Datos Identificativos 2018/19
Asignatura (*) Estudo de necesidades e avaliación de programas Código 652511206
Titulación
Mestrado Universitario en Psicopedagoxía
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Didácticas Específicas e Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación
Coordinación
Rebollo Quintela, Nuria
Correo electrónico
nuria.rebollo@udc.es
Profesorado
Rebollo Quintela, Nuria
Correo electrónico
nuria.rebollo@udc.es
Web
Descrición xeral Nos proxectos ou programas, en xeral, requíerese da avaliación para adoptar decisións racionais.

Esta avaliación é diferente dependendo da etapa do proxecto na que se realice: durante a súa formulación, permite fixar os criterios que nos permitirán aceptalo ou rexeitalo, mentres que durante o seu desenvolvemento ou ao final, permítenos determinar o grao de alcance dos obxectivos perseguidos, así como os custes.

Unha das fases das que goza maior importancia todo programa é a análise de necesidades; esta análise ten que realizarse daqueles contextos no que o programa esté inmerso así como dos/das seus/súas destinatarios/as.

Competencias do título
Código Competencias do título
A8 Deseñar, implementar e avaliar prácticas educativas, programas e servizos que dean resposta ás necesidades das persoas, organizacións e colectivos específicos, promovendo a presenza, participación e éxito de todo o alumnado en contornos educativos e sociolaborais.
A9 Desenvolver estratexias, técnicas e recursos para a prevención, detección e avaliación de necesidades específicas de atención educativa
B1 Capacidade de creatividade e innovación
B2 Aprender a aprender
B4 Capacidade de aplicar coñecementos na práctica psicopedagóxica
B5 Capacidade para expoñer as ideas elaboradas, de forma oral e escrita
B7 Traballar de forma colaborativa
B9 Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
B10 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos más amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Ser capaces de realizar un proceso de avaliación de programas AP8
BM2
BM4
BM5
BM7
BM10
CM1
CM3
CM7
CM8
Definir, describir e aplicar unha análise de necesidades dos diferentes contextos AP8
BM2
BM4
BM5
BM7
BM9
BM10
CM1
CM3
Ser capaces de deseñar un programa en función das necesidades detectadas e en diferentes contextos AP8
AP9
BM1
BM2
BM4
BM5
BM7
BM10
CM1
CM3
CM7

Contidos
Temas Subtemas
Delimitación conceptual da análise de necesidades e avaliación de programas. Concepto de necesidade
Avaliación de necesidades
Concepto de programa
Avaliación de programas
A determinación das necesidades dos destinatarios dos programas. Ámbitos de intervención
Categorización dos diferentes tipos de necesidades
Modelos de avaliación de necesidades

O deseño de programas Xustificación
Obxectivos
Contexto
A poboación obxecto e as persoas destinatarias
Intervención: contidos, recursos, metodoloxía, cronoloxía, responsables,...
Avaliación
O proceso de avaliación de programas. As principais características da avaliación
Os pasos do proceso avaliador
Tipos de avaliación: segundo a finalidade, a súa extensión, segundo o axente avaliador, e segundo o momento
Os indicadores da calidade da avaliación
O informe de avaliación

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Aprendizaxe colaborativa B7 3 0 3
Portafolios do alumno A8 B1 B4 B5 C1 C3 C7 4 20 24
Análise de fontes documentais A8 B2 2 6 8
Estudo de casos B2 C8 0 10 10
Traballos tutelados B10 B4 C1 C3 C7 C8 2 15 17
Proba de resposta múltiple A8 A9 B10 1 3 4
Sesión maxistral A8 A9 B9 7 0 7
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Aprendizaxe colaborativa Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo.
Portafolios do alumno É unha carpeta ou arquivador ordenado por seccións, debidamente identificadas ou etiquetadas, que contén os rexistros ou materiais produto das actividades de aprendizaxe realizadas polo alumno nun período de tempo, cos comentarios e cualificacións asignadas polo profesor, o que lle permite visualizar o progreso do alumno. O portafolios ou carpeta inclúe todo o que fai o alumno, como: apuntes ou notas de clases, traballos de investigación, guías de traballo e o seu desenvolvemento, comentarios de notas, resumes, probas escritas, autoavaliacións, tarefas desenvolvidas, comentarios de progreso do alumno realizado polo profesor, etc.
Análise de fontes documentais Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico.
Estudo de casos Metodoloxía onde o suxeito se enfronta ante a descrición dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto por un grupo de persoas, a través dun proceso de discusión. O alumno sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
Proba de resposta múltiple Prueba objetiva que consiste en formular una cuestión en forma de pregunta directa o de afirmación incompleta, y varias opciones o alternativas de respuesta que proporcionan posibles soluciones, de las que solo una de ellas es válida.
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Portafolios do alumno
Descrición
Deberá realizarse unha titoría personalizada ao longo do cuadrimestre co obxectivo de revisar o desenvolvemento do portafolio e dos traballos tutelados do/da alumno/a.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados B10 B4 C1 C3 C7 C8 Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
30
Portafolios do alumno A8 B1 B4 B5 C1 C3 C7 É unha carpeta ou arquivador ordenado por seccións, debidamente identificadas ou etiquetadas, que contén os rexistros ou materiais produto das actividades de aprendizaxe realizadas polo alumno nun período de tempo, cos comentarios e cualificacións asignadas polo profesor, o que lle permite visualizar o progreso do alumno. O portafolios ou carpeta inclúe todo o que fai o alumno, como: apuntes ou notas de clases, traballos de investigación, guías de traballo e o seu desenvolvemento, comentarios de notas, resumes, probas escritas, autoavaliacións, tarefas desenvolvidas, comentarios de progreso do alumno realizado polo profesor, etc. 30
Proba de resposta múltiple A8 A9 B10 Prueba objetiva que consiste en formular una cuestión en forma de pregunta directa o de afirmación incompleta, y varias opciones o alternativas de respuesta que proporcionan posibles soluciones, de las que solo una de ellas es válida. 40
 
Observacións avaliación

Para que o alumnado poida ser avaliado segundo a planificación anterior, débese ter unha asistencia do 80% ás clases. 

Para aprobar a materia deberán ter superada cada unha  das partes (portafolios, traballos tutelados, proba de resposta múltiple), é dicir un 1.5 no portafolios, un 1.5 nos traballos tutelados, e un 2 na proba de resposta múltiple.

O alumnado que non cumpra o anterior criterio (80% de asistencia), deberá realizar o portafolio (no que se recollan as diferentes prácticas que se realizan na materia) que será o 60% da cualificación final e a proba de resposta múltiple (40%).


Fontes de información
Bibliografía básica Anaya Nieto, D. (2003). Diagnóstico en educación : diseño y uso de instrumentos. Madrid : Sanz y Torres
Anaya Nieto, D. (1999 (2000 reimp.)). Diagnóstico en orientación e intervención psicopedagógica bases conceptuales y metodológicas. Madrid : Universidad Nacional de Educación a Distancia
Moreno Bonilla, R. (2009). Evaluación de programas educativos de intervención psicopedagógica. La Zubia, Granada: Planetbuk
Alonso Tapia, J. (2012). Evaluación psicopedagógica y orientación educativa. Madrid : Síntesis
García Sanz, M.J. (2012). Fundamentos teóricos y metodológicos de la evaluación de programas. Murcia: DM
Granados García-Tenorio, P. y Mudarra Sánchez, M.J. (2010). Diagnóstico en educación social. Madrid: UNED
Iglesias Cortizas, M.J. (2006). Diagnóstico escolar : teoría, ámbitos y técnicas. Madrid : Pearson Educación
Martínez Mediano, C. (2017). Evaluación de programas. Madrid: UNED
Rebolloso, E. (2008). Evaluación de programas de intervención social. Madrid: Síntesis
Castillo Arredondo, S. (2003). Evaluación de programas de intervención socioeducativa : agentes y ámbitos . Madrid : Pearson
Martínez Mediano, C. (2007). Evaluación de programas: modelos y procedimientos. Madrid: UNED
Expósito López, J. (2002). La evaluación de programas: teoría, investigación y práctica. Granada: Grupo Editorial Universitario
Barrero González, N. (2006). Manual para el diseño y evaluación de programas de orientación educativa. Santa Fe:El Cid Editor

Bibliografía complementaria González Afonso, M.C. y Álvarez Pérez, P.R. (2010). El programa compañero-tutor [Recurso electrónico] : evaluación de un programa de tutoría entre iguales en la enseñanza universitaria. La Laguna : Universidad de La Laguna
Timón Benítez, M. y Hormigo Gamarro, F. (coordinadores) (2010). La atención a la diversidad en el marco escolar : propuestas de integración para alumnos con necesidades específicas de apoyo educativo. Sevilla : Wanceulen
Torres González, J.A. (1996). La formación del profesor-tutor como orientador análisis de las necesidades de formación del Profesor-tutor en el marco de la atención a la diversidad para desempeñar tareas de orientación en el aul. Jaén : Universidad
Sobrado Fernández, L. (2000). Orientación profesional diagnóstico e inserción sociolaboral. Barcelona : Estel
Gallardo Garranzo, F. (2003). Orientación sociolaboral teoría y práctica. Alcalá La Real : Formación Alcalá
Silva Salinas, S. (2003). Atención a la diversidad : necesidades educativas : guía de actuación para docentes. Vigo : Ideaspropias
Álvarez González, M. (coord.) (2011 (3.ª ed.)). Diseño y evaluación de programas de educación emocional. Las Rozas : Wolters Kluwer Educación


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Recoméndase os envíos dos traballos telemáticamente e de non ser posible, no útilizar plásticos, elixir a impresión a doble cara, empregar papel reciclado e evitar imprimir borradores. 

Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural. 

Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sostenibiliade nos comportamentos persoais e profesionais.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías