Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Complementos de formación para o ensino das ciencias II Código 652601112
Titulación
1 Mestrado Universitario de Profesorado de Educación Secundaria: Ciencias Experimentais
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial Anual
Primeiro Obrigatoria 5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Física e Ciencias da Terra
Coordinación
Grandal D`Anglade, Aurora
Correo electrónico
aurora.grandal@udc.es
Profesorado
Gonzalez Fortes, Gloria Maria
Grandal D`Anglade, Aurora
Correo electrónico
g.gfortes@udc.es
aurora.grandal@udc.es
Web
Descrición xeral Materia baseada no repaso ou adquisición de conceptos fundamentais nas ciencias naturais, os seus desenvolvementos recentes e a aplicación a problemas de actualidade, como recurso educativo en Educación Secundaria e Bacharelato.

Competencias do título
Código Competencias do título
A16 (CE-E2)Coñecer os contidos que se cursan nos respectivos ensinos.
A18 (CE-E4)Coñecer contextos e situacións en que se usan ou aplican os diversos contidos curriculares
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer o valor formativo e cultural das materias correspondentes á especialización. AP16
Coñecer os contidos que se cursan nos respectivos ensinos. AP16
Coñecer contextos e situacións en que se usan ou aplican os diversos contidos curriculares. AP18
Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. CM1
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. CM4
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. CM6
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. CM7
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. CM8

Contidos
Temas Subtemas
Análise dos bloques temáticos do curriculum de ciencias da Natureza Interrelacións.
Os contidos das ciencias experimentais na educación secundaria e bacharelato O BOE: os distintos niveis educativos
Adquisición e/ou revisión de conceptos fundamentais e experimentais da área de ciencias da natureza Bioloxía: Biomoléculas e metabolismo. A célula. Niveis de organización. Evolución
Física: Mecánica, termodinámica, electricidade e magnetismo.
Xeoloxía: tectónica de placas, procesos internos, procesos externos e riscos xeolóxicos. Mapas xeolóxicos.
Química: materia, ligazón química e forzas intermoleculares, reaccións acido-base e redox.
Contexto e situacións de actualidade científica como recurso educativo As enerxías, limpas e renovabeis?. O cambio climático. Virus e vacinas, saúde e pseudociencias.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A16 A18 C1 C4 C6 C7 C8 18 45 63
Análise de fontes documentais A16 A18 C1 C6 C7 C8 5 20 25
Proba obxectiva A16 A18 C1 C4 C6 C7 C8 2 2 4
Aprendizaxe colaborativa A16 A18 C1 C4 C6 10 22 32
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuias e a introducción de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a sua aprendizaxe
Análise de fontes documentais Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico.
Proba obxectiva Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe, cuxo trazo distintivo é a posibilidade de determinar se as respostas dadas son ou non correctas. Constitúe un instrumento de medida, elaborado rigorosamente, que permite avaliar coñecementos, capacidades, destrezas, rendemento, aptitudes, actitudes, intelixencia, etc. É de aplicación tanto para a avaliación diagnóstica, formativa como sumativa.
Aprendizaxe colaborativa Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo.

Atención personalizada
Metodoloxías
Aprendizaxe colaborativa
Análise de fontes documentais
Descrición
O traballo do alumno en cada unha das metodoloxías propostas será atendido polo profesor de forma individual e personalizada. As titorías (persoais, mediante Teams ou correo electrónico) concíbense como unha actividade de máxima importancia nesta materia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba obxectiva A16 A18 C1 C4 C6 C7 C8 Examen final sobre os contidos da materia

Valorarase :

Coñecer o valor formativo e cultural das materias correspondentes á especialización.

Coñecer a historia e os desenvolvementos recentes das materias e as súas perspectivas para poder transmitir unha visión dinámica das mesmas.

Coñecer contextos e situacións en que se usan ou aplican os diversos contidos curriculares.

Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.

Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.

Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida
40
Análise de fontes documentais A16 A18 C1 C6 C7 C8 Elaboración de traballos sobre contidos e metodoloxías aplicadas o ámbito científico
Valorarase :

Coñecer o valor formativo e cultural das materias correspondentes á especialización.

Coñecer a historia e os desenvolvementos recentes das materias e as súas perspectivas para poder transmitir unha visión dinámica das mesmas.

Coñecer contextos e situacións en que se usan ou aplican os diversos contidos curriculares.

Integrar a formación en comunicación audiovisual e multimedia no proceso de ensino-aprendizaxe.

Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.

Integrar a formación en comunicación audiovisual e multimedia no proceso de ensino-aprendizaxe.

Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.

Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.

Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida
60
 
Observacións avaliación

A asistencia ás sesions presenciais é obrigatoria.

Na primeira oportunidade

-   Avaliaranse as actividades e traballos realizados durante o curso e proba escrita. A Cualificación será a media ponderada das notas obtidas en cada parte, debendo obter en cada unha delas un aprobado (5 sobre 10).

-   É requisito imprescindible unha asistencia mínima do 80% de asistencia ás sesións presenciais. No caso de non alcanzarse dito porcentaxe as actividades/traballos non serán avaliados e a cualificación será de non presentado.

Na segunda oportunidade

-   O alumnado que asistíu a lo menos ó 80% das sesiones deberá repetir as partes nón superadas (actividades/traballos e/ou proba escrita).

-   Os estudantes que non alcanzaran o porcentaxe de asistencia esixida ás sesións presenciais deberán presentar, individualmente, todas as actividades/traballos propostos ó longo do curso-

-   En calquera caso, a cualificación será a media ponderada das notas obtidas en cada parte, debendo obter en cada unha delas un aprobado (5 sobre 10).

 

Os estudantes con dispensa académica de exención de asistencia:

-   Deberán poñelo en coñecemento da profesora (aurora.grandal@udc.es) a primeira semana de clase.

-   Na primeira oportunidade, ademáis da proba escrita, terán que realizar, individualmente, todas as actividades/traballos propostos ó longo do curso e entregalos nas datas que estableza o profesorado. A cualificación final será a media ponderada das notas das actividades e traballos realizados durante o curso e da nota da proba escrita, debendo obter en cada unha das partes un aprobado (5 sobre 10).

-   Na segunda oportunidade, deberán repetir ás partes non superadas (actividades/traballos e/ou proba escrita).


No caso de realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, aplicarase a normativa vixente na UDC



Fontes de información
Bibliografía básica

DOGA Nº 136 de viernes 13 de xullo de 2007 y 23 de xuño de 2008:

http://www.xunta.es/Dog/Dog2007.nsf/FichaSeccion/25E8E?OpenDocument

http://www.xunta.es/Dog/Dog2008.nsf/FichaContenido/29EFE?OpenDocument

http://docentes.leer.es/2010/10/04/leer-para-aprender-ciencias/

Libros de distintas editoriales correspondientes a ESO y Bachillerato

Obras de interés para Geología:

Gutiérrez Elorza, M. (2008). Geomorfología. Ed. Pearson-Prentice Hall. Madrid, 898 pp.
Anguita-Virella, F. & Moreno-Serrano, F. (1991) Procesos Geológicos Internos. Editorial Rueda, Madrid, 232 pp.
Anguita-Virella, F. (2002) Biografía de la Tierra. Editorial Aguilar, Madrid, 350 pp.


Enlaces de interés para Geología:
http://www.ucm.es/info/diciex/programas/las-rocas/cicloderocas/CiclorocasCUARTO.swf
http://www.windows.ucar.edu/tour/link=/earth/geology/rocks_intro.sp.html&br=gra&edu=elem
http://www.isftic.mepsyd.es/w3/eos/MaterialesEducativos/mem2000/tectonica/index_1.htm
http://www.palaeos.com/
http://tolweb.org/tree/
http://alerce.pntic.mec.es/~mnavar6/index.htm
http://www.isftic.mepsyd.es/w3/eos/MaterialesEducativos/mem/claves_evolucion/claves.htm
http://www.uned.es/cristamine/inicio.htm
http://www.isftic.mepsyd.es/jovenes/biologia_y_geologia/
http://www.isftic.mepsyd.es/jovenes/ciencias_naturales/
http://recursos.cnice.mec.es/biosfera/profesor/index.htm
http://www.juntadeandalucia.es/averroes/~41009858/departamentos/ciencias.htm

Obras de interés para Biología:

Curtis, H.; Barnes, S.; Schnek, A. y Flores, G. (2006). Invitación a la Biología. Editorial Médica Panamericana.
Audesirk, T.; Audesirk, G. y Byers, B. E. (2008). Biología. La vida en la Tierra. Ed. Prentice-Hall . 8.a ed.,
Anguita-Virella, F. (2002) Biografía de la Tierra. Editorial Aguilar, Madrid, 350 pp.

Enlaces de interés en Biología:
http://www.biologia.arizona.edu/DEFAULT.HTML
http://www.maph49.galeon.com/entrada.html
http://www.encuentros.uma.es/
http://www.faunaiberica.org/
http://www.areaciencias.com/
http://alerce.pntic.mec.es/~mnavar6/index.htm
http://www.isftic.mepsyd.es/jovenes/ciencias_naturales/
http://www.isftic.mepsyd.es/jovenes/biologia_y_geologia/
http://www.isftic.mepsyd.es/w3/eos/MaterialesEducativos/mem2001/biologia/index.html
http://web.educastur.princast.es/proyectos/biogeo_ov/index.htm



Bibliografía complementaria

ttp://teachers.web.cern.ch

www.igp.gob.pe/mag.htm

www.contenidos.com/fisica

www.cec.uchile.cl/ cutreras/apuntes/nuevo.html

WWW.CTV.ES

www.sc.ehu.es

www.educared.net

www.cofis.es

www.rsef.es

www.omega.ilce.edu

www.geocities.com

www.educar.sc.usp.br/ciencias/fisica/fisicaespanhol

http://www.sc.ehu.es/sbweb/fisica

http://home.cvc.org/science/kepler.htm

http://sasx01.sc.ehu.es/sbweb/fisica/electromagnet/induccion/variable/variable.htm#actividades

www.educared.net/aprende/sofwareducativo/index.htm

http://microcosm.web.cern.ch/microcosm/engl/prevesp.html

http://webcast.cern.ch/proyects/weblecturearchive/index.html

www.idae.es

http://www.sc.ehu.es/sbweb/fisica/default.htm
http://www.sc.ehu.es/sbweb/fisica/estadistica/gasIdeal/gasIdeal.html
http://lectura.ilce.edu.mx:3000/sites/ciencia/volumen1/ciencia2/36/htm/ysin.html


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Recoméndase o envío telemático dos traballos de esta materia, e se non é posible, non utilizar plásticos, elixir a impresión a dobre cara, empregar papel reciclado e evitar imprimir borradores. Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural. Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sustentabilidade nos comportamentos persoais e profesionais

 

Nesta materia terase en conta a perspectiva de xénero (usarase linguaxe non sexista, bibliografía de autores/as de ambos os sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...). Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas, e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade.


Facilitarase a plena integración do alumnado que por razón físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso axeitado, igualitario e proveitoso á vida universitaria.

 



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías