Datos Identificativos 2016/17
Asignatura (*) Atención á diversidade na educación física Código 652603312
Titulación
3 Mestrado Universitario en Profesorado de Educación Secundaria: Educación Física
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial Anual
Primeiro Obrigatoria 4
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Educación Física e Deportiva
Coordinación
Valverde Romera, Joaquina
Correo electrónico
joaquina.valverde@udc.es
Profesorado
Giraldez Garcia, Manuel Avelino
López Villar, Cristina
Montero Seoane, Antonio
Toja Reboredo, Maria Belen
Valverde Romera, Joaquina
Correo electrónico
manuel.avelino.giraldez.garcia@udc.es
cristina.lopezv@udc.es
antonio.montero.seoane@udc.es
belen.toja@udc.es
joaquina.valverde@udc.es
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 (CE-G1)Coñecer as características dos estudantes, os seus contextos sociais e motivacións
A2 (CE-G2)Comprender o desenvolvemento da personalidade destes estudantes e as posibles disfuncións que afectan á aprendizaxe.
A4 (CE-G4)Identificar e planificar a resolución de situacións educativas que afectan a estudantes con diferentes capacidades e ritmos de aprendizaxes
A8 (CE-G8)Promover accións de educación emocional, en valores e formación cidadá
A10 (CE-G10)Relacionar a educación co medio e comprender a función educadora da familia e a comunidade, tanto na adquisición de competencias e aprendizaxe como na educación no respecto dos dereitos e liberdades, na igualdade de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres e na igualdade de trato e non discriminación das persoas con discapacidade.
A11 (CE-G11)Coñecer a evolución histórica da familia, os seus diferentes tipos e a incidencia do contexto familiar na educación.
A14 (CE-G14) Respectar e promover os dereitos humanos, os valores da cultura da paz e dos valores democráticos, e o recoñecemento dos principios e fundamentos da atención á diversidade.
A15 (CE-E1)Coñecer o valor formativo e cultural das materias correspondentes á especialización.
A17 (CE-E3)Coñecer a historia e os desenvolvementos recentes das materias e as súas perspectivas para poder transmitir unha visión dinámica das mesmas
A18 (CE-E4)Coñecer contextos e situacións en que se usan ou aplican os diversos contidos curriculares
A19 (CE-E5)Coñecer os desenvolvementos teórico-prácticos do ensino e a aprendizaxe das materias correspondentes.
A20 (CE-E6)Transformar os currículos en programas de actividades e de traballo.
A21 (CE-E7)Adquirir criterios de selección e elaboración de materiais educativos.
A22 (CE-E8)Fomentar un clima que facilite a aprendizaxe e poña en valor as achegas dos estudantes.
A24 (CE-E10)Coñecer estratexias e procedementos de avaliación e entender a avaliación como un procedemento de regulación da aprendizaxe e estímulo ao esforzo.
A25 (CE-E11)Coñecer e aplicar propostas docentes innovadoras no ámbito da especialización cursada.
A26 (CE-E12)Analizar críticamente o desempeño da docencia, das boas prácticas e da orientación utilizando indicadores de calidade.
A27 (CE-E13)Identificar os problemas relativos ao ensino e a aprendizaxe das materias da especialización e expor alternativas e solucións.
A28 (CE-E14)Coñecer e aplicar metodoloxías e técnicas básicas de investigación e avaliación educativas e ser capaz de deseñar e desenvolver proxectos de investigación, innovación e avaliación.
A30 (CE-E16) Coñecer os procesos e recursos para a prevención de problemas de aprendizaxe e convivencia (OE).
A34 (CE-P3) Dominar as destrezas e as habilidades sociais necesarias para fomentar un clima que facilite a aprendizaxe e a convivencia.
A37 (CE-P6) Exercitarse na avaliación psicopedagóxica, o asesoramento a outros profesionais da educación, aos estudantes e ás familias (OE)
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Mostrar una actitud reflexiva ante la diversidad individual y social en las aulas y en concreto en la educación física y el deporte escolar AP1
AP8
AP10
AP11
AP14
AP18
AP22
AP26
AP27
Comprender la evolución del marco educativo legal que apoya la inclusión de los alumnos con discapacidad. AP2
AP4
AP10
AP17
CM6
Conocer las principales causas de discapacidad, inadaptación y dificultad para la integración en Educación Secundaria y ser capaz de identificar las necesidades especiales que plantean. AP1
AP4
CM1
CM3
CM4
CM6
CM7
Conocer los recursos disponibles y ser capaz de elaborar pautas de intervención para atender las necesidades especiales derivadas de las discapacidades anatomo-fisiológicas para facilitar la plena integración y desarrollo de quienes las presentan. AP1
AP4
AP14
AP18
AP19
AP20
AP21
AP22
AP24
AP25
AP27
AP28
CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CM7
CM8
Conocer los recursos disponibles y ser capaz de elaborar pautas de intervención para atender las necesidades especiales derivadas de los trastornos y deficiencias de origen psíquico y de la inadaptación social para facilitar la plena integración y desarrollo de quienes los presentan. AP1
AP4
AP14
AP18
AP19
AP20
AP21
AP22
AP25
AP27
AP28
AP30
AP34
AP37
CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CM7
CM8
Ser capaz de elaborar propuestas de intervención desde una postura coeducativa para la asignatura de educación física. AP4
AP10
AP14
AP18
AP19
AP20
AP21
AP25
AP27
AP28
CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CM7
CM8
Ser capaz de elaborar pautas de intervención desde una postura multicultural para la asignatura de educación física y el centro escolar AP4
AP10
AP14
AP18
AP19
AP20
AP21
AP25
AP27
AP28
CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CM7
CM8
Conocer, aplicar y promover los principios éticos y deontológicos que deben regir la actividad docente, especialmente en la atención a la diversidad. AP8
AP10
AP14
AP15
CM1
CM4
CM6

Contidos
Temas Subtemas
BLOQUE I: Necesidades especiales de tipo anatómico-fisiológico. I.1.- Discapacidades derivadas de la pérdida o anormalidad de una estructura o función: conceptos y clasificación.
I.2.- Características de las discapacidades fisiológicas o anatómicas.
I.3.- Necesidades educativas en las discapacidades fisiológicas o anatómicas.
I.4.- Recursos para la enseñanza de la educación física en personas con discapacidad fisiológica o anatómica.
BLOQUE II: Necesidades especiales de tipo intelectual y/o inadaptación social. II.1.- El marco legal de apoyo a las personas con discapacidades intelectuales y/o sociales.
II.2.- Conceptos clave: discapacidad intelectual, trastornos de conducta, trastonos por déficit atencional e hiperactividad, e inadaptación social.
II.3.- Ideas fundamentales sobre la enseñanza de la educación física para estas poblaciones
BLOQUE III: Educación física y diversidad social. III.1.- Educación física y género.
III.2.- Educación física y multiculturalidad.
BLOQUE IV: Ética y deontología en educación física escolar y deporte. IV.1.-Moral y ética.
IV.2.- Inclusión y exclusión.
IV.3.- Ética y docencia.
IV.4.- Ética e investigación.
IV.5.- Código deontológico.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Análise de fontes documentais A1 A2 A4 A8 A10 A11 A14 A15 A18 A22 A26 A27 C1 C3 C4 C7 10 20 30
Estudo de casos A2 A4 A10 A14 A17 A18 A19 A20 A21 A24 A25 A27 A28 A30 A34 A37 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8 10 30 40
Discusión dirixida A1 A2 A8 A10 A11 A14 A18 A22 A26 A27 C1 C3 C4 C7 10 0 10
Sesión maxistral A1 A4 A8 A10 A11 A14 A15 A18 A21 A22 A25 A26 A27 C1 C3 C4 C6 C7 10 0 10
 
Atención personalizada 10 0 10
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Análise de fontes documentais Los estudiantes harán una búsqueda de documentos bibliográficos actualizados (libros, artículos, textos legislativos, referencias web, etc) que de algún modo estén vinculados con la materia específica de la asignatura. Posteriormente, se procederá a su análisis y discusión.
Estudo de casos Se planteará el caso simulado de una persona o colectivo con necesidades de diversificación y, a partir de ahí, el estudiante tendrá que ser capaz de planificar un diseño completo de actuación en educación física, considerando todos aquellos factores que influyen en dicha programación.
Discusión dirixida Con este tipo de metodología, los estudiantes se reunirán en grupos discutiendo de forma libre, informal y espontánea sobre un tema, plateado por el profesorado o por ellos mismos, que pueda resultar relevante para la asignatura. Se aprovechará la ocasión para constrastar diferentes puntos de vista. El profesorado actuará como moderador.
Sesión maxistral Las sesiones magistrales se reservarán para hacer intervenciones puntuales por parte del docente, de forma oral y con apoyo audiovisual, con el fin de ampliar conocimientos específicos de la materia.

Atención personalizada
Metodoloxías
Estudo de casos
Descrición
Los estudiantes podrán consultar via email o bien personalmente, cualquier duda que surja a raíz de la realización de los dos trabajos que tendrán que presentar para ser evaluados.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Análise de fontes documentais A1 A2 A4 A8 A10 A11 A14 A15 A18 A22 A26 A27 C1 C3 C4 C7 Los estudiantes presentarán un trabajo en plazo y forma, en el que hallan recopilado información sobre algunos de los casos tratados durante las sesiones. Tendrá que realizarse con el consentimiento y la supervisión del profesorado responsable. 40
Estudo de casos A2 A4 A10 A14 A17 A18 A19 A20 A21 A24 A25 A27 A28 A30 A34 A37 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8 Los estudiantes presentarán una breve planificación con los puntos fundamentales (objetivos, contenidos, metodología, actividades y evaluación) adaptada a tres alumnos con necesidades educativas específicas distintas. Tambien podrá presentarse una propuesta coeducativa (de género o cultural). 60
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

Asociación Española de Deporte y Actividad Física Adaptada. Disponible en http://www.dafaweb.es

Bobo-Arce, M. y  Morales Caneiro, R (2013) Estrategias coeducativas en el aula formal de educación física. Una experiencia práctica . A Coruña: Universidade 2114

Botelho-Gomes, P. (2012) Igualdade de género na educaçâo física. I e II ciclo de conferencias: xénero, actividade física e deporte. A Coruña: Universidade, 2012, p. 61-77. URI: http://hdl.handle.net/2183/9084

Código deontológico, disponible en la web http://www.consejo-colef.es-codigo-deontologico.html, recuperado el 19 de Enero de 2010.

Fernández García, E. et al. (2010) Guía PAFIC, para la Promoción de la Actividad Física en Chicas. Anel Gráfica y Editorial S.L. Granada.

Guede García, F. J. (2012) Estratexias de coeducación na aula de Educación Física. Unha experiencia práctica. I e II ciclo de conferencias: xénero, actividade física e deporte. A Coruña: Universidade, 2012, p. 149-154.URI: http://hdl.handle.net/2183/9085

Heinemann, K. (2006) Ética de la responsabilidad en las organizaciones deportivsas.Revista Internacional de Sociología. Vol. LXIV, nº 44, 153-176.

Hernández, F.J. (2012). Inclusión en educación física. Barcelona. Inde.

Iglesias Galdo, A. (2012) Un reto de extraordinaria actualidade: educar para a igualdade.. I e II ciclo de conferencias: xénero, actividade física e deporte. A Coruña: Universidade, 2012, p. 105-116. Disponible en http://hdl.handle.net/2183/9082

LLeixa, TFlecha, R.; Puigvert, L;Contreras,O ;Torralba;M.A y Bantulá, J. (2002) Multiculturalismo y Educación  Física. Barcelona: Paidotribo

Marchi Júnior, W. y Padeski Ferreira, A.L. (2009) Formação acadêmica e intervenção profissional nos Esportes: repensando a Educação Física. Revista Motriz, Rio Claro, v.15, nº 1,162-172.

Mendoza Laiz, N. (2009). Propuestas prácticas de educación física inclusiva para la etapa de secundaria. Barcelona. Inde.

Moreno, J. A.; Sicilia, A.; Martínez, C.; Alonso, N. (2008). Coeducación y climas de aprendizaje en educación física. Aportaciones desde la teoría de Metas de Logro. Revista Internacional de Ciencias del Deporte, 11(4), 42-64. Disponible en http://www.cafyd.com/REVISTA/01104.pdf

Pérez Brunicardi, D; López Pastor, V.M. y Iglesias Sanz, P. (2004). La atención a la diversidad en educación física.  Sevilla. Wanceulen.

Pérez Brunicardi, D; López Pastor, V.M. y Iglesias Sanz, P. (2004). La atención a la diversidad en educación física.  Sevilla. Wanceulen.

Ríos, M; Ruiz, P. y Carol, N. (Coords.)(2014). La inclusión en la actividad física y deportiva. Madrid. Comité Paralímpico Español.

Roca, M; Alvariñas, M.; Fernández Villarino, M.A.; Toja, B.; Pillado, N. Mirás, A. y Rodríguez, P. (2008) ¡Todos para uno y uno para todos! Cuadernos de Pedagogía, 376, 32-35.

The National Center on Physical Activity and Disability.  Disponible en http://www.ncpad.org/index.php

Vázquez, B y Álvarez, G. (coord.) (1990) Guía para una Educación Física no sexista. MEC. Madrid

World Health Organization. International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF). Disponible en  http://www.who.int/classifications/icf/en/

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías