Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Intervención psicolóxica na familia Código 652438025
Titulación
Mestrado Universitario en Psicoloxía Aplicada
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Castelán
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Psicoloxía
Coordinación
López Larrosa, Silvia
Correo electrónico
silvia.lopez.larrosa@udc.es
Profesorado
López Larrosa, Silvia
Correo electrónico
silvia.lopez.larrosa@udc.es
Web
Descrición xeral A asignatura intervención psicolóxica na familia pretende aproximar a os alumnos a unha caracterización da familia e da intervencións máis destacadas en este ámbito desde unha perspectiva sistémica. Támbién busca combinar investigación e traballo de intervención práctico.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos
Non
2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
Análise de fontes documentais
*Metodoloxías docentes que se modifican
Simulación será sustituida por vídeos, estudios de caso ou traballos escritos ou grabados, según as circunstancias.

Discusión: se realizará a través de Teams ou Moodle.
Exame: a través de Moodle preferiblemente
3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
A través de Teams, correo electrónico, Moodle.

4. Modificacións na avaliación
Si se impón novamente o confinamiento, a evaluación do alumnado asistente mantendrá os mismos valores.
*Observacións de avaliación:
No caso do alumnado con dispensa, so cambiará a exigencia de asistir a unha clase para presenciar unha intervención. No seu defecto, se acordará ou que participe nas discusións a través de Teams ou de Moodle o na análise de algunha grabación de unha intervención familiar. O valor de esta actividad será 20% da súa nota.
5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía. Non

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Recoñecer e respectar a diversidade humana e comprender que as explicacións psicolóxicas poden variar a través de poboacións e contextos.
A3 Ser capaz de elaborar un informe científico que implique definir un problema de investigación, as hipóteses e variables asociadas, así como definir o deseño, a mostra e o seu modo de selección, as ferramentas de recollida de datos e a súa consecuente análise e discusión.
A4 Ser capaz de lograr un adecuado nivel de comprensión da demanda do destinatario en cada situación ou contexto de aplicación.
A5 Ser capaz de realizar unha avaliación psicolóxica no contexto dunha investigación científica.
A6 Saber como especificar a demanda e os obxectivos do caso, e en función deles, recoller a información.
A13 Coñecer e ser capaz de utilizar os diferentes modelos, teorías, métodos e técnicas de avaliación e intervención que son específicos dos distintos ámbitos da investigación en Psicoloxía Aplicada e desenvolver unha actitude crítica propia do espírito científico.
A19 Coñecer e axustarse ás obrigacións deontolóxicas da Psicoloxía Aplicada.
B1 Capacidade de análise e síntese.
B2 Capacidade de organización e planificación.
B5 Habilidades nas relacións interpersoais.
B6 Razoamento crítico.
B7 Compromiso ético.
B8 Aprendizaxe autónoma.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Ser capaz de lograr un adecuado nivel de comprensión de la demanda del destinatario en cada situación o contexto de aplicación. AI1
AI4
Ser capaz de realizar una evaluación psicológica en el contexto de una investigación científica. AI5
Ser capaz de analizar críticamente las publicaciones científicas BI1
Mostrar un compromiso ético y profesional con respeto a las responsabilidades cívicas, sociales y globales AI19
BI7
CM4
Ser capaz de comunicar los resultados de una investigación AI3
AI6
AI13
BI6
BI8
CM1
Habilidades en las relaciones interpersonales. BI5
Ser capaz de analizar la documentación bibliográfica necesaria para un trabajo de investigación. BI1
BI2
CM2
CM8
Resolución de problemas. AI6
Toma de decisiones. AI1
Capacidad de aplicar los conocimientos a la práctica. AI3
AI4
AI5
AI6
Capacidad de trabajar con un equipo interdisciplinario. BI2
Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma. CM1
Dominar la expresión y la comprensión de forma oral y escrita de un idioma extranjero. CM2
Asumir como profesional y ciudadano la importancia del aprendizaje a lo largo de la vida. CM7
Coñecer e ser capaz de utilizar os diferentes modelos, teorías, métodos e técnicas de avaliación e intervención que son específicos dos distintos ámbitos da investigación en Psicoloxía Aplicada e desenvolver unha actitude crítica propia do espírito científico AI13
Recoñecer e respectar a diversidade humana e comprender que as explicacións psicolóxicas poden variar a través de poboacións e contextos. AI1
Aprendizaxe autónoma. BI8
Ser capaz de elaborar un informe científico que implique definir un problema de investigación, as hipóteses e variables asociadas, así como definir o deseño, a mostra e o seu modo de selección, as ferramentas de recollida de datos e a súa consecuente análise e discusión. AI3
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. CM8
Saber como especificar a demanda e os obxectivos do caso, e en función deles, recoller a información AI6
Ser capaz de diseñar instrumentos de recogida de información en programas de intervención psicológica. AI5
Compromiso ético. BI7
Motivación por la calidad. CM8
Coñecer e axustarse ás obrigacións deontolóxicas da Psicoloxía Aplicada. AI19
Capacidade de análise e síntese BI1
Capacidade de organización e planificación. BI2
Razoamento crítico. BI6
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. CM4

Contidos
Temas Subtemas
1. Familia y diversidad familiar 1.1. La familia: tipología y diversidad familiar
1.2. La familia como sistema
1.3. La carrera o ciclo familiar
1.3. La ecología de la familia
2. Dinámica familiar 2.1. Procesos familiares
2.2 Evaluación familiar
3. Entrevista con la familia 3.1. Entrevista inicial: creando un marco de relación
3.2. Entrevistas sucesivas
3.3 El cierre.
4. Terapia e intervención psicoeducativa 4.1. Escuelas de terapia familiar
4.2. La terapia familiar en la práctica
4.3. Intervenciones psicoeducativas: grupales e individuales
5. Conexiones con diversos servicios de atención a familias 5.1. Programas de intervención familiar
5.2. La ética en las intervenciones familiares
5.3. Investigación en el ámbito de las intervenciones familiares

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A5 C8 2 0 2
Lecturas A19 A13 B1 C2 0 18 18
Simulación A1 A4 A6 B5 B7 C1 6 2 8
Discusión dirixida B6 C4 C7 2 0 2
Análise de fontes documentais A3 A13 A19 B1 B6 B7 B8 C2 C1 0 10 10
Sesión maxistral A13 A19 B1 10 0 10
Proba de resposta múltiple A13 B8 B2 1 20 21
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Información sobre a asignatura, os procedementos de traballo, avaliación e expectativas con respecto á asignatura.
Lecturas Deberán realizar lecturas obligatorias.
Simulación Nos xogos de roles se realizan simulaciones de situacións con familias, inventadas, reais con nomes inventados ou suxeridas polos alumnos. Os xogos de roles se centrarán en sesiones individuales de intervención familiar y en sesiones grupales.
Discusión dirixida Se proporán e realizarán actividades de reflexión e discusión conxunta tomando como base as lecturas semanais obrigatorias.
Análise de fontes documentais Documentos centrados en investigacións que o alumnado deberá analizar según a documentación que se lle proporcione.
Sesión maxistral Exposición por parte da docente
Proba de resposta múltiple O exame é unha proba tipo test con tres alternativas de resposta e unha sola opción correcta. Restan errores (dous errores restan un acerto).

Atención personalizada
Metodoloxías
Lecturas
Descrición
La atención personalizada pretende guiar el trabajo autónomo del alumnado en su proceso de aprendizaje, solucionar dudas y orientar los pasos futuros con respecto a la asignatura.
Se realizará en el aula, en el despacho (P2A8), por teléfono (881014678), por correo electrónico: silvia.lopez.larrosa@udc.es o a través de Teams u otra aplicación para video-reuniones de la UDC.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba de resposta múltiple A13 B8 B2 Examen tipo test con tres alternativas de resposta na que solo unha é correcta. Restan errores. 35
Discusión dirixida B6 C4 C7 A asistencia e a participación activa na asignatura, presencial ou virtualmente, as aportacións a través de comentarios útiles e constructivos e as actuacións que permitan inferir que leron e reflexionaron sobre os contidos da asignatura serán a base para evaluar este apartado. 10
Sesión maxistral A13 A19 B1 As sesións maxistráis permitirán ós alumnos fixar e aclarar conceptos. Serán avaliadas en outras dimensións da planificación da asignatura. 0
Simulación A1 A4 A6 B5 B7 C1 Realizarán xogos de roles nos que actuarán como profesionáis e como membros de unha familia en diferentes roles familiares.Se valorará a actuación como profesional e como membro de unha familia. A nota é individual. 25
Lecturas A19 A13 B1 C2 As lecturas serán avaliadas en outras dimensións da planificación da asignatura. 0
Análise de fontes documentais A3 A13 A19 B1 B6 B7 B8 C2 C1 Se proporcionarán diferentes investigacións que o alumnado deberá analizar según os criterios proporcionados. Avaliación grupal. 30
 
Observacións avaliación

A avaliación indicada é aplicable ao alumnado presencial (asistencia do 80% ou superior) si a docencia é presencial.

O alumnado que teña dispensa si se mantén a condición de presencialidade no centro, deberán facer o exame, que será un exame específico. NO seu caso, o valor do exame  é do  70% da nota. Ademáis, deberán asistir a unha clase, que deberán acordar coa docente e que deberá ser una clase na que deberá realizar unha simulación . Esta asistencia e a simulación suporá o 30% da nota. Aínda que poderían aprobar sin esta asistencia, súa nota será de NP si non a realizan.

Si se impón novamente o confinamiento, a evaluación do alumnado asistente mantendrá os mismos valores pero: 

Simulación será sustituida por vídeos, estudios de caso ou traballos escritos ou grabados, según as circunstancias.

Discusión: se realizará a través de Teams ou Moodle.

Exame: se realizará a través de Moodle preferiblemente.

No caso do alumnado con dispensa, o exame será a través de Moodle preferiblemente e terá o mesmo valor porcentual que sin confinamento.  Cambiará a exigencia de asistir a unha clase para presenciar unha intervención. No seu defecto, se acordará ou que participe nas discusións a través de Teams ou de Moodle  o na análise de algunha grabación de unha intervención familiar. O valor de esta actividad será 30% da súa nota.


Fontes de información
Bibliografía básica Gee, E. y otros (2018). Children and families in the digital age. New York: Routledge
Kumpfer, K.L., Magalhaes, C. y Xie, J. (2012). Cultural adaptations of evidence-based family interventions to strengthen families and improve children's developmental outcomes. European Journal of Developmental Psychology, 9, 104-116.
López Larrosa, S. y Escudero, V. (2003). Familia, evaluación e intervención. Madrid: CCS
Goldenberg. I. y Goldernberg, H. (2004). Family therapy. Brooks/Cole
Rivett, M. & Buchmüller, J. (2018). Family therapy. Skills and tecnhiques. Abingdon, Oxon, UK: Routldege.
Mc Goldrick, M. y Gerson, R. (2008). Genogramas en evaluación familiar. Buenos Aires: Paidós
Bertrando, P. y Toffanetti, D. (2004). Historia de la terapia familiar. Barcelona: Paidós
Abad, M. (2001). La perspectiva ética de los códigos de conducta en terapia familiar. Cuadernos de terapia familiar, 48-49
López Larrosa, S. (2009). La relación familia-escuela. Madrid: CCS
Equipo EIF (2008). Manual de instrumentos de evaluación familiar. Madrid: CCS
López Larrosa y González Seijas (2017). MUPO. Mentes Únicas. Programas para la mejora socioemocional de las dificultades de aprendizaje. Madrid: PIrámide
Rodrigo y otros (2008). Preservación familiar. Madrid: Piràmide
Rodríguez-Arias, J.L. y Venero, M. (2005). Terapia familiar breve. Madrid: CCS

Ó comezar a asignatura se proporcionará bibliografía recomendada ademáis da indicada en este apartado. Siempre que o desexen,poden consultar coa docente acerca de outras fontes bibliográficas.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Se recomienda considerar os contidos e a planificación para facer unha estimación adecuada do seu tempo e presentar os traballos requeridos na asignatura en tiempo e forma.

A entrega dos traballos se realizará a través de Moodle para evitar o gasto de papel  e o consumo de recursos naturais.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías