| Competencias do título |
|
Código
|
Competencias do título
|
| A1 |
CE1. Ser capaz de integrar o fenómeno da discapacidade e a dependencia dentro da construción social do proceso saúde-enfermidade |
| A4 |
CE4. Capacidade para a análise da influencia das achegas sociais e científicas das ciencias socio-sanitarios sobre a discapacidade e a dependencia no sistema xurídico |
| B1 |
CB6. Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación |
| B2 |
CB7. Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo |
| B3 |
CB8. Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos |
| B7 |
CG2 Identificar, avaliar e resolver os problemas derivados da presenza de discapacidade e dependencia |
| B9 |
CG4 Ser capaz de intervir na problemática derivada da discapacidade e da dependencia |
| C1 |
CT1. Ser capaz de relacionarse de forma eficiente con e dentro do equipo multidisciplinar, intradisciplinar e transdisciplinar. |
| C4 |
CT4. Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común |
| C6 |
CT6. Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas aos que deben enfrontarse |
| Resultados de aprendizaxe |
| Resultados de aprendizaxe |
Competencias do título |
| Comprender a relevancia da antropoloxía social e cultural dentro da paradigma saúde-enfermidade e de normalidade ao que se enfronta o ser humano. Recoñecer as raíces antropolóxicas sobre as que se constrúe calquera sistema terapéutico e de representacións da discapacidade e a dependencia- |
AI1
AI4
|
BI1
BI3
BI7
|
|
| Comprender a metodoloxía de estudo desta disciplina e executar algunha técnica de recollida de información antropolóxica. |
AI1
|
BI2
BI3
|
CI1
|
| Integrar a importancia dos símbolos, representacións, valores e comportamentos que se producen en diferentes culturas ao redor da saúde, a enfermidade, a discapacidade e a dependencia |
|
BI9
|
CI4
CI6
|
| Contidos |
| Temas |
Subtemas |
| Tema 1. A Antropoloxía social e cultural como disciplina. |
Que é; cal é o seu obxecto e método.
|
| Tema 2º. Os métodos e técnicas de investigación en Antropoloxía Social e Cultural. |
Traballo de campo, observación participante, investigación-acción, a entrevista etnográfica, a historia de vida, o método xenealóxico. |
| Tema 3º Relativismo e diversidade cultural. O concepto cultural de normalidade |
As culturas como sistemas simbólicos de representacións, valores e comportamentos. A interpretación dos específicos coñecementos, valores e prácticas locais en Antropoloxía. |
| Tema 4º Antropoloxía da saude. Historia disciplinaria. |
Aperspectiva antropolóxica da enfermedade e a curación; A Enfermidade; A Curación |
| Tema 5º Antropoloxía médica e etnomedicina. |
Premisas culturais da biomedicina; O campo da biomedicina a sua compartimentación en especialidades; Valores e práctica na biomedicina; .
|
| Tema 6º Tendencias culturais e elección en medicina e saúde. |
A construción social do médico, do enfermo e do proceso diagnóstico-
terapéutico. |
| Tema 7º. O universo da enfermedade, a discapacidade e a dependencia. |
Deficencia, discapacidade e minusvalía.
A dependencia |
| Tema 8º Enfermidade e curación. Tres teorías |
Enfoque cultural. Enfoque ecolóxico. Enfoque socio-político. |
| Tema 9º. Discapacidade: O papel da sociedade e a cultura. |
A percepción como interpretación
A vista en occidente;
Conclusión |
| Tema 10º. Antropoloxía aplicada en discapacidade |
A crítica dos supostos culturais da discapacidade. Da discapacidade á Diversidade funcional |
| Planificación |
| Metodoloxías / probas |
Competencias |
Horas presenciais |
Horas non presenciais / traballo autónomo |
Horas totais |
| Traballos tutelados |
A4 B2 B7 C1 |
1 |
25 |
26 |
| Proba obxectiva |
A1 C4 |
1 |
15 |
16 |
| Sesión maxistral |
A1 C6 |
20 |
0 |
20 |
| Lecturas |
B3 C4 |
8 |
22 |
30 |
| Recensión bilbiográfica |
B1 B9 |
0 |
13 |
13 |
| |
| Atención personalizada |
|
7.5 |
0 |
7.5 |
| |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
| Metodoloxías |
|
Metodoloxías |
Descrición |
| Traballos tutelados |
O alumno seleccionará, para realizar o seu traballo tutelado, unha das seguintes opcións temáticas:
1. Percepción, clasificación e experiencia emic da discapacidade, e os seus específicos condicionantes socioculturais . O proceso específico de conflito e negociación entrte especialistas e discapacitados.
2. Modelos, contestación e alternativas na construción sociocultural das categorías enfermidade/curación/saúde, ou discapacidade/tratamento/integración, e dos roles especialista/paciente ou especialista /discapacitado.
A metodoloxía consistirá nun pequeno estudo do tema elixido, desde a propia experiencia profesional, asistencial ou formativa do alumno, apoiada na descrición empírica dalgúns casos asociados a un dos temas antedichos, e desenvolvendo unha interpretación que teña en conta os procesos sociais e culturais que operan ao redor dese fenómeno de discapacidade. Debido ás características do curso, obxecto e obxectivo de estudo serán moi concretos, e o alcance da análise limitada.
Os alumnos semipresenciais recibirán información e tutelaxe ao redor da elaboración do traballo, ben por medios online (correo electrónico, noticias en Moodle), ben con ocasión dunha das dúas reunións presenciais ás que serán convocados durante o cuadrimestre.
En circunstancias de continxencia, para o seu traballo, o alumno poderá realizar con ferramentas online a sondaxe empírica de casos reais, ou ben substituílos polo bosquexo de deseño dunha sondaxe empírica baseado en entrevistas semiestructurada ou historia de vida.
En calquera circunstancia, o traballo será elaborado e entregado en documento dixital, en formato Word ou PDF, enviado como 'tarefa' en Moodle ou a través de correo electrónico. A entrega realizarase a fin de curso (decembro). |
| Proba obxectiva |
Consistirá na realización dun examen temático mediante cuestións con resposta breve, o día e hora marcados ó efecto pola organización do master, e cunha hora de duración máxima da proba.
En condicións de normalidade presencial, a realización deste examen será obrigatoria para o alumnado semipresencial e/ou para o alumnado que non asista ó menos a 2/3 das sesións maxistrais (en condicións presenciais).
En condicións de continxencia, estimaráse o cómputo de asistencia dos alunnos presenciais hasta o intre da non presencialidade, de xeito que a proba seguirá sen ser obrigatoria para aqueles que tivesen asistido ó menos a 2/3 das sesións presenciais efectivas ate dito intre, e continúen asistindo ás sesións maxistrais virtuais a través de Teams.
A proba obxectiva realizaráse presencialmente no día da convocatoria oficial.
Os materiais para a preparación da proba irán siendo proporcionados polo profesor, a medida que se imparten os temas do programa, en forma de resumes do impartido nas sesións maxistrais, enviados como documentos en Word ou en Power point a través da plataforma Moodle. |
| Sesión maxistral |
Presentación en clase polo profesor, apoiándose en esquemas poyectados en power-point, da materia de cada un do dez temas do programa. Aclaracións e diálogo sobre aspectos polémicos ou de especial interese da materia presentada.
En situación de continxencia, as sesións maxistrais impartiranse a través de conferencias na plataforma Teams, convocadas durante a franxa horaria asignada á materia no horario semanal, e acompañarase co envío ao alumnado, vía Moodle, do resumo do tema correspondente, á finalización da impartición virtual do mesmo. |
| Lecturas |
No caso dos alumnos presenciais, lectura, resumo, presentación en sesións semanais -cada unha asignada a 1-2 alumnos-, e debate aberto en clase dun total de 15-20 lecturas referentes a temas de antropoloxía da discapacidade e dependencia.
No caso dos alumnos semipresenciais, a lectura de texto sobre saúde, discapacidade ou dependencia, entregarase por escrito para a súa avaliación en forma de documento dixital con resumo e valoración do artigo que lle sexa asignado persoalmente, dun máximo de 8 páxinas de extensión, e que ademais inclúa os mapas conceptuais que reflictan o tratamento teórico-argumental e etnográfico do contido.
En situación de continxencia, as 'Lecturas' serán resumidas, valoradas e dotadas de mapas conceptuais, realizándoas por escrito en formato dixital, e entregadas vía Moodle ou correo electrónico na semana e día do cuadrimestre que cada alumno tivese asignada a súa presentación en clase (distribución que se realiza ao comezo do curso) |
| Recensión bilbiográfica |
Realización de breves comentarios críticos sobre as seguintes lecturas:
1ª Langdon & Wiik (2010) "Antropoloxía, saúde e enfermidade: unha introdución ao concepto de cultura aplicado ás ciencias da saúde". Enfermagem, 18
2ª Guerreiro, Joaquín (2011) "Humanizando a discapacidade. Da etnografía ao compromiso na investigación sociocultural dela discapacidade intelectual". Revista de Antropoloxía Experimental, 11
3º Velarde, Valentina (2012) "Os modelos da discapacidade: un percorrido histórico" Revista Empresa e Humanismo, 1
O tres textos para a elaboración das recensións proporcionaranse en formato dixital e enviados á totalidade do alumnado (presencial e semipresencial) a través do foro de Moodle, de forma que cada alumno entregue unha recensión sobre cada texto a principios de cada mes, enviándoa en formato Word ou PDF a través do mesma canle (foro de Moodle).
O mesmo procedemento seguirase en caso de entrar en condicións de continxencia.
|
| Atención personalizada |
|
Metodoloxías
|
| Recensión bilbiográfica |
| Traballos tutelados |
| Proba obxectiva |
| Lecturas |
|
| Descrición |
A atención personalizada consistirá na orientación e seguimento, mediante tutorización, tanto da elaboración do traballo tutelado de curso, como da preparación das lecturas a expor, da preparación da recensión bibliográfica e -para os alumnos semipresenciais- na orientación sobre dúbidas e dificultades suscitadas na preparación da materia para a proba obxectiva.
Para a atención personalizada empregarase o correo electrónico (os luns e mércores pola mañá), así como o foro de Moodle (todas as semanas lectivas do curso), especialmente no caso do alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, para o que se dedicarán reunións presenciais convocadas en dous momentos do cuadrimestre.
O alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia deberá desenvolver as metodoloxías previstas para os restantes alumnos, entregando os traballos indicados (traballo tutelado, lecturas e recensión bibliográfica). Pero estará exento da asistencia ás sesións maxistrais, así como seralle obrigatorio o someterse á proba obxectiva de fin de curso. |
|
| Avaliación |
|
Metodoloxías
|
Competencias |
Descrición
|
Cualificación
|
| Recensión bilbiográfica |
B1 B9 |
Avaliarase a capacidade crítica do alumno á hora de valorar o texto proposto para recensión, así como a súa capacidade para realizar resumenes esquemáticos deste, e a detección dos seus conceptos clave |
10 |
| Traballos tutelados |
A4 B2 B7 C1 |
Para valorar o traballo tutelado a desenvolver durante o curso, terase en contan o desenvolvemento do estudo básico sobre os temas propostos, tendo en conta a aproximación experiencial -profesional ou práctica- expresada, así como a interpretación deste polo alumno dende os modelos teóricos da Antropoloxía da saúde ou da discapacidade. |
40 |
| Proba obxectiva |
A1 C4 |
A proba escrita final tratará de avaliar os coñecementos teóricos obtidos da atención ás clases presenciais. Consistirá en responder a dez cuestións de resposta breve. Sobre a base das lecturas sobre os contidos do programa. É obligatoria para os alumnos non asistentes e para aqueles que non asistan polo menos ós 2/3 das sesións, e opcional para os asistentes regulares. |
20 |
| Lecturas |
B3 C4 |
Valorarase a capacidade de análise, identificación de problemas e argumentación crítica de respostas a estes na presentación e comentario persoais, seguidos de debate, ao final das sesións, sobre lecturas escollidas de Antropoloxía e etnografía da saúde e a minusvalidez |
30 |
| |
|
Observacións avaliación |
- Os alumnos semipresenciais, ou aqueles que non asistan polo menos a 2/3 das sesións do curso, deberán realizar obrigatoriamente a proba obxectiva, así como as restantes metodoloxías contempladas, aínda que só a primeira será realizada presencialmente. - Os alumnos asistentes regulares poderán voluntariamente optar por realizar a proba obxectiva. Se optan por non realizala, o traballo tutelado suporalles un 50% da cualificación, as lecturas un 35% e as recensións bibliográficas un 15% - Os alumnos que se presenten á convocatoria de segunda oportunidade deberán facelo naquelas metodoloxías non superadas -ou non presentadas debendo facelo- na primeira convocatoria. En tal caso, só a proba obxectiva de 2ª convocatoria será presencial, mentres que as restantes metodoloxías cubriranse mediante envíos dos correspondentes traballos en formato dixital, e vía Moodle ou correo electrónico.
- A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación implicará directamente a cualificación de suspenso '0' na materia na convocatoria correspondente, invalidando así calquera cualificación obtida en todas as actividades de avaliación de face a convocatoria extraordinaria |
| Fontes de información |
|
Bibliografía básica
|
|
|
Augé, Marc – Jean-Paul Colleyn (2005) Qué es la Antropología. Barcelona, Paidós. Brown, Peter J. (1998) Understanding and Applying Medical Anthropology. Mountain View, Mayfield Publishing Company Comelles, Josep Mª - Angel Martinez (1993) Enfermedad, cultura y sociedad. Douglas,Mary (1998) Estilos de pensar. Barcelona, Gedisa. Giner Abati, Francisco (1992) Los Himba. Cap. 8º (“Medicina y magia entre los Himba”). Salamanca, Amarú Kuschik, Ingrid (1995) Medicina popular en España Madrid, Siglo XXI. Hahn, Robert A. (ed.) Anthropology in Public Health, New York, Oxford University Press Lévi-Strauss, Claude (1980) “La eficacia simbólica”, en Id. Antropología estructural. Buenos Aires, Eudeba. Martinez, Angel(2008) Antropología médica. Teorías sobre la cultura, el poder y la enfermedad. Barcelona, Anthropos. Martínez, Angel (1996)“Antropología de la salud. Una aproximación genealógica”, en Prat, Joan y Angel Martínez (eds.) Ensayos de antropología cultural. Barcelona, Ariel.
Otegui, Rosario (2005) “ ’Una cosa fea’: VIH-SIDA y sistema de género entre los gitanos españoles”, en Revista de Antropología Social. Vol. 14. Publicaciones Universidad Complutense de Madrid. Turner, Vïctor (1988) “Niveles de clasificación en un ritual de vida y muerte”, en Id., El proceso ritual. Madrid, Taurus
|
|
Bibliografía complementaria
|
|
|
| Recomendacións |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
| Metodoloxía da Investigación/651516001 |
|
| Materias que continúan o temario |
|
| Observacións |
|
Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sustentable e cumprir o obxectivo estratéxico 11 do Plan Green Campus da Facultade de Fisioterapia, os traballos documentais que se realicen nesta materia solicitaranse en soporte informático e serán enviados por procedementos online (Moodle e/ou correo electrónico)
|
|