Identifying Data 2019/20
Subject (*) PSYCHOLOGY Code 651G01012
Study programme
Grao en Fisioterapia
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate Yearly
Second Basic training 9
Language
Spanish
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Psicoloxía
Coordinador
Gonzalez Cabanach, Ramon
E-mail
r.cabanach@udc.es
Lecturers
Franco Taboada, Victoria
Gonzalez Cabanach, Ramon
E-mail
v.franco@udc.es
r.cabanach@udc.es
Web
General description Os contidos da materia contemplan entre as súas actividades formativas o coñecemento psicosocial do paciente e da actividade profesional, así como o coñecemento e manexo da relación profesional da saúde-paciente.
Entre os obxectivos fundamentais desta materia atópanse que os alumnos adquiran os coñecementos necesarios para identificar os factores psicolóxicos e sociais que inflúen no estado de saúde ou enfermidade das persoas, familias e comunidade; que comprendan os aspectos psicolóxicos na relación fisioterapeuta-paciente; que interioricen conceptos como saúde, calidade de vida e benestar e interrelaciónelas entre os mesmos; que coñezan e desenvolvan as bases da comunicación humana como base das relacións interpersoais; que adquiran coñecementos sobre as interaccións entre as emocións, a saúde e a tensión, desenvolvendo estratexias de traballo e afrontamiento adecuadas para mellorar as súas habilidades como futuros profesionais do campo da saúde; que adquiran coñecementos sobre os problemas de deterioración cognitiva, de procesos dexenerativos asociados ás demencias e os problemas derivados da diversidade funcional mental psíquica e física, desenvolvendo recursos e tecnicas de estimulación cognitiva e fisioterapéutica para unha intervención adaptada ás características particulares do paciente; que comprendan a importancia do propio proceso de aprendizaxe ao longo de toda a vida e que desenvolvan a capacidade de identificar os factores que interveñen no traballo en equipos multidisciplinares no ámbito da saúde.
Desde unha perspectiva psicopedagóxica, a docencia dunha materia destas características para futuros fisioterapeutas debe fornecerlles non só os coñecementos e a metodoloxía necesaria para facer fronte ás situacións particulares coas que se poden atopar na súa vida profesional, senón tamén axudarlles a desenvolver unhas actitudes de reflexión, de crítica e de compromiso para facer fronte ás mesmas.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A1 Coñecer e comprender a morfoloxía, a fisioloxía, a patoloxía e a conduta das persoas, tanto sas como enfermas, no medio natural e social.
A4 Adquirir a experiencia clínica adecuada que proporcione habilidades intelectuais e destrezas técnicas e manuais; que facilite a incorporación de valores éticos e profesionais; e que desenvolva a capacidade de integración dos coñecementos adquiridos; de forma que, ao termo dos estudos, os estudantes saiban aplicalos tanto a casos clínicos concretos no medio hospitalario e extrahospitalario, como a actuacións na atención primaria e comunitaria.
A6 Valoración diagnóstica de coidados de fisioterapia segundo as normas e cos instrumentos de validación recoñecidos internacionalmente.
A13 Saber traballar en equipos profesionais como unidade básica na que se estruturan de forma uni ou multidisciplinar e interdisciplinar os profesionais e demais persoal das organizacións asistenciais.
A17 Comprender a importancia de actualizar os coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que integran as competencias profesionais do fisioterapeuta.
B1 CB1 - Que los estudiantes hayan demostrado poseer y comprender conocimientos en un área de estudio que parte de la base de la educación secundaria general, y se suele encontrar a un nivel que, si bien se apoya en libros de texto avanzados, incluye también algunos aspectos que implican conocimientos procedentes de la vanguardia de su campo de estudio
B2 CB2 - Que los estudiantes sepan aplicar sus conocimientos a su trabajo o vocación de una forma profesional y posean las competencias que suelen demostrarse por medio de la elaboración y defensa de argumentos y la resolución de problemas dentro de su área de estudio
B3 CB3 - Que los estudiantes tengan la capacidad de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro de su área de estudio) para emitir juicios que incluyan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica o ética
B4 CB4 - Que los estudiantes puedan transmitir información, ideas, problemas y soluciones a un público tanto especializado como no especializado
B5 CB5 - Que los estudiantes hayan desarrollado aquellas habilidades de aprendizaje necesarias para emprender estudios posteriores con un alto grado de autonomía
C1 Adequate oral and written expression in the official languages.
C3 Using ICT in working contexts and lifelong learning.
C4 Acting as a respectful citizen according to democratic cultures and human rights and with a gender perspective.
C5 Understanding the importance of entrepreneurial culture and the useful means for enterprising people.
C6 Acquiring skills for healthy lifestyles, and healthy habits and routines.
C8 Valuing the importance of research, innovation and technological development for the socioeconomic and cultural progress of society.
C9 Ability to manage times and resources: developing plans, prioritizing activities, identifying critical points, establishing goals and accomplishing them.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Ter a capacidade de identificar os factores psicolóxicos e sociais que inflúen no estado de saúde ou enfermidade das persoas, familias e comunidade. A1
A4
A6
B1
B3
Comprender e desenvolver a teoría da comunicación e habilidades interpersoais. A4
A13
B2
B4
C1
C4
C9
Comprender teorías de aprendizaxe aplicados na educación en saúde eo proceso de aprendizaxe ao longo da vida. A4
A17
B1
B5
C3
Comprender os aspectos psicolóxicos na relación fisioterapeuta-paciente. A1
A4
A17
B2
B4
C4
C6
C9
Identificar os factores implicados en situacións de traballo en equipo e en situacións de liderado. A4
A13
A17
B3
C3
C5
C8
C9
Coñecer e identificar os problemas psicolóxicos e físicos derivados da violencia doméstica para adestrar os alumnos na prevención, detección precoz, tratamento e rehabilitación das vítimas de tal violencia. A4
A17
B3
C4
C6

Contents
Topic Sub-topic
1. Introdución. Saúde, calidade de vida e benestar Concepto de saúde e o CIF.
Concepto de calidade de vida e os distintos modelos conceptuais do mesmo.
Benestar: Benestar subxectivo e Benestar psicolóxico
Modelo multidimensional do benestar





2. Emocións e saúde O concepto de emoción e outros conceptos relacionados
Expresión facial e emoción
Teorías da emoción
Clasificación de emociónelas
Utilidade das emocións
Emociones e saúde
3. Estrés e burnout 1. Conceptualización da Tensión
2. Os Modelos Explicativos da Tensión
3. O bournout
4. O Control da Tensión e a Mente.
4.1. Tensión e Autoaxuda.
4.2. Algunhas Cuestións Básicas para afrontar a Tensión.
4.3. Métodos Prácticos para controlar a Tensión
4. Saúde e enfermidade O proceso da Saúde e a Enfermidade
Concepcións médicas da saúde
Concepcións sociais da saúde
O estado de saúde ideal
Saúde e prácticas culturais
Concepcións e vivencias da enfermidade
A percepción da enfermidade
O coidado da saúde
5. A adherencia ó tratamiento 1. Cumprimento ou adherencia
2. Criterios de estimación da falta de adherencia
3. Tipos de non adherencia
4. Métodos de detección da non adherencia
4.1. A medida de actividades fose do contexto clínico
4.2. O coidador e a adherencia
5. Consecuencias da falta de adherencia
6. Factores asociados á adherencia
7. Mejora de la adherencia
6. A reserva cognitiva e o deterioro cognitivo. Reserva Cerebral
Reserva Cognitiva
Variables que interveñen na reserva cognitiva:
A educación
As actividades cotiás
A actividade física
A actividade mental
Actividade social e lecer
El estilo de vida
La dimensión afectivo-emocional
Otros factores
La Medición de la Reserva Cognitiva
Reserva Cognitiva y DCL
Deterioro Cognitivo Ligero
7. As demencias. Caracterización da Dependencia.
Dependencia e Demencia.
Caracterización da Demencia.
Déficits Cognitivos
Déficits Sociais
Déficits Afectivos-Motivacionales
Trastornos de Conduta
Tipos principais de Demencias
A Demencia de Alzheimer
8. As discapacidades A DISCAPACIDADE PSÍQUICA: DISCAPACIDADE INTELECTUAL E Os TRASTORNOS XENERALIZADOS DO DESENVOLVEMENTO
1.1. Conceptualización do Atraso Mental.
1.2. Factores Etiológicos.
1.3. Os Indicadores de Problemas de Atraso Mental.
2.1. Conceptualización dos TGD.
2.2. Tipos de trastornos.
2.3. O TRASTORNO AUTISTA: descrición, etiología, prevalencia e concepto de espectro autista.
2.4. Os OUTROS TGD: síndrome de rett, síndrome desintegrativo infantil, síndrome de asperger.
2.5. Recomendacións para a intervención.
As DISCAPACIDADES FÍSICAS
3.1.- Acerca da enfermidade e as súas secuelas.
3.2.- As discapacidades físicas: Descrición e tipos.
3.2.1.- As discapacidades por enfermidade en curso.
3.2.2.- As discapacidades por secuelas e limitacións motrices.
3.3.- Algunhas recomendacións de intervención.


Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Case study A1 A4 A6 A17 B3 B2 C4 C6 C8 10 30 40
Guest lecture / keynote speech A1 A4 A6 B1 B5 C1 C5 40 20 60
Directed discussion A4 A13 B4 C1 C4 C6 10 0 10
Workbook A4 A6 A17 B1 B3 C6 C8 0 25 25
Supervised projects A17 B1 B3 B4 B5 C1 C3 C6 C8 C9 2 27 29
Laboratory practice A4 A13 A17 B2 26 30 56
Objective test A1 A4 A6 B1 B2 B3 C1 2 0 2
 
Personalized attention 3 0 3
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Case study O alumno enfróntase á resolución dun caso, real ou suposto, ante o que ten que realizar unha avaliación, elaborar unhas conclusións e expor un proceso de intervención
Guest lecture / keynote speech Exposición por parte do profesor dos contidos máis relevantes dunha determinada temática de especial interese e incidencia formativa. Vai acompañada de orientacións sobre a maneira máis adecuada de aprender os devanditos contidos
Directed discussion Discusión en grupo sobre algúns dos contidos do programa. Esta discusión ha de ir apoiada en coñecementos sobre o tema e argumentos. Moderada polo profesor da materia
Workbook O alumno deberá realizar a lectura de textos, capítulos de libros ou artigos de relevancia científica, seleccionados polo profesor. Recibirá unha atención personalizada nesta tarefa
Supervised projects Ao comezo do curso fixaranse unha serie de actividades, individuais e colectivas, sobre os contidos máis relevantes do programa. O alumno deberá elaboralas e entregalas para a súa avaliación
Laboratory practice Nas sesións prácticas da materia exporanse unha serie de casos, supostos, situacións reais, instrumentos de avaliación ou programas de intervención. O alumno ha de analizar, avaliar e expor unha solución razoada e válida terapéuticamente.
Objective test As probas obxectivas da materia (2 probas coincidindo co final de cada cuadrimestre) consistirán nunha serie de actividades, de carácter fundamentalmente aplicado, nas que o alumno deberá utlizar os coñecementos adquiridos na materia ao longo do curso

Personalized attention
Methodologies
Laboratory practice
Case study
Supervised projects
Description
Durante a realización dos casos expostos, das prácticas clínicas e dos traballos tutelados o alumno disporá de sesións de orientación, tanto individuais como grupales, nos que se lle asesorará sobre as técnicas e estratexias de estudo que lle permitan a aprendizaxe e o traballo autónomos. Este asesoramento estará fixado desde o comezo do curso e terá un carácter periódico.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Laboratory practice A4 A13 A17 B2 Levarase un caderno de prácticas ao longo do curso, que serán avaliadas polo profesor en función da súa validez para resolver os problemas expostos 10
Case study A1 A4 A6 A17 B3 B2 C4 C6 C8 Valorarase a capacidade de análise do caso, de avaliación das dimensións explicativas fundamentais e de elaboración de propostas de intervención 5
Guest lecture / keynote speech A1 A4 A6 B1 B5 C1 C5 Valorarase a asistencia e a participación do alumnado nas sesións maxistrais 5
Directed discussion A4 A13 B4 C1 C4 C6 Valorarase a participación do alumno baseada en argumentos contrastados 0
Workbook A4 A6 A17 B1 B3 C6 C8 Computarán as lecturas realizadas polo alumnado a instancias do profesorado, os resumos presentados das mesmas e o debate posterior na aula 0
Supervised projects A17 B1 B3 B4 B5 C1 C3 C6 C8 C9 Valorarase a realización puntual das actividades fixadas no programa do curso, a capacidade de crítica e innovación do alumno, a documentación utilizada e a validez das achegas realizadas 10
Objective test A1 A4 A6 B1 B2 B3 C1 Valorarase a realización puntual das actividades fixadas no programa do curso, a capacidade de crítica e innovación do alumno, a documentación utilizada e a validez das achegas realizadas 70
 
Assessment comments

As porcentaxes asignadas a cada proba pode sufrir pequenas modificacións dun curso a outro con respecto á memoria verificada en función das necesidades da materia; con todo a proba obxectiva-prácticas de laboratorio e traballos tutelados a súa suma non terá un valor menor a 80% e a avaliación continuada non superará o 20%


Sources of information
Basic IMSERSO (2008). La participación social de las personas mayores. Madrid: IMSERSO
Cabanach, R.G.; Valle, A.; Fariña, F., y Arce, R. (Eds.) (2010). Calidad de vida, bienestar y salud. A Coruña: Psicoeduca
Álvarez, J. y Sicilia, M. (2007). Deterioro cognitivo y autonomía personal básica en personas mayores. Anales de Psicología, 23(2), 272-281
Blanco, A. y Díaz, D. (2005). El bienestar social: su concepto y medición. Psicothema, 17(4), 582-589
Crespo, M. y López Martínez, J. (2007). El estrés en cuidadores de mayores dependientes. Cuidarse para cuidar. Madrid: Pirámide
Artaso, B., Goñi, A. y Biurrun, A. (2002). Estrategias de afrontamiento de las cuidadoras informales del paciente con demencia. Cuadernos de Medicina Psicosomática y Psiquiatría de Enlace, 60/61, 38-45.
Lazarus, R. S. y Folkman, S. (1986). Estrés y procesos cognitivos. Barcelona: Martínez Roca
Gollwitzer, P. M. y Brandstätter, V. (1997). Implementation intentions and effective goal pursuit. Journal of Personality and Social Psychology, 73(1), 186-199
Montorio,I. y Izal, M. (Eds.) (1999). Intervención psicológica en la vejez. Aplicaciones en el ámbito clínico y de la salud . Madrid: Síntesis
Cabanach, R., Cervantes, R., Doniz, L. y Millán, P. (2007). La atención psicológica al cuidador. El estrés del cuidador. A Coruña: Psicoeduca
Pardo, A. (2005). La cultura de la sobreprotección. Revista Multidisciplinar de Gerontología, 15(3), 166-170
Riediger, M. (2008). Motivational systems and the pursuit of goals: lessons learned from older adults. The European Health Psychologist, 10, 37-40
Chico, E. (2002). Optimismo disposicional como predictor de estrategias de afrontamiento. Psicothema, 14(3), 544-550
Martínez-Correa, A., Reyes, G.A., García-León, A. y González-Jareño, M. I. (2006). Optimismo/pesimismo disposicional y estrategias de afrontamiento del estrés. Psicothema, 18(1), 66-72
Abellán, A. (2003). Percepción del estado de salud. Revista Multidisciplinar de Gerontología, 13 (5), 340-342
Verdugo, M.A (Ed.) (1995). Personas con discapacidad. Perspectivas psicopedagógicas y rehabilitadoras. Madrid: Síglo XXI.
Gaugler, J.E., Kane, R.L. y Newcomer, R. (2007). Resilience and transition from dementia caregiving. Journal of Gerontology: Psychological Sciences, 62B(1), 38-44
Menezes de Lucena, V.A., Fernández Calvo, B., Hernández, L., Ramos, F. y Contador, I. (2006). Resiliencia y el modelo Burnout-Engagement en cuidadores formales de ancianos. Psicothema, 18(4), 791-796

Complementary


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before
FUNCTIONAL AND PSYCHOSOCIAL ASSESSMENT/651G01007

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus
CLINICAL TRAINING I/651G01035

Other comments

Non se precisan requisitos previos para cursar a materia

Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sustentable e cumprir cos obxectivos estratéxicos do Plan Green Campus da Facultade de Fisioterapia, os traballos documentais que se realicen nesta materia poderanse solicitar tanto en formato papel como virtual ou soporte informático. De realizarse en papel, seguiranse na medida do posible as seguintes recomendacións xerais: 

- Non se utilizarán plásticos.

- Realizaranse impresións a dobre cara.

- Empregarase papel reciclado.

- Evitarase a realización de borradores.



(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.