Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Envellecemento Satisfactorio Código 651516014
Titulación
Mestrado Universitario en Discapacidade e Dependencia (plan 2015)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Optativa 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Psicoloxía
Coordinación
Piñeiro Aguin, Isabel
Correo electrónico
isabel.pineiro.aguin@udc.es
Profesorado
Piñeiro Aguin, Isabel
Correo electrónico
isabel.pineiro.aguin@udc.es
Web
Descrición xeral El objetivo general de esta materia es proporcionar una visión general de los factores que promueven un envejecimiento satisfactorio, los programas existentes y las herramientas de evaluación e intervención existentes para la investigación de su eficacia.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 CE1. Ser capaz de integrar o fenómeno da discapacidade e a dependencia dentro da construción social do proceso saúde-enfermidade
A2 CE2. Ser capaz de deseñar proxectos de investigación no ámbito da discapacidade e dependencia
A26 CEIP11. Ser capaz de integrar coñecementos avanzados no campo do envellecemento satisfactorio.
A27 CEIP12. Capacidade para deseñar e executar proxectos de investigación no ámbito do envellecemento satisfactorio
B1 CB6. Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
B2 CB7. Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B6 CG1 Ser capaz de seleccionar e desenvolver as estratexias investigadoras para estudar a problemática relacionada coa discapacidade e a dependencia
B7 CG2 Identificar, avaliar e resolver os problemas derivados da presenza de discapacidade e dependencia
B9 CG4 Ser capaz de intervir na problemática derivada da discapacidade e da dependencia
B10 CG5 Capacidade para integrar coñecementos científicos de carácter avanzado ligados ao ámbito da discapacidade e a dependencia
C1 CT1. Ser capaz de relacionarse de forma eficiente con e dentro do equipo multidisciplinar, intradisciplinar e transdisciplinar.
C2 CT2. Coñecer os recursos sociosanitarios e aprender a utilizalos para elaborar programas de intervención no ámbito da discapacidade e a dependencia
C4 CT4. Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecemento das variables persoais e sociais que favorecen un envellecemento con éxito. AI1
AI26
AI27
BI1
BI2
BI6
BI9
BI10
CI1
CI2
CI4
Coñecemento e manexo das pautas que favorecen un envellecemento con éxito. AI1
BI1
BI2
BI7
BI9
BI10
CI1
CI2
Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. AI26
AI27
BI1
BI2
Ser capaz de deseñar e avaliar programas de envellecemento satisfactorio a través da investigación. AI2
BI1
BI9

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1.- O envellecemento satisfactorio. Aspectos xerais. 1.1. O envellecemento demográfico.
1.2. Consecuencias do envellemento demográfico.
Tema 2.- Funcionamiento cognitivo nas persoas maiores.
2.1. A explicación do envellecemento: o modelo da competencia vs. o modelo do declive
2.2. Cambios biolóxicos, cognitivos e socio-afectivos nas persoas maiores
2.2.1. Cambios biolóxicos
2.2.2. Cambios nos procesos cognitivos
2.2.3. Cambios socio-afectivos
2.3. Variables moduladoras no desenrolo cognitivo nas peroas maiores
Tema 3.- A sexualidade na vellez 6.1. Introducción
6.2. Variables que afectan á sexualidade na vellez 6.2.1. Variables socioculturais
6.2.2. Variables sociodemográficas
6.2.3. Variables Psicolóxicas
6.2.4. Variables biolóxicas
6.3. Intervencións para optimizar a vida sexual e afectiva na vellez
6.4. La sexualidad como algo natural
Tema 4.- Calidade de Vida e Benestar Psicolóxico na Vellez. O Envellecemento Satisfactorio 4.1. Introducción
4.2 Calidade de Vida
4.2.1. A Calidade de Vida nas persoas maiores
4.2.2. A medida da Calidade de Vida
4.3. Benestar Psicolóxico
4.3.1. Benestar Subxetivo
4.3.2. Benestar Psicolóxico
4.4. O envellecemento satisfactorio.
Tema 5.- Dimensións do Benestar Psicolóxico na vellez.
5.1. A Autoaceptación
5.1.1. O Autoconcepto
5.1.2. As creencias de Autoeficacia
5.1.3. A autoaceptación nas persoas maiores
5.2. As Relacións Positivas cos demais
5.2.1. As Relacións Sociais nas persoas Maiores
5.3. A Autonomía
5.3.1. A Autonomía nas persoas maiores
5.3.2. Discapacidade e Dependencia
5.4. O Dominio do Entorno
5.4.1.Caracterización do control. O control percibido.
5.4.2. Dominio do entorno nas Persoas Maiores
5.5. O Propósito na Vida
5.5.1. As Metas: Aproximación conceptual
5.5.2. As metas personais na Vellez
5.6. O Crecemiento e o Desenrrolo Persoal
5.6.1. O Crecemiento persoal: Orixe do constructo.
5.6.2. O crecemento persoal nas persoas maiores
5.6.3. A XUBILACIÓN

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Análise de fontes documentais A1 A14 A18 A24 A26 C2 1 5 6
Lecturas A2 B10 C4 2 6 8
Portafolios do alumno C1 4 24 28
Proba obxectiva A1 A14 A26 B2 B7 2 0 2
Recensión bilbiográfica A1 B10 1 7 8
Sesión maxistral A1 A14 A18 A24 A26 B6 C2 60 0 60
Traballos tutelados A27 B1 B9 2 10 12
Discusión dirixida B2 9 9 18
 
Atención personalizada 8 0 8
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Análise de fontes documentais Utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos relacionados con envellecemento
Empregarase, sobre todo, como introdución aos temas
Lecturas Utilizaranse diversos documentos (libros, artigos, etc...) como fonte de profundización nos contidos traballados.
Portafolios do alumno o alumno recollerá de forma ordeada todo o traballado na materia
Proba obxectiva Proba escrita para a avaliación da aprendizaxe.
Resposta múltiple para escoller só unha opción como correcta
Recensión bilbiográfica deberán ler un libro, analizar o seu contido e elaborar unha crítica e valoración da mesma en relación á literatura existente sobre o tema.
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais dos temas que compoñen a materia
Traballos tutelados Baixo a tutela do profesor o alumno realizará algún traballo ou actividade relacionada cos contidos da materia
Discusión dirixida Os alumnos, por grupos, discutirán sobre un tema relacionado coa materia de forma libre, informal e espontánea pero coordinados polo profesor ou un moderador.

Atención personalizada
Metodoloxías
Portafolios do alumno
Traballos tutelados
Análise de fontes documentais
Recensión bilbiográfica
Descrición
Tratarase de facer un seguimento do alumno sobre todo na metodoloxía de Portafolios, Recensión bibliográfica e Traballos tutelados.
O alumno que teña recoñecida a condición de estudiante a tempo parcial e solicitase no Decanato a Dispensa Académica, terá a avaliación da asignatura da seguinte forma: A nota final global da asignatura será la que obteña no exame tipo test.


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A27 B1 B9 Actividades sobre a temática da materia 30
Proba obxectiva A1 A14 A26 B2 B7 O alumno realizará un exame onde se evaluará a adquisición dos contidos básicos da materia 50
Recensión bilbiográfica A1 B10 Farase una recensión bibliográfica das fontes sinaladas pola profesora en cada caso concreto 20
 
Observacións avaliación

a) PARA A PRIMEIRA OPORTUNIDADE:
A avaliación da asignatura será o resultado dos seguintes compoñentes:
- Asistencia/participación nas clases: ata un 10%.
- Realización das actividades prácticas: ata un máximo dun 40%. Nas actividades prácticas, está incluida a Recensión* do libro "La Hora de la verdad" de Rosa regás.
(será obrigatorio ter entregadas un 75% das actividades realizadas).
- Exame tipo test dos contidos teóricos: ata un máximo dun 50%.

Observacións:
Para superar a asignatura será necesario obter unha nota media mínima de 5, sempre e cando a calificación no exame sexa igual ou superior a 2 puntos. 


 B) PARA A SEGUNDA OPORTUNIDADE:
A avaliación da asignatura será o resultado dos seguintes compoñentes:
- Asistencia/participación nas clases: ata un 10%.
- Realización das actividades prácticas: ata un máximo dun 40%. Nas actividades prácticas, está incluida a Recensión* do libro "La Hora de la verdad" de Rosa regás.
(será obrigatorio ter entregadas un 75% das actividades realizadas).
- Exame tipo test dos contidos teóricos: ata un máximo dun 50%.

Observacións:
Para superar a asignatura será necesario obter unha nota media mínima de 5, sempre e cando a calificación no exame sexa igual ou superior a 2 puntos.

Fontes de información
Bibliografía básica Pardo, A. (2005). La cultura de la sobreprotección. . Revista Multidisciplinar de Gerontología, 15 (3), 166-170.
Díaz, D.; Rodríguez-Carvajal, R.; Blanco, A., Moreno-Jiménez, B.; Gallardo, I.; Valle, C., y van Die (2006). Adaptación española de las escalas de bienestar psicológico de Ryff. Psicothema, 18, 572-577
Casas, F. y Aymerich, M. (2005). Calidad de vida en las personas mayores. En S. Pinazo y M. Sánchez (Dirs.) Gerontología . Madrid: Pearson
Freire, C. y Ferradás, M. (2016). Calidad de vida y bienestar en la vejez. Madrid: Editorial Pirámide
Lehr, U. (2004). Calidad de vida, satisfacción con la vida, envejecimiento satisfactorio y bienestar subjetivo. Revista Española de Geriatría y Gerontología, 39, 3, 2-7
Schalock, R.L. y Verdugo, M.A. (2002). Calidad de vida. Manual para profesionales de la educación, salud y servicios sociales. Madrid: Alianza
Vega, J.L. y Bueno, B. (1995). Desarrollo adulto y envejecimiento.. Madrid: Síntesis
Blanco, A. y Díaz, D. (2005). El bienestar social: su concepto y medición. Psicothema, 17, 4, 582-589
Ruíz-Vargas, J.M. (2008). Envejecimiento y memoria ¿cómo y por qué se deteriora la memoria con la edad? . Revista española de geriatría y gerontología, 43 (5), 268-270.
Sánchez, Trianes y Blanca (2009). Estereotipos negativos hacia la vejez y su relación con variables sociodemográficas en personas mayores de 65 años. Revista Española de Geriatría y Gerontología, 44(3).
Li, F., Fisher, K. J., Harmer, P., McAuley, E. y Wilson, N. L. (2003). Fear of falling in elderly persons: association with falls, functional ability and quality of life.. Journal of Gerontology: Psychological Sciences, 58 B(5), 283-290.
Ryff, C. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081
Argyle, M. (1997). Is happiness a cause of health?. Psychological Health, 12, 769-781
Regás, R. (2010). La hora de la verdad. Una Mirada a la vejez.. Badalona: Ara Llibres.
Triadó, C., Villar, F., Solé, C. y Osuna, M. J. (2005). La medida del bienestar en personas mayores: adaptación de la escala de Ryff. . Revista de Psicología General y Aplicada, 58 (3), 347-363.
Argyle, M. (1992). La psicología de la felicidad. Madrid: alianza
Rippon, I., Kneale, D., de Oliveira, C., Demakakos, P. y Steptoe, A. (2013). Perceived age discrimination in older adults. . Age and ageing.
Bermejo, L. (2006). Promoción del envejecimiento activo. Programas de preparación a la jubilación.. http://dialnet.unirioja. es/servlet/extart?codigo=2756877
López, F. (2012). Sexualidad y afectos en la vejez. Psicología Pirámide
Fernández-Ballesteros, R., Moya, R., Íñiguez, J. y Dolores, M. (1999). ¿Qué es la psicología de la vejez? . Madrid: Biblioteca Nueva.

Bibliografía complementaria (). .


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións
Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sustentable e cumprir cos obxectivos estratéxicos do Plan Green Campus da Facultade de Fisioterapia, os traballos documentais que se realicen nesta materia poderanse solicitar tanto en formato papel como virtual ou soporte informático. De realizarse en papel, seguiranse na medida do posible as seguintes recomendacións xerais: - Non se utilizarán plásticos - Realizaranse impresións a dobre cara. - Empregarase papel reciclado. - Evitarase a realización de borradores


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías