Identifying Data

2022/23

Subject (*)

Language Psychopathology and Developmental Disorders of Language and Communication

Code

652546001

Study programme

Máster Universitario en Estudos Avanzados sobre a Linguaxe, a Comunicación e as súas Patoloxías

Descriptors

Cycle

Period

Year

Type

Credits

Official Master's Degree

1st four-month period

First

Obligatory

Language

Spanish

Teaching method

Face-to-face

Prerequisites

Department

Psicoloxía

Coordinador

Otero Otero, Patricia

E-mail

patricia.otero.otero@udc.es

Lecturers

Modrego Alarcón, Marta

Otero Otero, Patricia

E-mail

mmodregoalarcon@unizar.es

patricia.otero.otero@udc.es

Web

General description

Os obxectivos desta materia pódense resumir nos seguintes: - Situar as dificultades do desenvolvemento da linguaxe nun marco psicolingüístico e evolutivo mais amplo. - Proporcionar un coñecemento das principais características dos diferentes trastornos do desenvolvemento da linguaxe nos nenos. - Comprender o significado disciplinar da psicopatoloxía no contexto curricular da logopedia. - Adquirir e dominar os elementos terminolóxicos e os recursos instrumentais precisos para o recoñecemento, descrición e explicación dos principais trastornos psicolóxicos que cursan con alteracións da linguaxe e comunicación. - Promover actitudes de solidariedade, respecto e apoio cara ás persoas con trastornos psicolóxicos. - Desarrollar actitudes de sensibilización cara ao traballo en equipo

Study programme competencies

Code	Study programme competences
A1	Los estudiantes podrán llevar a cabo la evaluación de trastornos específicos del lenguaje oral, tales como las disartrias,alteraciones del lenguaje en el envejecimiento y trastornos degenerativos, las alteraciones del lenguaje en enfermedades mentales,trastornos del espectro autista, etc
A4	Los alumnos/as sabrán realizar una intervención en trastornos específicos del lenguaje oral tales como las disartrias,alteraciones del lenguaje en el envejecimiento y trastornos degenerativos, las alteraciones del lenguaje en enfermedades mentales,trastornos del espectro autista, etc
A8	Los alumnos/as serán capaces de elaborar un informe científico que implique definir un problema de investigación, lashipótesis y variables asociadas, así como definir el diseño, la muestra y su modo de selección, las herramientas de recogida de datosy su consecuente análisis y discusión
A11	Los estudiantes serán capaces de analizar críticamente las publicaciones científicas, noticias de medios de comunicación,literatura gris, etc.
B2	Poseer y comprender conocimientos que aporten una base u oportunidad de ser originales en el desarrollo y/o aplicación deideas, a menudo en un contexto de investigación
B3	Que los estudiantes sepan aplicar los conocimientos adquiridos y su capacidad de resolución de problemas en entornosnuevos o poco conocidos dentro de contextos más amplios (o multidisciplinares) relacionados con su área de estudio
B4	Que los estudiantes sean capaces de integrar conocimientos y enfrentarse a la complejidad de formular juicios a partir deuna información que, siendo incompleta o limitada, incluya reflexiones sobre las responsabilidades sociales y éticas vinculadas a laaplicación de sus conocimientos y juicios
B5	Que los estudiantes sepan comunicar sus conclusiones y los conocimientos y razones últimas que las sustentan a públicosespecializados y no especializados de un modo claro y sin ambigüedades
B6	Que los estudiantes posean las habilidades de aprendizaje que les permitan continuar estudiando de un modo que habrá deser en gran medida autodirigido o autónomo
B7	Los estudiantes conocerán las características diferenciales de la intervención en el lenguaje y la comunicación en los ámbitosfamiliar, escolar, clínico y asistencial.
B8	Los estudiantes entenderán la importancia de la cultura emprendedora y conocerán los medios al alcance de las personasemprendedoras
C2	Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.
C3	Dominar la expresión y la comprensión de forma oral y escrita de un idioma extranjero
C4	Utilizar las herramientas básicas de las tecnologías de la información y las comunicaciones (TIC) necesarias para el ejerciciode su profesión y para el aprendizaje a lo largo de su vida
C5	Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía respetuosa con la cultura democrática, los derechos humanos y laperspectiva de género
C6	Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico ycultural de la sociedad.

Learning aims

Learning outcomes	Study programme competences
Identificar a variedade de trastornos en: o desenvolvemento da linguaxe oral e escrita asociado a outros trastornos específicos da linguaxe, da fluidez e da fala.	AR1	BR1 BR3 BR4 BR5	CR5
Seleccionar a documentación bibliográfica necesaria para un traballo de investigación	AR11	BR3 BR5	CR2 CR3 CR5
Discutir críticamente as publicacións científicas	AR11	BR1 BR4 BR5	CR1 CR2 CR3 CR4 CR5
Investigar sobre factores causais e determinantes dos trastornos da linguaxe e a comunicación	AR11	BR1 BR3 BR5	CR2 CR3 CR4 CR5
Integrar as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirixido ou autónomo.	AR11	BR1 BR3 BR5	CR2 CR3 CR4 CR5
Comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüedades.	AR8 AR11	BR1 BR3 BR4 BR5	CR1 CR2 CR4 CR5
Deseñar un informe científico que implique definir un problema de investigación, as hipótesis e variables asociadas, así como definir o deseño, a mostra e o seu modo de selección, as ferramentas de recollida de datos e o seu consecuente análise e discusión.	AR1 AR8 AR11	BR1 BR3 BR5 BR6	CR1 CR2 CR3 CR5
Ilustrar adecuadamente os resultados dunha investigación.	AR8 AR11	BR1 BR3 BR4 BR6	CR1 CR2 CR3 CR4 CR5
Validar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en entornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.	AR1	BR1 BR2 BR3 BR4 BR6	CR1 CR2 CR3 CR4 CR5
Integrar os coñecementos e enfrentarse á complexidade de formular xuizos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuizos.	AR1 AR11	BR1 BR2 BR3 BR5 BR6	CR2 CR3 CR4 CR5
Adaptar coñecementos que aporten unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a menudo nun contexto de investigación.	AR1 AR4 AR8 AR11	BR1 BR2 BR3 BR4 BR5 BR6 BR7	CR1 CR2 CR3 CR4 CR5
Defender a importancia da cultura emprendedora e coñecer s medios ao alcance das persoas emprendedoras.	AR1 AR4 AR8	BR1 BR2 BR3 BR4 BR5 BR6 BR7	CR1 CR2 CR3 CR4 CR5
Realizar unha rehabilitación da linguaxe e a comunicación ao longo do ciclo vital.	AR1 AR4	BR2 BR3 BR4 BR5 BR6	CR1 CR2 CR3 CR4 CR5

Contents

Topic	Sub-topic
Trastornos da linguaxe nos trastornos do espectro autista (TEA)	Definición e concepto. Características clínicas Teoría de la mente Guións sociais
Trastornos na fluidez da fala (disfemia)	Definición e concepto. Características clínicas
Manifestacións clínicas do mutismo selectivo e outros trastornos relacionados coa ansiedade social	Definición e concepto. Características clínicas
Trastorno específico da linguaxe	Definición e concepto. Características clínicas
O TDAH e as dificultades de aprendizaxe: dislexia	Definición e concepto. Características clínicas Dislexia
Trastornos no desenvolvemento da linguaxe asociados a outros trastornos	Trastornos da linguaxe na discapacidade intelectual (Síndrome de Down, Síndrome de Williams, X frágil). Trastornos da linguaxe na deficiencia auditiva. Trastornos da linguaxe na deficiencia visual. Trastornos da linguaxe en nenos prematuros
Trastorno fonolóxico. Dislalia.	Procesos fonolóxicos de simplificación da fala Dificultades de producción mais frecuentes

Planning

Methodologies / tests	Competencies	Ordinary class hours	Student’s personal work hours	Total hours
Case study	A1 A4 B3 B4 B5 B6 B7 B8	3	5	8
Student portfolio	A1 A4 A11 B3 B2 B4 B5 B6 B7 C2 C3 C4 C5 C6	0	75	75
Guest lecture / keynote speech	A1 A4 A8 B2 C5	32	32	64

Personalized attention		3	0	3

(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies

Methodologies	Description
Case study	Metodoloxía donde o estudante enfréntase ante a descripción dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto por un grupo de persoas, a través dun proceso de discusión. O alumno sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada.
Student portfolio	No portafolio incluiranse as actividades realizadas ao lomgo da materia, incluindo esquemas, traballos, lecturas, prácticas, cuestionarios contestados, etc.
Guest lecture / keynote speech	Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introducción de preguntas dirixidas aos estudantes. Ao longo destas sesións se presentarán os contidos básicos da materia

Personalized attention

Methodologies

Case study

Student portfolio

Description

O estudo de casos e o portafolios requiren, para a súa axeitada realización, de atención personalizada. Para dar resposta a esta necesidade, o profesor ou profesora da materia guiará ao estudiante na súa realización.

Assessment

Methodologies	Competencies	Description	Qualification
Student portfolio	A1 A4 A11 B3 B2 B4 B5 B6 B7 C2 C3 C4 C5 C6	A avaliación incluirá unha valoración cuantitativa do rendimento de cada estudante en cada actividade realizada. Éstas serán recollidas polos estudantes nun portafolio por asignatura que incluirá os esquemas, presentacións, traballos, lecturas, prácticas, cuestionarios contestados, etc. Este portafolio estará disponible sempre para o profesorado e será entregado ao finalizar as clases presenciais para a súa supervisión e calificación. Cada profesor avaliará as actividades realizadas, segundo as metodoloxías empleadas. A calificación na materia será o resultado da media ponderada das calificacións do profesorado que a imparte.	100

Assessment comments
En aplicación da "Norma que regula o réximen de dedicación ao estudo e a permanencia e a progresión dos estudantes de grao e máster universitario na UDC" (aprobada en Consello de Goberno de 4 de mayo de 2017), os alumnos aos que se reconozca a condición de estudantes a tempo parcial e a correspondente dispensa académica, quedarán eximidos da asistencia a clase; no obstante, estos alumnos deberán entregar os correspondentes informes e traballos antes da data establecida para a realización do exame da asignatura. Para a Segunda Oportunidade seguiranse os mesmos criterios que na primeira oportunidade. A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso "0" na materia na convocatoria correspondente.

Sources of information

Basic
	AAMR (2004). Retrasomental. Alianza editorial. Aguado, G. (1999). Trastorno especifico del lenguaje. Retraso del lenguaje y disfasia. Aljibe. Asociación Americana de Psiquiatría (2014). Manual diagnóstico y estadístico de los trastornos mentales (DSM-5). Editorial Médica Panamericana. (Original publicado en 2013). Baron-Cohen,S. y Chaparro, S. (2010). Autismo ysíndrome de Asperger. Alianza editorial. Bishop, D. (2001). Language and cognitive processes in developmental disorders. Psychology Press. Bishop, D. V. M. (1997). Uncommon understanding.Development and disorders of language comprehension in children. Psychology Press. Buendía,JR. (2004). Psicopatología en niños y adolescentes. Pirámide. Caballo,V. y Simón, MA. (2014). Manual de psicología clínica infantil y del adolescente. Trastornos generales. Pirámide. Caballo,V. y Simón, MA. (2014). Manual de psicología clínica infantil y del adolescente. Trastornos específicos. Pirámide. Centeno, J. G., Anderson, R. T., & Obler, L. K. (Eds.). (2007). Communication disorders in Spanish speakers. Theoretical, research and clinical aspects. Multilingual Matters. Chiat, S. (2001). Los problemas del lenguaje en los niños. Cambridge University Press. del Río, M. J., & Torrens, V. (Eds.). (2006). Lenguaje y comunicación en trastornos del desarrollo. Pearson Prentice Hall. Echeburúa,E. (2002). Trastornos de ansiedad en la infancia. Pirámide. Fletcher, P., & Miller, J. F. (Eds.). (2005).Developmental theory and language disorders. John Benjamins. Garayzábal, E., Fernández, M. y Díez-Itza, E. (2010). Guía de intervención logopédica en el síndrome de Williams. Síntesis. García E. M., MagazA. (2003). Hiperactividad. Guía para profesores. Cruces-Baracaldo:COHS. González,R. (2005). Psicopatología del niño y del adolescente. Pirámide. Puyuelo,M. (2000). Casos clínicos en logopedia. Masson. Puyuelo, M., Rondal, J. A. (Eds.). (2003). Manual de desarrollo y alteraciones del lenguaje. Editorial Massón. Rondal,J. A. y Seron, X. (1988). Trastornos del lenguaje. Paidós. Schwartz, R. G. (Ed.). (2009). Handbook of Child Language Disorders. Psychology Press. Verhoeven, L., van Balkom, H. (Eds.). (2004). Classification of developmental language disorders. Theoretical issues and clinical applications. Lawrence Erlbaum.
Complementary

Recommendations

Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus

Other comments

Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural. Recoméndase o envío dos traballos telemáticamente ou a impresión a doble cara na entrega de traballos.

Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sostenibiliade nos comportamentos persoais e profesionais.

(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.