Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Liderado e Dirección de Centros Escolares Código 652536003
Titulación
Máster Universitario en Dirección, Xestión e Innovación de Institucións Escolares
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Sanchez Bello, Ana
Correo electrónico
ana.sanchez.bello@udc.es
Profesorado
Sanchez Bello, Ana
Correo electrónico
ana.sanchez.bello@udc.es
Web
Descrición xeral A materia presenta o liderazgo e a dirección de institucións educativas como alicerces nos que se sustentan o cambio e a transformación dun centro escolar. Partindo desta premisa básica, apóstase por unha dirección e un liderzgo que traballen desde a cultura da colexialidade, da confianza e da participación, establecéndose como meta a creación de comunidades de aprendizaxe democráticas basadas na sustentabilidade e na xustiza social. A metodoloxía de traballo na materia será fundamentalmente activa, onde os estudantes serán os principais protagonistas das análises, dos debates e das propostas que se formulen a partires da documentación de referencia.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos
Non hai modificacións
2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
Estudio de caso, traballos tutelados, análise de fontes documentais
*Metodoloxías docentes que se modifican
aprendizaxe colaborativa
3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
-correo electrónico
moodel
teams
4. Modificacións na avaliación
Non hai modifcacións
*Observacións de avaliación:

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Aquela bibliografía que non poda set consultada polo alumnado se buscará unha alternativa na web

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 E1: Examinar e interpretar a normativa aplicable aos centros docentes.
A2 E2: Fomentar a participación da comunidade educativa e a promoción da imaxe externa.
A6 E6: Desenvolver, entre as propostas de boas prácticas, un liderado acorde coas necesidades dos centros educativos.
A7 E7: Desenvolver procesos de avaliación de programas, servizos e estratexias e recursos de intervención educativa en distintos contextos.
A11 E11: Analizar materiais curriculares e as súas relacións e implicacións en modelos e proxectos curriculares para as actuais sociedades do coñecemento e informacionais.
A14 E14: Xustificar a organización dos centros escolares por proxectos.
A37 E37: Coñecer as políticas, os modelos e as prácticas igualitarias de calidad e innovación educativa, para poder implementalas e promovelas nas institucións educativas.
B1 CB6: Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, en moitas ocasións nun contexto de investigación.
B2 CB7: Que o estudantado saiba aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos más amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
B3 CB8: Que o estudiantado sexa capaz de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
B4 CB9: Que o estudantado saiba comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades.
B5 CB10: Que o estudantado posúa as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirixido ou autónomo.
B7 G2: Facilitar a mediación, xestión e resolución de conflitos, fomentando a non violencia, a prevención da conflictividade e a convivencia.
B8 G3: Liderar e fomentar o traballo en equipo.
B9 G4: Xestionar o cambio e a innovación.
B12 G7: Motivar a equipos de profesionais da educación.
B13 G8: Comunicar obxectivos e estratexias educativas.
B14 G9: Dirixir estratexicamente: planificar, implementar e avaliar plans e proxectos dos centros educativos.
B15 G10: Promover a formación do profesorado e a creación de redes de aprendizaxe colaborativo intra e interinstitucionais.
B16 G11: Integrar coñecementos e perspectivas para exercer a función directiva de maneira informada, xusta, crítica, comprometida, democrática, distribuída e solidaria.
C1 T1: Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas línguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 T2: Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma extranxeiro.
C3 T3: Empregar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercizo da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 T4: Desenvolverse para o exercizo dunha cidadanía respectuosa coa cultura democrática, os dereitos humáns e a perspectiva de xénero.
C5 T5: Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 T6: Adquirir habilidades para a vida e hábitos, rutinas e estilos de vida saudables.
C7 T7: Desenvolver a capacidade de traballar en equipos interdisciplinares ou transdisciplinares, para ofrecer propostas que contribúan a un desenvolvemento sostible ambiental, económico, político e social.
C8 T8: Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
C9 T9: Ter a capacidade de xestionar tempos e recursos: desenvolver plans, priorizar actividades, identificar as críticas, establecer plazos e cumplilos.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Adquirir unha visión de conxunto do desenvolvemento da dirección de institucións educativas desde a diversidade de perspectivas que a configuran, tanto en ámbitos estatais como internacionais. AM1
AM14
AM37
BM12
BM13
BM14
BM16
CM5
CM6
Concebir a dirección de centros educativos como un proceso continuado de negociación e construcción de significados, orientacións, decisións, estratexias e accións determiñadas. AM1
AM2
AM6
AM14
AM37
BM1
BM7
BM8
BM9
BM12
BM13
BM14
BM15
BM16
CM7
CM8
Interpretar a función directiva, o liderazgo e a organización de institucións educativas desde perspectivas epistemolóxicas, reglamentarias, profesionais e axiolóxicas. AM1
AM2
AM6
AM7
AM11
AM14
AM37
BM1
BM5
BM7
BM8
BM9
BM12
BM13
BM14
BM16
CM4
CM5
CM6
CM7
CM8
Desenvolver unha disposición reflexiva, negociadora, colaboradora, investigadora, igualitaria ey pro-activa en relación ao complexo papel e cometido do liderazgo e da dirección de institucións educativas. AM1
AM2
AM6
AM7
AM11
AM14
AM37
BM1
BM2
BM3
BM4
BM5
BM7
BM9
BM12
BM13
BM14
BM15
BM16
CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CM7
CM8
CM9

Contidos
Temas Subtemas
Conceptualización do liderazgo na dirección de organizacións educativas Significado
Características
Perspectivas
Estilos de liderazgo e cultura da organización Liderazgo colexiado e cultura da confianza
Liderazgo sostible e cultura do cambio
Liderazgo comprometido e xustiza social
Liderazgo participativo e comunidades de aprendizaxe
O papel da dirección na organización e planificación colaborativa das organizacións educativas Funcións, dimensións e órganos
Procesos de coordinación, comunicación, colaboración, convivencia e participación democrática
Procesos de seguimento, avaliación, asesoramento, dinamización, innovación e mellora.
Ética e igualdade de xénero

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Aprendizaxe colaborativa A2 B2 B3 B7 B8 B12 C6 C2 15 0 15
Estudo de casos A1 A11 A14 A37 B13 B16 C1 C7 6 0 6
Traballos tutelados A6 B4 B5 B9 B14 B15 C3 C4 C5 C8 C9 0 20 20
Análise de fontes documentais A7 B1 0 34 34
 
Atención personalizada 0 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Aprendizaxe colaborativa Traballo en pequeno grupo para contrastar puntos de vista sobre a información extraída dos documentos e realización do resume analítico.
Estudo de casos Análise de casos presentados en clase pola profesora ou profesionais da educación.
Traballos tutelados Traballo en grupo que implica a realización de traballo de campo en escenarios educativos (estudo de caso), ou a análise do discurso, ou a análise de documentos mais unha argumentación que relacione as evidencias descubertas con fundamentos teóricos para xustificar o estilo de liderazgo posto de manifesto.
Análise de fontes documentais Presentación dos documentos por parte da profesora e lectura e análisis do seu contido por parte do/a estudante.

Atención personalizada
Metodoloxías
Aprendizaxe colaborativa
Estudo de casos
Traballos tutelados
Descrición
Sesións de seguimento durante as clases e de titorías ao longo do traballo tutelado que consite nun traballo en grupo que implica a realización de traballo de campo en escenarios educativos (estudo de caso), ou a análise do discurso, ou a análise de documentos mais unha rgumentación que relacione as evidencias descubertas cos fundamentos teóricos para xustificar o estilo de liderazgo posto de manifesto.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A6 B4 B5 B9 B14 B15 C3 C4 C5 C8 C9 Os critérios/requisitos mínimos a partir dos cales se avaliarán os traballos tutelados serán:

-O grao de profundidade coa que se traballe o contido.
-A utilización dunha linguaxe propia do contexto disciplinar.
-A utilización de fontes documentais complementarias e actuais.
-A presentación e a claridade da exposición.
100
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

Vázquez Recio, Rosa (2013). La dirección de centros: gestión, política, ética y política. Madrid: Morata

Alcande, Ana Isabel et al. (2006). Transformando la escuela: comunidades de aprendizaje. Barcelona: Graó

Bolívar, Antonio (2010). El liderazgo educativo y su papel en la mejora: una revisión actual de sus posibilidades y limitaciones. Psicoperspectivas. Individuo y Sociedad, 9 (2), págs. 9-33

VV. AA. (2010). Monográfico Liderazgo educativo. Organización y gestión educativa

Ball, St. J. (1989). La micropolítica de la escuela: hacia una teoría de la organización. Barcelona: Paidós/Mec

Anderson, Gary L. (2009). Advocacy Leadership. Toward a post-reform agenda in educativon. London: Routledge

Bolívar, Antonio (2012). Políticas actuales de mejora y liderazgo educativo. Málaga: Aljibe

Hargreaves, Andy y Fink, Dean (2008). El liderazgo sostenible. Madrid: Morata

Hargreaves, Andy (1996). Profesorado, cultura y postmodernidad. Madrid: Morata

Hargreaves, Andy y Fullan, Michael (2014). Capital profesional. Madrid: Morata

Woods, Peter (2005). Democratic Leadership in educativon. Londen: Sage

Cantó, Natàlia; Castiñeira, Ángel y Font, Anna (2009). Las fuentes del liderazgo social. Barcelona: Editorial Mediterráneo S. L.

O’connell, Brian F. Hesselbein i M. Goldsmith (eds.), El líder del futuro/2. (2007). “Características distintivas de los líderes exitosos de organizaciones de voluntariado. Pasado, presente y futuro”,. Barcelona: Ed. Deusto.

Anderson, Gary L. (2014). Educational Leadership, Politics, and Advocacy, M.A.. http://steinhardt.nyu.edu/alt/edleadership/politics/

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías