Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Innovación docente Código 652603E11
Titulación
3 Mestrado Universitario en Profesorado de Educación Secundaria: Educación Física
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial Anual
Primeiro Obrigatoria 2
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Rodriguez Romero, Maria del Mar
Correo electrónico
mar.rromero@udc.es
Profesorado
Lorenzo Castiñeiras, Juan J.
Rodriguez Romero, Maria del Mar
Correo electrónico
j.lorenzo.castineiras@udc.es
mar.rromero@udc.es
Web
Descrición xeral A materia persigue que o alumnado interiorice a innovación educativa como unha actitude profesional imprescindible para responder ás exigencias formativas ante o reto da crise ecosocial e apliquen a “sustancia espiritual” das tecnoloxías dixitais á ensinanza para minimizar a fenda de participación. Asemade, busca facer efectiva a coordinación entre materias para asegurar que pode producirse unha integración de aprendizaxes do módulo xenérico e o módulo específico, o Practicum e o Traballo de Fin de Mestrado.

Competencias do título
Código Competencias do título
A3 (CE-G3)Elaborar propostas baseadas na adquisición de coñecementos, destrezas e aptitudes intelectuais e emocionais.
A8 (CE-G8)Promover accións de educación emocional, en valores e formación cidadá
A9 (CE-G9)Participar na definición do proxecto educativo e nas actividades xerais do centro atendendo a criterios de mellora da calidade, atención á diversidade, prevención de problemas de aprendizaxe e convivencia
A20 (CE-E6)Transformar os currículos en programas de actividades e de traballo.
A21 (CE-E7)Adquirir criterios de selección e elaboración de materiais educativos.
A26 (CE-E12)Analizar críticamente o desempeño da docencia, das boas prácticas e da orientación utilizando indicadores de calidade.
A33 (CE-P2) Acreditar un bo dominio da expresión oral e escrita na práctica docente
A34 (CE-P3) Dominar as destrezas e as habilidades sociais necesarias para fomentar un clima que facilite a aprendizaxe e a convivencia.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Concebir a innovación educativa como unha actitude profesional imprescindible para respostar ás esixencias formativas ante o reto da crise ecosocial e a pandemia e aplicar a "sustancia espiritual" das tecnoloxías dixitais o ensino. AP3
AP8
AP9
AP20
AP21
AP26
AP33
AP34
CM3
CM4
CM6
CM8
Asociar a innovación con a investigación permanente para incorporar os retos que teñe a humanidade e o noso planeta dende a xusticia social global: o cambio climático e a pandemia, o xiro dixital, a brecha de participación e a democratización do coñecemento, a igualdade de xénero, a diversidade e a interculturalidade. AP3
AP8
AP9
AP20
AP21
AP26
AP33
AP34
CM3
CM4
CM6
CM8
Comprender que a innovacióntrascende a especificidade de cada área de coñecemento e busca superar as tradicionais barreiras entre profesorado, profesorado e alumnado, entre centro educativo e comunidade e entre a “escola” e a vida AP3
AP8
AP9
AP20
AP26
AP33
AP34
CM3
CM4
CM6
CM8

Contidos
Temas Subtemas
Núcleo 1: Innovación educativa e pedagoxias dos coidados para encarar a crise ecosocial global e a pandemia Innovación educativa, cidadanía innovadora e conciencia global
Innovación educativa, brecha de participación, desigualdade invisible e crise ecosocial global
Obxectivos de Desenvolvemento Sostible e Dereitos Humanos
Xustiza social global, pedagoxías ecofeministas e decolonialistas
Núcleo 2: Innovación educativa para establecer vínculos e promover a reciprocidade profunda A sustancia espiritual das tecnoloxías dixitais na educación secundaria, as pedagoxías dixitais e a cultura da converxencia.
Profesorado e alumnado como coinvestigadores, o profesorado e a colaboración entre colegas, o traballo en rede (escola/comunidade local/comunidades globais), o currículo integrado e a cultura transversal, a aula sen muros e a escola de espazos abertos (a organización).
Escola e vida no planeta
Núcleo 3: A innovación educativa en acción Proxectos e experiencias de innovación con aprendizaje basado en proxectos (ABP)
Proxectos e experiencias de innovacción dentro das comunidades de aprendizaxe
Proxectos e experiencias de innovación dende os ecofeminismos e o decolonialismo

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A3 A8 A9 A21 A26 A34 C3 C4 1 1 2
Análise de fontes documentais C4 C6 C8 2 6 8
Aprendizaxe colaborativa A9 A20 A26 C3 4 10 14
Presentación oral A3 A33 A34 C3 C4 2 2 4
Traballos tutelados A3 A8 A9 A20 A21 A26 A33 A34 C3 C4 C6 C8 5 15 20
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Presentación da materia, introdución das fontes de información, descrición das tarefas e os requerimentos de avaliación. Coñecemento dos intereses do estudantado con respecto á innovación.
Análise de fontes documentais Presentación dos documentos en múltiples formatos e comprensión e análise dos seus contidos.
Aprendizaxe colaborativa Traballo en pequeno grupo e posta en común para contrastar puntos de vista sobre a información extraída das fontes documentais e realización do resumo analítico a ter en conta no deseño da proposta de innovación
Presentación oral Realización na clase dunha das actividades que forman parte da proposta de innovación elaborada no traballo tutelado con participación obrigatoria de todo o alumnado, tanto na presentación da experiencia de cada grupo como na recepción do resto das experiencias.
Traballos tutelados Traballo en grupo que implica o deseño dunha proposta de innovación semellante á da modalidade de proxecto integrado do Trabajo de Fin de Mestrado. Terá unha parte de realización en equipa e outra individual. A estrutura do traballo así como os criterios de avaluación específicos serán presentados na clase.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
Sesiones de seguimiento en clase y en tutorías para apoyar el trabajo tutelado que consiste en el diseño de una propuesta de innovación que se asemeja a un proyecto integrado (modalidad del TFM)

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Presentación oral A3 A33 A34 C3 C4 Realización na clase dunha das tarefas que forman parte da proposta de innovación elaborada no traballo tutelado, con participación obligatoria de todo o alumnado tanto na presentación da experiencia de cada grupo como no desenvolvemento do resto das experiencias.

No caso de non ter acadada a asistencia requirida pactarase co profesorado unha data para a presentación por medios telemáticos.
30
Traballos tutelados A3 A8 A9 A20 A21 A26 A33 A34 C3 C4 C6 C8 Realización de todas as actividades implicadas no deseño dunha proposta de innovación de xeito grupal. A estrutura do traballo será presentada na clase asé como criterios de avaliación específicos.

70
 
Observacións avaliación

Convocatoria de  xullo

Rexirase polos  mesmos criterios que a 1ª  oportunidade.


 Integridade académica:

Os contidos incluídos no traballo deben estar apropiadamente referenciados ao longo do texto e no apartado de referencias usando as normas APA 7ª edición. O texto literal debe declararse usando as normas APA 7ª edición. No  parafraseo deben figurar as fontes orixe das ideas que se  re-elaboran. A presenza de fontes científicas no traballo é un signo de credibilidade que é requisito imprescindible para demostrar excelencia académica.

Recoméndase consultar

www.suagm.edu/umet/biblioteca/pdf/guiarevmarzo2012APA6 taEd.pdf

http://www.ugr.es/plaxio_ hum/0401 Prevencion. htm


Política  antiplagio:

As citas e referencias a calquera tipo de texto deben declararse, o uso de texto literal ou ideas doutros autores ou autoras  parafraseadas sen declarar a fonte supón o suspenso do traballo en aplicación do artigo 14.4 dá normativa académica de  avaliacións,  cualificacións e  reclamacións, aprobada polo  Consello de  Goberno  do 19 de  decembro de 2013,  na que se indica que “ na realización de  traballos, ou  plaxio e a utilización de material  non  orixinal,  incluído aquel  obtido a través de internet,  sen indicación expresa dá  súa procedencia e, se  é ou caso, ou permiso  do  seu autor/a,  poderá ser considerada causa de cualificación de suspenso  na  actividade".

Recoméndase consultar:

http://www.ugr.es/plaxio_ hum/

http://blogbibliotecas.mecd.gob.es/2015/01/22/plaxio- academico/

Composición grupo e traballo individual:

Ao longo da realización do traballo e nas diversas convocatorias de avaliación pode haber variacións na composición dos grupos e no número de persoas que os compoñen segundo criterio do profesorado. Excepcionalmente pode decidirse a realización individual do traballo.


Asistencia:

A asistencia ás sesións presenciais é obrigatoria.

A cualificación final será a nota do traballo. Se o alumno/a non alcanza o 80% de asistencia non se avaliará o traballo realizado ao longo do curso e a cualificación será de non presentado.

O alumnado que na primeira oportunidade obtivese unha nota inferior a 5 deberá repetir o traballo. Se non alcanzou a porcentaxe de asistencia esixido deberá realizar un exame práctico ou elaborar un traballo de acordo co profesorado. Neste segundo caso, a cualificación final será a media ponderada das notas obtidas, debendo obter en cada parte un aprobado (5).


Dispensa académica de exención de asistencia

Aqueles alumnos/ as con dispensa académica de exención de asistencia serán avaliados do mesmo xeito que aqueles que non cumpran a asistencia do 80% das sesións presenciais. A nota final será a media das cualificacións obtidas, solicitándose en cada unha delas unha nota igual ou superior a 5 sobre 10 para aprobar a materia.


 Linguaxe non discriminatoria

É obrigatorio o uso dunha linguaxe correcta, respectuoso e inclusivo, evitando termos discriminatorios relativos ao xénero, a etnia, a procedencia social, a diversidade funcional, a orientación sexual, etc. O non cumprimento deste requisito carrexará consecuencias negativas na nota de ata un punto menos.


Transversalidade de xénero e  interculturalidad 

É altamente recomendable a inclusión da perspectiva de  xénero e a  interculturalidade  na  proposta de innovación.


Fontes de información
Bibliografía básica Rudduck, Jean y Flutter, Julia (2007). Como mejorar tu centro dando la voz al alumnadoando la voz. Madrid: Morata
Prácticas Innovadoras INTEF (). Difundiendo buenas prácticas. http://recursostic.educacion.es/heda/web/es/practicas-innovadoras/difundiendo-buenas-practicas
Hargreaves, Andy y Fink, Dean (2008). El liderazgo sostenible. Madrid: Morata
Rodríguez Romero, Mar (2012). El profesorado en la galaxia digital. Cómo combinar la concentración constructiva con la participación en el mundo.. Teoría de la Educación: Educación y Cultura en la Sociedad de la Información, 13 (2), 220-245.
Rodríguez Romero, Mar (2012). El profesorado en la galaxia digital: como combinar la concentración constructiva con la participación en el mundo. TESI. vol 13, No 2
Eurypedia (). Enciclopedia de los sistemas educativos europeos elaborada por la Red Eurydice. https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.php/Main_Page
Ayers, William y Alexander-Tanner, Ryan (2013). Enseñar, un viaje en cómic . Madrid: Morata
Susinos, Teresa (2009). Escuchar para compartir. Reconociendo la autoridad del alumnado en el proyecto de una escuela inclusiva.. Revista de Educación, 349, 119-136.
Wrigley, Terry (2008). Escuelas para la esperanza. Madrid: Morata
Connell, Raewyn (1997). Escuelas y justicia social.. Madrid: Morata
Soler Campo, Sandra e Saneleuterio, Elia (2020). Estereotipos de género en los filmes animados: una propuesta de investigación e innovación coeducativa en Secundaria. Actas CIVINEDU 2020, 4th International Virtual. https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/65765744/CIVIN
Hargreaves, Andy y Fink, Dean (2006). Estrategias de cambio y mejora en la educación caracterizadas por su relevancia, difusión y continuidad en el tiempo. Revista de Educación, 339(2006), pp.43-58
Emakunde (2015). Guía para la incorporación de la perspectiva de género en el curriculum y en la actividad docente de las enseñanzas de régimen especial y de Formación Profesional.. Victoria: Servicio de Publicaciones del País Vasco
Area Moreira, Manuel (2006). Hablemos más de métodos de enseñanza y menos de máquinas digitales: los proyectos de trabajo.. Monográfico “La investigación escolar salta a la Red”, 79, 26-32.
Zubiria-Ferriols, Edurne; Vallet-Bellmunt, Ilu; Bel Oms, Inmaculada (et. al.) (2020). III Jornadas de Innovación Educativa: DIMEU: Herramientas software en educación secundaria y universidad. Publicacions de la Universitat Jaume I
Eurydice Network (). information on and analyses of European education systems and policies. http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/index_en.php
Abellán Toledo, Yolanda e Herrada Valverde, Rosario Isabel (2016). Innovación educativa y metodologías activas en educación secundaria: la perspectiva de los docentes de lengua castellana y literatura. Revista Fuentes, 18(1), 65-76, http://dx.doi.org/10.12795/revistafuentes.2016.i18.04
Salinas Ibáñez, Jesús (2008). Innovación educativa y uso de las TIC. Universidad Internacional de Andalucía
Chomsky, Noam (2007). La (des)educación.. Barcelona: Crítica
Johnson,David W. (2014). La evaluación en el aprendizaje cooperativo: cómo mejorar la evaluación individual a través del grupo. . Madrid: Editorial SM
Beane, James A. (2005). La integración del currículo: el diseño del núcleo de la educación democrática. Madrid: Morata
Torres Santomé, Jurjo (2011). La justicia curricular. El caballo de Troya de la cultura escolar.. Madrid: Morata
Sánchez Asín, Antonio et al. (2009). La sociedad del conocimiento y las TIC: una inmejorable oportunidad para el cambio docente. Pixel-Bit. Revista de Medios y Educación, nº34, pp.179-204
Rodríguez Romero, Mar (2003). Las metamorfosis del cambio eductivo. Madrid: Akal
Edutopia (). Library of videos showcasing innovation and evidence-based learning practices in K-12 schools. http://www.edutopia.org/videos
Lankshear, Colin y Knobel, Michele (2008). Nuevos alfabetismos. Su práctica cotidiana y el aprendizaje en el aula. Madrid: Morata
Martín García, Xus (2016). Proyectos con alma. Trabajo por proyectos con servicio a la comunidad.. Barcelona: Editorial Grao
Elisabeth F. Barkley, D. Patricia Cross (2013). Técnicas de aprendizaje colaborativo.. Madrid: Editorial Morata
Hargreaves, Andy, Earl, Lorna, Ryan, Jim (1998). Una educación para el cambio. Barcelona:Octaedro
Ramírez-Ramírez, Leticia N. ; Claudio-Martínez , César ; Ramírez-Arias, Valeria (2020). Usabilidad de las TIC en la Enseñanza Secundaria. Revista Científica Hallazgos21, Vol. 5, Nº. 1, 85-101

Proporcionarase bibliografía complementaria en función das necesidades e intereses do alumnado, así como a necesaria para o desenvolvemento dos traballos tutelados en función das temáticas abordadas.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Dispoñibilidade dun dispositivo dixital con conexión a wifi e o uso de Teams.

Recoméndase o envío dos trabajos telemáticamente e non utilizar plásticos, elixir a impresión a doble cara, empregar papel reciclado e evitar imprimir borradores. Facer un uso sostible dos recursos e da prevención de impactos negativos sobre o medio natural.
Ter en contaos principios éticos relacionados coa sostibilidade nos comportamentos persoais e profesionais.
A participación na materia de innovación pretende crear unha situación de doble innovación facendo que os estudantes experimenten o traballo por proxectos e deseñen unha proposta de innovación apoiada no aprendizaxe basada en proxectos para o que se terán en conta os seguintes principios de procedemento:
a. Adaptación dos contidos a problemas reais da práctica da Educación Secundaria.
b. Desenvolvemento das competencias dixitais docentes
c. Produción de un banco de recursos e experiencias por parte do alumnado facendo uso de recursos dixitais.
d. Aplicación de categorías de reflexión e clasificación que podan ser usadas polo alumnado na descrición e análise de experiencias, estudos de caso, materiais, ferramentas, documentos.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías