Datos Identificativos 2018/19
Asignatura (*) Medios e Recursos Didácticos Código 652711106
Titulación
Licenciado en Psicopedagoxía
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
1º e 2º Ciclo 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 4
Idioma
Castelán
Galego
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Correo electrónico
Profesorado
Correo electrónico
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias do título
A8 Coordinar, facilitar e impulsar a utilización de medios e recursos didácticos.
A9 Orientar sobre os materiais didácticos e recursos educativos favorecedores da atención á diversidade.
A18 Deseñar, aplicar e avaliar programas e estratexias de intervención e de investigación sobre a incidencia e os efectos psicopedagóxicos da introdución de determinados medios, materiais e tecnoloxías no ensino.
A25 Desenvolver aptitudes e competencias que favorezan o traballo en contornos multiculturais.
B7 Habilidades para localizar e analizar información de fontes diversas.
B9 Traballar de forma colaborativa.
B14 Sensibilización sobre a diversidade cultural.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coordinar, facilitar e impulsar a utilización de medios e recursos didácticos. A8
Orientar sobre os materiais didácticos e recursos educativos favorecedores da atención á diversidade. A9
Deseñar, aplicar e avaliar programas e estratexias de intervención e de investigación sobre a incidencia e os efectos psicopedagóxicos da introdución de determinados medios, materiais e tecnoloxías no ensino. A18
Desenvolver aptitudes e competencias que favorezan o traballo en contornos multiculturais. A25
Habilidades para localizar e analizar información de fontes diversas. B7
Sensibilización sobre a diversidade cultural. B14
Traballar de forma colaborativa. B9
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida C3
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. C6

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1º. Conceptualización dos medios.

Tema 2º. Os medios no curriculum. Marcos teóricos e investigación.

Tema 3º. Os medios e os recursos didácticos.

Tema 4º. O deseño educativo nos medios de comunicación.
MODULO 1º. Conceptualización dos medios.
1.1. Os medios e recursos didácticos, a súa evolución conceptual.
1.2. Os códigos dos medios e as súas lenguaxes, verbal e icónica, e interacción entre a lenguaxe verbal e icónica.
1.3. Alfabetización nos medios: análises e cultura da imaxe. Educación e alfabetización audiovisual.
1.4. Análise crítico do discurso.
1.5. Nova realidade mediática.

MODULO 2º. Os medios no curriculum. Marcos teóricos e investigación.
2.1. A enseñanza como proceso de comunicación.
2.2. Perspectivas técnica, práctica e crítica para o estudo dos medios no desenvolvemento do curriculum.

MODULO 3º. Os medios e os recursos didácticos.
3.1. Materiales curriculares impresos: o libro de texto e os materiais escritos, o cartaz, a revista-prensa e a banda deseñada.
3.2. O retroproxector e as transparencias.
3.3. A fotografía como medio.
3.4. O proxector de diapositivas e o diaporama.
3.5. Material sonoro: a radio e os montaxes audiovisuais
3.6. O vídeo e a súa utilidade didáctica.
3.7. O ordenador e os multimedia. INTERNET.
3.8. Os medios e los recursos aplicados á educación.
2.9. Las funciones didácticas de los medios.
3.10. Os medios de comunicación e as persoas discapacitadas.

MODULO 4º. O deseño educativo nos medios de comunicación.
4.1. O deseño como confluencia de prácticas complexas.
4.2. Deseños didácticos cós medios.
4.3. Guión técnico e guión educativo.
4.4. Realización e desenvolvemento de materiais didácticos.
4.5. Cómo elexir o software educativo.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A8 A9 1 0 1
Debate virtual B7 B9 B14 2 6 8
Discusión dirixida A9 C6 3 10 13
Lecturas A18 B7 0 10 10
Sesión maxistral A9 A25 12 16 28
Traballos tutelados A25 B9 C3 4 22 26
Proba de ensaio A8 B7 C6 2 0 2
 
Atención personalizada 12 0 12
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Actividades que se levan a cabo antes de iniciar calquera proceso de ensino-aprendizaxe a fin de coñecer as competencias, intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos que se queren alcanzar, vinculados a un programa formativo. Con ela preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativos, que partan dos saberes previos do alumnado.
Neste senso, en relación a asignaatura de medios e recursos didácticos, platearanse algunhas cuestións relativas ao coñecemento e uso dos medios e recursos didácticos por parte do alumnado.
Debate virtual Técnica de dinámica de grupos que xira en torno a unha discusión onde as persoas dialogan sobre un tema específico seguindo un esquema previsto. Intervén un moderador, que leva o debate. Desenvólvese a través dun contorno virtual de aprendizaxe mediante ferramentas de comunicación síncrona (Chat) ou asíncrona (foro).
Nos faremos este debate virtual a través do campus virtual na rede.
Discusión dirixida Técnica de dinámica de grupos na que os membros dun grupo discuten de forma libre, informal e espontánea sobre un tema, aínda que poden estar coordinados por un moderador.
Lecturas Son un conxunto de textos e documentación escrita que se recolleron e editaron como fonte de profundización nos contidos traballados.
O alumnado deberá facer unha recensión e análise sobre algunhas das lecturas propostas na bibliografría obligatura da asignatura
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia. Tamén o alumnado poderá desenvolver algún contido con estas características.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
Proba de ensaio Proba na que se busca responder por escrito a preguntas de certa amplitude valorando que se proporcione a resposta esperada, combinada coa capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.), creatividade e espírito crítico. Utilízase para a avaliación diagnóstica, formativa e sumativa. Permite medir as habilidades que non poden avaliarse con probas obxectivas como a capacidade de crítica, de síntese, de comparación, de redacción e de orixinalidade do estudante; polo que implica un estudo amplo e profundo dos contidos, sen perder de vista o conxunto das ideas e as súas relacións.

Atención personalizada
Metodoloxías
Lecturas
Traballos tutelados
Descrición
Seguimiento continuo en horario de tutorias de los distintos trabajos que deberán exponer los grupos en sesión del gran grupo. Se hará un seguimiento pormenorizado en el que los grupos deberán presentar el guión del mismo trabajo, y varias reuniones sobre la evolución del mismo y cómo va a realizarse la exposición en gran grupo.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Lecturas A18 B7 Presentación e pertinencia de esta lectura:

-Identificación
-Resumen amplo con citas textuais ben presentadas
-Valoración persoal crítica relacionada cos contidos da materia
20
Traballos tutelados A25 B9 C3 A realización deste traballo se corresponde có 30%

Se tendrá en conta a presentación e o desenvolvemento do contido:
-Presentación oral
-Presentación por escrito
-Prundidade e calidade do contido
-etc.-
-Relevancia do contido
30
Proba de ensaio A8 B7 C6 Elaboración e resposta sobre os contidos da manteria, establecer relacións e implicacións d contido 50
 
Observacións avaliación
Grupo ECTS:
1.- Trabajo tutelado: 30%
2.- Prueba de ensayo-examen: 50%
3.- Trabajos complementarios no obligatorios 20%


Los alumnos que no sigan ECTS
Prueba de examen: 50%
Trabajo propuesta educativa: 30%
Trabajos complementarios: 20%

Fontes de información
Bibliografía básica BUCKINGHAM, D. (2002). Crecer en la era de los medios electrónicos. Madrid: Morata
MASTERMAN, L. (1993). La enseñanza de los medios de comunicación. . Madrid: Ediciones de la Torre-Proyecto didáctico Quirón.
SHOHAT, E. y STAM, R. (2002). Multiculturalismo, cine y medios de comunicación. Barcelona: Paidós

Bibliografia Primaria

Bibliografia Básica


AGUILERA, J. M. (1999) Aprendiendo en la era de la información. Madrid: Anaya.

ALFONSO, M.; MATILLA, L. y VÁZQUEZ, M. (1995) Teleniños públicos, Teleniños privados. Madrid: Ediciones de la Torre.

Area Moreira, Manuel , Futuro imperfecto: novas tecnoloxías e igualdade de oportunidades, Revista Galega de Educación, nº32, pp.13-19, 1999, Revista,

Area Moreira, M.(2008): Alfabetizaciones y tecnologías de la información y comunicación. Editorial Síntesis.

Area, M. (2008): Introducción a la tecnología educativa. Manual electrónico.Universidad de La Laguna.

Area, M. (2007): Algunos principios para el desarrollo de buenas prácticas con TIC en el aula.Revista de Comunicación y Pedagogía. Nuevas tecnologías y recursos didácticos.ISSN 1136-7733, nº222, 42-47.

Area, M. (200): Las redes sociales en Internet como espacios para la formación del profesorado. Razón y Palabra,21, México.

Area Moreira, Manuel, Las tecnologías de la información y comunicación en la educación. De la enseñanza asistida por ordenador al e-learning., Pirámide, 2004, Libro,

AAVV , Contenidos multimedia interactivos al servicio de la educación, CNICE. Revista Red Digital, nº6, 2006, Revista,

AAVV, Las tic en el ámbito educativo, Revista cuadernos de Pedagogía, nº363, Diciembre, 2006, Revista,

AAVV., Educamadrid. Integración curricular. Las tecnologías de la información y comunicación en la educación Infantil y Primer Ciclo de Educación Primaria. Reflexiones y propuestas. , http://www3.comadrid.é/edupubli/pdf/1474, 2006, Web,

Albarellos Codesido, X.C., Competencias dixitais para una nova escola galega 2.0., Revista Galega de Educación, nº38., 2007, Revista,

BUCKINGHAM, D. (2002) Crecer en la era de los medios electrónicos. Madrid: Morata.

Cabero Almenara, J. y Román Graván, P. , E-actividades: un referente básico para la formación en Internet. , Alcalá e Guadaira, Sevilla. MAD., 2006, Libro,

Cabero,J (Coord).(2007): Diseño y producción de TIC para la formación. Nuevas tecnologías de la información y comunicación. Editorial UOC

Casado Ortiz, R., Las claves de la alfabetización digital, Fundación telefónica. Editorial Ariel, 2006, Libro,

Casamayor, G. (Coord.) (2008): La formación on line. Una mirada integral sobre el e-learning, b-learning... Editorial Grao.

CASTELLS, M. (2002) La galaxia internet. Reflexiones sobre internet, empresas y sociedad. Barceola: Areté.

Cebrian de la Serna, M. y Gallego Arrufat, D. (Coord.)(2011): Procesos educativos con TIC en la sociedad del conocimiento. Editorial Pirámide

Cid Fernández. J.M. y Rodríguez Rodríguez, X., A fenda dixital e as súas implicacions educativas, Nova Escola Galega., 2007, Libro,


ECHEVERRÍA, J. (1999) Los señores del aire: Telépolis y el Tercer Entorno. Barcelona: Destino.


FERRÉS, J. (2000) Educar en una cultura del espectáculo. Barcelona: Paidós/Papeles de Pedagogía.

MASTERMAN, L. (1993) La enseñanza de los medios de comunicación. Madrid: Ediciones de la Torre-Proyecto didáctico Quirón.

Monereo, C., Internet y competencias básicas: aprender a colaborar, a comunicarse a participar, a aprender, Barcelona, Grao., 2005, Libro,

OBACH, X. (1997) El tratamiento de la información y otras fábulas. Madrid: Anaya.

Ortega Carrillo, J.A. y Chacón Medina, A. , Nuevas tecnologías para la educación en la era digital, Pirámide., 2007, Libro,

Palomo López, R. y otros, Las Tic como agentes de innovación educativa., Consejería de Educación de la Junta de Andalucía, 2006, Libro.

Palomo López, R.(2008): Enseñanza con TIC en el siglo XXI. Eduforma, Editorial MAD S.L.


Segovia García, N., Aplicación de las tic a la docencia. Usos prácticos de las nuevas tecnologías en el proceso de enseñanza-aprendizaje. , Editorial Ideaspropias., 2006, Libro,


SHOHAT, E. y STAM, R. (2002) Multiculturalismo, cine y medios de comunicación. Barcelona: Paidós.

Instituto de Tecnologías Eductivas: http://plataforma.cep-marbellacoin.org/moodle/mod/resource/view.php?id=1892

Internet en el Aula: http://ares.cnice.mec.es/mcs/web/secciones.php?seccion=1

Portal para profesores: http://www.profes.net

TIC para enseñanza básica y media: http://www.eduteka.org/

Portal de recursos educativos: http://www.educaguia.com/

Portal educativo: http://www.portaldidactico.net

Comunidades virtuales de aprendizaje colectivo: http://www.educar.org

Portal educativo general: http://www.aldeaeducativa.com/

Revistas educativas sobre TIC

http://cent.uji.es/canals/octeto

http://www.cica.es/aliens/revfuentes/indice.htm

http://www.quipus.com.mx/artant.htm

http://www.quadernsdigitals.net/

 

Bibliografía complementaria