Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Saúde laboral e calidade de vida laboral Código 652438008
Titulación
Mestrado Universitario en Psicoloxía Aplicada
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Psicoloxía
Coordinación
López-Cortón Facal, Ana María
Correo electrónico
ana.lopez-corton@udc.es
Profesorado
López-Cortón Facal, Ana María
Correo electrónico
ana.lopez-corton@udc.es
Web
Descrición xeral La salud se ha convertido en un tema de prioridad en el contexto cambiante en el que se encuentran las organizaciones. Los aspectos psicosociales derivados del trabajo influyen de manera determinante en la salud global del individiduo.
Por todo ello es fundamental conocer los factores pueden afectar a los/las trabajadores/as y cómo mejorar su calidad de vida en el trabajo

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Recoñecer e respectar a diversidade humana e comprender que as explicacións psicolóxicas poden variar a través de poboacións e contextos.
A2 Saber identificar os factores persoais, psico-sociais e/ou educativos que poden pór en risco a saúde das persoas.
A3 Ser capaz de elaborar un informe científico que implique definir un problema de investigación, as hipóteses e variables asociadas, así como definir o deseño, a mostra e o seu modo de selección, as ferramentas de recollida de datos e a súa consecuente análise e discusión.
A4 Ser capaz de lograr un adecuado nivel de comprensión da demanda do destinatario en cada situación ou contexto de aplicación.
A5 Ser capaz de realizar unha avaliación psicolóxica no contexto dunha investigación científica.
A7 Saber realizar un seguimento sobre un caso elixindo obxectivos pertinentes e realistas.
A10 Ser capaz de deseñar instrumentos de recollida de información en programas de intervención psicolóxica.
A13 Coñecer e ser capaz de utilizar os diferentes modelos, teorías, métodos e técnicas de avaliación e intervención que son específicos dos distintos ámbitos da investigación en Psicoloxía Aplicada e desenvolver unha actitude crítica propia do espírito científico.
A14 Ser capaz de analizar a documentación bibliográfica necesaria para un traballo de investigación.
A17 Ser capaz de comunicar os resultados dunha investigación.
B1 Capacidade de análise e síntese.
B2 Capacidade de organización e planificación.
B4 Traballo nun contexto internacional.
B7 Compromiso ético.
B8 Aprendizaxe autónoma.
B9 Iniciativa e espírito emprendedor.
B10 Motivación pola calidade.
B13 Capacidade de aplicar os coñecementos á práctica.
B16 Capacidade para comunicarse con persoas non expertas na materia.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Saber identificar os factores persoais, psico-sociais e/ou educativos que poden pór en risco a saúde das persoas AI2
Ser capaz de realizar unha avaliación psicolóxica no contexto dunha investigación científica. AI5
Ser capaz de deseñar instrumentos de recollida de información en programas de intervención psicolóxica AI10
Coñecer e ser capaz de utilizar os diferentes modelos, teorías, métodos e técnicas de avaliación e intervención que son específicos dos distintos ámbitos da investigación en Psicoloxía Aplicada e desenvolver unha actitude crítica propia do espírito científico AI13
Ser capaz de analizar a documentación bibliográfica necesaria para un traballo de investigación AI14
Ser capaz de comunicar os resultados dunha investigación AI17
CM7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida CM7
CM4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común CM4
BI16 Capacidade para comunicarse con persoas non expertas na materia BI16
BI7 Compromiso ético BI7
BI13 Capacidade de aplicar os coñecementos á práctica BI13
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solución baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. CM4
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. CM7
Recoñecer e respectar a diversidade humana e comprender que as explicacións psicolóxicas poden variar a través de poboacións e contextos. AI1
Ser capaz de elaborar un informe científico que implique definir un problema de investigación, as hipóteses e variables asociadas, así como definir o deseño, a mostra e o seu modo de selección, as ferramentas de recollida de datos e a súa consecuente análise e discusión. AI3
Ser capaz de lograr un adecuado nivel de comprensión da demanda do destinatario en cada situación ou contexto de aplicación. AI4
Saber realizar un seguimento sobre un caso elixindo obxectivos pertinentes e realistas. AI7
Capacidade de análise e síntese. BI1
Capacidade de organización e planificación. BI2
Traballo nun contexto internacional. BI4
Aprendizaxe autónoma. BI8
Iniciativa e espírito emprendedor. BI9
Motivación pola calidade. BI10
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. CM3
Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras. CM5
Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. CM6
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. CM8

Contidos
Temas Subtemas
1. Promoción da saúde nos lugares de traballo
1. Promoción da saúde nos lugares de traballo
2. Ambientes de traballo saudables
2. Ambientes de traballo saudables
3. Influencia do liderado e do clima laboral en saúde
3. Influencia do liderado e do clima laboral en saúde
4. Diferenzas individuais no traballo e saúde.
4. Diferenzas individuais no traballo e saúde.
5. A incidencia das variables psicosociais na saúde 5. A incidencia das variables psicosociais na saúde

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Lecturas A1 A4 A13 B8 C4 0 16 16
Presentación oral A2 A14 A17 B10 B13 B16 C3 3 0 3
Sesión maxistral A2 A13 B4 B9 B13 C4 C5 C7 11 0 11
Recensión bilbiográfica A2 A13 A14 C7 0 20 20
Discusión dirixida A5 A10 A13 B13 B16 C6 C8 1 0 1
Estudo de casos A1 A7 B13 B16 6 0 6
Traballos tutelados A2 A3 A5 A10 A13 A14 A17 B1 B2 B7 B13 C4 0 16 16
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Lecturas Conxunto de textos e documentación escrita que se recolleron e editado como fonte de profundización nos contidos traballados
Presentación oral
Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e o profesorado interactúan dun modo ordenado, expondo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica
Sesión maxistral
Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe. A clase maxistral tamén é coñecida como "conferencia", "método expositivo" ou "lección maxistral". Esta última modalidade adóitase reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Recensión bilbiográfica
Proceso de lectura crítica dun libro, dun artigo, dunha tese ou dunha comunicación a un congreso. Como tal proceso, comprende a lectura da obra, a análise do seu contido e unha crítica e valoración da mesma en relación á literatura existente sobre o tema. Unha recensión non supón un resumo da obra, nin unha mera análise do contido, pois o que lle outorga sentido e dimensión académica científica é a crítica que merece a xuízo do autor da recensión, en relación a outras obras coñecidas do mesmo ámbito ou en relación á súa propia experiencia.
Discusión dirixida Técnica de dinámica de grupos na que os membros dun grupo discuten de forma libre, informal e espontánea sobre un tema, aínda que poden estar coordinados por un moderador.
Estudo de casos Metodoloxía onde o suxeito se enfronta ante a descrición dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto. O/a alumno/a sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Esta referida prioritariamente á aprendizaxe de "como facer as cousas. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe. Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
Monitorización de los trabajos individuales que realiza cada alumno. Orientación sobre la metodología y las fuentes documentales que debe manejar y sobre la redacción del informe final del trabajo.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Estudo de casos A1 A7 B13 B16 Metodoloxía onde o suxeito se enfronta ante a descrición dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto. O/a alumno/a sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo 30
Presentación oral A2 A14 A17 B10 B13 B16 C3 Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e o profesorado interactúan dun modo ordenado, expondo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica 20
Traballos tutelados A2 A3 A5 A10 A13 A14 A17 B1 B2 B7 B13 C4
Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Esta referida prioritariamente á aprendizaxe de "como facer as cousas. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe. Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
50
 
Observacións avaliación

Convocatoria ordinaria

A nota final será a suma de todas as metodoloxías. Todas ás tareas deben ser entregadas na data fixada  o inicio do cuatrimestre. É necesario aprobar cada unha das partes para poder superar a asignatura

Convocatoria Extraordinaria

O sistema de avaliación será o mesmo en todas as convocatorias. O alumnado poderá gardar a nota das metodoloxías que teña superadas e repetir aquelas que non superase, excepto a sesión maxistral que será substituida por tareas diseñadas en función da asignatura.

Todas as tareas deberán ser entregadas  no campus virtual como  fecha tope o día e hora do examen  oficial de  fixado en xunta de centro.

Alumnado con asistencia parcial  ou dispensa académica : 

O sistema de avaliación será o mesmo que nos casos anteriores. Además, deberá poñerse en contacto coa profesora ao inicio do curso para substituir a sesión maxistral por  tareas consistentes en estudio de casos ou traballos tutelados

REALIZACIÓN FRAUDULENTA (PLAXIO) DAS PROBAS DE AVALIACIÓN: 

 Aplicarse o Regulamento disciplinar do estudantado da UDC (Consello de Goberno do 28/06/2023), artigo 11, apartado 4 b), que establece a "cualificación de suspenso na convocatoria en que se cometa a falta e respecto da materia en que se cometese: o/a estudante será cualificado con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario


Fontes de información
Bibliografía básica (). .
Patlán Pérez, J. (2016). Calidad de vida en el trabajo. México: Manual Moderno
Díaz Cabrera, D. et al. (2013). Carga mental de trabajo. Salamanca:Síntesis
Cifre Gallego, E. et al. (2015). Género, salud y trabajo. Madrid: Pirámide
Acosta Vera, José Mª (2008). Gestión del estrés: Cómo entenderlo, como controlarlo y cómo sacarle provecho. Barcelona: Bresca Editorial
Clemente, M. (2011). Manual de Psicología Jurídica Laboral. Madrid: Delta
Gil-Monte, P. (2014). Manual de Psicosociología aplicada al trabajo y a la prevención de los riesgos laborales.. Madrid: Pirámide
Grueso Hinestroza, M. P. (2016). Organizaciones Saludables y procesos organizacionales e individuales. Comprensión y retos. Bogotá: Universidad del Rosario
Duro Martín, A. (2014). Psicología de la calidad de vida laboral. Madrid: Pirámide
Salanova, M. (2009). Psicología de la Salud Ocupacional. Madrid: Síntesis
León Rubio, J.M., Medina Anzano, S., Barriga Jiménez, S. (2014). Psicología de la Salud y de la calidad de vida. Barcelona: UOC
Moriano León, J.A., Topa Cantisano, G., García Ael, C., (2019). Psicosociología Aplicada a la Prevención de Riesgos Laborales. Madrid: Sanz y Torres
Montoya Agudelo, C. (2021). Riesgos psicosociales laborales. Bogotá: Ediciones de la U
Moreno Jiménez, B. y Garrosa Hernández, E. (2013). Salud laboral,: riesgos laborales psicosociales y bienestar laboral. Madrid: Pirámide
Boada-Grau, J., Ficapal-Cusí, P. (2012). Salud y Trabajo: Los nuevos y emergentes riesgos psicosociales. Barcelona: UOC
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Convén a asistencia ás aulas, a realización de todas as actividades que se planifiquen nestas e a participación nos actos tanto académicos como non académicos, organizados polo docente que imparte a materia como pola propia Facultade de Ciencias da Educación (Máster Psicología Aplicada), sen prexuízo da asistencia a actos organizados por outras institucións.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías