| Competencias do título |
|
Código
|
Competencias do título
|
| A1 |
CE1. Ser capaz de integrar o fenómeno da discapacidade e a dependencia dentro da construción social do proceso saúde-enfermidade |
| A4 |
CE4. Capacidade para a análise da influencia das achegas sociais e científicas das ciencias socio-sanitarios sobre a discapacidade e a dependencia no sistema xurídico |
| B1 |
CB6. Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación |
| B2 |
CB7. Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo |
| B3 |
CB8. Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos |
| B7 |
CG2 Identificar, avaliar e resolver os problemas derivados da presenza de discapacidade e dependencia |
| B9 |
CG4 Ser capaz de intervir na problemática derivada da discapacidade e da dependencia |
| C1 |
CT1. Ser capaz de relacionarse de forma eficiente con e dentro do equipo multidisciplinar, intradisciplinar e transdisciplinar. |
| C4 |
CT4. Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común |
| C6 |
CT6. Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas aos que deben enfrontarse |
| Resultados de aprendizaxe |
| Resultados de aprendizaxe |
Competencias do título |
| Comprender e analizar o proceso de construción-representación e xestión cultural da enfermidade, a saúde e a enfermidade, cos seus niveis etiolóxicos e a súa proxección simbólica; niveis de causalidade, sintomatoloxías; implicacións biofísicas, sociais e morais duns ou outros padecementos e curacións. |
AI4
|
BI1
BI2
BI7
|
|
| Detectar e interpretar las repercusiones de dichas experiencias/comisiones en el ámbito social del enfermo, del convaleciente y del recuperado, y en la percepción y el tratamiento de los mismos como categoría de personas. |
AI1
|
BI3
|
CI1
CI4
|
| Analizar e investigar as terapias e a intervención dende unha perspectiva cultural; os recursos e procedementos para culturizar a enfermidade e reconducir a situación; a produción terapéutica do sentido da enfermidade ou a minusvalidez: o discurso do diagnóstico especializado e a súa negociación co paciente. |
|
BI9
|
CI6
|
| Contidos |
| Temas |
Subtemas |
| Tema 1. A Antropoloxía social e cultural como disciplina. |
Que é; cal é o seu obxecto e método.
|
| Tema 2. Os métodos e técnicas de investigación en Antropoloxía social e cultural. |
Traballo de campo, observación participante, investigación-acción, a entrevista etnográfica, a historia de vida, o método xenealóxico.
|
| Tema 3. Relativismo e diversidade cultural. |
As culturas como sistemas simbólicos de representacións, valores e comportamentos. A interpretación dos específicos coñecementos, valores e prácticas locais en antropoloxía.
|
Tema 4. Historia da Antropoloxía da saúde.
|
A biomedicina como cultura. Os valores e crenzas fundamentais da cultura biomédica.
|
| Tema 5. A Antropoloxía médica e a etnomedicina. |
A nova Antropoloxía médica.
|
Tema 6. Medicinas oficiais, medicinas non oficiais.
|
Tendencias culturais e elección. A construción social do médico, do enfermo e do proceso diagnóstico-terapéutico.
|
Tema 7. O universo da enfermidade.
|
O concepto de enfermidade, a súa problemática e o seu exame dende unha perspectiva cultural crítica.
|
| Tema 8. Enfermidade e a curación: Tres teorías. |
Narrativa etiolóxica e prácticas simbólicas curativas: O exemplo do 'Corpo aberto' en Galicia.
|
| Tema 9. Enfermidade e curación. |
O papel da sociedade e a cultura.
|
| Tema 10. Antropoloxía, minusvalideces e dependencias. |
----- |
| Planificación |
| Metodoloxías / probas |
Competencias |
Horas presenciais |
Horas non presenciais / traballo autónomo |
Horas totais |
| Traballos tutelados |
A4 B2 B7 C1 |
6 |
10 |
16 |
| Proba obxectiva |
A1 C4 |
2 |
14 |
16 |
| Sesión maxistral |
B9 C6 |
30 |
0 |
30 |
| Lecturas |
B3 |
12.5 |
12 |
24.5 |
| Recensión bilbiográfica |
B1 |
14 |
12 |
26 |
| |
| Atención personalizada |
|
0 |
0 |
0 |
| |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
| Metodoloxías |
|
Metodoloxías |
Descrición |
| Traballos tutelados |
O alumno seleccionará, para realizar o seu traballo, unha das seguintes opcións temáticas:
1. Percepción, clasificación e experiencia emic da enfermaedad ou da minusvalidez, e os condicionantes socioculturais das súas posibilidades terapéuticas como tipos de doenzas. O proceso específico de conflito e negociación entrte especialistas e pacientes.
2. Modelos, contestación e alternativas na construción sociocultural das categorías enfermidade/curación/saúde, ou minusvalidez/tratamento/integración, e dos roles especialista/paciente ou especialista /discapacitado.
A metodoloxía consistirá nun pequeno estudo do tema elixido, dende a propia experiencia profesional, asistencial ou formativa do alumno, apoiada na descrición empírica dalgúns casos asociados a un dos temas anteditos, e desenvolvendo unha interpretación que teña en conta os procesos sociais e culturais que operan en torno a ese fenómeno de enfermidade-tratamento ou minusvalidez. Debido ás características do curso, obxecto e obxectivo de estudo serán moi concretos, e o alcance da análise limitada. |
| Proba obxectiva |
Consistirá na realización dun exame temático mediante cuestións con resposta breve, o día e hora marcados para o efecto pola organización do máster. |
| Sesión maxistral |
Presentación en clase polo profesor, apoiándose en esquemas proxectados en power-point, da materia de cada un dos dez temas do programa. Aclaracións e diálogo sobre aspectos polémicos ou de especial interese da materia presentada. |
| Lecturas |
Lectura, resumo, presentación en cada sesión, e debate aberto en clase de 11 lecturas referentes a temas de antropoloxía da saúde e minusvalidez:
Lecturas a comentar en clase:
1ª- Seppilli, Tullio (2000) “De qué hablamos cuando hablamos de factores culturales en salud. A modo de presentación”, en Perdiguero y Comelles (eds.) Medicina y cultura. Barcelona, Bellaterra.
2ª- Jauregui Balenciaga, Inmaculada (2006) “La anorexia. Una patología cultural de la modernidad”, en Gazeta de Antropología, 22 (Rev.electrónica).
3ª- Cátedra, María (1989) “Especialistas de la curación. La integración tradicional de la modernidad”, en Actas do I Coloquio de Antropoloxía. Santiago, Xunta
4ª- Douglas, Mary (1998) “La elección entre lo somático y lo espiritual. Algunas preferencias médicas”, en Estilos de pensar. Barcelona, Gedisa.
5ª- McCombie, Susan “Folk Flu and Viral Syndrome. An Anthropological Perspective”, en Hahn, Robert Anthropolgy and Public Health.
6ª- Otegui, Rosario (2000) “Factores culturales del dolor y el sufrimiento”, en Perdiguero y Comelles (eds.) Medicina y cultura. Barcelona, Bellaterra.
7ª- Brandes, Stanley (2004) “Buenas noches, compañeros. Historias de vida en Alcohólicos Anónimos”. En Revista de Antropología Social, Vol. 13. 2004
8ª- Rengel Morales, Manuel (2005) “La construcción social del otro. Estigma, prejuicio e identidad en drogodependientes”. Gazeta de Antropología, nº 21. Rev. electrónica.
9ª- Daley, Tamara / Thomas Weisner (2003) “’I speak a different dialect’: Teen Explanatory models of difference and disability”, en Medical Anthropology Quarterly, 17.
10ª- Sengas & Monagham (2002) “Sign of their times: Deaf Communities and the Culture of Language”, en Annual Review of Anthropology”, ,nº 31. 2002 En Revistas Electrónicas UDC – Servidor Jstor.
11ª- Lock, Margaret "Death in Technological Time: Locating the End of Meaningful Life", en Medical Anthropology Quarterly, 10 |
| Recensión bilbiográfica |
Realización de breves comentarios críticos sobre as seguintes lecturas:
1ª Lísón Tolosana, Carmelo (2007) "Obertura en tono menor (Horizontes antropológicos)". Cap. 1º de Introducción a la Antropología social y cultural. Madrid, Akal
2ª Martínez, Angel (2008) "Símbolos, cuerpos y aflicciones. Las teorías culturales de la enfermedad", cap. 3º de Antropología médica. Teorías sobre la cultura, el poder y la enfermedad. Barcelona, Anthropos.
3º Preat, J., Pujades, J., Comelles, J.(1980) "Sobre el contexto cultural del enfermar", en Kenny, Michael y Jesus M. de Miguel, comps. La antropología médica en España. Barcelona, Anagrama |
| Atención personalizada |
|
Metodoloxías
|
| Traballos tutelados |
| Lecturas |
|
| Descrición |
| A atención personalizada consistirá na orientación e seguimento, mediante tutorización, tanto da elaboración do traballo tutelado de curso, coma da preparación das lecturas a expoñer e valorar criticamente. |
|
| Avaliación |
|
Metodoloxías
|
Competencias |
Descrición
|
Cualificación
|
| Recensión bilbiográfica |
B1 |
Avaliarase a capacidade crítica do alumno á hora de valorar o texto proposto para recensión, así como a súa capacidade para realizar resumenes esquemáticos deste, e a detección dos seus conceptos clave |
10 |
| Traballos tutelados |
A4 B2 B7 C1 |
Para valorar o traballo tutelado a desenvolver durante o curso, terase en contan o desenvolvemento do estudo básico sobre os temas propostos, tendo en conta a aproximación experiencial -profesional ou práctica- expresada, así como a interpretación deste polo alumno dende os modelos teóricos da Antropoloxía da saúde. |
40 |
| Proba obxectiva |
A1 C4 |
A proba escrita final tratará de avaliar os coñecementos teóricos obtidos da atención ás clases presenciais. Consistirá en responder a dez cuestións de resposta breve. Sobre a base das lecturas sobre os contidos do programa. |
20 |
| Lecturas |
B3 |
Valorarase a capacidade de análise, identificación de problemas e argumentación crítica de respostas a estes na presentación e comentario persoais, seguidos de debate, ao final das sesións, sobre lecturas escollidas de Antropoloxía e etnografía da saúde e a minusvalidez |
30 |
| |
|
Observacións avaliación |
|
|
| Fontes de información |
|
Bibliografía básica
|
|
|
Augé, Marc – Jean-Paul Colleyn (2005) Qué es la Antropología. Barcelona, Paidós.
Brown, Peter J. (1998) Understanding and Applying Medical Anthropology. Mountain View, Mayfield Publishing Company
Comelles, Josep Mª - Angel Martinez (1993) Enfermedad, cultura y sociedad.
Douglas,Mary (1998) Estilos de pensar. Barcelona, Gedisa.
Giner Abati, Francisco (1992) Los Himba. Cap. 8º (“Medicina y magia entre los Himba”). Salamanca, Amarú
Kuschik, Ingrid (1995) Medicina popular en España Madrid, Siglo XXI.
Hahn, Robert A. (ed.)Anthropology in Public Health, New York, Oxford University Press
Lévi-Strauss, Claude (1980) “La eficacia simbólica”, en Id. Antropología estructural. Buenos Aires, Eudeba.
Martinez, Angel(2008) Antropología médica. Teorías sobre la cultura, el poder y la enfermedad. Barcelona, Anthropos.
Martínez, Angel (1996)“Antropología de la salud. Una aproximación genealógica”, en Prat, Joan y Angel Martínez (eds.) Ensayos de antropología cultural. Barcelona, Ariel.
Otegui, Rosario (2005) “ ’Una cosa fea’: VIH-SIDA y sistema de género entre los gitanos españoles”, en Revista de Antropología Social. Vol. 14. Publicaciones Universidad Complutense de Madrid.
Turner, Vïctor (1988) “Niveles de clasificación en un ritual de vida y muerte”, en Id., El proceso ritual. Madrid, Taurus
|
|
Bibliografía complementaria
|
|
|
| Recomendacións |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
| Metodoloxía da Investigación/651516001 |
|
| Materias que continúan o temario |
|
|