Identifying Data 2021/22
Subject (*) RESPIRATORY PHYSIOTHERAPY PHISICAL THERAPY Code 651G01017
Study programme
Grao en Fisioterapia
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate 2nd four-month period
Second Obligatory 6
Language
Spanish
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Fisioterapia, Medicina e Ciencias Biomédicas
Coordinador
Souto Camba, Sonia
E-mail
sonia.souto@udc.es
Lecturers
Gonzalez Doniz, Maria Luz
Souto Camba, Sonia
Vilanova Pereira, María
E-mail
luz.doniz@udc.es
sonia.souto@udc.es
maria.vpereira@udc.es
Web
General description Co estudo da materia de Fisioterapia Respiratoria, preténdese que o alumno esté en condicións de identificar os parámetros de valoración fisioterápica do doente con afección respiratoria, e coñecer as técnicas de Fisioterapia nas súas bases conceptuáis e formas de aplicación. Recoñecerá o rol do fisioterapeuta na educación diste tipo de doentes de cara á obtención da maior autonomía posible na execución das técnicas, integrando a modalidade terapéutica de aerosolterapia no proceso de educación.
Contingency plan 1. Modificacións nos contidos

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
Lecturas

*Metodoloxías docentes que se modifican
ESIÓN MAXISTRAL: Substitúese a exposición oral presencial complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas ao alumnado, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe por clases expositivo participativas en tempo real a través da ferramenta Microsoft Team e/ou clases coa presentación audio previas. Se complementan con actividades dirixidas ao alumnado, coa finalidade de facilitar a aprendizaxe e integrar coñecementos.
PRÁCTICAS DE LABORATORIO: Substitúese a docencia práctica a través da demostración práctica e presencial, por parte do profesor dunha actividade ou aspecto terapéutico concreto, mentres o alumnado observa, para a continuación reproducila entre eles ate acadar o seu dominio; por materiais audiovisuais demostrativos da execución dos procedementos de intervención, constituíndo elementos de apoio á guía práctica da materia. O alumnado debe identificar o obxectivo do procedemento, o equipamento, as fases de desenvolvemento e os resultados esperables e/ou a interpretación dos mesmos.
TRABALLO TUTELADO: Substitúese a presentación oral presencial en grupo por parte do alumnado, coa correspondente retroalimentación por parte do profesor, pola entrega por parte do alumnado dunha presentación Powert Point con audio. Posteriormente, a través de plataforma Microsoft Teams, o profesor fará a retroalimentación ao alumnado dos traballos.
PROBA MIXTA E PROBA PRÁCTICA: A proba mixta e proba práctica son sustituidas por unha proba tipo test síncrona desenvolvida a través de cuestionario utilizando a ferramenta Moodle. En el se recollerán preguntas sobre os contidos teóricos da materia, centrados na fundamentación, análise e interpretación dos métodos de valoración e intervención, e os contidos prácticos, centrados na identificación do obxectivo do procedemento, a descrición do equipamento e fases de intervención.

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
Teams_semanalmente
Correo electrónico: A demanda
Moodle: Semanalmente

4. Modificacións na avaliación

Non se modifican as porcentaxes de avaliación.

*Observacións de avaliación:

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía

1. Recursos apoyo fisiología respiratoria.
1Unidad VII sobre Respiración del Guyton y Hall, tratado de Fisiología Médica, en su 12ª edición: http://ual.dyndns.org/biblioteca/fisiologia/pdf/unidad%2007.pdf
9ª edición del West "Fisiopatología Pulmonar: fundamentos":
https://www.univermedios.com/wp-content/uploads/2018/08/Fisiopatologia-Pulmonar-Fundamentos-West-9a-Edicion.pdf
2. Recursos apoyo patrones respiratorios: https://www.youtube.com/watch?v=ViGjOiPE2mY
3. Recursos apoyo auscultación pulmonar
https://www.easyauscultation.com/lung-sounds-audio
http://fisioterapiarespiratoriasiglo21.blogspot.com/2014/04/comentario-sobre-fundamentasl-of-lung.html
4. Recursos apoyo histología árbol bronquial
https://view.genial.ly/5e75d90d0fcfb90d9f8ae23c/interactive-image-mecanismos-de-aclaramiento-mucociliar
5. Recursos apoyo a los métodos de tratamiento
Sistemas Acapella+PEP Mecanismo
https://www.youtube.com/embed/L5gEwEIkRjo?start=118&end=148&version=3
PEP no oscilatoria
http://videos.smiths-medical.com/detail/videos/english/video/3448138806001/therapep---chapter-2:-how-pep-works?autoStart=true
https://www.youtube.com/watch?v=JlRtqLrFmQE&feature=youtu.be
6. Recursos de apoyo a las prácticas
Pruebas funcionales respiratorias
https://udcgal-my.sharepoint.com/personal/ana_lista_udc_es/_layouts/15/onedrive.aspx?id=%2Fpersonal%2Fana%5Flista%5Fudc%5Fes%2FDocuments%2FDatos%20adjuntos%2FPr%C3%A1cticas%20Fisioterapia%20Respiratoria%202020%2FEspirometr%C3%ADa%2Emp4&parent=%2Fpersonal%2Fana%5Flista%5Fudc%5Fes%2FDocuments%2FDatos%20adjuntos%2FPr%C3%A1cticas%20Fisioterapia%20Respiratoria%202020&originalPath=aHR0cHM6Ly91ZGNnYWwtbXkuc2hhcmVwb2ludC5jb20vOnY6L2cvcGVyc29uYWwvYW5hX2xpc3RhX3VkY19lcy9FZS1TbXlyWUxpeExxSzdLQzIzR19MRUJiQ2tkX0NVcThCSElYbkNQN3pFMGp3P3J0aW1lPWt4RTNmempzMTBn
https://udcgal-my.sharepoint.com/personal/ana_lista_udc_es/_layouts/15/onedrive.aspx?id=%2Fpersonal%2Fana%5Flista%5Fudc%5Fes%2FDocuments%2FDatos%20adjuntos%2FPr%C3%A1cticas%20Fisioterapia%20Respiratoria%202020%2FM%C3%A1xima%20ventilaci%C3%B3n%20voluntaria%2Emp4&parent=%2Fpersonal%2Fana%5Flista%5Fudc%5Fes%2FDocuments%2FDatos%20adjuntos%2FPr%C3%A1cticas%20Fisioterapia%20Respiratoria%202020&originalPath=aHR0cHM6Ly91ZGNnYWwtbXkuc2hhcmVwb2ludC5jb20vOnY6L2cvcGVyc29uYWwvYW5hX2xpc3RhX3VkY19lcy9FZTdQQ3phSjFaRkNpR1B5Zk5NU0xsc0JQN1dMZnhsYjBTSFhnM2xsRTBSRkt3P3J0aW1lPWRwVjNqempzMTBn
https://udcgal-my.sharepoint.com/personal/ana_lista_udc_es/_layouts/15/onedrive.aspx?id=%2Fpersonal%2Fana%5Flista%5Fudc%5Fes%2FDocuments%2FDatos%20adjuntos%2FPr%C3%A1cticas%20Fisioterapia%20Respiratoria%202020%2FPresiones%20respiratorias%20m%C3%A1ximas%2Emp4&parent=%2Fpersonal%2Fana%5Flista%5Fudc%5Fes%2FDocuments%2FDatos%20adjuntos%2FPr%C3%A1cticas%20Fisioterapia%20Respiratoria%202020&originalPath=aHR0cHM6Ly91ZGNnYWwtbXkuc2hhcmVwb2ludC5jb20vOnY6L2cvcGVyc29uYWwvYW5hX2xpc3RhX3VkY19lcy9FWDNRRmxQWFc4ZEZoSnVXbmF2VEc3a0JHZnpIZWVFVFJnSXRQMDhrY2luUF9RP3J0aW1lPWplYmduRGpzMTBn

Métodos de tratamiento:
https://bronchiectasis.com.au/resources/airway-clearance-videos


Study programme competencies
Code Study programme competences
A3 Coñecer e comprender os métodos, procedementos e actuacións fisioterapéuticas, encamiñados tanto á terapéutica propiamente dita a aplicar na clínica para a reeducación ou recuperación funcional, como á realización de actividades dirixidas á promoción e mantemento da saúde.
A5 Valorar o estado funcional do paciente, considerando os aspectos físicos, psicolóxicos e sociais.
A6 Valoración diagnóstica de coidados de fisioterapia segundo as normas e cos instrumentos de validación recoñecidos internacionalmente.
A7 Deseñar o plan de intervención de fisioterapia atendendo a criterios de adecuación, validez e eficiencia.
A19 Comunicarse de modo efectivo e claro, tanto de forma oral como escrita, cos usuarios do sistema sanitario así como con outros profesionais.
B1 CB1 - Que los estudiantes hayan demostrado poseer y comprender conocimientos en un área de estudio que parte de la base de la educación secundaria general, y se suele encontrar a un nivel que, si bien se apoya en libros de texto avanzados, incluye también algunos aspectos que implican conocimientos procedentes de la vanguardia de su campo de estudio
B2 CB2 - Que los estudiantes sepan aplicar sus conocimientos a su trabajo o vocación de una forma profesional y posean las competencias que suelen demostrarse por medio de la elaboración y defensa de argumentos y la resolución de problemas dentro de su área de estudio
B3 CB3 - Que los estudiantes tengan la capacidad de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro de su área de estudio) para emitir juicios que incluyan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica o ética
B4 CB4 - Que los estudiantes puedan transmitir información, ideas, problemas y soluciones a un público tanto especializado como no especializado
B5 CB5 - Que los estudiantes hayan desarrollado aquellas habilidades de aprendizaje necesarias para emprender estudios posteriores con un alto grado de autonomía
C1 Adequate oral and written expression in the official languages.
C6 Acquiring skills for healthy lifestyles, and healthy habits and routines.
C9 Ability to manage times and resources: developing plans, prioritizing activities, identifying critical points, establishing goals and accomplishing them.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Coñecer e comprender os métodos, procedimentos e actuaciones fisioterapéuticas específicas referidas ao sistema respiratorio, encamiñadas tanto á terapéutica propiamente dita a aplicar en clínica para a reeducación ou recuperación funcional do doente respiratorio, como á realización de actividades dirixidas á promoción e mantenimento da saúde. A3
B1
B2
B3
Valorar o estado funcional do doente respiratorio , considerando os aspectos físicos, psicolóxicos e sociales. A5
B5
Valoración diagnóstica de Fisioterapia Respiratoria segundo as normas e cos instrumentos de valoración recoñecidos internacionalmente. A6
B5
C6
Diseñar o plan de intervención de Fisioterapia Respiratoria atendendo aos criterios de adecuación, validez e eficiencia. A7
B5
C6
C9
Comunicarse de modo efectivo e claro, tanto de forma oral como escrita, cos usuarios do sistema sanitario así como con outros profesionais A19
B4
C1
Definir os conceptos das técnicas de permeabilización bronquial, describindo o seu mecanismo de acción e procedimento de aplicación A7
Definir os conceptos das técnicas de cinesiterapia respiratoria, describindo o seu mecanismo de acción e procedimento de aplicación A7
Definir os conceptos básicos da aerosolterapia, describir os principáis mecanismos de inhalación existentes e identificar o papel do fisioterapeuta na educación ventilatoria no uso da aerosolterapia A7

Contents
Topic Sub-topic
TEMARIO TEÓRICO Tema 1: Anatomía de superficie dos pulmónsLocalización topográfica de bordes, cisuras, lóbulos e segmentos pulmonares
Tema 2: Mecanismos de defensa del sistema respiratorio y depuración bronquial
Tema 3: Ecuación fundamental da Fisioterapia Respiratoria.
Tema 4: Valoración fisioterápica do doente respiratorio.

- Estudo semiolóxico
- Análise da estática e dinámica torácica
- Estudo dos ruidos respiratorios (auscultación, ruidos en boca, palpación)
- Volumes e fluxos pulmonares (espirometría)
- Forza e resistencia musculares (manual e instrumental)
- Intercambio de gases (pulsioximetría e gasometría)
- Tolerancia ao esforzo (test simples de esforzo)

Tema 5: Métodos de intervención en Fisioterapia Respiratoria

- Claficación, obxetivos e principios xeráis de actuación
- Métodos de permeabilización bronquial (concepto, procedimiento, indicacións e contraindicacións)
- Métodos de cinesiterapia respiratoria (concepto, procedimiento, indicacións e contraindicacións)

Tema 6: Empleo dos aerosóis en Fisioterapia
- Concepto e obxetivos da Aerosolterapia
- Penetración e depósito das partículas activas a nivel da árbore bronquial. Factores condicionantes
- Sistemas de administración dos aerosóis
TEMARIO PRACTICO - Práctica 1: Localización topográfica dos pulmons: bordes, cisuras e segmentos.

- Práctica 2: Realización da auscultación.

- Práctica 3: Inspección do tórax, observando a súa morfoloxía e patrón ventilatorio. Medición da amplitude torácica, manual e instrumentalmente.

-Práctica 4. Valoración manual da musculatura respiratoria

- Práctica 5 y 6. Execución das maniobras de espirometría simple e forzada. Determinación da máxima ventilación voluntaria.

- Práctica 7. Determinación instrumental das presións respiratorias máximas

- Práctica 8. Execución das técnicas de permeabilización da vía aérea por ondas de choque e posicionamento. Vibración endóxena con presión espiratoria positiva oscilatoria. Presión espiratoria positiva continua.

- Práctica 9. Execución das técnicas de permeabilización da vía aérea por variación do fluxo aéreo.

- Práctica 10.A aerosolterapia integrada nos programas de educación para a saúde dos enfermos respiratorios.

- Práctica 11. Respiración diafragmática. Respiración a labios fruncidos. Respiración sumada. Expansións costo-pulmonares. Flexibilización da caixa torácica. Espirometría incentivada.

- Práctica 12. Execución do protocolo de ventilación dirixida e execución do protocolo de entrenamiento específico da musculatura respiratoria

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Guest lecture / keynote speech A3 A5 A6 A7 B1 B2 B3 B5 24 30 54
Laboratory practice A5 A6 A7 B5 29 17 46
Supervised projects A3 A19 B3 B4 C1 C6 C9 4 26 30
Workbook C1 C6 C9 0 14 14
Practical test: A5 A6 A7 1 0 1
Mixed objective/subjective test A3 A5 A6 A7 C1 2 0 2
 
Personalized attention 3 0 3
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Guest lecture / keynote speech Oral presentation complemented by the use of audiovisual media and the introduction of some questions for students, in order to transmit knowledge and facilitate learning
The master class is also known as "lecture", "expository method" or "master class". This last modality is usually reserved for a special type of lesson given by a teacher on special occasions, with content that involves original elaboration and based on the exclusive use of the word as a way of transmitting information to the audience.
During its development, methodologies for directed discussion and collaborative learning will be integrated.

Laboratory practice Practical demonstration, by the teacher, of a specific therapeutic activity or aspect, while the students observe, and then reproduce it among themselves until they have mastered it.

Supervised projects Preparation of a group work by the students. Nine groups will be constituted, the number of students per group will depend on the enrollment of the subject, with different works and public exposition of the same at the end of the term.

Workbook During the course, the student will read four selected articles, complementary to the contents developed in the classroom, and which will reinforce the work during the course.
The student must complete a questionnaire through the moodle platform, to verify the reading of the text and the correct understanding of the most relevant aspects.
Practical test: Test in which it is sought that the student develops totally or partially some practice that he previously developed during the practical classes.

Mixed objective/subjective test

Test that integrates essay or development questions (two or three) and objective test questions.

Personalized attention
Methodologies
Guest lecture / keynote speech
Supervised projects
Description
Personalized attention will be carried out electronically through the teams platform.
It will be carried out at the request of the students, but in general, in two moments of the course:

1. In the mid-term of the semester: its objective is to guide the student in the development of supervised work, and correct any deviations that may occur in the teaching-learning process. It will be done with the working group.

2. Before the evaluation: Its objective is to resolve any conceptual doubts that the student may pose in relation to the master sessions. It will be done individually.
The tutorials will be held in a virtual way


Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Mixed objective/subjective test A3 A5 A6 A7 C1 Theoretical exam with essay and test questions 30
Supervised projects A3 A19 B3 B4 C1 C6 C9 Qualification of the supervised proyect and teacher feedback

30
Practical test: A5 A6 A7 The student will demonstrate that he / she has sufficient motor competence to carry out the different evaluation and treatment procedures and techniques in Respiratory Physiotherapy, in addition to being able to adequately relate the practical contents to the theoretical ones.

30
Workbook C1 C6 C9 Qualification of the questionnaires presented by the student throughout the course. 10
 
Assessment comments

The final grade will be the result of the sum of all the parts evaluated with their corresponding weight (practical test 30%, mixed test 30%, supervised projects30%, workbook 10%)
The mixed test will be evaluated giving a value of 50% to the test type part and 50% to the essay questions.
To pass the subject, the student must pass the mixed test and the practical test. If one of the indicated tests is not passed, to be able to make an average, a grade equal to or greater than 5 points out of 10 (1.5 points out of 3) must be achieved.


Sources of information
Basic Jones M, Moffatt F (2002). Cardiopulmonary Physiotherapy. Cardiopulmonary Physiotherapy
Pryor J.A (1993). Cuidados respiratorios. Barcelona: Masson - Salvat medicina
Hislop HJ, Montgomery J. (2003). Daniels y Worthingham. Técnicas de balance muscular. Madrid: Elsevier
J Sanchís Aldás, P. Casan Clará, J. Castillo Gómez, N. Gómez Mangado, L. Palenciano Ballesteros, J. (). Espirometría. http://www.separ.es/biblioteca-1/Biblioteca-para-Profesionales/normativas
Coordinador: Luis Puente Maestu (2002). Evaluación de la función pulmonar . http://www.separ.es/biblioteca-1/Biblioteca-para-Profesonales/manuales
Coordinadores: Felip Burgos Rincón, Pere Casan Clará (2004). Evaluación de la función pulmonar II. http://www.separ.es/biblioteca-1/Biblioteca-para-Profesionales/manuales
Antonello, M y Delplanque D (2002). Fisioterapia respiratoria del diagnóstico al proyecto terapéutico . Barcelona: Masson
Postiaux G (1999). Fisioterapia respiratoria en el niño. Madrid: Mc Graw – Hill. Interamericana
Cristancho Gómez W (2003). Fundamentos de fisioterapia respiratoria y ventilación mecánica. Bogotá: El manual moderno
Souto Camba, S., González Doniz, L, López García, A., Lista Paz, A. (2017). Guía Práctica de Fisioterapia Respiratoria. Servicio de publicaciones: Universidade da Coruña
Valenza G, González L, Yuste MªJ. (2005). Manual de Fisioterapia respiratoria y cardiaca. Madrid: Editorial Síntesis
Marti Romeu JD, Venderll Relat (2013). Manual SEPAR de procedimientos: técnicas manuales e instrumentales para el drenaje de secreciones bronquiales en el paciente adulto. http://www.separ.es/biblioteca-1/Biblioteca-para-Profesionales/manuales.
Kendall FP, Kendall E, Geise P (2000). Músculos,pruebas, funciones y dolor postural. Madrid: Marban
Pryor J, Ammandi S (2008). Physiotherapy for respiratory and cardiac problems / adults and pediatrics . Ediburgh : Churchill Livingstone
Hough, A (2001). Physiotherapy in respiratory care an evidence-based approach to respiratory and cardiac management. Cheltenham: Nelson Thjornes
Jiménez M., Servera E., Vergara P (2001). Prevención y rehabilitación en patología respiratoria crónica. Fisioterapia, entrenamiento y cuidados respiratorios. Madrid: Ed. Médica Panamericana
Netter FH (1991). Sistema Respiratorio. Barcelona: Salvat
Seco J. (2018). Sistema Respiratorio: Afecciones Médico-Quirúrgicas. Métodos de Intervención.Fisioterapia Clínica. Editorial Médica Panamericana
Guell, R y De Lucas, P (2005). Tratado de Rehabilitación Respiratoria. Barcelona: Ars Médica
J. Giner, LV Basualdo, P Casan, C Hernández, V Macián, I Martínez y A Mengíbar. (2000). Utilización de los fármacos inhalados. Arch Bronconeumol 2000; 36: 34-43
âcote M., Chevalier A.M., Miranda A., Bleton J - B., Stevenin P. (1984). Valoración de la función muscular normal y patológica. Barcelona: Masson



Área de asma de SEPAR, Área de enfermería de SEPAR, Departamento de asma ALAT. Consenso SEPAR-ALAT sobre terapia inhalada. Arch Bronconeumol. 2013;49(Supl 1):2-14.

GEMA: Guía española para el manejo del asma para pacientes [Internet]. Madrid: SEPAR; 2011 [citado el 26/04/2016]. Disponible en: https://issuu.com/separ/docs/gema_para_ pacientes?backgroundColor

Rodríguez Machado MG. Patrón respiratorio. En: Rodríguez Machado MG. Bases de la Fisioterapia Respiratoria. Terapia intensiva y rehabilitación. Río de Janeiro: Editorial Guanabara Koogan SA; 2009:p.11-19.


Complementary

Agostini P, Knowles N. Autogenic drainage: the technique, physiological basis and evidence. Physiotherapy. 2007;93:157-163.

Fernandes Brito M, Moreira GA, Pradella-Hallinan M, Tufik S. Air stacking and chest compression increase cough flow in patients with Duchenne muscular dystrophy. J Bras Pneumol. 2009;35(10):973-979


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before
ANATOMY I AND HISTOLOGY/651G01001
ANATOMY II/651G01002
PHISIOLOGY/651G01003
BIOPHYSICS AND BIOCHEMISTRY/651G01004
GENERAL KINESIOTHERAPY/651G01005
FUNCTIONAL AND PSYCHOSOCIAL ASSESSMENT/651G01007
CLINICAL SEMIOLOGY/651G01010
KINESIOTHERAPY: BASES OF THERAPEUTIC EXERCISE BASES/651G01013

Subjects that are recommended to be taken simultaneously
MEDICAL AND SURGICAL PATHOLOGY I/651G01011

Subjects that continue the syllabus
CARDIAC, RESPIRATORY AND VASCULAR REHABILITATION/651G01020

Other comments

Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sustentable e cumprir cos obxectivos estratéxicos do Plan Green Campus da Facultade de Fisioterapia, os traballos documentais que se realicen nesta materia poderanse solicitar tanto en formato papel como virtual ou soporte informático. De realizarse en papel, seguiranse na medida do posible as seguintes recomendacións xerais:

- Non se utilizarán plásticos. 

- Realizaranse impresións a dobre cara.

- Empregarase papel reciclado.

- Evitarase a realización de borradores.



(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.