Datos Identificativos 2017/18
Asignatura (*) Avaliación de recursos e materiais didácticos Código 652512210
Titulación
Mestrado Universitario en Dirección, Xestión e Innovación de Institucións Escolares e Socioeducativa
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Optativa 4.5
Idioma
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Torres Santomé, Jurjo
Correo electrónico
jurjo.torres@udc.es
Profesorado
Torres Santomé, Jurjo
Correo electrónico
jurjo.torres@udc.es
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Ser capaz de identificar os diferentes fundamentos teóricos e metodolóxicos dun proxecto de educación democrática e crítica, facendo especial énfase nos dereitos humanos e a igualdade de xénero, desenvolvendo culturas da mediación e da paz.
A5 Deseñar, analizar, seleccionar e aplicar técnicas e instrumentos de recollida e análise da información para desenvolver procesos de avaliación de programas, servizos, estratexias e recursos de intervención socioeducativa en diversos contextos.
A6 Desenvolver proxectos educativos de centro e/ou propostas pedagóxicas innovadoras baseadas na xustiza, a democracia e a diversidade.
A10 Ser capaz de impulsar e desenvolver estratexias que impulsen a cultura de traballo en rede.
A12 Ser capaz de detectar necesidades de formación continua e da súa institucionalización como requisito asociado á mellora educativa.
B1 Capacidade de análise e síntese
B3 Habilidades para localizar e analizar información de fontes diversas
B4 Aprender a aprender
B7 Capacidade para elaborar e defender un discurso ante diferentes audiencias
B8 Traballo colaborativo
B12 Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
B13 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos más amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
B14 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
B15 Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades.
B16 Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirixido ou autónomo.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común
C6 Capacidade de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuizos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclua reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuizos, valorando criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información disponible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Elaborar modelos de análisis y de evaluación de recursos didácticos AP1
AP5
AP10
AP12
BM1
BM3
BM8
BM12
BM13
BM14
CM4
CM6
Saber detectar silencios, omisiones y sesgos informativos en los materiales curriculares AP5
AP6
BM1
BM3
BM4
BM7
BM15
BM16
CM3
CM4
CM6
CM7

Contidos
Temas Subtemas
Incidencia de los recursos y materiales didácticos en la selección cultural.

Evaluación y selección de recursos y materiales didácticos en el marco del Proyecto Educativo de las instituciones escolares y socioeducativas: orientaciones, criterios e instrumentos.

El funcionamiento en red para la búsqueda, evaluación y utilización de recursos y materiales didácticos.

Los Proyectos como ejes para el conocimiento y uso de los materiales didácticos y para la alfabetización multimedia
Níveis de xustiza social e educativa de discursos, lexislacións, propostas e recursos didácticos desde o ponto das normativas derivadas das distintas convencións dos Direitos Humanos

Os recursos didácticos. O material curricular e a regulación da prática docente. A perspectiva tecnolóxica e o controle político e relixioso através dos materiais curriculares

Os materiais impresos e o Curriculum. O livro de texto no ensino: características e funcións. O livro de texto e a descualificación do profesorado. Materiais curriculares alternativos: características e funcións. O profesorado como deseñador de materiais: posibilidades e limitacións

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Aprendizaxe colaborativa A10 A12 B8 B14 B15 C4 C6 C7 0 6 6
Debate virtual A1 B1 B7 B12 B13 B14 B15 C3 C6 C7 0 6 6
Traballos tutelados A5 A6 A10 B3 B4 B13 B14 B15 B16 C3 C4 C6 15 25.5 40.5
Análise de fontes documentais A1 A5 A12 B1 B3 B4 B16 C3 C6 15 35 50
 
Atención personalizada 10 0 10
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Aprendizaxe colaborativa Debate en pequenos grupos na aula
Debate virtual Comentarios nunha rede virtual que decidiremos na aula
Traballos tutelados Análise informativo e didáctico de material curricular
Análise de fontes documentais Leitura previa às aulas de documentación científica sobre os contidos do programa
Calidade do debate que xenere na aula

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Análise de fontes documentais
Descrición
Titorías

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A5 A6 A10 B3 B4 B13 B14 B15 B16 C3 C4 C6 Analise dun libro de texto, atendendo a dimensións como:
-Legalidade e adecuación à lexislación
- Análise da informacion escrita e icónica
- Análise do deseño curricular implícito
- Análise da empresa editora
- Análise do autoría
40
Análise de fontes documentais A1 A5 A12 B1 B3 B4 B16 C3 C6 Leitura previa às aulas de textos científicos relacionados cos conteúdos da materia
e calidade do debate que contribuia a xerar na aula
40
Aprendizaxe colaborativa A10 A12 B8 B14 B15 C4 C6 C7 calidade do traballo xerado en peqeuno grupo na aula como preparación ao debate en pleno na aula 10
Debate virtual A1 B1 B7 B12 B13 B14 B15 C3 C6 C7 Particicipación na rede virtual que decidamos ao principio do curso 10
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica BANKS, Marcus (2010). Los datos visuales en la investigación cualitativa. Madrid. Morata
SQUIRES, David e McDOUGALL, Anne (1997). Cómo elegir y utilizar software educativo. Guía para el profesorado. Madrid. Morata - Fundación Paideia
LUENGO GONZÁLEZ, Mª Rosa y BLÁZQUEZ ENTONADO, Florentino (2004). Género y Libros de Texto. Un estudio de estereotipos en las imágenes. Badajoz. Junta de Extremadura - Instituto de la Mujer de Extremadura
VAN DIJK, Teun A. (2003). Ideología y discurso. Una introducción multidisciplinaria. Barcelona. Ariel
GONZÁLEZ ASTUDILLO, Mª Teresa e SIERRA VÁZQUEZ, Modesto (2002). La enseñanza del análisis matemático en los libros de texto españoles de Enseñanza Secundaria del Siglo XX. Historia de la Educación: Revista interuniversitaria. Nº 21, páxs. 177 - 198.
TORRES SANTOMÉ, Jurjo (2011). La justicia curricular. El caballo de Troya de la cultura escolar. Madrid. Morata
APARICI, Roberto e GARCÍA-MATILLA, Agustín (1989). Lectura de imágenes. Madrid. Ediciones de la Torre
GIMENO SACRISTÁN, Joé (Comp.) (2015). Los contenidos. Una reflexión necesaria. Madrid. Morata
KRIPPENDORFF, Klaus (1997). Metodología de análisis de contenido: teoría y práctica. Barcelona. Paidós
MARTÍNEZ BONAFÉ, Jaume (2002). Políticas del libro de texto escolar. Madrid. Morata
TORRES SANTOMÉ, Jurjo (2017). Políticas educativas y construcción de personalidades neoliberales y neocolonialistas. Madrid. Morata
PINGEL, Falk (2010). UNESCO Guidebook on Textbook Research and Textbook Revision. 2nd revised and updated edition. Paris. UNESCO & Georg Eckert Institute for International Textbook Research.http://unesdoc.unesco
Bibliografía complementaria IDELAND, Malin e MALMBERG, Claes (2014). 'Our common world' belongs to 'Us': constructions of otherness in education for sustainable development. Critical Studies in Education. Vol. 55, Nº 3, September 2014, páxs. 369 - 386.
CALVO BUEZAS, Tomás (1989). ). Los racistas son los otros. Gitanos, minorías y Derechos Humanos en los Textos Escolares. Madrid. Popular
JENNINGS, Todd e MACGILLIVRAY, Ian K. (2011). A Content analysis of lesbian, gay, bisexual, and transgender topics in multicutural education textbooks. Teaching Education. Vol. 22, Nº 1, March 2011, páxs. 39 - 62
LÓPEZ GARCÍA, María (2010). A rey muerto, rey puesto. El papel del docente en el manual escolar. Revista Iberoamericana de Educación. Nº 54, páxs. 202 - 220
FERNÁNDEZ, Ceneida (2011). Análisis de temas en los libros de texto de matemáticas. Características de un instrumento para la actividad profesional del profesor de matemáticas. Uno. Revista de Didáctica de las Matemáticas. Nº 56 (Enero) páxs. 77 - 85.
MANES (). Centro de Investigación MANES. http://www.uned.es/manesvirtual/ProyectoManes/index.htm
RICHAUDEAU, François (1981). Concepción y producción de manuales escolares. Guía práctica. Bogotá. SECAB / CERLAL / UNESCO
THOMA, Michael (2015). Critical analysis of textbooks: knowledge-generating and the emerging image of "global economic contexts". Critical Studies in Education. Publicación online: 16 Nov. 2015. http://www.tandfonline.com/doi/abs
ATIENZA CEREZO, Encarna (2007). Discurso e ideología en los libros de texto de ciencias sociales. Discurso & Sociedad. Vol. 1, Nº 4, páxs. 543 - 574
VAN DIJK, Teun A (2003). Dominación étnica y racismo discursivo en España y América Latina. Barcelona. Gedisa.
BARDIN, Laurence (1986). El análisis de contenido. Madrid. Akal
TERRÓN CARO, Mª Teresa e COBANO-DELGADO PALMA, Verónica (2008). El papel de la mujer en las ilustraciones de los libros de texto de Educación Primaria. Foro de Educación. Nª 10, páxs. 385 - 400.
SUBIRATS, Marina (Coord.) (1993). El sexismo en los libros de texto: análisis y propuesta de un sistema de indicadores. Madrid. Ministerio de Asuntos Sociales - Instituto de la Mujer
BLANCO GARCÍA, Nieves (2000). El sexismo en los materiales educativos de la E.S.O. . Sevilla. Instituto Andaluz de la Mujer
SUBREENDUTH, Sharon (2013). Insidious Colonialism in Post-Apartheid Education: Interplay of Black Teacher Narratives, Educational Policy and Textbook Analysis. Qualitative Research in Education Vol.2 No.3 October 2013 pp.213-241
PELLEJERO GOÑI, Lucía (2011). La educación de la sexualidad: el sexo y el género en los libros de texto de Educación Primaria. Revista de Educación, Nº 354 (Xaneiro/Abril), páxs. 399 - 427.
GEE, Jean Paul (2005). La ideología en los discursos. Madrid. Morata - Fundación Paideia
LÓPEZ, Elena Mª; GUERRERO, Ana C.; CARRILLO, José e CONTRERAS, Luis C. (2015). La resolución de problemas en los libros de texto: un instrumento para su análisis. AIEM - Avances de Investigación en Educación Matemática. Nº 8, páxs. 73 - 94.
PERALES, F. Javier e JIMÉNEZ, Juan de Dios (2002). Las ilustraciones en la enseñanza-aprendizaje de las ciencias. Análisis de libros de texto. Enseñanza de las ciencias, Vol. 20, Nº 3, páxs. 369 - 386.
JOHNSEN, Egil Borre (1996). Libros de texto en el calidoscopio. Estudio crítico de la literatura y la investigación sobre los textos escolares. Barcelona. Pomares Corredor
MINGUEZ, Jesús G y BEAS, Miguel (Comps.) (1995). Libros de texto y construcción de materiales curriculares. Armilla (Granada). Proyecto Sur de Ediciones S.A.L
Grupo “ELEUTERIO QUINTANILLA” (1998). Libros de texto y diversidad cultural. Madrid. Talasa.
GRASA, Rafael (1988). Los libros de texto. Manuales y educación para la paz. Cuadernos de Pedagogía, nº 163, Outubro, páxs. 87 - 89.
PARCERISA ARÁN, Artur (1996). Materiales curriculares. Cómo elaborarlos, seleccionarlos y usarlos. Barcelona. Graó
WODAK, Ruth e MEYER, Michael (Comp.) (2003). Métodos de análisis crítico del discurso. Barcelona. Gedisa
PELED-ELHANAN, Nurit (2012). Palestine in Israel School Books. Ideology and Propaganda in Education. London. L.B.Tauris.
GARCÍA-CABEZA, Belén and SÁNCHEZ BELLO, Ana (2013). Sex Education Representations in Spanish Combined Biology and Geology Textbooks. International Journal of Science Education. 35:10, 1725-1755
NASSER, Riad and Irene (2008). Textbooks as a vehicle for segregation and domination: state efforts to shape Palestinian Israelis' identities as citizens. Journal of Curriculum Studies, 40:5, 627 - 650
MILLARES, Pedro e MARTÍN, Concepción (2008). Tratamiento didáctico de la familia en los libros de texto y las guías didácticas de Educación Infantil. Iber. Didáctica de las Ciencias Sociales, Geografía e Historia. Nº 56 (Abril) páxs. 111 - 123
MARTÍNEZ BONAFÉ, Jaume (1995). “Interrogando al material curricular (Guión para el análisis y la elaboración de materiales para el desarrollo del curriculum)” En Jesús G. MINGUEZ e Miguel BEAS (Comps.): Libros de texto y construcci. Armilla (Granada). Proyecto Sur de Ediciones S.A.L., páxs. 221 - 245.
DIGÓN, Patricia (2005). ¿Qué fue de Nannerl Mozart? Género y música en la escuela obligatoria. Morón, Sevilla. Cooperación educativa Kikiriki.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías