Datos Identificativos 2017/18
Asignatura (*) ESTANCIAS CLÍNICAS I Código 651G01035
Titulación
Grao en Fisioterapia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao Anual
Terceiro Obrigatoria 12
Idioma
Castelán
Galego
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias Biomédicas, Medicina e Fisioterapia
Coordinación
Riveiro Temprano, Socorro
Correo electrónico
socorro.riveiro.temprano@udc.es
Profesorado
Álvarez Madí, María Ángeles
Aristin Gonzalez, Jose Luis
Crespo Gil, Paula
Escribano Silva, Mercedes
Fernández Vago, Raquel
Martínez Suárez, Manuel
Ramos Gómez, Fernando
Raposo Vidal, Isabel
Riveiro Temprano, Socorro
Robles García, Verónica
Rodríguez Manso, María
Rodriguez Romero, Beatriz
Sanesteban Hermida, Yolanda
Seijo Ares, Andrea
Senin Camargo, Francisco José
Vivas Costa, Jamile
Correo electrónico
angeles.alvarez@udc.es
luis.aristin@udc.es
paula.crespo@udc.es
mercedes.escribano@udc.es
r.fvago@udc.es
manuel.martinez.suarez@udc.es
fernando.ramos@udc.es
isabel.raposo.vidal@udc.es
socorro.riveiro.temprano@udc.es
veronica.robles@udc.es
maria.rodriguez.manso@udc.es
beatriz.romero@udc.es
y.sanesteban@udc.es
a.sares@udc.es
francisco.senin@udc.es
j.vivas@udc.es
Web http://www.ffisacademica.udc.gal
Descrición xeral Coñecemento da función extra e intra hospitalaria e na atención primaria, realizando a integración do resto do currículo a casos clínicos con aplicación das actuacions e tratamentos fisioterápicos dentro do tratamento xeneral de cada doente. Actuaciones dentro da conservación da saude.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Conocer y comprender la morfología, la fisiología, la patología y la conducta de las personas, tanto sanas como enfermas, en el medio natural y social.
A2 Conocer y comprender las ciencias, los modelos, las técnicas y los instrumentos sobre los que se fundamenta, articula y desarrolla la fisioterapia.
A3 Conocer y comprender los métodos, procedimientos y actuaciones fisioterapéuticas, encaminados tanto a la terapéutica propiamente dicha a aplicar en la clínica para la reeducación o recuperación funcional, como a la realización de actividades dirigidas a la promoción y mantenimiento de la salud.
A4 Adquirir la experiencia clínica adecuada que proporcione habilidades intelectuales y destrezas técnicas y manuales; que facilite la incorporación de valores éticos y profesionales; y que desarrolle la capacidad de integración de los conocimientos adquiridos; de forma que, al término de los estudios, los estudiantes sepan aplicarlos tanto a casos clínicos concretos en el medio hospitalario y extrahospitalario, como a actuaciones en la atención primaria y comunitaria.
A5 Valorar el estado funcional del paciente, considerando los aspectos físicos, psicológicos y sociales.
A6 Valoración diagnóstica de cuidados de fisioterapia según las normas y con los instrumentos de validación reconocidos internacionalmente.
A7 Diseñar el plan de intervención de fisioterapia atendiendo a criterios de adecuación, validez y eficiencia.
A8 Ejecutar, dirigir y coordinar el plan de intervención de fisioterapia, utilizando las herramientas terapéuticas propias y atendiendo a la individualidad del usuario.
A9 Evaluar la evolución de los resultados obtenidos con el tratamiento en relación con los objetivos marcados.
A10 Elaborar el informe de alta de los cuidados de fisioterapia una vez cubiertos los objetivos propuestos.
A11 Proporcionar una atención de fisioterapia eficaz, otorgando una asistencia integral a los pacientes.
A12 Intervenir en los ámbitos de promoción, prevención, protección y recuperación de la salud.
A13 Saber trabajar en equipos profesionales como unidad básica en la que se estructuran de forma uni o multidisciplinar e interdisciplinar los profesionales y demás personal de las organizaciones asistenciales.
A14 Incorporar los principios éticos y legales de la profesión a la práctica profesional así como integrar los aspectos sociales y comunitarios en la toma de decisiones.
A15 Participar en la elaboración de protocolos asistenciales de fisioterapia basada en la evidencia científica, fomentando actividades profesionales que dinamicen la investigación en fisioterapia.
A16 Llevar a cabo las intervenciones fisioterapéuticas basándose en la atención integral de la salud que supone la cooperación multiprofesional, la integración de los procesos y la continuidad asistencial.
A17 Comprender la importancia de actualizar los conocimientos, habilidades, destrezas y actitudes que integran las competencias profesionales del fisioterapeuta.
A19 Comunicarse de modo efectivo y claro, tanto de forma oral como escrita, con los usuarios del sistema sanitario así como con otros profesionales.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Adquirir a experiencia clínica adecuada que proporcione habilidades intelectuais e destrezas técnicas e manuais; para aplicalas tanto a casos clínicos concretos no medio hospitalario e extrahospitalario, como a actuacións na atención primaria e comunitaria. A1
A2
A3
A4
A19
C1
C6
C7
Iniciar o Razoamento Clínico, é dicir, o método a través do cal cada estudante será capaz de: - identificar (diagnóstico) os problemas do usuario considerando os aspectos físicos, psicolóxicos e sociais - planificar e deseñar o programa de intervención clínica - executar a terapéutica atendendo a criterios de adecuación, validez e eficiencia; proporcionando unha asistencia integral aos pacientes. - avaliar os resultados obtidos co tratamento en relación cos obxectivos marcados - elaborar un informe de alta de Fisioterapia unha vez cubertos os obxectivos propostos, proporcionando pautas e recomendacións domiciliarias. A1
A3
A4
A5
A6
A7
A8
A9
A10
A11
A12
A15
A16
A17
C3
C6
C7
Adquirir as habilidades comunicativas, psicosociais e técnicas, así como o saber comportarse con rigor e deontoloxía profesional. Incorporación de principios éticos e coñecementos legais da Fisioterapia, para o exercicio práctico profesional. Potenciar o traballo en equipos multidisciplinares para así poder comunicarse de modo efectivo e claro, tanto oral como escrito, cos seus compañeiros, outros profesionais e familiares, nun ámbito sociosanitario. A13
A14
A19
C1
C7
Fomentar a importancia da investigación e a procura de información actualizada, para o desenvolvemento profesional no ámbito da Fisioterapia. C3
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
MÓDULO I: Rehabilitación Respiratoria e cardiovascular

Estudo da historia clínica e posterior valoración fisioterápica do paciente respiratorio: análise dos signos e síntomas, patrón ventilatorio, espirometría, probas funcionais, test simples de tolerancia o esforzo, análise gasométrico e/o pulsioximétrico, análise dos ruídos pulmonares (auscultación, percusión), e establecemento do patrón ventilatorio dominante (obstructivo vs restritivo).
Elaboración da historia de Fisioterapia.
Aplicación dun protocolo de permeabilización bronquial baseado no uso das ondas de choque, variacións do fluxo aéreo, presión espiratoria positiva e aerosolterapia.
Aplicación dun protocolo de cinesiterapia respiratoria no enfermo cirúrxico restritivo.
Indicación dos diferentes sistemas de espirometría.

Fisioterapia no paciente amputado de orixe vascular, traumático, oncolóxico, e outros procesos cardiovasculares.
Preparación do muñón para a protetización.
Reeducación da marcha e actividades da vida diaria.

Valoración do linfedema. Tipos de linfedema.
Drenaxe linfático manual e presoterapia secuencial intermitente.
Vendaxe multicapa.
MÓDULO II: Fisioterapia do sistema nervioso central e periférico

Fisioterapia Neurolóxica:
Análise do movemento normal. Mecanismo de Control Postural.
Elaboración da historia e valoración neurolóxica.
Tratamento postural nun enfermo con afectación do SNC
Técnicas de fisioterapia en enfermos con afectación do SNC.
Síndrome do ombreiro doloroso en enfermos hemipléxicos.
Tipos de marcha. Reeducación da marcha.

Recordo do sistema nervioso periférico: nervios espinales e craniais.
Lesións do sistema nervioso periférico.
Nervios raquídeos ou espinais: patoloxías de maior prevalencia.
Síndromes radiculares compresivos .
Síndromes compartimentais do membro superior e inferior.
Neuropatías periféricas.
Polineuritis desmielizante: Guillain-Barré.
Neuropatías axonales: metabólicas, carenciales, vasculares.
Síndromes de compresión dos pares craniais.
MÓDULO III: Fisioterapia en Atención primaria e comunitaria
Papel do fisioterapeuta no ámbito da atención primaria e comunitaria.
Valoración funcional e psicosocial.
Definición dos obxectivos da saúde a nivel individual, grupal e comunitario, de cara á mellora da funcionalidade e da calidade.
Planificación e desenvolvemento de actividades grupales e individuais de tipo ambulatorio e comunitario con fins preventivos e/ou terapéuticos.
MÓDULO IV: Fisioterapia da actividade física e deportiva
Papel do fisioterapeuta no ámbito do deporte.
Fisioterapia en patoloxía deportiva do membro inferior e superior.
Fisioterapia en patoloxía deportiva de raquis e pelvis.
Prescripción do exercicio terapéutico adaptado a práctica deportiva.
MÓDULO V: Fisioterapia nas discapacidades asociadas o envellecemento
Fisioterapia nos maiores.
Valoración integral do adulto maior e identificación dos problemas principais.
Abordaxe por sistemas. Pluripatoloxía.
Definición de obxectivos a curto prazo a nivel individual e grupal, con fins preventivos e/ou terapéuticos dirixidos a poboación maior.
Elaboración e execución do plan de intervención preventivo/terapéutico individual o grupal.
Abordaxe do adulto maior nun programa de revitalización.
MÓDULO VI: Exercicio terapéutico e Fisioterapia nas alteracións do aparato locomotor
Fisioterapia en reumatoloxía, traumatoloxía e outras alteracións do aparello locomotor.

Identificación das principais probas de valoración da dor, da incapacidade funcional e da exploración física. Aplicación a un caso clínico.
Identificación dos principais obxectivos do exercicio terapéutico en enfermos con dor mecánica e/ou con alteracións da estática do sistema músculo-esquelético.
Aplicación grupal das diferentes modalidades de exercicio terapéutico.
MÓDULO VII: Fisioterapia Pediátrica
Fisioterapia nos procesos, tanto conxénitos como adquiridos, relacionados cos problemas neurolóxicos, respiratorios, reumatolóxicos, ortopédicos, xenéticos e/ou circulatorios.
Fisioterapia no cólico do lactante.



Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Seminario A14 A17 A19 C1 C3 C6 C7 C8 8 0 8
Prácticas clínicas A19 A17 A16 A15 A14 A13 A12 A11 A10 A9 A8 A7 A6 A5 A4 A3 A2 A1 C1 C3 C6 C7 C8 222 58 280
Proba clínica A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A11 A12 A13 A14 A16 A19 C1 10 0 10
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Seminario Ao comezo da materia realizaranse uns seminarios presenciais en grupo-clase para introducir ao estudante no ámbito clínico; onde ademais exporanse por parte dos coordinadores da materia os contidos xerais, comúns a todas as unidades docente-asistenciais.
Prácticas clínicas Correspóndese coa clase clínica: o profesor transmite os seus coñecementos e as destrezas clínicas ao estudante en experiencias reais, co obxectivo de garantir que os discentes adquiran a necesaria competencia clínica, que se inicia en terceiro curso e compleméntase no cuarto curso.

Dentro das prácticas clínicas, cada estudante terá que elaborar un portafolio relacionado coa súa aprendizaxe clínica, que engloba todo o material que o alumno acumula froito das tutorías, sesións clínicas, seminarios formativos, lecturas, procuras bibliográficas e historias clínicas.
Proba clínica Proba que se realiza á cabeceira do paciente, na que o alumno reproduce de forma práctica a actuación clínica necesaria para realizar un diagnóstico ou tratamento específico en relación ao proceso funcional que presente devandito paciente.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba clínica
Seminario
Prácticas clínicas
Descrición
O obxectivo primordial será orientación, apoio e motivación para facilitar o proceso de aprendizaxe.

Farase de forma presencial (directamente na clínica e nos momentos que o profesor ten asignados a tutorías de despacho) e/ou de forma non presencial (a través de correo electrónico ou do campus virtual).

Durante as sesións clínicas recoméndase a formulación de cuestións por parte dos alumnos/as (a participación é un elemento a ter en conta durante a avaliación continuada).

Abriranse diversos foros en moodle para tratar as dúbidas e outras cuestións, para que todos os estudantes poidan beneficiarse das achegas dos seus compañeiros.

Por tanto, a atención personalizada está orientada a axudar ao alumno na clarificación de conceptos interrelacionados, resolución de dúbidas e adquirir unha visión integrada deste corpo de coñecementos.

Ademais, ten o obxectivo de orientar ao estudante na procura e interpretación das fontes bibliográficas.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba clínica A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A11 A12 A13 A14 A16 A19 C1 Proba que se realiza á cabeceira do doente, na que o alumno reproduce de forma práctica a actuación clínica necesaria para realizar un diagnóstico ou tratamento específico en relación ao proceso funcional que presente o doente.

Valorarase a integración dos coñecementos e o proceso de organización dos mesmos, a relación teoría-práctica, a resolución de novos problemas, as destrezas e actitudes.
50
Prácticas clínicas A19 A17 A16 A15 A14 A13 A12 A11 A10 A9 A8 A7 A6 A5 A4 A3 A2 A1 C1 C3 C6 C7 C8 Valorarase o coñecemento dos métodos, procedementos e actuacións fisioterápicas, así mesmo os coñecementos aplicados á práctica clínica: habilidades intelectuais, aptitudes, destrezas e habilidades técnicas e manuais.

Portafolio/Caderno de prácticas clínicas: engloba o diverso material que o alumno elabora froito das tutorías, sesións clínicas, seminarios formativos, lecturas, procuras bibliográficas e historias clínicas dos pacientes.

No entanto, dentro da avaliación continuada da materia, valorarase tamén a asistencia, puntualidade, actitude, participación razoada, traballo en equipo, resolución de casos e axuda aos compañeiros durante as prácticas.
50
 
Observacións avaliación

A asistencia ás prácticas clínicas é obrigatoria, para segurar a completa adquisición das competencias da materia. A ausencia sen xustificar de máis dun 10% das prácticas dunha unidade, implica que a cualificación da devandita unidade será de suspenso. As ausencias puntuais e xustificadas terán que recuperarse nos termos indicados polo responsable da unidade.

CUALIFICACIÓN DÁ MATERIA:

A cualificación da materia será a media obtida da suma das cualificacións de cada unha das unidades docente-asistenciais. Para superar a materia, a NOTA obtida deberá ser igual ou superior ao 50% da puntuación posible.

Se presenta máis de 4 unidades docente-asistenciais con cualificacións inferiores ao 50% da puntuación posible, non se calculará a media, e a cualificación final será de suspenso.

A cualificación de cada unidade docente-asistencial virá determinada da seguinte maneira:

- 50% Avaliación continuada: a cualificación da avaliación continuada gardarase exclusivamente ata a convocatoria de 2ª oportunidade (xullo).

- 50% Proba clínica.

As porcentaxes asignadas a cada metodoloxía poden sufrir pequenas modificacións dun curso a outro en función das necesidades da materia; non obstante, o valor da proba clínica nunca será inferior ao 50% da nota final e o valor da avaliación continuada nunca será superior ao 50%.


Fontes de información
Bibliografía básica Jesús Seco Calvo (2016). Específicos de Intervención en Fisioterapia. Madrid: Panamericana
Martín Zurro A, Cano Pérez JF. (). Atención Primaria. Conceptos, organización y práctica clínica.. Madrid: Ediciones Doyma
Costa M, López E. (1998). Educación para la Salud. Una estrategia para cambiar los estilos de vida.. Madrid: Pirámide
Paeth, B (2006). Experiencias con el concepto Bobath. Fundamentos, tratamientos y casos. . 2ª Ed Madrid: Panamericana
Kolt, Gregory S., Snyder-Mackler L (2004). Fisioterapia del deporte y ejercicio físico. . Madrid: Elsevier
Martínez A (coord.). (2008). Fisioterapia en atención primaria. Madrid: Síntesis
Jesús Seco Calvo (2016). Fisioterapia en Especialidades Clínicas. . Madrid: Panamericana
Stokes, M (2006). Fisioterapia en la rehabilitación neurológica. Madrid 2ª Ed Elsevier
Meliá Oliva, José Francisco y Valls Barberá, Manuel A. (1998). Fisioterapia en las lesiones del sistema nervioso periférico. . Ed Sintesis
Alegre Alonso C. (2001). Fisioterapia en Reumatología. Madrid: Ed. Asetip SL
Antonello M. (2002). Fisioterapia respiratoria. Del diagnostico al proyecto terapéutico. Madrid: ED Medica panamericana
Jull et al. (2009). Latigazo cervical, cefalea y dolor en el cuello. . Amsterdam:Ed. Elsevier
Stanitski, Carl. L. (2004). Lesiones deportivas en la edad escolar.. The orthopedic clinics of north América (Edicion española). Madrid: Panamericana
Bahr, R., Maehlum, S (2007). Lesiones deportivas.Diagnostico, tratamiento y rehabilitación.. Madrid: Panamerican
Güell R., Lucas P. (2001). Madrid: Medical & Marketing Communications. Madrid: Medical & Marketing Communications
Barral, Jean-Pierre (2009). Manipulaciones de los nervios periféricos. Elsevier: Masson
Snell (2006). Neuroanatomia clinica. 6aed, Madrid: Lippincott William & Wilkins-Panamerican S.A.
Giménez M.,Vergara P. (2001). Prevención y Rehabilitación en Patología Respiratoria Crónica. Fisioterapia , entrenamiento y cuidados respiratorios. . Madrid: Ed.Medica Panamericana
Greenman P. (2005). Principios y Práctica de la Medicina Manual. Buenos Aires: 3ª Ed Medica Panamericana
David, Carol. LLoyd BA, Jill. (2000). Rehabilitación Reumatológica. Madrid – España: Harcourt,. S.A
Juan Carlos Duró Pujol (2010). Reumatología clínica. Barcelona: Ed Elsevier
Harvey, (2010). Tratamiento de la lesión medular. Guía para fisioterapeutas. . Barcelona: Elsevier

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
ANATOMÍA I E HISTOLOXÍA/651G01001
ANATOMÍA II/651G01002
CINESITERAPIA XERAL/651G01005
VALORACIÓN FUNCIONAL E PSICOSOCIAL/651G01007
FISIOTERAPIA XERAL/651G01008
BIOMECÁNICA/651G01009
PATOLOXÍA MÉDICO-CIRÚRXICA I/651G01011
CINESITERAPIA: BASES DO EXERCICIO TERAPÉUTICO/651G01013
FISIOTERAPIA MANUAL E OSTEOPÁTICA I/651G01014
FISIOTERAPIA NAS ALTERACIÓNS ESTÁTICAS E DINÁMICAS DO RAQUIS/651G01015
FISIOTERAPIA NEUROLÓXICA E PSICOMOTRIZ/651G01016
FISIOTERAPIA RESPIRATORIA/651G01017

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
PATOLOXÍA MÉDICO-CIRÚRXICA II/651G01018
FISIOTERAPIA MANUAL E OSTEOPÁTICA II/651G01019
REHABILITACIÓN CARDIO-RESPIRATORIA E VASCULAR/651G01020
FISIOTERAPIA NAS DISCAPACIDADES NEUROLÓXICAS E DA VEXEZ/651G01021
FISIOTERAPIA NAS DISFUNCIÓNS DO APARELLO LOCOMOTOR/651G01024

Materias que continúan o temario
ESTANCIAS CLÍNICAS II/651G01036

Observacións
Recoméndase traballar a materia de forma gradual, a realización simultanea do portafolio;e facer uso dás titorías. Levar ou estudo, interrelacionándoo coa materia teórico-práctica, facendo un esforzo de integración. Realizar ou traballo de forma concienzuda para poder aproveitalo de ferramenta de estudo. Tambén recorda a importancia dá presencia,dá confidencialidade dá información clínica, e a dedicación a ou doente. Acudir as clase non é o mesmo que participar de forma respectuosa, e considerando a persoa desde a perspectiva biopsicosocial, tendo en conta as suas expectativas, medos, incertezas, coñecementos,e capacidades.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías