Datos Identificativos 2021/22
Asignatura (*) FISIOTERAPIA ABDOMINO-PELVI-PERINEAL Código 651G01022
Titulación
Grao en Fisioterapia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
 Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Fisioterapia, Medicina e Ciencias Biomédicas
Coordinación
Martinez Bustelo, Sandra
 Correo electrónico
s.martinez1@udc.es
Profesorado
Martinez Bustelo, Sandra
 Correo electrónico
s.martinez1@udc.es
Web
Descrición xeral Adquirir os coñecementos teórico-prácticos para abordar á muller desde o punto de vista fisioterápico durante o período preparto, parto e posparto.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos: NON SE REALIZARON CAMBIOS

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen:
-Sesión maxistral

-Prácticas de Laboratorio

*Metodoloxías docentes que se modifican:
-Traballos tutelados

-Casos clínicos
-Proba mixta: non se realiza, e a evaluación de estes coñeceimentos pasa á modalidade de "Traballos tutelados".

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado: seguimento do alumno semanal a través das ferramentas "moodle" e "TEAMS".

4. Modificacións na evaluación:
a continuación se detallan as Metodoloxías que se verían modificadas, o seu Peso na calificación, e unha breve descripción de cada unha de elas;

*Casos clínicos 30 %; o alumno diseñará un Programa de Exercicio terapéutico de carácter grupal para determinados casos propostos representativos de situaciones clínicas profesionais reais. Este Plan de exercicios deberá de estar razoado según a información proporcionada no caso clínico; establecerá primeiro os obxetivos do programa, en base a os cales, se propondrá unha serie de exercicios específicos xustificados.

*Traballos tutelados 50 % Ao finalizar o vídeo de cada sesión maxistral, se propondrá ao alumno unha actividad relacionada cos conceptos expostos. Estas preguntas ou actividades servirán para consolidar o coñecemento y para garantir que o alumno adquira as competencias correspondentes a cada tema. As respostas de esta actividad tendrán que ser colgadas polo alumno en Moodle para que o profesor poida evalua-las. Se limitará o tiempo de entrega a unha semana para garantir que finaliza a actividad antes da siguinte clase teórica e evitar o solapamento final de traballos con outras asignaturas.

*Prácticas de laboratorio 20 %; se realizan sesións prácticas en formato vídeo MP4 colgadas en Moodle seguindo a temporalización prevista no calendario académico. Estas sesións prácticas teñen como obxetivo poñer en práctica os coñecementos adquiridos durante as sesións maxistrais, executando métodos específicos e analizando as distintas modalidades de exercicio terapéutico. O alumno deberá executar a práctica seguindo as indicacións do vídeo. Ao finalizar a práctica deberá de responder a unha serie de cuestións que teñen como obxetivo desenrolar a capacidade de análise e razoamento do alumno. O alumno colgará as respostas de esta actividade en Moodle antes de unha semana para a corrección por parte do profesor.

Observacións da avaliación:
Aqueles alumnos que non teñan asistido a ningunha clase práctica presencial ao principio do curso e non presentaran os casos tutelados e os casos clínicos, deberán realizar unha proba oral a través da plataforma TEAMS na data que marcará o calendario académico para o examen desta materia. Esta avaliación supondrá o 100% da nota.

Aqueles alumnos que en primeira convocatoria teñan sido avaliados en formato non presencial mediante avaliación continuada, e suspendan a materia, seguirán sendo avaliados mediante avaliación continuada en segunda convocatoria.
5. Modificacións da bibliografía o webgrafía: o alumno dispón de toda a información necesaria para o estudio da materia a través dos enlaces e archivos facilitados a través de moodle.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecer e comprender a morfoloxía, a fisioloxía, a patoloxía e a conduta das persoas, tanto sas como enfermas, no medio natural e social.
A2 Coñecer e comprender as ciencias, os modelos, as técnicas e os instrumentos sobre os que se fundamenta, articula e desenvolve a fisioterapia.
A3 Coñecer e comprender os métodos, procedementos e actuacións fisioterapéuticas, encamiñados tanto á terapéutica propiamente dita a aplicar na clínica para a reeducación ou recuperación funcional, como á realización de actividades dirixidas á promoción e mantemento da saúde.
A5 Valorar o estado funcional do paciente, considerando os aspectos físicos, psicolóxicos e sociais.
A7 Deseñar o plan de intervención de fisioterapia atendendo a criterios de adecuación, validez e eficiencia.
A8 Executar, dirixir e coordinar o plan de intervención de fisioterapia, utilizando as ferramentas terapéuticas propias e atendendo á individualidade do usuario.
A9 Avaliar a evolución dos resultados obtidos co tratamento en relación cos obxectivos marcados.
A12 Intervir nos ámbitos de promoción, prevención, protección e recuperación da saúde.
A13 Saber traballar en equipos profesionais como unidade básica na que se estruturan de forma uni ou multidisciplinar e interdisciplinar os profesionais e demais persoal das organizacións asistenciais.
B1 CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
B2 CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo
B3 CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
B4 CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado
B5 CB5 - Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C6 Adquirir habilidades para a vida e hábitos, rutinas e estilos de vida saudables.
C9 Ter a capacidade de xestionar tempos e recursos: desenvolver plans, priorizar actividades, identificar as críticas, establecer prazos e cumprilos.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
-Coñecer e comprender as fases dos procesos da xestación, parto, e puerperio. A1
A3
-Comprender e realizar os diferentes métodos e técnicas de Fisioterapia Obstétrica dende o período preparto, hasta a fase do puerperio inmediato e tardío A2
A3
A8
A9
A12
-Ter a capacidade de aplicar os coñecementos de Fisioterapia obstétrica e uroxinecológica na prevención da disfunción e promoción da salud na muller xestante. A3
A12
A13
 C3
-Diseñar e aplicar un programa de preparación ó parto, recuperación posparto desde o punto de vista musculoesquelético, da respiración e da relaxación. A3
A7
A8
A9
 B4
B5
 C1
C3
C6
-Ter a capacidade de valorar o estado funcional da rexión abdomino-pelvi-perineal da paciente/usuaria aplicando os métodos e procedementos manuais e instrumentais de valoración específicos desta rexión anatomofuncional. A5
A7
A8
A9
 B1
B2
B3
 C9

Contidos
Temas Subtemas
UNIDAD TEMÁTICA 1: FUNDAMENTACIÓN DISCIPLINAR DA FISIOTERAPIA OBSTÉTRICA
 TEMA 1. Marco Conceptual de la Fisioterapia Obstétrica
TEMA 2. Evolución Histórica de Fisioterapia Obstétrica
TEMA 3. Contextualización de la Fisioterapia Obstétrica
UNIDAD TEMÁTICA 2: INTRODUCCIÓN Á FISIOTERAPIA OBSTÉTRICA TEMA 1: Recuerdo anatómico da pelvis femenina
TEMA 2: O proceso da gestación e o desarrollo embrionario
TEMA 3: O proceso do parto e o puerperio
UNIDAD TEMÁTICA 3:
FISIOTERAPIA OBSTÉTRICA NO PERÍODO PRENATAL
 TEMA 1: Introducción ao Programa de Fisioterapia Prenatal
TEMA 2. Reeducación lumbopélvica na xestante
TEMA 3: A reeducación abdominal na xestante
TEMA 4: A reeducación perineal na xestante
TEMA 5: Métodos de Fisioterapia Obstétrica no Período Prenatal
TEMA 6: Técnicas fisioterápicas no traballo de Parto
UNIDAD TEMÁTICA 4: FISIOTERAPIA OBSTÉTRICA EN EL PERIODO POSTNATAL
 TEMA 1: Introducción ao programa de Fisioterapia Obstétrica Postnatal
TEMA 2: Reeducación do Solo Pélvico postnatal
TEMA 3: Reeducación abdominal postnatal
TEMA 4: Prevención e reeducación das alxias vertebrais e da pelvis postnatal
TEMA 5: Métodos de Fisioterapia Obstétrica no Período Postnatal
UNIDAD TEMÁTICA 5: COMPLICACIÓNS POSTPARTO TEMA 1: A Incontinencia Urinaria
TEMA 2: Prolapsos dos órganos pélvicos
TEMA 3: A diástasis abdominal
TEMA 4: Técnicas de Reeducación abdomino-perineal

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Proba de resposta breve A2 A3 2 0 2
Prácticas de laboratorio A5 A7 C6 C9 24 32 56
Proba práctica A8 A9 2 0 2
Sesión maxistral A1 A3 A8 A9 A12 A13 B1 B2 B3 B4 B5 C1 C3 32 54 86
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Proba de resposta breve proba final tipo test cuestiones relacionadas con todos los contenidos vistos en la materia
Prácticas de laboratorio prácticas en grupo no laboratorio para adquirir as habilidades e actitudes nos exercicios de respiración e relaxación na muller xestante. Adquirir as habilidades dos métodos fisioterápicos para antes e despois do parto.
Proba práctica Esta metodoloxía implica a planificación e presentación dun programa de fisioterapia obstétrica pre ou postnatal dun caso clínico plantexado ó alumno/a
Sesión maxistral Esta metodoloxía inclúe a asistencia á clase teórica impartida polo profesor, así como a participación do alumno/a en distintas actividades presenciais de aprendizaxe colaborativo
-lectura e comentarios de textos, vídeos e imáxenes
-debates en grupo sobre un tema específico
-exposición de distintas temáticas por parte do alumno/a ós seuscompañeiros/as

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba de resposta breve
Prácticas de laboratorio
Sesión maxistral
Proba práctica
Descrición
A atención personalizada inclúe realizar un seguemento de cada traballo do alumnado, coa fin de que alcance os obxetivos plantexados.
No caso de "Alumnado con matrícula parcial ou dispensa académica" relizarase un seguimento individualizado a través da plataforma moodle e da ferramenta TEAMS, facendo os diferente traballos tutelados de forma individual e cunha temporalización adaptada a cada caso concreto.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba de resposta breve A2 A3 examen tipo test 30
Prácticas de laboratorio A5 A7 C6 C9 evaluación continua, valorando no só asistencia á práctica senon tamén a súa participación de forma activa 20
Sesión maxistral A1 A3 A8 A9 A12 A13 B1 B2 B3 B4 B5 C1 C3 Evaluación das distintas actividades do aprendizaxe colaborativo 25
Proba práctica A8 A9 evaluación dos diferentes estudios de casos plantexados ó alumno 25
 
Observacións avaliación

A asistencia e participación nas clases prácticas e a entrega de casos clínicos son obrigatorias. Facilitarase a asistencia á aqueles alumnos/as con matrícula parcial ou deportistas profesionais permitíndolle asistir a aquel grupo práctico que máis se adapte ás súas necesidades.

Para obter a nota final da materia sumarase as porcentaxes dos traballos tutelados e casos clínicos (50%), da evaluación continua (20%) e da nota do exame tipo test (30%), sempre e cando a nota do exame tipo test sexa superior a 4 sobre 10.

 A nota de aprobado na materia será a partir de 5 nunha escala de 10 puntos.

Prestarase especial atención ao control do plaxio, tanto en traballos tutelados como nos casos clínicos e no examen. O profesorado pode emplegar ferramentas informáticas como o programa "turnitin". Infórmase que no caso de detectar un plaxio ou un intentp de copiar no examen supondrá a suspensión inmediata de toda a materia nesa convocatoria, tendo que volver a realizar todos os traballos de novo e o examen para a seguinte convocatoria.

A aqueles alumnos/as que teñan as mellores notas da clase e superen os 8,5 puntos nunha escala de 10, se lles otorgará a nota de sobresaínte.

Según criterios de excelencia, poderánse conceder ata 3 matrículas de honra.

Fontes de información
Bibliografía básica

UNIDAD TEMÁTICA 1 :

LIBROS e DOCUMENTOS LEGAIS

Estatuto del personal sanitario no facultativo de la Seguridad Social , capítulo 8º, sección 5º, artículo 70. (Boletín Oficial del Estado, de 28-4-1973)

Estatutos Generales del Consejo General de Colegios de Fisioterapeutas Españoles . (Boletín Oficial del Estado, de 15-12-2001) 

Plan Integral de Atención a la mujer en Atención Primaria . Insalud 1998

Real Decreto200/93 (Diario Oficial de Galicia, 1993)

ARTÍCULOS

Martínez, S. Fisioterapia en el primer nivel asistencial: atención a la mujer. Revista Iberoamericana de Fisioterapia y Kinesiología 2001; 4 (2): 43-47

www.sirepp.fr

www.sefip.es


UNIDAD TEMÁTICA 2 :

Calais-Germain, B. El periné femenino y el parto. Barcelona: Los libros de la liebre de mayo, 2013

Walker, C. Fisioterapia en Obstetrícia y uroginecología. 2º edición. Barcelona: Elsevier Masson 2013

UNIDAD TEMÁTICA 3 :

Gasquet, B. Bien-être et maternité. Paris: Albin, 2012

Leclerc, R. Corps de mère, corps de femme. Paris: Editorial Albin Michel, 2004

Mantle J. Physiotherapy in obstetrics and gynaecology. 2º edición. London: Buttherworth Heinemann 2019

Sapsford, R. Women´s Health, a textbook for Physiotherapists. Sydney: WB Saunders Company, 1999

Stephenson, G. Obstetric and gynecologic care in physical theraphy. 2ª Edición. USA: SLACK incoroporated, 2000

Walker, C. Fisioterapia en Obstetrícia y uroginecología. 2º edición. Barcelona: Elsevier Masson 2013

UNIDAD TEMÁTICA 4:

Gasquet, B. Bien-être et maternité. Paris: Alvin, 2012

Lehmans, J. Gym-caline. Paris: Editions Payot Lausanne, 1995

Mantle J. Physiotherapy in obstetrics and gynaecology. 2º edición. London: Buttherworth Heinemann 2019

Sapsford, R. Women´s Health, a textbook for Physiotherapists. Sydney: WB Saunders Company, 1999

Stephenson, G. Obstetric and gynecologic care in physical theraphy. 2ª Edición. USA: SLACK incoroporated, 2000

Walker, C. Fisioterapia en Obstetrícia y uroginecología. 2º edición. Barcelona: Elsevier Masson 2013


UNIDAD TEMÁTICA 5

Grosse, D. Técnicas de Fisioterapia en la reeducación del periné. En: Grosse, D. Reeducación del periné. Barcelona: Masson, 2001

Laycock, J. Therapeutic management of incontinente and pelvis pain. London: Springer, 2007.

Walker, C. Fisioterapia en Obstetrícia y uroginecología. 2º edición. Barcelona: Elsevier Masson 2013

Bo K. Evidence-based physical therapy for the pelvic floor. Philadelphia: Churchill livingstone, 2014
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
BIOMECÁNICA/651G01009
CINESITERAPIA: BASES DO EXERCICIO TERAPÉUTICO/651G01013
FISIOTERAPIA NAS ALTERACIÓNS ESTÁTICAS E DINÁMICAS DO RAQUIS/651G01015

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Fisioterapia en Especialidades Clínicas III/651012304

Materias que continúan o temario
FISIOTERAPIA NAS DISFUNCIÓNS DO APARELLO LOCOMOTOR/651G01024
ECOGRAFÍA EN FISIOTERAPIA/651G01031
ESTANCIAS CLÍNICAS II/651G01036

Observacións

Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sustentable e cumprir cos obxectivos estratéxicos do Plan Green Campus da Facultade de Fisioterapia, os traballos documentais que se realicen nesta materia poderanse solicitar tanto en formato papel como virtual ou soporte informático. De realizarse en papel, seguiranse na medida do posible as seguintes recomendacións xerais:

- Non se utilizarán plásticos. 

- Realizaranse impresións a dobre cara.

- Empregarase papel reciclado.

- Evitarase a realización de borradores.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías