Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Política y Legislación Educativas Código 652711108
Titulación
Licenciado en Psicopedagoxía
Descriptores Ciclo Periodo Curso Tipo Créditos
1º y 2º Ciclo Anual
Primero Obligatoria 5.5
Idioma
Gallego
Modalidad docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinador/a
Correo electrónico
Profesorado
Correo electrónico
Web
Descripción general Os coñecementos básicos de política e lexislación educativa resultan sumamente importantes á hora da reflexión teoríca e a actuación práctica no ámbito educativo posto que a análise dende a teoría e a práctica dos factores políticos, sociais, económicos, culturais , ideolóxicos e lexislativos
Plan de contingencia 1. Modificacións nos contidos

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen

*Metodoloxías docentes que se modifican

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado

4. Modificacións na avaliación

*Observacións de avaliación:

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía

Competencias del título
Código Competencias del título
A2 Promover la inclusión del alumnado con necesidades educativas especiales.
A6 Comprender los factores que permitan la mejora de los procesos educativos.
A20 Comprender la genealogía y el significado de los sistemas educativos y su configuración actual.
A22 Conocer las políticas y la legislación que regulan el funcionamiento de las instituciones escolares.
A23 Fomentar la investigación-acción en los centros educativos.
A25 Desarrollar aptitudes y competencias que favorezcan el trabajo en entornos multiculturales.
B1 Capacidad de análisis y síntesis.
B2 Aprender a aprender.
B4 Capacidad de aplicar conocimientos en la práctica.
B7 Habilidades para localizar y analizar información de fuentes diversas.
B8 Trabajar de forma autónoma y con iniciativa.
B9 Trabajar de forma colaborativa.
B15 Capacidad de crítica y autocrítica.
B17 Comunicarse de manera efectiva en un entorno de trabajo.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.
C3 Utilizar las herramientas básicas de las tecnologías de la información y las comunicaciones (TIC) necesarias para el ejercicio de su profesión y para el aprendizaje a lo largo de su vida.
C4 Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía abierta, culta, crítica, comprometida, democrática y solidaria, capaz de analizar la realidad, diagnosticar problemas, formular e implantar soluciones basadas en el conocimiento y orientadas al bien común.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.

Resultados de aprendizaje
Resultados de aprendizaje Competencias del título
A2
A6
A20
A22
A23
A25
B1
B2
B4
B7
B8
B9
B15
B17
C1
C3
C4
C6

Contenidos
Tema Subtema
1.- Análise conceptual: Política e política educativa. . 1.1. Natureza e fins da política educativa
1.2 As decisións políticas.
2.- Política educativa e sistema educativo. 2.1. Ámbitos de decisión política.
2.2. A participación social na educación.
3.- A dimensión espacial da política educativa. 3.1. O sentido da transnacionalidade.
3.2. Do local ao global.
4.- Educación, dereitos e libertades. 4.1. Perspectiva histórica
4.2. Realidade actual
5.- A lexislación e organización político-administrativa do Estado Español: 5.1. A descentralización administrativa e a transferencia de competencias.

Planificación
Metodologías / pruebas Competéncias Horas presenciales Horas no presenciales / trabajo autónomo Horas totales
Actividades iniciales B1 B2 B7 B8 B9 B17 2 0 2
Análisis de fuentes documentales A22 A23 B4 C3 9 17 26
Aprendizaje colaborativo A25 B15 C1 C4 0 20 20
Estudio de casos A2 A20 A22 A23 C6 0 6 6
Foro virtual A6 A22 A23 A25 B1 B2 C1 C3 0 4 4
Lecturas A23 B8 C3 0 20.5 20.5
Presentación oral A22 B1 B7 B8 B17 C3 2 4 6
Prueba de ensayo/desarrollo A6 A20 A22 A25 B1 2 2 4
Recensión bibliográfica A6 A22 B1 B2 B4 B7 B8 B17 C1 0 20 20
Sesión magistral A2 A20 A22 A25 B1 B7 B8 B15 B17 C1 C3 0 23 23
 
Atención personalizada 6 0 6
 
(*)Los datos que aparecen en la tabla de planificación són de carácter orientativo, considerando la heterogeneidad de los alumnos

Metodologías
Metodologías Descripción
Actividades iniciales Actividades que se levan a cabo antes de iniciar calquera proceso de ensino-aprendizaxe a fin de coñecer as competencias, intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos que se queren alcanzar, vinculados a un programa formativo. Con ela preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativos, que partan dos saberes previos do alumnado.
Análisis de fuentes documentales Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico.
Aprendizaje colaborativo Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo.
Estudio de casos Metodoloxía onde o suxeito se enfronta ante a descrición dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto por un grupo de persoas, a través dun proceso de discusión. O alumno sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo.
Foro virtual Espazo de discusión informal destinado aos estudantes para o tratamento dun tema ou problema, que se desenvolve a través dun contorno virtual de aprendizaxe mediante ferramentas de comunicación asíncrona (foro).
Lecturas Son un conxunto de textos e documentación escrita que se recolleron e editaron como fonte de profundización nos contidos traballados.
Presentación oral Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica.
Prueba de ensayo/desarrollo Proba na que se busca responder por escrito a preguntas de certa amplitude valorando que se proporcione a resposta esperada, combinada coa capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.), creatividade e espírito crítico. Utilízase para a avaliación diagnóstica, formativa e sumativa. Permite medir as habilidades que non poden avaliarse con probas obxectivas como a capacidade de crítica, de síntese, de comparación, de redacción e de orixinalidade do estudante; polo que implica un estudo amplo e profundo dos contidos, sen perder de vista o conxunto das ideas e as súas relacións.
Recensión bibliográfica A recensión bibliográfica supón un proceso de lectura crítica dun libro, dun artigo, dunha tese ou dunha comunicación a un congreso. Como tal proceso comprende a lectura da obra, a análise do seu contido e unha crítica e valoración da mesma en relación á literatura existente sobre o tema. Unha recensión non supón un resumo da obra, nin unha mera análise do contido, pois o que lle outorga sentido e dimensión académica científica é a crítica que merece a xuízo do autor da recensión, en relación a outras obras coñecidas do mesmo ámbito ou en relación a súa propia experiencia.
Sesión magistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.

Atención personalizada
Metodologías
Lecturas
Prueba de ensayo/desarrollo
Recensión bibliográfica
Análisis de fuentes documentales
Estudio de casos
Foro virtual
Descripción
Tanto as sesións maxistrais como a análise de fontes documentais, así como os traballo relativos ao estudo de casos, as presentacións orais ou as actividades de aprendizaxe colaborativa terán unha atención personalizada ao alumnado coa finalidade de facer un seguimento individualizado con cada alumno ou alumna do seu traballo e das súas actividades de aprendizaxe.

Evaluación
Metodologías Competéncias Descripción Calificación
Lecturas A23 B8 C3 Son un conxunto de textos e documentación escrita que se recolleron e editaron como fonte de profundización nos contidos traballados. 10
Presentación oral A22 B1 B7 B8 B17 C3 Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica. 10
Prueba de ensayo/desarrollo A6 A20 A22 A25 B1 Proba na que se busca responder por escrito a preguntas de certa amplitude valorando que se proporcione a resposta esperada, combinada coa capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.), creatividade e espírito crítico. Utilízase para a avaliación diagnóstica, formativa e sumativa. Permite medir as habilidades que non poden avaliarse con probas obxectivas como a capacidade de crítica, de síntese, de comparación, de redacción e de orixinalidade do estudante; polo que implica un estudo amplo e profundo dos contidos, sen perder de vista o conxunto das ideas e as súas relacións. 5
Recensión bibliográfica A6 A22 B1 B2 B4 B7 B8 B17 C1 A recensión bibliográfica supón un proceso de lectura crítica dun libro, dun artigo, dunha tese ou dunha comunicación a un congreso. Como tal proceso comprende a lectura da obra, a análise do seu contido e unha crítica e valoración da mesma en relación á literatura existente sobre o tema. Unha recensión non supón un resumo da obra, nin unha mera análise do contido, pois o que lle outorga sentido e dimensión académica científica é a crítica que merece a xuízo do autor da recensión, en relación a outras obras coñecidas do mesmo ámbito ou en relación a súa propia experiencia. 25
Análisis de fuentes documentales A22 A23 B4 C3 Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico. 10
Aprendizaje colaborativo A25 B15 C1 C4 Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo. 10
Estudio de casos A2 A20 A22 A23 C6 Metodoloxía onde o suxeito se enfronta ante a descrición dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto por un grupo de persoas, a través dun proceso de discusión. O alumno sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo. 25
Foro virtual A6 A22 A23 A25 B1 B2 C1 C3 Espazo de discusión informal destinado aos estudantes para o tratamento dun tema ou problema, que se desenvolve a través dun contorno virtual de aprendizaxe mediante ferramentas de comunicación asíncrona (foro). 5
 
Observaciones evaluación

- O profesor debe ter identificado a cada alumno mediante unha ficha onde vai realizando o seguimento, polo que é necesario que nas primeiras sesións de clase, cada alumno/a entregue a dita ficha con foto e debidamente cumprimentada.

- A puntualidade, a regularidade da asistencia ás sesións de clase así como o interese amosado, a actitude diante da materia e das actividades, e a participación e colaboración serán aspectos obxecto de avaliación. Sendo así, o alumno ou alumna que acumule máis de tres faltas de asistencia deixa de considerarse asistente pasando a ser avaliado seguindo outros criterios.

- Aqueles alumnos ou alumnas que por causas excepcionais non poden asistir regularmente ás clases presenciais, ás interactivas ou a ambas, é necesario que o xustifiquen debidamente para poder ter dereito a unha avaliación axustada ás súas necesidades, evitando agravios co resto do alumnado. 

- O alumnado regularmente asistente será avaliado segundo a proporción que segue: proba escrita (50%), traballos colectivos (20%), Recensións (10%), aspectos actitudinais (regularidade, puntualidade, interese, participación, colaboración...) (20%). Ter superado o traballo individual é requisito indispensable para aprobar a materia. No caso de non ter presentados os traballos correspondentes na convocatoria de xuño, e figurar como non presentado, para a convocatoria de xullo ditos traballos só puntúan, aumentando a calificación, se o exame está aprobado. En ningún caso o traballo decide o aprobado do alumno ou alumna que teña suspendido o exame desa convocatoria.

-Para poder ser avaliado, cada alumno ou alumna debe ter entregado os traballos (individuais ou colectivos) propostos, en tempo e forma. En caso contrario, considérase NON PRESENTADO. Do mesmo xeito, é conveniente que se utilicen as horas de atención ao alumnado para solventar dificultades relacionadas co desenvolvemento dos traballos individuais ou colectivos, coa marcha da materia, aclarar dúbidas, etc.


Fuentes de información
Básica VARELA, J. e ALVAREZ-URIA, F. (1991). Arqueología de la escuela. Madrid, La Piqueta
CONDORCET (). Cinco memorias sobre la instrucción pública. Madrid , Morata
DEWEY, John (1998). Democracia y Educación. Madrid, Morata
COLOM, A.J. (2000). Desarrollo sostenible y educación para el desarrollo. Barcelona, Octaedro
BARTOLOMÉ, C.; BARTOLOMÉ, J. (2004). Después de... Historia de la Transición contada por gente de la calle. Divisa Home Vídeo
ADORNO, theodor (1998). Educación para la emancipación. Madrid, Morata.
DURKHEIM, E. (1975). Educación y sociología. Madrid, Santillana
APPLE, M.W. (1996). El conocimiento oficial. La educación democrática en una era conservadora. Madrid, Paidós
LETURIA NAVAROA, A. (2006). El derecho a la participación educativa. Bilbao, Universidad del País Vasco
LERENA, Carlos (1989). Escuela, ideología y clases sociales en España. Madrid , Akal
AGUIAR DE LUQUE, L. (2009). Estado aconfesional y laicidad. Madrid, CGPG
BALL, Stephen (comp. ) (1997). Foucault y la educación. Disciplinas y saber. Madrid, Morata
PEREYRA, Miguel e outro (1996). Globalización y descentralización de los sistemas educativos. Barcelona, Pomares-Corredor
PEREYRA, Miguel e outros (1996). Globalización y descentralización de los sistemas educativos. Barcelona, Pomares-Corredor
PÉREZ JUSTE e outros (2008). Hacia una educación de calidad. Gestión, instrumentos, evaluación. Madrid, Narcea
COSTA RICO, A. (2004). Historia da Educación e da Cultura en Galicia (séculos XII ao XX). . Vigo, Xerais
UNESCO (). Informes mundiais sobre a educación. Santillana/UNESCO
COLOM, A. e DOMINGUEZ, E. (1997). Introducción a la política de la educación. Barcelona, Ariel
LUCIO-VILLEGAS RAMOS (2009). La ciudadanía como creación política y educativa. Educando para una ciudadanía mundial. Xátiva (Valencia), Dendes Editorial
COOMBS, P.H. (1985). La crisis mundial de la educación. Perspectivas actuales. Madrid, Santillana
TORRES, J. (2006). La desmotivación del profesorado. Madrid, Morata
DELORS, J. (Dir.) (1996). La educación encierra un tesoro. Madrid, Santillana/UNESCO
GIMENO, José (2000). La educación obligatoria: su sentido educativo y social. Madrid, Morata
CARBONELL, Jaume (1996). La escuela entre la utopía y la realidad. Barcelona, Eumo-Octaedro
LUZURIAGA, Lorenzo (2002). La escuela nueva pública. Madrid, Losada
DELGADO, F. (1997). La escuela pública amenazada. Dilemas en la enseñanza. Madrid, Ed. Popular
BARREIRO, H. e TERRÓN, A. (2005). La institución escolar: una creación del estado moderno. Barcelona, Octaedro
BLANCO LÓPEZ, J. L.; GUTIERREZ HERRADOR, F. J. (2008). La legislación educativa para los docentes. Santander, ANPE Cantabria
FREIRE, Paulo (1990). La naturaleza política de la educación. Barcelona, Paidos.
GIMENO SACRISTÁN, J. (2006). La reforma necesaria: Entre la política educativa y la práctica escolar. Madrid, Morata
(2000). La transición española (8 vols.). Caos Media
URIEL e outros (1997). Las cuentas de la educación en España. Madrid, Argentaria
EMBID IRUJO (1994). Legislación sobre enseñanza. Madrid, Tecnos
BLANCO LÓPEZ, J. L.; GUTIERREZ HERRADOR, F. J. (2005). Legislación y educación. ANPE Cantabria
LEGRAND, L. (1988). Les politiques de l´éducation. Paris, PUF
GIMENO, José (2001). Los retos de la enseñanza pública. Madrid, Akal
FERNÁNDEZ, J.M. (1999). Manual de política y legislación educativa. Madrid, Sintésis educación
GRAÑA MARTINEZ, Venancio (1995). Manual legislativo do ensino básico en Galicia. A Coruña, Tórculo
GUEREÑA; RUIZ BERRIO, TIANA (2010). Nuevas miradas historiográficas sobre la educación. Madris, Ministerio de Educación
ARDOINO, J. (1980). Perspectiva política de la educación. Madrid, Narcea
SANTOS REGO (ed.) (2009). Pllíticas educativas y compromiso social. Barcelona, Octaedro
APPLE, Michael (1996). Política cultural y educación. Madrid, Morata
FULLAT, O. (1994). Política de la educación. Barcelona, CEAC
ETXEBERRÍA; Felix (). Política Educativa en la Unión Europea. Barcelona, Ariel
FERNÁNDEZ SORIA, J.M. e MAYORDOMO PÉREZ, A. (1996). Política educativa y sociedad. Valencia, Nau llibres
IANGA PENDI, A. (2006). Política educativa. Naturaleza, historia, dimensiones y componentes actuales. Valencia, Naus LLibres
BELTRÁN, Francisco (1991). Política y reformas curriculares. Valencia, Servi de publicacions, Universitat de Valencia
PUELLES, M. e outros (1996). Política, legislación e instituciones en la educación secundaria. Barcelona, ICE/Horsori
ETXEBERRÍA, F. (2000). Políticas educativas en la Unión Europea. Barcelona, Ariel
ESPEJO VILLAR, B. (Coord.) (2001). Políticas educativas para el nuevo siglo. Salamanca, Hespérides
FOURNIER, J. (1997). Politique de l´éducation. Paris, Du Seuil
PUELLES BENÍTEZ, M. (2006). problemas actuales de política educativa. Madrid, Morata
HUNTER, Ian (1988). Repensar la escuela. Subjetividad y crítica. Barcelona, Pomares Corredor
ROMÁN, P. (2010). Sistema político español. Aravaca (Madrid)
VIÑAO, A. (2002). Sistemas educativos, culturas escolares y reformas. Madrid, Morata
POPKEWIT, Thomas (2000). Sociología política de las reformas educativas. Madrid, Morata
VIÑAO, A. (1998). Tiempos escolares, tiempos sociales. La distribución del tiempo y del trabajo en la enseñanza en España (1838-1936). Ariel, Barcelona
TEDESCO (1995). Un nuevo pacto educativo. Madrid, Anaya
BECK, U. (1998). ¿Qué es la gloabalización? Falacias del globalismo, respuestas a la globalización. Buenos Aires, Paidós

Complementária


Recomendaciones
Asignaturas que se recomienda haber cursado previamente

Asignaturas que se recomienda cursar simultáneamente

Asignaturas que continúan el temario

Otros comentarios
- É obrigatoria a entrega cumprimentada da ficha de identificación personal. - Non se admitirán traballos dos que o profesor ou profesora non teña constancia da sua realización. - As datas de entrega dos traballos son inamovibles, agás casos excepcionais. - Para poder ser calificado/a e avaliado/a é neceario ter entregado todolos traballos esixidos. De faltar algunha das partes, o alumno/a figurará como NON PRESENTADO/A. - Os traballos escritos presentaránse grapados e ben identificados (nome do alumno/alumna, curso, grupo, materia e nome do profesor/profesora). Non é necesario entregalos encadernados, con fundas de plástico, anillas ou diseños similares. É aconsellable facer copi do orixinal que se entregue. - As Titorías serán: 1º cuatrimestre: mércores, 9,00-10:30 e 18-19,30 horas. xoves, 13,00-14.30 e 16,30-18,00 horas. 2º cuatrimestre: martes: 12,00-15,00 e 16,30-18,00 horas. mércores: 11,30- 13,00 horas.


(*) La Guía Docente es el documento donde se visualiza la propuesta académica de la UDC. Este documento es público y no se puede modificar, salvo cosas excepcionales bajo la revisión del órgano competente de acuerdo a la normativa vigente que establece el proceso de elaboración de guías