Datos Identificativos 2017/18
Asignatura (*) Investigación e innovación en didáctica da expresión musical Código 652513215
Titulación
Mestrado Universitario en Didácticas Específicas
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Optativa 3
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Didácticas Específicas e Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación
Coordinación
Chao Fernandez, Rocio
Correo electrónico
rocio.chao@udc.es
Profesorado
Chao Fernández, Aurelio
Chao Fernandez, Rocio
Correo electrónico
aurelio.chao@udc.es
rocio.chao@udc.es
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias do título
A5 Adquirir unha formación metodolóxica para realizar investigacións educativas.
A6 Establecer os descritores xerais que caracterizan unha investigación: seleccionar, elaborar, tratar e interpretar os datos, e presentar os resultados de acordo cos propósitos da investigación.
A7 Capacidade de aplicar coñecementos teóricos relativos ás Didácticas Específicas, tanto á investigación como á innovación e a avaliación.
A8 Ser capaz de defender e argumentar de forma oral e escrita o traballo de investigación e/ou innovación realizado, utilizando, de ser o caso, recursos audiovisuais de apoio.
A10 Coñecer os fundamentos teóricos que sustentan a investigación e innovación no ámbito das Didácticas Específicas
A12 Identificar as principais liñas de investigación e innovación e a súa evolución nas Didácticas Específicas.
A14 Coñecer diferentes tipos de metodoloxía que se empregan na investigación educativa considerando a súa pertinencia para a resolución de problemas concretos
A16 Deseñar, xustificar, organizar e avaliar propostas para a investigación e a innovación no ámbito das Didácticas Específicas.
B1 Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
B2 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
B4 Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades.
B10 Capacidade de organización e planificación en ámbitos educativos disciplinares e interdisciplinares.
B11 Capacidade de innovar (creatividade) dentro de contextos educativos escolares e non escolares.
B15 Ter capacidade para actualizar os coñecementos, as metodoloxías e as estratexias na práctica docente.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da Comunidade Autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnoloxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
AP5
AP6
AP7
AP8
AP10
AP12
AP14
AP16
BP1
BP2
BP4
BP10
BP11
BP15
CP1
CP3
CP7
CP8

Contidos
Temas Subtemas
Principios básicos da Investigación e a Innovación en Educación Musical. Principios básicos da Investigación e a Innovación en Educación Musical.
Perspectivas actuaiss na investigación en Educación Musical. Perspectivas actuais na investigación en Educación Musical.
Análise dos métodos pedagóxicos musicais xurdidos no século XX, a súa vixencia na realidade educativa actual e as súas posibles adaptacións. Análise dos métodos pedagóxicos musicais xurdidos no século XX, a súa vixencia na realidade educativa actual e as súas posibles adaptacións.
Investigación e Innovación na aprendizaxe musical das aulas Investigación e Innovación na aprendizaxe musical das aulas

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Análise de fontes documentais A5 A10 A12 A14 1 14 15
Sesión maxistral A6 A10 5 5 10
Investigación (Proxecto de investigación) A7 A16 B1 B2 B4 B10 B11 B15 C3 10 30 40
Aprendizaxe colaborativa A5 A7 A16 B2 C7 C8 3 0 3
Presentación oral A8 C1 1 4 5
Actividades iniciais A10 1 0 1
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Análise de fontes documentais Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico.
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Investigación (Proxecto de investigación) Proceso de ensinanza orientado á aprendizaxe do alumnado mediante a realización de actividades de carácter práctico a través das que se propoñen situacións que requiren ao estudante identificar un problema obxecto de estudo, formulalo con precisión, desenvolver os procedementos pertinentes, interpretar os resultados e sacar as conclusións oportunas do traballo realizado.
Aprendizaxe colaborativa Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo.
Presentación oral Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica.
Actividades iniciais Actividades que se levan a cabo antes de iniciar calquera proceso de ensino-aprendizaxe a fin de coñecer as competencias, intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos que se queren alcanzar, vinculados a un programa formativo. Con ela preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativos, que partan dos saberes previos do alumnado.

Atención personalizada
Metodoloxías
Investigación (Proxecto de investigación)
Descrición
Proceso de ensinanza orientado á aprendizaxe do alumnado mediante a realización de actividades de carácter práctico a través das que se propoñen situacións que requiren ao estudante identificar un problema obxecto de estudo, formulalo con precisión, desenvolver os procedementos pertinentes, interpretar os resultados e sacar as conclusións oportunas do traballo realizado.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Análise de fontes documentais A5 A10 A12 A14 Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico. 35
Investigación (Proxecto de investigación) A7 A16 B1 B2 B4 B10 B11 B15 C3 Proceso de ensinanza orientado á aprendizaxe do alumnado mediante a realización de actividades de carácter práctico a través das que se propoñen situacións que requiren ao estudante identificar un problema obxecto de estudo, formulalo con precisión, desenvolver os procedementos pertinentes, interpretar os resultados e sacar as conclusións oportunas do traballo realizado. 35
Presentación oral A8 C1 Teranse en conta todos os aspectos relativos a unha correcta presentación oral (organización, adaptación de tiempo, discurso, etc.) 30
 
Observacións avaliación
La asistencia a las clases presenciales es obligatoria. El alumnado,individualmente o en pequeño grupo (como máximo 2/3 alumnos/as) entregará, unha vez terminadas las clases presenciales, el trabajo realizado.
Si el estudiante no llega a una asistencia del 80% de las clases presenciales; deberá ser evaluado,  además de por el trabajo, por una prueba individual. En este caso, los dos ítems de la evaluación (trabajo y prueba individual) tendrán una ponderación del 50%, exigiéndose en cada una de ellas una nota igual o superior a 5 sobre 10.
Como consideración general, se tendrá especialmente en cuenta, tanto en los exámenes como en los
trabajos, las deficiencias ortográficas de puntuación y acentuación, así como una redacción inconexa o inadecuada, deficiente presentación, excesivo número de tachaduras, etc. Todo ello supondrá reducción de puntos sobre la nota obtenida.
Se hará especial hincapié en el cuidado del medio ambiente en pro de una educación y sociedad sostenible. Para ello, siempre que sea posible en la elaboración de los trabajos se empleará material de reciclaje y se evitará el uso de materiales de plástico en la entrega de los mismos (cuando sea necesario entregarlos físicamente).
Los trabajos serán enviados exclusivamente telemáticamente, y de no ser posible, en los documentos impresos no se utilizará plásticos, se elegirá la impresión a doble cara, y se empleará papel reciclado, evitando imprimir borradores.
En caso de detectar plagio en un trabajo, supondrá un 0 en la calificación.

Fontes de información
Bibliografía básica Rusinek, G. (2004). Aprendizaje musical significativo. . Revista Electrónica Complutense de Investigación en Educación Musical, 1, 1-16.
Díaz, M. (2012). Aulas del siglo XXI: retos educativos. . Madrid: Ministerio de Educación, Cultura y Deportes
Abreu, D. y Moura, M. (2014). Construção de instrumentos teórico-metodológicos para captar a formação de professores. Educação e pesquisa. 40 (2), 401-414.
Bonil, J.; Calafell, G.; Orellana, L.; Espinet, M.y Pujol, R.M. (2004). El diálogo disciplinar, un camino necesario para avanzar hacia la complejidad.. Investigación en la Escuela, 53, 83-97
Campbell, D. (2000). El Efecto Mozart para niños. Barcelona: Ediciones Urano S.A
Campbell, D. (1998). El Efecto Mozart. . Barcelona: Ediciones Urano S.A
Willens, E. (1981). El valor humano de la educación musical. . Barcelona: Paidós.
Goleman, D. (1996). Emocional. Barcelona: Kairós.
Goleman, D. (2003). Emociones destructivas. Cómo entenderlas y superarlas. . Barcelona: Kairós.
Bernabé, Mª del M. (2012). Importancia de la música como medio de comunicación intercultural en el proceso educativo. . Teoría de la educación. Revista interuniversitaria, 24 (2), 107-127.
Gadner, H. (1998). Inteligencias Múltiples. . Barcelona: Paidós.
Díaz, M. y Giraldez, A. (2013). Investigación cualitativa en educación musical . Barcelona: Graó.
Díaz, M. (2012). Investigamos, luego avanzamos. . Revisa Electrónica d´Investigació Educativa y Socioeducativa, nº 2, 68-76.
Imbernón, F. (2012). La investigación sobre y con el profesorado. La repercusión en la formación del profesorado, ¿cómo se investiga? . Revista Electrónica de Investigación Educativa, 14(2), 1-9.
Elliot, J. (1990). La investigación – acción en educación. Madrid: Morata.
Fonseca Mora, C. y Toscano Fuentes, C. M. (2012). La música como herramienta facilitadora del aprendizaje del inglés como lengua extranjera.. Teoría de la Educación. Revista Interuniversitaria, 24 (2), 197-213
Pérez Adalguer,S.y Leganés Lavall, S. (2012). La música como herramienta interdisciplinar. Un análisis cuantitativo en el aula de lengua extranjera de primaria.. Revista de Investigación en Educación, 10, 127-143.
Goleman, D. (1999). La práctica de la Inteligencia Emocional. Barcelona: Kairós.
Fernández-Carrión, M. (2011). Música y matemáticas: conexiones curriculares para un mayor éxito educativo. http://recursostic.educacion.es/artes/
Liern, V. y Queralt, T. (2008). Música y Matemáticas: la armonía de los números. Badajoz: FESPM
Swanwick, K. (1997). Música, pensamiento y educación.. Madrid: Morata.
Hemsy de Gaínza, V. (2002). Pedagogía musical: dos décadas de pensamiento y acción educativa. . Buenos Aires: Lumen.
Arriaga, C.; Cabedo, A.; Díaz, M y Riaño, M.E, (2014). Práctica reflexiva e innovación educativa. Un estudio sobre el patrimonio musical en la formación docente. En Investigaciones en el contexto universitario actual. . Ourense: Educación Editora
Levitin, D (2011). Tu cerebro y la Música. Barcelona: RBA.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías