| Competencias do título |
|
Código
|
Competencias do título
|
| A1 |
CE1. Ser capaz de integrar o fenómeno da discapacidade e a dependencia dentro da construción social do proceso saúde-enfermidade |
| A4 |
CE4. Capacidade para a análise da influencia das achegas sociais e científicas das ciencias socio-sanitarios sobre a discapacidade e a dependencia no sistema xurídico |
| B1 |
CB6. Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación |
| B2 |
CB7. Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo |
| B3 |
CB8. Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos |
| B7 |
CG2 Identificar, avaliar e resolver os problemas derivados da presenza de discapacidade e dependencia |
| B9 |
CG4 Ser capaz de intervir na problemática derivada da discapacidade e da dependencia |
| C1 |
CT1. Ser capaz de relacionarse de forma eficiente con e dentro do equipo multidisciplinar, intradisciplinar e transdisciplinar. |
| C4 |
CT4. Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común |
| C6 |
CT6. Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas aos que deben enfrontarse |
| Resultados de aprendizaxe |
| Resultados de aprendizaxe |
Competencias do título |
| Comprender a relevancia da antropoloxía social e cultural dentro da paradigma saúde-enfermidade e de normalidade ao que se enfronta o ser humano. Recoñecer as raíces antropolóxicas sobre as que se constrúe calquera sistema terapéutico e de representacións da discapacidade e a dependencia- |
AI1
AI4
|
BI1
BI3
BI7
|
|
| Comprender a metodoloxía de estudo desta disciplina e executar algunha técnica de recollida de información antropolóxica. |
AI1
|
BI2
BI3
|
CI1
|
| Integrar a importancia dos símbolos, representacións, valores e comportamentos que se producen en diferentes culturas ao redor da saúde, a enfermidade, a discapacidade e a dependencia |
|
BI9
|
CI4
CI6
|
| Contidos |
| Temas |
Subtemas |
| Tema 1. A Antropoloxía social e cultural como disciplina. |
Que é; cal é o seu obxecto e método.
|
| Tema 2º. Panorama dos enfoques antropolóxicos sobre a discapacidade e a rehabilitación |
Evolución do estudio da discapacidade e a rehabilitación na Antropoloxía cultural. Textos antropolóxicos arredor da discapacidade e a rehabilitación |
| Tema 3º Relativismo e diversidade cultural. O concepto cultural de normalidade |
As culturas como sistemas simbólicos de representacións, valores e comportamentos. Estigma e discapacidade. Perspectiva antropolóxica. |
| Tema 4º A biomedicina como cultura. Valores e contradiccións da biomedicina, e as suas implicacións na mediación |
Premisas culturais da biomedicina; O campo da biomedicina a sua compartimentación en especialidades; Valores e práctica na biomedicina; .
|
| Tema5º Antropoloxía da saude. A enfermedad e a curación. |
Aperspectiva antropolóxica da enfermedade e a curación; A Enfermidade; A Curación |
| Tema 6º. O universo da enfermedade, a discapacidade e a dependencia. Relación, e a sua evolución conceptual |
Deficiencia, discapacidade e minusvalía.
A dependencia |
| Tema 7º Cara unha crítica da discapacidade:a relatividade da organización sensorial |
A percepción como interpretación
A vista en occidente. Novas capacidades. |
| Tema 8º Discapacidade e integración laboral. |
Discapacidade e accesibilidade ao emprego. Problemas, posibilidades, experiencias e relato emic |
| Tema 9º. Antropoloxía aplicada en discapacidade |
A crítica dos supostos culturais da discapacidade. Da discapacidade á Diversidade funcional |
| Planificación |
| Metodoloxías / probas |
Competencias |
Horas presenciais |
Horas non presenciais / traballo autónomo |
Horas totais |
| Traballos tutelados |
A4 B2 B7 C1 |
1 |
25 |
26 |
| Proba obxectiva |
A1 C4 |
1 |
15 |
16 |
| Sesión maxistral |
A1 C6 |
20 |
0 |
20 |
| Lecturas |
B3 C4 |
8 |
22 |
30 |
| Recensión bilbiográfica |
B1 B9 |
0 |
13 |
13 |
| |
| Atención personalizada |
|
7.5 |
0 |
7.5 |
| |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
| Metodoloxías |
|
Metodoloxías |
Descrición |
| Traballos tutelados |
O alumno seleccionará, para realizar o seu traballo tutelado, unha das seguintes opcións temáticas:
1. Percepción, clasificación e experiencia emic da discapacidade, e os seus específicos condicionantes socioculturais . O proceso específico de conflito e negociación entrte especialistas e discapacitados.
2. Modelos, contestación e alternativas na construción sociocultural das categorías enfermidade/curación/saúde, ou discapacidade/tratamento/integración, e dos roles especialista/paciente ou especialista /discapacitado.
A metodoloxía consistirá nun pequeno estudo do tema elixido, desde a propia experiencia profesional, asistencial ou formativa do alumno, apoiada na descrición empírica dalgúns casos asociados a un dos temas antedichos, e desenvolvendo unha interpretación que teña en conta os procesos sociais e culturais que operan ao redor dese fenómeno de discapacidade. Debido ás características do curso, obxecto e obxectivo de estudo serán moi concretos, e o alcance da análise limitada.
Os alumnos semipresenciais recibirán información e tutelaxe ao redor da elaboración do traballo, ben por medios online (correo electrónico, noticias en Moodle), ben con ocasión dunha das dúas reunións presenciais ás que serán convocados durante o cuadrimestre.
En calquera circunstancia, o traballo será elaborado e entregado en documento dixital, en formato Word ou PDF, enviado como 'tarefa' en Moodle ou a través de correo electrónico. A entrega realizarase a fin de curso (decembro). |
| Proba obxectiva |
Consistirá na realización dun examen temático mediante cuestións con resposta breve, o día e hora marcados ó efecto pola organización do master, e cunha hora de duración máxima da proba.
A realización deste examen será obrigatoria para o alumnado semipresencial e/ou para o alumnado que non asista ó menos a 2/3 das sesións maxistrais, previa a entrega dos restantes traballos previstos na materia.
A proba obxectiva realizaráse presencialmente no día da convocatoria oficial.
Os materiais para a preparación da proba irán siendo proporcionados polo profesor, a medida que se imparten os temas do programa, en forma de resumes do impartido nas sesións maxistrais, enviados como documentos en Word ou en Power point a través da plataforma Moodle. |
| Sesión maxistral |
Presentación en clase polo profesor, apoiándose en esquemas poyectados en power-point, da materia de cada un do dez temas do programa. Aclaracións e diálogo sobre aspectos polémicos ou de especial interese da materia presentada. |
| Lecturas |
No caso dos alumnos presenciais, lectura, resumo, presentación en sesións semanais -cada unha asignada a 1-2 alumnos-, e debate aberto en clase dun total de 15-20 lecturas referentes a temas de antropoloxía da discapacidade e dependencia.
No caso dos alumnos semipresenciais, a lectura de texto sobre saúde, discapacidade ou dependencia, entregarase por escrito para a súa avaliación en forma de documento dixital con resumo e valoración do artigo que lle sexa asignado persoalmente, dun máximo de 8 páxinas de extensión, e que ademais inclúa os mapas conceptuais que reflictan o tratamento teórico-argumental e etnográfico do contido.
|
| Recensión bilbiográfica |
Realización de breves comentarios críticos sobre as seguintes lecturas:
1ª Langdon & Wiik (2010) "Antropoloxía, saúde e enfermidade: unha introdución ao concepto de cultura aplicado ás ciencias da saúde". Enfermagem, 18
2ª Guerreiro, Joaquín (2011) "Humanizando a discapacidade. Da etnografía ao compromiso na investigación sociocultural dela discapacidade intelectual". Revista de Antropoloxía Experimental, 11
3º Velarde, Valentina (2012) "Os modelos da discapacidade: un percorrido histórico" Revista Empresa e Humanismo, 1
O tres textos para a elaboración das recensións proporcionaranse en formato dixital e enviados á totalidade do alumnado (presencial e semipresencial) a través do foro de Moodle, de forma que cada alumno entregue unha recensión sobre cada texto a principios de cada mes, enviándoa en formato Word ou PDF a través do mesma canle (foro de Moodle).
|
| Atención personalizada |
|
Metodoloxías
|
| Recensión bilbiográfica |
| Traballos tutelados |
| Proba obxectiva |
| Lecturas |
|
| Descrición |
A atención personalizada consistirá na orientación e seguimento, mediante tutorización, tanto da elaboración do traballo tutelado de curso, como da preparación das lecturas a expor, da preparación da recensión bibliográfica e -para os alumnos semipresenciais- na orientación sobre dúbidas e dificultades suscitadas na preparación da materia para a proba obxectiva.
Para a atención personalizada empregarase o correo electrónico (os luns e mércores pola mañá), así como o foro de Moodle (todas as semanas lectivas do curso), especialmente no caso do alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, para o que se dedicarán reunións presenciais convocadas en dous momentos do cuadrimestre.
O alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia deberá desenvolver as metodoloxías previstas para os restantes alumnos, entregando os traballos indicados (traballo tutelado, lecturas e recensión bibliográfica). Pero estará exento da asistencia ás sesións maxistrais, así como seralle obrigatorio o someterse á proba obxectiva de fin de curso. |
|
| Avaliación |
|
Metodoloxías
|
Competencias |
Descrición
|
Cualificación
|
| Recensión bilbiográfica |
B1 B9 |
Avaliarase a capacidade crítica do alumno á hora de valorar o texto proposto para recensión, así como a súa capacidade para realizar resumenes esquemáticos deste, e a detección dos seus conceptos clave |
10 |
| Traballos tutelados |
A4 B2 B7 C1 |
Para valorar o traballo tutelado a desenvolver durante o curso, terase en contan o desenvolvemento do estudo básico sobre os temas propostos, tendo en conta a aproximación experiencial -profesional ou práctica- expresada, así como a interpretación deste polo alumno dende os modelos teóricos da Antropoloxía da saúde ou da discapacidade. |
40 |
| Proba obxectiva |
A1 C4 |
A proba escrita final tratará de avaliar os coñecementos teóricos obtidos da atención ás clases presenciais. Consistirá en responder a dez cuestións de resposta breve. Sobre a base das lecturas sobre os contidos do programa. É obligatoria para os alumnos non asistentes e para aqueles que non asistan polo menos ós 2/3 das sesións, e opcional para os asistentes regulares. |
20 |
| Lecturas |
B3 C4 |
Valorarase a capacidade de análise, identificación de problemas e argumentación crítica de respostas a estes na presentación e comentario persoais, seguidos de debate, ao final das sesións, sobre lecturas escollidas de Antropoloxía e etnografía da saúde e a minusvalidez |
30 |
| |
|
Observacións avaliación |
- Os alumnos semipresenciais, ou aqueles que non asistan polo menos a 2/3 das sesións do curso, deberán realizar obrigatoriamente a proba obxectiva, así como as restantes metodoloxías contempladas, aínda que só a primeira será realizada presencialmente. - Os alumnos asistentes regulares poderán voluntariamente optar por realizar a proba obxectiva. Se optan por non realizala, o traballo tutelado suporalles un 50% da cualificación, as lecturas un 35% e as recensións bibliográficas un 15%
- Os alumnos que se presenten á convocatoria de segunda oportunidade deberán facelo naquelas metodoloxías non superadas -ou non presentadas debendo facelo- na primeira convocatoria. En tal caso, só a proba obxectiva de 2ª convocatoria será presencial, mentres que as restantes metodoloxías cubriranse mediante envíos dos correspondentes traballos en formato dixital, e vía Moodle ou correo electrónico.
- Implicacións do plaxio: Cualificación de suspenso na convocatoria na que se cometa a falta e respecto da materia en que se cometese: quen incorrese será cualificado con "suspenso" (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto si a comisión da falta prodúcese na primeira oportunidade como na segunda. Para iso, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario. |
| Fontes de información |
|
Bibliografía básica
|
|
|
Augé, Marc – Jean-Paul Colleyn (2005) Qué es la Antropología. Barcelona, Paidós. Brown, Peter J. (1998) Understanding and Applying Medical Anthropology. Mountain View, Mayfield Publishing Company Comelles, Josep Mª - Angel Martinez (1993) Enfermedad, cultura y sociedad. Douglas,Mary (1998) Estilos de pensar. Barcelona, Gedisa. Giner Abati, Francisco (1992) Los Himba. Cap. 8º (“Medicina y magia entre los Himba”). Salamanca, Amarú Kuschik, Ingrid (1995) Medicina popular en España Madrid, Siglo XXI. Goffman, Erving. (2013) Estigma. La identidad deteriorada. Madrid, Amorrortu Hahn, Robert A. (ed.) Anthropology in Public Health, New York, Oxford University Press Lévi-Strauss, Claude (1980) “La eficacia simbólica”, en Id. Antropología estructural. Buenos Aires, Eudeba. Martinez, Angel(2008) Antropología médica. Teorías sobre la cultura, el poder y la enfermedad. Barcelona, Anthropos. Martínez, Angel (1996)“Antropología de la salud. Una aproximación genealógica”, en Prat, Joan y Angel Martínez (eds.) Ensayos de antropología cultural. Barcelona, Ariel.
Otegui, Rosario (2005) “ ’Una cosa fea’: VIH-SIDA y sistema de género entre los gitanos españoles”, en Revista de Antropología Social. Vol. 14. Publicaciones Universidad Complutense de Madrid. Turner, Vïctor (1988) “Niveles de clasificación en un ritual de vida y muerte”, en Id., El proceso ritual. Madrid, Taurus
|
|
Bibliografía complementaria
|
|
|
| Recomendacións |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
| Metodoloxía da Investigación/651516001 |
|
| Materias que continúan o temario |
|
| Observacións |
|
Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sustentable e cumprir o obxectivo estratéxico 11 do Plan Green Campus da Facultade de Fisioterapia, os traballos documentais que se realicen nesta materia solicitaranse en soporte informático e serán enviados por procedementos online (Moodle e/ou correo electrónico)
|
|