Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) CINESITERAPIA: BASES DO EXERCICIO TERAPÉUTICO Código 651G01013
Titulación
Grao en Fisioterapia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Fisioterapia
Coordinación
Bello Rodriguez, Olalla
Correo electrónico
olalla.bello@udc.es
Profesorado
Bello Rodriguez, Olalla
Correo electrónico
olalla.bello@udc.es
Web
Descrición xeral Tendo en conta a importancia do Movemento no ámbito da Fisioterapia como alicerce fundamental tanto na avaliación como na terapéutica, esta materia pretende servir de base para o desenvolvemento curricular do alumno/a en todos os aspectos relacionados coa terapia a través do exercicio físico. Deste xeito, abordaranse temáticas que van desde os métodos e sistemas de avaliación do movemento humano, as adaptacións xerais e específicas do organismo á actividade física, así como a prescrición do exercicio como ferramenta terapéutica en todos os seus ámbitos.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Conocer y comprender la morfología, la fisiología, la patología y la conducta de las personas, tanto sanas como enfermas, en el medio natural y social.
A2 Conocer y comprender las ciencias, los modelos, las técnicas y los instrumentos sobre los que se fundamenta, articula y desarrolla la fisioterapia.
A3 Conocer y comprender los métodos, procedimientos y actuaciones fisioterapéuticas, encaminados tanto a la terapéutica propiamente dicha a aplicar en la clínica para la reeducación o recuperación funcional, como a la realización de actividades dirigidas a la promoción y mantenimiento de la salud.
A6 Valoración diagnóstica de cuidados de fisioterapia según las normas y con los instrumentos de validación reconocidos internacionalmente.
A7 Diseñar el plan de intervención de fisioterapia atendiendo a criterios de adecuación, validez y eficiencia.
A8 Ejecutar, dirigir y coordinar el plan de intervención de fisioterapia, utilizando las herramientas terapéuticas propias y atendiendo a la individualidad del usuario.
B15 Manter unha actitude de aprendizaxe e mellora.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
1.Coñecer e comprender as bases científicas, os modelos, as técnicas e os instrumentos sobre os que se fundamenta, articula e desenvolve o Exercicio terapéutico A2
A3
2.Coñecer o concepto de Exercicio Terapéutico así como os seus obxectivos e modalidades de avaliación e aplicación/execución A2
A3
A6
3.Definir as bases anatómicas, biomecánicas e fisiolóxicas do Exercicio Terapéutico A2
A3
Coñecer e relacionar os efectos fisiolóxicos e terapéuticos do exercicio sobre os diferentes sistemas e tecidos orgánicos A1
A2
A3
5.Coñecer as indicacións e contraindicacions do Exercicio Terapéutico A2
A3
6.Elaborar un Plan de Exercicio Terapéutico atendendo a criterios de adecuación, validez e eficiencia. A2
A3
A6
A7
7.Saber executar as distintas modalidades e técnicas de exercicio terapéutico e avaliar os resultados mostrando en todo momento unha actitude de aprendizaxe e mellora. A2
A3
A7
A8
B15

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1: Introdución ao exercicio terapéutico en Fisioterapia. Consideracións xerais sobre a estrutura do movemento. Concepto de Exercicio terapéutico
Modelo actual de discapacidade
Consideracións xerais sobre a estrutura do movemento.
TEMA 2: Adaptación e exercicio físico. Adaptación. Tipos de adaptación
Fatiga
Carga: concepto e tipos
Principios xerais do adestramento
TEMA 3: Adaptacións do aparello locomotor ao exercicio terapéutico Adaptación do tecido neuro-muscular
Adaptación do tecido osteo-cartilaxinoso
Adaptación do tecido conxuntivo
TEMA 4: Adaptacións cardiovasculares ao exercicio terapéutico Resposta e adaptación cardíaca ao exercicio
Respostas e adaptacións da circulación periférica e presión arterial ao exercicio
TEMA 5: Adaptacións respiratorias e exercicio terapéutico
Función respiratoria durante exercicio. Regulación
Difusión e transporte de gases no exercicio
Equilibrio acedo-base
TEMA 6: Outras adaptacións e exercicio terapéutico Adaptacións neuroendocrinas ao exercicio
Adaptacións hematolóxicas ao exercicio
Función renal e exercicio
Función gastrointestinal e exercicio
Adaptación psicosocial e exercicio

TEMA 7: Sistemas de avaliación e rexistro en exercicio terapéutico Probas antropométricas
Probas cardiorrespiratorias
Probas neuromusculares
Probas biomecánicas
Outras probas
TEMA 8: Capacidades físicas e metodoloxía de desenvolvemento no ámbito terapéutico.
Capacidades Físicas. Xeneralidades
Forza
Velocidade
Resistencia
Flexibilidade
Métodos de intervención
Deseño dun programa

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais B15 1 0 1
Sesión maxistral A1 A2 A3 A6 11 11 22
Aprendizaxe colaborativa A2 A3 A7 12 0 12
Prácticas de laboratorio A6 A7 A8 B15 26 10 36
Lecturas A1 A2 A3 0 10 10
Proba práctica A6 A7 A8 1 20 21
Proba mixta A1 A2 A3 A6 A7 2 40 42
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais O primeiro día de clase realizarase unha completa explicación de todos os aspectos tratados na guía docente co fin de que os alumnos coñezan cales son as competencias que se pretende que adquiran, a dinámica de traballo da materia e como se efectuará o proceso de avaliación.
Sesión maxistral Efectuarase a exposición oral do temario da materia, complementándose a mesma co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes.
Aprendizaxe colaborativa Organizarase a clase en pequenos grupos nos que os alumnos traballan conxuntamente na resolución de tarefas e/ou realización de traballos propostos polo profesor co fin de lograr unha mellor comprensión ou de desenvolver os contidos da materia.
Prácticas de laboratorio Estas sesións servirán para pór en práctica os contidos teóricos impartidos mostrando ao alumno a execución, os procedementos e as técnicas de prescrición do exercicio terapéutico en fisioterapia así como distintos sistemas de avaliación/rexistro. Así mesmo profundarase na execución práctica e o control das distintas modalidades de exercicio terapéutico.
Lecturas Poranse a disposición dos alumnos, a través da universidade virtual e/ou servizo de reprografía da Facultade de Fisioterapia, unha serie documentos escritos expostos como fontes de profundización nos contidos da materia.
Proba práctica Proba de carácter oral na que se valorará fundamentalmente a a execución das distintas técnicas de tratamento e valoración así como o deseño de exercicios/programas no ámbito do exercicio terapéutico.
Proba mixta Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe que pode conter distintos tipos de preguntas: preguntas test, de resposta breve e de desenvolvemento.

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Aprendizaxe colaborativa
Prácticas de laboratorio
Descrición
Tanto nas sesións maxistrais, como nas prácticas de laboratorio, fomentarase a participación activa do alumno, estimulando a formulación de dúbidas e a intervención do alumnado. No caso da aprendizaxe colaborativo, orientarase ao alumnado e resolveranse as dúbidas que poidan ir xurdindo, de forma grupal ou individual. En todas e cada unha das metodoloxías, o alumno terá acceso a unha atención personalizada a través das tutorías presenciais e/ou virtuais (a través da plataforma moodle e/ou do correo electrónico).

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Aprendizaxe colaborativa A2 A3 A7 Os contidos tratados nestas clases interactivas de aprendizaxe colaborativo serán obxecto de avaliación mediante a proba mixta.

Valorarase tamén a asistencia e a realización de traballos propostos, de forma continuada durante todo o curso. Esta avaliación suporá un 10% da nota final en caso de superar probar práctica e a proba mixta.
10
Prácticas de laboratorio A6 A7 A8 B15 Os contidos tratados nestas prácticas serán obxecto de avaliación mediante a proba mixta.

Valorarase tamén a asistencia, puntualidade, actitude e participación razoada, de forma continuada durante todo o curso. A avaliación continuada das prácticas suporá un 5% da nota final en caso de superar a proba práctica e a proba mixta.
5
Proba mixta A1 A2 A3 A6 A7 Exame de todos os contidos da materia, que inclúe os tratados nas sesións maxistrais, prácticas, sesións de aprendizaxe colaborativo e lecturas recomendadas. O tipo de exame será de exposición escrita podendo incluír preguntas tipo test e/ou preguntas de resposta breve e/ou para desenvolver.

Superar esta proba será requisito indispensable para aprobar a materia. Os alumnos terán dúas opcións para superar a proba mixta:

1. Ao longo do curso, xa que se realizarán distintas probas de avaliación dos contidos. Para superar esta opción, os alumnos deberán sacar polo menos un 5 sobre 10 en cada unha das probas propostas polo profesorado.

2. Nas oportunidades oficiais de xaneiro e xullo.

Os alumnos que superasen a opción 1 pero queiran subir a nota mediante a opción 2, poderán presentarse a última pero non se lles manterá a nota anterior. alumnos que superasen a opción 1 pero queiran subir a nota mediante a opción 2, poderán presentarse a este última pero non se lles manterá a nota anterior.
55
Proba práctica A6 A7 A8 Exame práctico de todos os contidos da materia.

Superar esta proba será requisito indispensable para aprobar a materia. Os alumnos terán dúas opcións para realizar a proba práctica:

1. Ao longo do curso, xa que se realizará unha ou varias probas de avaliación durante as prácticas.

2. Nas oportunidades oficiais de xaneiro e xullo.

Os alumnos que superasen a opción 1 pero queiran subir a nota mediante a opción 2, poderán presentarse a este última pero non se lles manterá a nota anterior.
30
 
Observacións avaliación


Fontes de información
Bibliografía básica

Hall CM, Brody LT. Ejercicio Terapéutico. Recuperación funcional. Barcelona: Paidotribo; 2006

Kisner C, Colby LA. Ejercicio terapéutico fundamentos y técnicas. Barcelona: Paidotribo; 2005

García Manso JM, Navarro M; Ruiz JA. Bases teóricas del entrenamiento deportivo. Principios y aplicaciones. Madrid: Gymnos; 1998

López Chicharro, J., Fernández Vaquero, A. Fisiología del Ejercicio. Madrid: Panamericana; 2006

Boyle, M. Functional Training for Sports. United States: Human Kinetics; 2004

Reiman, M.P., Manske, R.C. Functional Testing in Human Performance. United States: Human Kinetics; 2009

Heyward, V.H. Evaluación de la aptitud física y Prescripción del ejercicio. Madrid: Panamericana. 2008

Hall, C.M., Brody, L.T. Therapeutic Exercise: Moving Toward Function. Baltimore: Lippincott Williams & Williams. 2005

Ellenbecker, T.S., Davies, G.J. Closed Kinetic Chain Exercise: A Comprehensive Guide to Multiple-Joint Exercises. United States: Human Kinetics. 2001

Huber, F.E., Wells, C.L. Therapeutic Exercise: Treatment Planning for Progression. United States: Elsevier. 2006

Bandy, W.D., Sanders, B. Therapeutic Exercise for Physical Therapist Assistants: Techniques for Intervention. United States: Lippincott Williams & Williams. 2008

Lesmes, D. Evaluación clínico-funcional del movimiento corporal humano. Bogota: Panamericana. 2007

Wilmore, J.H., Costill, D.L. Fisiología del esfuerzo y del deporte. Barcelona: Paidotribo. 2000

Platonov, V.N. Teoría general de entrenamiento deportivo. Barcelona: Paidotribo. 2001

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
ANATOMÍA I E HISTOLOXÍA/651G01001
ANATOMÍA II/651G01002
FISIOLOXÍA/651G01003
CINESITERAPIA XERAL/651G01005
VALORACIÓN FUNCIONAL E PSICOSOCIAL/651G01007

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
CINESITERAPIA XERAL/651G01005
VALORACIÓN FUNCIONAL E PSICOSOCIAL/651G01007
BIOMECÁNICA/651G01009
FISIOTERAPIA NAS ALTERACIÓNS ESTÁTICAS E DINÁMICAS DO RAQUIS/651G01015
REHABILITACIÓN CARDIO-RESPIRATORIA E VASCULAR/651G01020
FISIOTERAPIA NAS DISFUNCIÓNS DO APARELLO LOCOMOTOR/651G01024
FISIOTERAPIA DA ACTIVIDADE FÍSICA E DEPORTIVA/651G01025
ESTANCIAS CLÍNICAS I/651G01035
ESTANCIAS CLÍNICAS II/651G01036

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías