OPCIÓN
A

Alumnado
con dedicación completa: asistencia/participación nas actividades de clase
igual ou superior ao 80%:

a)
Elaboración e presentación de traballos (30%).

b)
Exame escrito (tipo proba mixta) sobre os contidos da materia (70%).

OPCIÓN
B

Alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica
de exención de asistencia, segundo establece a "Norma que
regula o réxime de dedicación ao estudo e a permanencia e a progresión dos
estudantes de grao e mestrado universitario na Universidade daCoruña" (aprobada
en Consello de Goberno do 28 de xuño do 2016):

Exame escrito sobre os contidos teórico-prácticos da materia (100%).

OBSERVACIÓNS
ADICIONAIS:

1. Para superar a materia cómpre obtener unha puntuación do 50% do peso de cada
unha das partes obxecto de avaliación (presentacións, traballos e exame).

2. A convocatoria de xullo estará sometida aos mesmos criterios que a convocatoria
de maio.

3.
Segundo establecen as "Normas de avaliación, revisión e reclamación das
cualificacións dos estudos de grao e mestrado universitario" (aprobada o
19/12/2013 e modificada o 30/04/2014) no Art. 21.2: Considerarase como “Non presentado” (NP) a aquel estudante que, estando matriculado na materia, non concurra ás distintas actividades de avaliación que se establecen para o curso
académico.

Así,
será cualificado como “Non presentado” cando:

a)
Non complete o proceso de avaliación continua, nas condicións que figure na
guía docente, ou

b) Non se presente á proba do período oficial de avaliación.

Resultados de aprendizaxe	Competencias do título
Reconocer la comunicación como un continuo de habilidades que comprende desde el uso de formas emergentes hasta la utilización de modalidades simbólicas.	AI13 AI19	BI7 BI10	CM4
Ampliar el foco de la evaluación y de la intervención para incluir además del comunicador principiante los aspectos sociales y físicos del entorno de comunicación.	AI5 AI13	BI7 BI10	CM4
Reconocer la producción de comunicación intencional e inferir e interpretar la intencionalidad de la conducta potencialmente comunicativa a partir de formas y modalidades comunicativas	AI5 AI13 AI19	BI7 BI10 BI12	CM4
Llevar a cabo el proceso de valoración de habilidades comunicativas del comunicador principiante y de sus interlocutores así como analizar el entorno de comunicación.	AI5 AI13 AI19	BI2 BI7 BI10 BI12	CM4 CM7
Aplicar inventarios ecológicos, realizar valoración de la preferencia y recabar información para la identificación y verificación de actos potencialmente comunicativos.	AI5 AI13	BI2 BI7 BI10 BI12	CM4 CM7
Diseñar programas de intervención poniendo en relación los resultados de la valoración con el establecimiento y priorización de objetivos funcionales de intervención.	AI5 AI7 AI13 AI19	BI2 BI7 BI10 BI12	CM4 CM7
Conocer las técnicas de CAA y la contribución de los dispositivos de alta y baja tecnología al proceso de comunicación.	AI7 AI13 AI19	BI7 BI10 BI12	CM3
Conocer y aplicar las técnicas de intervención dirigidas a incrementar la responsividad de los interlocutores y a la creación de oportundidades para comunicar.	AI7 AI13 AI19	BI2 BI7 BI10 BI12	CM3 CM4 CM7
Aplicar procedimientos de instrucción para fortalecer, realzar y sustituir los actos comunicativos potenciales así como para su generalización y mantenimiento.	AI7 AI13 AI19	BI2 BI7 BI10 BI12	CM4 CM7

Temas	Subtemas
Tema 1. Desenvolvemento de habilidades comunicativas e comunicación aumentativa e alternativa (CAA).	1.1. Procesos evolutivos nos comunicadores principiantes. 1.2. Influenza da discapacidade sobre o desenvolvemento comunicativo. 1.3. O desenvolvemento da competencia comunicativa
Tema 2: Valoración das habilidades comunicativas	3.1. Enfoque ecolóxico da valoración: Análise da participación, inventarios ecolóxicos. 3.2. Identificación e verificación de actos potencialmente comunicativos. 3.4. Outros instrumentos de valoración
Tema 3. Sendas da intervención da comunicación aumentativa e alternativa	3.1. Obxectivos das sendas da intervención 3.2 Principios psicolóxicos. 3.3. Procedementos de intervención
Tema 4: Intervención da comunicación non simbólica	4.1. Enfoques non simbólicos: o enfoque da educación responsiva, o ensino naturalista prelingüístico 4.2.Outros programas para promover a aprendizaxe mediante a interacción activa
Tema 5: Intervención da comunicación aumentativa e alternativa simbólica	5.1. Enfoques de intervención naturalistas e enfoques estruturados 5.2. Estratexias para comunicadores principiantes: sistemas horarios, transicións, pulsadores parlantes 5.3. Ensino de habilidades comunicativas básicas: eleción, petición e rexeitamento 5.4. Tecnoloxía de apoio á comunicación 5.5. Estratexias de aumento do input lingüístico

Metodoloxías / probas	Competencias	Horas presenciais	Horas non presenciais / traballo autónomo	Horas totais
Presentación oral	A13 B2 B10 C3	2	30	32
Proba mixta	A5 A7 A13 B12	2	0	2
Aprendizaxe colaborativa	B2 C3	11	12	23
Análise de fontes documentais	C4	2	3	5
Sesión maxistral	A5 A7 A13 A19 B7 B10 B12 C4 C7	11	0	11

Atención personalizada		2	0	2

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías	Descrición
Presentación oral	O alumnado, organizado en pequenos grupos, deberá realizar unha exposición oral ante o resto de compañeiros de clase das tarefas e actividades indicadas polo profesorado.
Proba mixta	O alumnado terá que superar unha proba mixta que consistirá na combinación de preguntas tipo test e preguntas de resposta breve.
Aprendizaxe colaborativa	O alumnado, organizado en pequenos grupos, traballará colaborativamente para resolver aquelas tarefas e actividades indicadas polo profesorado.
Análise de fontes documentais	Análise de documentos audiovisuais e en papel, relevantes para a intervención comunicativa das persoas que necesitan a comunicación aumentativa e alternativa.
Sesión maxistral	Exposición dos contidos téoricos e prácticos relevantes dos temas propostos.

Metodoloxías	Competencias	Descrición	Cualificación
Proba mixta	A5 A7 A13 B12	Para superar a materia, o alumnado realizará unha proba escrita con preguntas tipo test e preguntas de resposta breve sobre os contidos da materia.	70
Presentación oral	A13 B2 B10 C3	O alumnado, por grupos, realizará unha presentación oral dos contidos propostos ante o resto dos compañeiros. Valorarase a calidade da exposición, a relevancia dos contidos seleccionados na presentación e a demostración da súa comprensión.	15
Análise de fontes documentais	C4	Ao longo do curso iranse propoñendo distintas tarefas e actividades (lecturas, traballo con materiais, documentos audiovisuais, etc.) sobre as que o alumnado deberá traballar tomando en consideración as orientacións do profesorado.	15

Observacións avaliación
OPCIÓN A Alumnado con dedicación completa: asistencia/participación nas actividades de clase igual ou superior ao 80%: a) Elaboración e presentación de traballos (30%). b) Exame escrito (tipo proba mixta) sobre os contidos da materia (70%). OPCIÓN B Alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, segundo establece a "Norma que regula o réxime de dedicación ao estudo e a permanencia e a progresión dos estudantes de grao e mestrado universitario na Universidade daCoruña" (aprobada en Consello de Goberno do 28 de xuño do 2016): Exame escrito sobre os contidos teórico-prácticos da materia (100%). OBSERVACIÓNS ADICIONAIS: 1. Para superar a materia cómpre obtener unha puntuación do 50% do peso de cada unha das partes obxecto de avaliación (presentacións, traballos e exame). 2. A convocatoria de xullo estará sometida aos mesmos criterios que a convocatoria de maio. 3. Segundo establecen as "Normas de avaliación, revisión e reclamación das cualificacións dos estudos de grao e mestrado universitario" (aprobada o 19/12/2013 e modificada o 30/04/2014) no Art. 21.2: Considerarase como “Non presentado” (NP) a aquel estudante que, estando matriculado na materia, non concurra ás distintas actividades de avaliación que se establecen para o curso académico. Así, será cualificado como “Non presentado” cando: a) Non complete o proceso de avaliación continua, nas condicións que figure na guía docente, ou b) Non se presente á proba do período oficial de avaliación.

Bibliografía básica
	Cannella, H. I., O'Reilly, M. F., & Lancioni, G. E. (2005). Choice and preference assessment research with people with severe to profound developmental disabilities: a review of the literature. Research in Developmental Disabilities, 26 (1), 1-15. Downing, J. E. (2005). Teaching communication skills to students with severe disabilities. Baltimore: Paul. H. Brookes Green, C. W., Reid, D. H., White, L. K., Halford, R. C., Brittain, D. P., & Gardner, S. M. (1988). Identifying reinforcers for persons with profound handicapps: Staff opinion versus systematic assessment of preferences. Journal of Applied Behavior Analysis, 21, 31-43. Kern, L., Vorndran, C. M., Hilt, A., Ringdahl, J. E., Adelman, B.E. & Dunlap, G. (1998). Choice as an intervention to improve behavior: A review: a review of the literature. Journal of Behavioral Education, 8 (2), 151-169. Light, J. C., Beukelman, D. R., & Reichle, J. (2003). Communicative competence for individuals who use AAC. From research to effective practice. Baltimore, Maryland: Paul H. Brooks. Reichle, J., Beukelman, D.R., & Light, J. C. (2002). Communication and Language Intervention Series. Exemplary Practices for Beginning Communicators. Implications for AAC. Baltimore, Maryland: Paul H. Brooks. Reichle, J., York, J., & Sigafoos, J. (1991). Implementing augmentative and alternative communication. Strategies for learners with severe disabilities. Baltimore: Paul. H. Brookes. Rowland, C., & Schweigert, P. (1993). Analyzing the communicative environment to increase functional communication. Journal fo the Association for Persons with Severe Handicaps, 18 (3), 161-176. Rowland, C., & Schweigert, P. (2004). First things. Early communication for the pre-symbolic child with disabilities. US Department of Education: Oregon Health & Science University. Siegel-Causey, E., & Guess, D. (1989). Enhancing nonsymbolic communication interactions among learners with severe disabilities. Baltimore. Paul H. Brookes Publishing Co. Sigafoos, J., Arthur-Kelly, M., & Butterfield, N. (2006). Enhancing Everyday Communication for Children with Disabilities. Baltimore: Paul H. Brookes. Sigafoos, J. (1999). Creating opportunities for Augmentative and Alternative Communication: Strategies for Involving People with Developmental Disabilities. AAC, 15, 183-190. Sigafoos, J., & Dempsey, R. (1992). Assessing choice making among children with multiple disabilities. Journal of Applied Behavior Analysis, 25 (3), 747-755. Schlosser, R. W. (2003). The Efficacy of Augmentative and Alternative Communication. Toward evidence-based practice. London: Academic Press. Warren, S. F., & Reichle, J. (1992). Communication and Language Intervention Series: Vol.1. Causes and Effects in Communication and Language Intervention. Baltimore: Paul H. Brookes Warren, S. F., & Reichle, J. (1993). Communication and Language Intervention Series: Vol. 2. Enhancing children's communication. Baltimore: Paul H. Brooks. Warren, S. F. & Rogers-Warren, A. K. (1985). Teaching functional language. Generalization and maintenance of language skills. Austin, TX: Pro-Ed.
Bibliografía complementaria

Observacións