODUCIÓN AOS SISTEMAS DE ABASTECEMENTO E AO TRATAMENTO DA AUGA.. Introdución. Elementos. Tratamento de augas. Obxectivos do tratamento. Tipos de tratamentos. Configuración das liñas de proceso dunha ETAP.
12) INTRODUCCIÓN AOS SISTEMAS DE SANEAMENTO DE AUGAS RESIDUAIS Sistemas de saneamento e drenaxe. Redes de rede de sumidoiros e infraestruturas complementarias. Depuración e rexeneración de augas residuais. Obxectivos. Esquemas xerais de depuración. Liña de auga convencional e outros esquemas. Liña de lodos.
13) IMPACTOS SOBRE RÍOS POR VERTEDURAS DE AUGAS RESIDUAIS Efectos dos diferentes contaminantes. O problema do osíxeno disolto. Modelos para a análise da variación de OD.
14) PROBLEMÁTICA DA CALIDADE DE AUGAS DOS ENCOROS Nutrientes. Eutrofización. Modelos de análises.
15) IMPACTO NA COSTA DE VERTEDURAS DE AUGAS RESIDUAIS URBANAS Problemática xeral. Modelos de evolución de indicadores de contaminación fecal. Infraestruturas de vertedura.
16) O PROCEDEMENTO DE IMPACTO AMBIENTAL. Fundamentos, tipoloxías e procedementos administrativos. Declaración de impacto ambiental. Autorizacións de órganos ambientais e substantivos. Seguimento
17) O ESTUDO DE IMPACTO AMBIENTAL. Contido dos estudos de impacto ambiental. O proxecto, as súas alternativas e as súas accións. Factores ambientais e inventario ambiental. Agregación e valoración de impactos. Medidas correctoras. Programas de vixilancia e control.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A4 A14 A23 A24 A25 A31 A32 B2 C3 C5 C6 54 81 135
Estudo de casos A4 A23 A24 A25 A31 A32 B9 B11 B12 B14 B2 B3 B6 C4 C5 C6 20 20 40
Solución de problemas A4 A23 A24 A25 A31 B11 B15 B2 B3 B6 B7 C3 0 20 20
Proba mixta A4 A23 A24 A25 A31 B9 B11 B12 B15 B3 B4 B5 B6 B7 C1 C3 C6 15 15 30
 
Atención personalizada 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Os profesores exporán en clase os diferentes temas apoiándose en presentacións gráficas. Esta información, xunto con outra que se considere complementaria (textos de apoio ás presentacións, textos legais, artigos, lecturas complementarias, vídeos, etc.), será posta a disposición dos alumnos.
Estudo de casos Os profesores exporán, en función dos temas, casos prácticos reais que axuden a comprender mellor o problema ambiental analizado.
Os profesores poderán presentar diferentes casos de problemas ambientais axustados aos temas da materia. Depués dunha breve presentación incitará aos alumnos a comentar aspectos significativos e posibles alternativas na súa resolución
Solución de problemas Dalgúns temas entregarase aos alumnos boletíns de exercicios prácticos, ou enuciados dalgún problema ambiental, para que os resolvan dentro dun prazo que se establecerá no seu momento. Os exercicios prácticos poderán ser problemas, traballos de revisión, traballos de profundización en temas, ou estudos de casos reais.
Algúns dos exercicios prácticos poderán ser presentados polos alumnos
Proba mixta Os profesores elaborarán as probas de análises de asimilación de coñecementos e de apredizaje desenvolvido polos aoumnos. Estas probas poderanse basearse nunha combinación de test, preguntas curtas e desenvolvemento de temas.
Realizaranse varias probas de asimilación de coñecementos de carácter individual durante o período lectivo, en horarios de clase.

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Solución de problemas
Proba mixta
Descrición
Os alumnos, unha vez realizada a exposición por parte do profesor, podran consultar dúbidas.
Os alumnos poderán expor todas e cada unha de las dúbidas que teñan sobre os diferentes temas da materia en reunións de tutoría. Os profesores darán resposta a todas as dúbidas da aprendizaxe.

As tutoría para resolución de dúbidas ou ampliación da aprendizaxe do alumno realizaranse durante el período docente ata as 48 horas previas ao exame.

Os alumnos poderán solicitar data e hora de reunión-tutoría mediante: correo electrónico dirixido ao profesor correspondente ou persoalmente achegándose ao despacho do profesor(é) ou ao Laboratoriou de Enxeñaría Sanitaria e Ambiental.

Unha vez acordada unha tutoría a reunión podería ser tamén telemática a través de Teams.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Sesión maxistral A4 A14 A23 A24 A25 A31 A32 B2 C3 C5 C6 Os profesores exporán en clase os diferentes temas apoiándose en presentacións gráficas. Esta información, xunto con outra que se considere complementaria (textos legais, artigos, lecturas complementarias, etc.), será posta a disposición dos a lumnos.

Nota: ler as apartado "Observacións avaliación".
10
Solución de problemas A4 A23 A24 A25 A31 B11 B15 B2 B3 B6 B7 C3 Dalgúns temas os profesores elaborarán e entregarán aos alumnos exercicios prácticos para resolver dentro dun prazo que se establecerá no seu momento. Os exercicios prácticos poderán ser problemas de cálculo, traballos de revisión, traballos de profundización en temas propios da materia, ou estudos de casos reais.

Algúns dos exercicios prácticos poderán ser presentados polos alumnos e serán evaluadon como parte da nota da práctica.

Nota: ler apartado "Observacións avaliación".
30
Proba mixta A4 A23 A24 A25 A31 B9 B11 B12 B15 B3 B4 B5 B6 B7 C1 C3 C6 Os profesores elaborarán durante o período docente varias probas mixtas para o control de coñecementos, en horarios de clase. Estas probas estruturaranse como unha combinación de test, preguntas curtas e/ou desenvolvemento de temas.

Realizaranse, aome nos, 6 probas, 3 no primeiro cuadrimestre e 3 no segundo cuadrimestre.

En cada proba mixta avaliarase os temas que se presentaron en clase en datas anteriores á proba. En todo caso, os profesores indicarán que temas ou parte dos conteniños avaliaranse en cada proba mixta.

Non todas as prubeas cubrirán a mesma extensión temporal, xa que se axustarán a bloques temáticos coherentes, polo que poderán ter diferentes pesos á hora de realizar unha nota media de todas elas

Nota: ler apartado "Observacións avaliación".
60
 
Observacións avaliación





A.- ESTUDANTES CON MATRÍCULA A tempo completo


A distribución porcentual da cualificación para estes estudantes
será:


... Asistencia a sesións maxistrais e estudo de casos (10%)


... Solución de problemas (30%)


... Probas mixtas (60%)


A cualificación por "sesión maxistral" basearase na
asistencia a clases do estudante. A porcentaxe mínima esixido de
asistencia é do 80% das horas de clase. A asistencia se controlará mediante
a firma do alumno na folla de control. A puntuación da asistencia xeral vai
dun mínimo de 0 puntos (cando se ten o mínimo do 80% de asistencia) a un
máximo de 1 punto (co 100% de asistencia). Entre o 80 e 100% de asistencia, a
puntuación obtense mediante un axuste lineal entre os puntos de coordenadas
(0; 80) e (1; 100).

A cualificación de "solución de problemas" será a media ponderada das
cualificacións obtidas en cada un dos traballos de "exercicios
prácticos". O alumno deberá aprobar a práctica.


Realizaranse dúas "probas mixtas" durante o curso; 1 no primeiro
cuadrimestre e outra no segundo (máis ou menos cara á metade de cada
período). Se o alumno aproba as probas mixtas libera esa parte do
temario. A segunda parte de temario de cada cuadrimestre só avaliarase
en convocatorias oficiais (xaneiro, 1ª e 2ª oportunidades). Os
profesores establecerán, con polo menos 2 semanas de antelación, data e
hora para a realización de cada proba mixta.

Para superar a materia o estudante deberá aprobar (é dicir, obter un 5
sobre 10) cada unha as 4 partes nas que se divide o temario. Non se fará
unha nota media. De cada parte aprobada gardarase a cualificación
obtida.

Tamén, o estudante que o desexe poderá utilizar a "primeira oportunidade
oficial" para re-avaliarse co fin de mellorar a cualificación dunha ou máis probas mixtas que xa superase.

B.- ESTUDANTES CON MATRÍCULA A tempo parcial


Por normativa, os estudantes a tempo parcial están exentos da
obrigación de asistir a clases. Por tanto, a puntuación correspondente (10%)
distribuirase entre as metodoloxías da avaliación continua. De modo que, a
distribución porcentual da cualificación para estes estudantes será:


... Solución de problemas (35%)


... Probas mixtas (65%)


En todo o demais, ao estudante a tempo parcial seranlle de
aplicación as mesmas condicións e requisitos aplicadas aos seus compañeiros a
tempo completo descritas no apartado A.


Recoméndase que os estudantes a tempo parcial manteñan
comunicación fluída a través de correo electrónico cos profesores, co
obxectivo de resolver dúbidas, concertar tutorías, etc.


C.- OBSERVACIÓN FINAL XENERAL


"O primeiro día de clases, os profesores explicarán e
resolverán dúbidas sobre estes criterios de avaliación".

Fontes de información
Bibliografía básica J.L. Bueno, H. Sastre y A.G. Lavin (1997) (1997). "Contaminación e ingeniería ambiental". FICYT
E. Hontoria, M. Zamorano (2000). "Fundamentos del manejo de los residuos urbanos”. Colección Seinor . Colegio de Ing. Caminos
G. Tchobanoglous, G., H. Theisen (1994). "Gestión integral de residuos sólidos". McGraw-Hill
ITSEMAP AMBIENTAL (1994). "Manual de contaminación ambiental". MAPFRE
V. Conesa Fdez. (1995). “Guía metodológica para la evaluación de impacto ambiental”. Mundi Prensa
MOPTMA (1992). “Guía para la elaboración de estudios del medio físico: contenido y metodología”;. Ministerio de Obras Públicas, Transporte y Medio Ambiente
MOPT ((1989-1994). ). “Guías metodológicas para la elaboración de estudios de impacto ambiental:....diversos títulos”. MOPT-Monografías de la Secretaría de Estado para las Políticas del Agua y el Medio Ambiente
G. Kiely (1998). “Ingeniería ambiental. Fundamentos. Entornos. Tecnologías y sistemas de gestión”. McGraw-Hill
Metcalf&Eddy, tercera edición (1995). “Ingeniería de aguas residuales. Tratamiento, vertido y reutilización”. McGraw-Hill
Tejero, J. Suárez, J. Temprano, A. Jácome (2001). “Introducción a la ingeniería sanitaria y ambiental”. Universidad de Cantabria y Universidade da Coruña

En cada un dos temas presentados os profesores recomendarán unha bibliografía e unha webgrafía máis específica.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías