| Competencias do título |
| Código | Competencias do título |
| A8 | CERF3. Ser capaces de entender a fisiopatoloxía da dor relevante na práctica clínica así como as súas implicacións dende un punto de vista sensitivo-perceptivo-motora |
| A9 | CERF4. Capacidade para deseñar e executar proxectos de investigación na problemática bio-psico-social da dor |
| B1 | CB6. Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación |
| B7 | CG2 Identificar, avaliar e resolver os problemas derivados da presenza de discapacidade e dependencia |
| B9 | CG4 Ser capaz de intervir na problemática derivada da discapacidade e da dependencia |
| B10 | CG5 Capacidade para integrar coñecementos científicos de carácter avanzado ligados ao ámbito da discapacidade e a dependencia |
| C6 | CT6. Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas aos que deben enfrontarse |
| C7 | CT7. Ser capaz de valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade? |
| Resultados de aprendizaxe | |||
| Resultados de aprendizaxe | Competencias do título | ||
| Describir o impacto clínico e socioeconómico da dor crónica. | AI9 |
BI1 |
CI6 |
| Profundizar nos aspectos neurobiolóxicos da dor. | AI8 |
BI1 BI10 |
CI6 |
| Comparar os paradigmas utilizados para explicar a dor. | AI8 AI9 |
BI10 |
CI7 |
| Identificar as características e manifestacións clínicas das diferentes tipos de dor. | AI8 |
BI7 BI9 |
|
| Revisar os conceptos actuais sobre a fisiopatoloxía da dor relevantes no seu manexo clínico. | AI8 AI9 |
BI1 BI7 BI9 |
|
| Estudar as implicacións da dolor dende un punto de vista sensitivo-perceptivo-motriz. | AI8 |
BI7 BI9 BI10 |
|
| Identificar as características comunes dos síndromes de dor crónico. | BI1 BI7 BI9 BI10 |
||
| Revisar e ser capaz de aplicar diferentes probas de evaluación da dor. | AI9 |
BI1 BI7 BI9 |
CI7 |
| Analizar as novas estratexias de tratamento da dor crónica, estudar a sua evidencia e coñecer as recomendacións para o seu uso na práctica clínica. | AI9 |
BI1 BI7 BI9 BI10 |
CI6 CI7 |
| Contidos |
| Temas | Subtemas |
| 1. Epidemioloxía da dor | 1.1. Epidemioloxía da dor músculo-esquelético. Xeneralidades 1.2. Epidemioloxía da dor lumbar 1.3. Epidemioloxía da dor cervical 1.4. Epidemioloxía da osteoartritis 1.5. Epidemioloxía da dor crónica xeneralizada e da fibromialxia |
| 2. Paradigmas no manexo da dor: a dor como unha experiencia multidimensional | 2.1. Modelo patoanatómico 2.2. Modelo biopsicosocial 2.3. Modelo da neuromatriz |
| 3. Aspectos neurobiolóxicos da dor | 3.1. Definicións da dor 3.2. Características e manifestacións clínicas da dor 3.3. Propiedades celulares e moleculares das neuronas aferentes primarias 3.4. Mediadores inflamatorios e moduladores da dor 3.5. Mecanismos moduladores da resposta dolorosa: neuroplasticidade 3.6. Cerebro e dor 3.7. Xenética e dor |
| 4. Fisiopatoloxía da dor crónica | 4.1. Definición do fenómeno de centralización 4.2. Fenómeno de wind-up 4.3. Cambios nos neurotransmisores 4.4. Alteración funcional das conexións excitatorias e inhibitoras 4.5. Creación de novas conexións 4.6. Cambios neuroplásticos supraespinales: reorganización dos mapas corticais somatosensorial e motor 4.7. Modificación do patrón de resposta de áreas corticais e subcorticais 4.8. Impacto de factores emocionais e cognitivo-conductuais 4.9. Dor como resposta multisistémica: participación do SNA, neuroendocrino e inmunitario |
| 5. Síndromes de dor crónico | 5.1. Fibromialxia 5.2. Síndrome de fatiga crónica 5.3. Síndrome rexional complexo tipo I 5.4. Outros |
| 6. Métodos de avaliación da dor | 6.1. Historia clínica 6.2. Escalas de medición da intensidade da dor 6.3. Escalas para medir "bandeiras amarelas" 6.4. Escalas de incapacidade funcional 6.5. Escalas de Calidade de Vida Relacionada coa Saude 6.6. Outras escalas de medición 6.7. Probas físicas |
| 7. Análise e revisión da evidencia sobre as novas estratexias de tratamento da dor | 7.1. Pedagoxía da dor 7.2. Exercicio terapéutico 7.3. Imaxinación motora gradual 7.4. Outros métodos |
| Planificación | ||||
| Metodoloxías / probas | Competencias | Horas presenciais | Horas non presenciais / traballo autónomo | Horas totais |
| Actividades iniciais | C7 | 1 | 0 | 1 |
| Sesión maxistral | A8 A9 B1 B7 B9 B10 C6 C7 | 12 | 36 | 48 |
| Recensión bilbiográfica | A8 A9 B1 B9 B10 C6 C7 | 4 | 16 | 20 |
| Prácticas de laboratorio | A8 A9 B1 B7 B9 B10 C6 | 18 | 36 | 54 |
| Estudo de casos | A8 B1 B7 B9 B10 | 4 | 8 | 12 |
| Proba de resposta múltiple | A8 B1 B9 B10 | 1 | 12 | 13 |
| Atención personalizada | 2 | 0 | 2 | |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado | ||||
| Metodoloxías |
| Metodoloxías | Descrición |
| Actividades iniciais | A través destas actividades iniciais tratarase de identificar as competencias, intereses e motivacións do/a alumn@ co obxetivo de facilitar o proceso de aprendizaxe. Presentarase a proposta académica recollida na asignatura, recomendacións, a sua metodoloxía de avaliación e todos aqueles aspectos fundamentais para o desenrolo e cursado da mesma. |
| Sesión maxistral | As sesións maxistrais correspondense ás clases teóricas que serán impartidas na aula. Presentaranse os aspectos clave da asignatura de maneira sintética e secuencial, co obxetivo de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe ó alumn@. Realizaranse mediante exposición oral, con ou sen apoio audiovisual. Estará destinada fundamentalmente para os obxetivos de coñecementos ou de saber. |
| Recensión bilbiográfica | O/a alumn@ utilizará documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fundamentamente artigos científicos) aportados polos docentes e/ou que el/ela mesmo buscasen ou seleccionasen. O obxetivo da sua análise será o de reforzar e/ou complementar aspectos básicos da materia, traballando ó mesmo tiempo sobre a capacidade para integrar coñecementos científicos de carácter avanzado, ligados ó ámbito da discapacidade, dependencia e da dor. Asemade, pedirase ó alumn@ a lectura dalgún texto (capítulo de libros) ou documentos (artígos científicos) que lle permitan profundizar nos contidos abordados tanto nas sesións maxistrais como nas prácticas de laboratorio. |
| Prácticas de laboratorio | Realizaranse actividades de caracter práctico dirixidas fundamentalmente á adquisión das habilidades e metodoloxías de evaluación da dor (identificación e interpretación dos cuestionarios autoadministrados, realización e interpretación de probas físicas, demostracións de outras pruebas), e á integración de coñécementos que contribuian a un mellor entendemento da neurofisioloxía da sensación álxida. |
| Estudo de casos | Os/as alumn@s, divididos en pequenos grupos, traballarán sobre un caso clínico (real ou suposto) caracterizado pola presenza de dor crónica, co obxetivo de propoñer cuestións que contribuian a identificar o sustrato/s etiopatoxénicos, de estudar as suas caracterísiticas e relacionalas cos síndromes dolorosos estudados na materia, propoñer alternativas de exploración, evaluación e/ou enfoques terapéuticos de forma razonada. |
| Proba de resposta múltiple | O exame constará de 30 preguntas tipo test, de resposta múltiple, onde cada 2 respostas incorrectas restarán unha ben contestada. O exame terá un valor do 70% da nota total da asignatura. |
| Atención personalizada |
|
|
| Avaliación | |||
| Metodoloxías | Competencias | Descrición | Cualificación |
| Estudo de casos | A8 B1 B7 B9 B10 | Evaluase a capacidade do/a alumn@ para levar a cabo o proceso de razonamento clínico sobre un caso real ou ficticio, así como a de discusión sobre a sua proposta de solución, o responder as preguntas formuladas sobre dito caso. | 5 |
| Proba de resposta múltiple | A8 B1 B9 B10 | Examen tipo test de resposta múltiple cun total de 30 preguntas. Cada 2 respostas incorrectas restarase unha ben. | 70 |
| Recensión bilbiográfica | A8 A9 B1 B9 B10 C6 C7 | Evalúase a capacidade do alumn@ de facer unha estratexia de búsqueda adecuada, así como a capacidade de síntese dos documentos científicos identificados a partir de dita búsqueda e/ou facilitados polos docentes. | 20 |
| Prácticas de laboratorio | A8 A9 B1 B7 B9 B10 C6 | A asistencia a todas as prácticas terá un valor correspondente ó 5% da nota. Ademais da asistencia, teranse en conta aspectos como a actitude e a participación activa durante as sesións, habilidades, etc. | 5 |
| Observacións avaliación | |||
|
Os criterios de avaliacion manteranse para todas as convocatorias do curso academico. |
|||
| Fontes de información |
| Bibliografía básica |
Moseley, G.L., Hodges, P.W. (2006). Dolor crónico y control motor. Barcelona: Masson
Butler D (2010). Explicando el dolor. Adelaida, Australia: Noigroup
Nijs, J., Van Houdenhove, B. (2009). From acute musloskeletal pain to chronic widespread pain and fibromyalgia: application of pain neurophysiology in manual therapy practice. Manual Therapy
Iannetti, G.D., Mouraux, A. (2010). From the neuromatrix to the pain matrix (and back). Exp Brain Res
Zamorano Zárate E. (2013). Movilización neuromeníngea: tratamiento de los trastornos mecanosensitivos del sistema nervioso. Madrid: Panamericana
Enriquez-Blanco, H., Schneider, R., Rodríguez, J. T. (2010). Síndrome del intestino irritable y otros trastornos relacionados.. Madrid: Panamericana
Serra Catafau J. (2007). Tratado de dolor neuropático. Madrid: Médica Panamericana
Sengupta, J.N. (2009). Visceral Pain: the neurophysiological mechanism. Handb Exp Pharmacol
Stephen B. McMahon, Martin Koltzenburg (2006). Wall y Melzack tratado del dolor. Madrid: Elsevier. 5ª ed. |
|
|
|
| Bibliografía complementaria | |
|
|
| Recomendacións | |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
| Materias que continúan o temario |
| Observacións | |
|
Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sustentable e cumprir cos obxectivos estratéxicos do Plan Green Campus da Facultade de Fisioterapia, os traballos documentais que se realicen nesta materia poderanse solicitar tanto en formato papel como virtual ou soporte informático. De realizarse en papel, seguiranse na medida do posible as seguintes recomendacións xerais: - Non se utilizarán plásticos. - Realizaranse impresións a dobre cara. - Empregarase papel reciclado. - Evitarase a realización de borradores. |