Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Metodoloxía de Investigación Educativa  Código 652534002
Titulación
Mestrado Universitario en Investigación e Innovación en Didácticas Específicas para Educación Infantil e Primaria
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Didácticas Específicas e Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación
Filosofía e Métodos de Investigación en Educación
Coordinación
Losada Puente, Luisa
Correo electrónico
luisa.losada@udc.es
Profesorado
Losada Puente, Luisa
Correo electrónico
luisa.losada@udc.es
Web
Descrición xeral A necesidade de investigar en Educación e nos centros e institucións educativas xorde da curiosidade, dende o momento en que nos facemos preguntas sobre como funcionan as cousas, sobre os comportamentos das persoas e institucións educativas, sobre os efectos que produce a nosa práctica. educativas ou sobre como podemos innovar e mellorar os resultados das nosas accións (Martínez González, 2007, p. 11).
Neste asunto, as fases que supón toda a investigación científica estarán expostas a partir da identificación do tema ou problema a investigar, continuando coa planificación e deseño da investigación, coa execución da mesma e concluíndo coa interpretación e reflexión dos resultados obtidos. Destacarase a importancia da análise das potencialidades e limitacións da situación educativa investigada e das posibles accións de mellora que se consideren oportunas. Por último, traballarase na redacción dun informe de investigación.

Competencias do título
Código Competencias do título
A5 E5 - Adquirir unha formación metodolóxica para realizar investigacións educativas.
A6 E6 - Establecer os descritores xerais que caracterizan unha investigación: seleccionar, elaborar, tratar e interpretar os datos, e presentar os resultados de acordo cos propósitos da investigación.
A8 E8 - Ser capaz de defender e argumentar de forma oral e escrita o traballo de investigación e/ou innovación realizado, utilizando no seu caso recursos audiovisuais de apoio.
A11 E11 - Coñecer, comprender e utilizar a linguaxe científica e aplicalo correctamente nas distintas formas de expresión e comunicación.
A14 E14 - Coñecer diferentes tipos de metodoloxía que se empregan na investigación educativa considerando a súa pertinencia para a resolución de problemas concretos.
A15 E15 - Identificar criterios de calidade e control tanto na investigación como na práctica docente, fomentando o espírito crítico, reflexivo e innovador.
A18 E18 - Recoñecer a investigación e a innovación aplicada ás ciencias da educación como ferramenta continua de innovación e mellora educativa e social.
B1 CB6 - Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
B2 CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
B4 CB9 - Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades.
B6 G1 - Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
B11 G6 - Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
B13 G8 - Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
C1 T1 - Capacidade de análise e síntese.
C3 T3 - Traballar de forma autónoma e con iniciativa.
C8 T8 - Ser capaz de comunicarse cos seus compañeiros, coa comunidade educativa e coa sociedade en xeral no ámbito das súas áreas de coñecemento.
C9 T9 - Incorporar as TIC no proceso de investigación e a xestión da información, a análise de datos e a difusión e comunicación de resultados.
C10 T10 - Ter capacidade para actualizar os coñecementos, metodoloxías e estratexias na práctica docente.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Dominar as ferramentas básicas da investigación científica. AM5
AM6
BM1
CM3
CM9
Ser capaz de xestionar as bases de documentación técnico-científica, para seleccionar documentos de interese, revisalos e sintetizar os traballos doutros autores. AM6
AM11
AM15
BM1
BM2
BM11
CM1
CM10
Ser capaz de identificar as necesidades de investigación en relación con problemas reais e para propoñer obxectivos innovadores de investigación en forma de proxectos de investigación AM14
AM15
AM18
BM11
BM13
CM10
Ser capaz de sintetizar e expoñer correctamente en forma escrita e oral os resultados da propia investigación AM8
BM4
BM6
CM8

Contidos
Temas Subtemas
1. Fundamentos epistemolóxicos e metodolóxicos do saber e as prácticas educativas - Paradigmas en educación: cuantitativo e cualitativo.
2. Métodos de investigación. - En función da finalidade: básica e aplicada.
- En función do paradigma: cuantitativa e cualitativa.
- En función do nivel de investigación: exploratorio, descritivo, experimental.
- En función da dimensión espacial e temporal: históricos. comparativos, lonxitudinais e transversais.
- Metodoloxías cualitativas e mixtas.
3. Procedementos e estratexias de recollida de información cuantitativa e cualitativa. - Enquisa, entrevista, escalas, observación.
4. Análise e interpretación de datos cuantitativos e de información cualitativo. -Estatística descritiva.
- Codificación e categorización da información

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A18 1.5 0 1.5
Análise de fontes documentais B6 C1 C3 C8 C10 1 9 10
Obradoiro A6 A8 B11 C9 5 9.5 14.5
Sesión maxistral A5 A14 A15 B13 7 7 14
Solución de problemas A11 B1 B2 B4 6.5 24.5 31
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Actividade que se desenvolve antes de iniciar o proceso de ensino-aprendizaxe coa fin de coñecer as competencias, intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos de aprendizaxe que se queren acadar, vinculados á investigación educativa. Con isto, preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativos, que partan dos saberes previos do alumnado.
Análise de fontes documentais A partir da busca en diferentes bases de datos e fontes bibliográficas, seleccionaranse diferentes artigos para coñecer a súa estrutura e analizar cada unha das súas seccións en función da metodoloxía utilidada. Ademáis, servirá para completar a parte correspondente da metodoloxía de solución de problemas.
Obradoiro Para facer o proceso de ensino-aprendizaxe máis práctico en termos de análise cuantitativa de datos e información cualitativa, realizaranse obradoiros cos recursos informáticos necesarios.
Sesión maxistral Exposicións oral nas que se explicarán os contidos dos temas da materia, puidendo complementarse co uso de medios audiovisuais e coa introducción de preguntas dirixidas ao estudantado, dun modo que permitan a participación activa do alumnado. Aclararanse as dúbidas que xurdan e comentarase a bibliografía que lles permitirá ampliar os coñecementos vistos en clase.
Solución de problemas Para promover a participación activa do estudantado, plantexarase a elaboración dun dossier que partirá da definición dun problema, completando as distintas fases do proceso de investigación científica, considerando os contidos traballados na materia.

Atención personalizada
Metodoloxías
Análise de fontes documentais
Obradoiro
Solución de problemas
Descrición
Debido ao carácter práctico destas tres metodoloxías, farase unha atención personalizada para guiar a aprendizaxe do alumnado durante as sesións de clase entendida como a atención, supervisión e seguimento do traballo do alumnado, resolvendo as dúbidas que poidan xurdir duante o manexo de fontes e a resolución de problemas prácticos. Isto implica que o alumnado deberá participar nas sesións prácticas de xeito activo.

O alumnado poderá consultar dúbidas no horario de titorías. As titorías serán atendidas de forma presencial (despacho P1 A19), exclusivamente no horario de titorías que figura na web da Facultade.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial, segundo establece a "Norma que regula o réxime de dedicación ao estudiante de los Grados e Mestrados da UDC (Art. 2.3.,3b y 4.5) (29/5/2012)", este alumnado desenvolverá a súa actividades coa asistencia e a participación nas dinámicas recollidas no apartado de "Metodoloxías" e na “Atención Personalizada” aplicables ás prácticas de “análise de fontes documentales”, "obradoiro" e "solución de problemas", siempre que lle sexa posible. As actividades realizaránse seguindo as observacións de avaliación sobre a flexibilidade da asistencia – participación e os requisitos para superar a materia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Solución de problemas A11 B1 B2 B4 A partir da formulación dun problema de investigación, terase que continuar con todas as fases que hai que seguir no proceso de investigación científica. Entregarase en forma de dossier. 100
 
Observacións avaliación

REQUISITOS PARA SUPERAR A MATERIA:

  • Asistir a clase. A asistencia a clase é obligatoria cun 80% das sesiones.
  • Participar na clase. A condición de alumnado asistente (80% de asistencia) supón, non so a asistencia, senón tamén a participación e o aproveitamento do tempo da clase. 
  • Realizar todas as actividades obligatorias que computan na avaliación final da materia; isto é: cada unha das actividades que se corresponden coa metodoloxía de solución de problemas.
  • Axustarse ás datas de entrega sinaladas no calendario presentado durante a presentación da materia. As entregas fóra del plazo ou a ausencia de entrega terá unha calificación de 0 puntos e, polo tanto, suporán unha calificación final de suspenso. 
  • Realizar as actividades propostas, aproveitando e optimizando o tempo que se destina na aula.  
  • Realizar traballos de carácter orixinal. O incumprimento das normas éticas na realización de traballos académicos suporá unha calificación de 0 puntos na mesma e, polo tanto, dará lugar a unha calificación final de suspenso. Baixo ningunha circunstancia se aceptarán traballos parcial ou totalmente extraídos doutras fontes que non fóran debidamente citadas.

O alumnado que no cumpra co requisito de asistencia do 80% deberá someterse á avaliación final, que consistirá na entrega do dossier, elaborado de forma autónoma polo estudiante.


Fontes de información
Bibliografía básica Martínez González, R.A. (2007). La investigación en la práctica educativa: guía metodológica de investigación para el diagnóstico y evaluación en los Centros. Madrid: Ministerio de educación, Centro de Investigación y Documentación Educativa
Rodriguez, G., Gil, J. y García, E. (1996). Metodología de la investigación cualitativa. Málaga: Aljibe
Bisquerra Alzina, R. (2005). Metodología de la investigación educativa. Madrid: La Muralla
Buendía, L.; Colás, M.P. y Hernández, F. (1998). Métodos de investigación en psicopedagogía. Madrid: McGraw-Hill
Walker, R. (2002). Métodos de investigación para el profesorado. Técnicas de evaluación (3ª. edic.). Madrid: Morata
Padilla Carmona, M.T. (2002). Técnicas e instrumentos para el diagnóstico y la evaluación educativa. Madrid: CCS

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

A entrega de traballos da materia realizarase de forma telemática.

Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural. 

Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sustentabilidade nos comportamentos persoais e profesionais.

Enténdese que o alumnado universitario ten asumidas as capacidades lingüísticas en relación á expresión oral e escrita. Por tanto, é primordial e obrigatorio a corrección ortográfica (ortografía, acentuación e puntuación), gramatical e léxica nos traballos e exames realizados como condición imprescindible para superar a materia.

No relativo á realización fraudulenta (plaxio) das probas de avaliación, a cualificación axustarase ao establecido no artigo 14. 4. Normas de avaliación, revisión e reclamación das cualificacións dos estudos de grao e mestrado universitario: "Na realización de traballos, o plaxio e a utilización de material non orixinal, incluído aquel obtido a través da internet, sen indicación expresa da súa procedencia e, se é ou caso, ou permiso do seu autor/a, poderá ser considerada causa de cualificación de suspenso na actividade. Todo iso sen prexuízo das responsabilidades disciplinarias ás que puidese haber lugar tras o correspondente procedemento".



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías