Datos Identificativos 2018/19
Asignatura (*) Psicoloxía da Educación Código 652711704
Titulación
Licenciado en Psicopedagoxía
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
1º e 2º Ciclo 1º cuadrimestre
Primeiro Segundo Optativa 4
Idioma
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Psicoloxía
Coordinación
Correo electrónico
Profesorado
Correo electrónico
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Realizar tarefas de orientación educativa, persoal e profesional dos alumnos.
A2 Promover a inclusión do alumnado con necesidades educativas especiais.
A3 Detectar e diagnosticar os problemas de aprendizaxe que se presentan no ambiente escolarizado e non escolarizado.
A5 Comprender os modelos teóricos da psicoloxía educativa e da pedagoxía contemporáneas.
A10 Avaliar programas, proxectos, servizos e políticas dirixidos ao desenvolvemento persoal, profesional e institucional.
A11 Asesorar o profesorado na adaptación do currículo ás necesidades do alumnado.
A12 Organizar e apoiar programas de axuda a persoas ou colectivos excluídos ou en risco de exclusión.
A14 Deseñar e levar a cabo proxectos de investigación aplicados aos diferentes campos e aspectos da intervención educativa.
A17 Aplicar técnicas e instrumentos de diagnóstico, de identificación e de avaliación de necesidades e de capacidades das persoas, grupos ou institucións.
A19 Organizar e xestionar accións, programas e servizos orientados á promoción da calidade.
A21 Potenciar a utilización de estratexias favorecedoras do ensino cooperativo.
A23 Fomentar a investigación-acción nos centros educativos.
B1 Capacidade de análise e síntese.
B2 Aprender a aprender.
B6 Preocupación pola calidade.
B8 Traballar de forma autónoma e con iniciativa.
B9 Traballar de forma colaborativa.
B11 Rigor profesional.
B12 Apertura á formación continua.
B13 Creatividade.
B14 Sensibilización sobre a diversidade cultural.
B15 Capacidade de crítica e autocrítica.
B16 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B17 Comunicarse de maneira efectiva nun contorno de traballo.
B18 Apertura á innovación psicopedagóxica.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Competencia 1: Demostrar o seu coñecemento acerca da psicoloxía educativa e a sua relación para coa práctica educativa. Unidades de competencia: a) comunicar de forma coherente o coñecemento psicoeducativo en relación coa práctica educativa de ensinar e aprender. b) Plantexala información contemporánea da psicoloxía educativa en relación co ámbito educativo. c) Facilitala comprensión dos contidos da psicoloxía educativa e o seu lugar entre as ciencias da educación e o seu contexto social. A1
A3
A5
A10
A11
A12
A19
A23
Competencia 2: Diseñar un programa de asesoramento, apoio, atención e intervención psicoeducativa. Unidades de competencia: a) Ser capaces de organizar o feito psicoeducativo en función do seu deseño. b) Redactar obxectivos, contidos, metodoloxía e avaliación do programa psicoeducativo así como do informe de avaliación. c) Establecer recursos, adecuar perspectivas teóricas e a súa adecuación ós contextos de apoio/atención/intervención. d) Estimular hábitos de reflexión así como a procedencia da toma de decisións psicoeducativas con respecto ás prácticas e a realidade social onde se desenvolven. A1
A2
A14
A17
A19
A21
B1
B2
B9
B12
B13
B14
B15
B17
Competencia 3: Desenvolver actitudes e comportamentos autónomos, basados en argumentos razonados acerca do traballo e que permitan un marxe de autodeterminación profesional. Unidades de competencia: 1. Valorar a natureza complexa da teoría e a súa función para coa práctica do proceso de ensino e aprendizaxe 2. Desenvolver hábitos de traballo intelectual reflexivo para coa práctica profesional da psicoloxía educativa no ámbito das ciencias sociais. 3. Promover milloras nos plantexamentos persoais acerca do plantexamento do propio traballo e valoración da experiencia intere multidisciplinar do traballo psicoeducativo. B6
B8
B9
B11
B13
B16
B18
C1
C3
C5
Competencia 4: Desenvolver estratexias e hábitos de millora profesional formativa e continua no ámbito da psicoloxía e a práctica educativa. Unidades de competencia: 1. Desenvolver un plan de apoio en función do contexto específico e dos elementos que formen parte del. 2. Cuestionarse acerca do carácter globalizador da práctica psicoeducativa e a importancia dos apoios para os contextos de atención. 3. Adecuarse á actuación e interaccións complexas entre os participantes da intervención psicoeducativa así como os factores persoais relacionados con éstes. 4. Redactar e facilitar o informe psicoeducativo de forma que posibilite unha avaliación para a millora da práctica profesional e na atención de calidade e ética que debe dirixila. B13
B14
C2
C4
C5
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
Primeira Parte: Psicoloxía da educación e práctica psicopedagóxica.
Tema 1. Contexto e desenvolvemento da asignatura. Segunda Parte: Variables persoais e práctica educativa escolar.
Tema 2: Desenvolvemento cognitivo e aprendizaxe escolar: as suas diferentes concepcións.
Tema 3: Os componentes afectivos e a aprendizaxe escolar
Tema 4: As diferencias individuais e o seu tratamento educativo. educativas.
Terceira Parte: O proceso de ensinar e aprender.
Tema 5: O Proceso educativo: a educación formal e informal.
Tema 6: A aprendizaxe constructivista: actividade, acción e interacción como orixe da aprendizaxe escolar
Cuarta Parte: Os contextos de aprendizaxe e o desenvolvemento de apoios e atención educativa.
Tema 7: O sociocomunitario e a aprendizaxe escolar: .
Tema 8: A inclusión educativa: contextos de aprendizaxe e de ensino.
Tema 9: Autodeterminación e calidade de vida. Prácticas. No seu momento presentarase o programa de prácticas que serán realizadas na clase, asesoradas e dirixidas polo profesor.
1.1Definición de obxectivos e contidos a desenvolver ó longo da asignatura así como da metodoloxía a seguir, os criterios de avaliación da aprendizaxe.
1.2.Psicoloxía, psicoloxía educativa e educación. Consideración para coa práctica educativa da psicoloxía educativa. A concepción constructivista como instrumento para a análise das prácticas educativas escolares.
2.1.Desenvolvemento cognitivo e aprendizaxe escolar.
2.2. Cultura, escolarización e cambeo cognitivo. A educación escolar e a modificabilidade cognitiva. Conclusións e implicacións educativas.
3.1.O papel afectivo na atribución do sentido e significado da aprendizaxe escolar.
3.2. Función. motivo e necesidade como principios na aprendizaxe escolar e o desenvolvemento persoal.
4.1. Conceptualización de diferencias individuais. O ensino adaptativo e a aprendizaxe de significados. 4.2. Entorno e aprendizaxe inclusivo.
4.3. As diferencias e a sua contemplación na aprendizaxe escolar e o desenvolvemento persoal.
4.4. Os programas de desenvolvemento persoal.
5.1.Características do marco sociocultural no proceso educativo.
5.2. Carácter sistémico e constructivista da educación escolar.
6.1. Saber ensinar-saber aprender. O proceso de ensino e aprendizaxe: características e funcións.
7..1.Características, funcións, Técnicas de intervención. O Deseño dun Programa de Intervención Psicopedagógica sociocomunitaria.
7.2. Contextos de aprendizaxe e inclusión. Os principios de normalización e desenvolvemento
8.1. Inclusión e integración. Os contextos de inclusión.
8.2. Aprender nun mundo de todos/as e para todos/as
9.1. Calidade de servicios e calidade de vida: un mundo para todos e todas.
9.2. Ética profesional e calidade profesional: o profesional que queremos.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Aprendizaxe colaborativa A1 A2 A5 B2 B6 B8 C1 C2 C3 6 36 42
Actividades iniciais A3 A12 A21 B1 B12 B14 B16 C7 C8 6 0 6
Estudo de casos A10 A11 A14 B9 B11 B13 C4 C5 3 18 21
Seminario A17 A19 B15 B17 3 18 21
Solución de problemas A23 B18 C6 4 0 4
 
Atención personalizada 6 0 6
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Aprendizaxe colaborativa implica o desenvolvemento de traballos en grupo onde solicitar axuda, aportar coñecemento e dilucidar axudas e apoios para aprender
Actividades iniciais presentación do plan de traballo así como a iniciación nos temas no marco da asignatura así como avaliando os coñecementos previos e os marcos de desenvolvemento/aprendizaxe para os alumnos
Estudo de casos En cada tema se plantexarán casos sobre os supostos teóricos sobre os que discutir e analizar a realidade e plantexar pensamentos, razonamento, avaliación para a millora do traballo individual e de grupo
Seminario O traballo en equipo, o debate, a xeneración de ideas e plantexamentos xurdirá no caso en que se discuta e plantexe o que se necesita para cada caso así como a posta en práctica as propias teorías e modelos educativos e psicolóxicos
Solución de problemas Buscarase o plantexamento de problemas no que se analice e entrene a práctica de solucións facendo fincapé na realidade distinta e diversa e a adecuación a cada caso particular e singular

Atención personalizada
Metodoloxías
Aprendizaxe colaborativa
Actividades iniciais
Estudo de casos
Seminario
Solución de problemas
Descrición
Será importante partir do carácter multidisciplinar e inter da futura profesión onde buscar solucións conxuntas adecuadas ao contexto de cada persoa co obxeto de buscar solucións e atender ás demanda concretas. Para elo as actividades iniciais incidirán en centrar o debate e traballo así como o de propoñer casos, estudar e analizar cada realidade singular así como o de establecer dinámicas intersuxetos que axuden a aprender, canalicen a aprendizaxe de coñecementos e posibliten o máximo desenvolvmeento

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Estudo de casos A10 A11 A14 B9 B11 B13 C4 C5 Tratarase de propor casos concretos sobre os que vertebrar axudas e atención psicoeducativa, plantexando axudas e apoios en cada caso e fomentando o hábito de pedir axuda e a a avaliación para a millora 33
Seminario A17 A19 B15 B17 Fomentarase o traballo en equipo onde a axuda e apoio fomenten a aprendizaxe interindividual e favoreza a interacción para aprendizaxe e coñecemento. Avaliarase a intención, as ganas de compartir, as axudas e o esforzo individual no grupo 34
Solución de problemas A23 B18 C6 Tratarase de plantexar problemas o mais reais posible nos que adaptar o grado de coñecemento así como de creatividade no día a día co obxeto de posibilitar coñecemento e actividade individual na procura del 33
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

Bibliografía básica:
Tema 1
Baña, M. (2000): La psicología educativa aplicada a la educación. Santiago: Tórculo. Pp.: 41-72.
C.Coll (1996) la concepción constructivista como instrumento de análisis de las prácticas educativa escolares. En C.Coll (comp.) Psicología de la instrucción: la enseñanza y el aprendizaje en la educación secundaria. Barcelona: Horsori.
Tema 2
Baña, M. (2000): La psicología educativa aplicada a la educación. Santiago: Tórculo. Pp.: 77-92.
Mir.as, M. (1991): Educación y desarrollo. Infancia y aprendizaje, 54,
Feuerstein, R. (1994): La teoría de la modificabilidad cognitiva: Un modelo de evaluación y entrenamiento en los procesos de inteligencia. En J.Beltrán (comp.): Intervención psicopedagógica. Madrid: Pirámide
Tema 3:
Baña, M. (2000): La psicología educativa aplicada a la educación. Santiago: Tórculo. Pp.: 93-124.
Mujina, M. (1993): Psicología de la edad Preescolar. Madrid: Visor. pp.:139-167
Tema 4
Baña, M. (2000): La psicología educativa aplicada a la educación. Santiago: Tórculo. Pp.: 111-122.
Coo, C. e Miras, M. (1991): Características individuales y condiciones para el aprendizaje: la búsqueda de interacciones. En C.Coll, A. Marchesi e J. Palacios: Psicología de la educación. Madrid: Alianza Editorial.
Tema 5:
Scribner, S e Cole, M. (1982): Consecuencias cognitivas de la educación formal e informal. Infancia y aprendizaje, 17, 3-18.
Solé, I. (1993): Bases psicopedagógicas de la práctica educativa. En T. Mauri e outros (comps): El currículum en el centro educativo. Barcelona: Horsori.
Tema 6
Baña, M. (1987): O suxeito-alumno: implicacións para a aprendizaxe escolar. Documento interno. A Coruña: Psicoloxía Evolutiva.
Moreno, M. e Sastre, G. (1982): Descubrimiento y construcción de conocimientos. Barcelona: GEdisa.
Novak, J. (1979): TEoría y práctica de la educación. Madrid: Narcea. pp.:63-88
Baña N. (1995) La teoría de la elaboración o como organizar los contenidos en la enseñanza en base a su secuencia lógica. Doc. Interno. A Coruña: Departamento de Psicoloxía EVolutiva.
Tema 7:
Baña, M. (1989): Bases psicopedagógicas de los objetivos y contenidos educativos. A Coruña: Departamento de Psicoloxía Evolutiva.
Coll, C. (1987): Psicología y currículum. Barcelona: Laia. pp.:111-123
Tema 8:
Baña, M. (2001) La intervención psicopedagógica socio-comunitaria. En M.Baña(ed.): la intervención psicopedagógica: conceptos y aspectos generales. A Coruña: SErvicio de imprenta da Unviersidade da Coruña.
Lesta, E. (2002): Un modelo de intervención comunitaria. En M.Baña, Balsas y Durán (eds.): La intervención psicopedagógica: experiencias prácticas. A Coruña: Belen
Tema 8
Staimback, W e Staimback, S: Aulas inclusivas. Madrid: Narcea. pp.: 21-34
Echeita, G. (2006): Educación para la inclusión. Madrid: Morata. pp.: 109-141
García, E.(2007): O centro ordinario como resposta. En Educar con retos. Lugo: Consellería de Educación.
Tema 9:
Wenmeyer, M. (2006) Factores intraindividuales y medioambientales que afectan a la autodeterminación. En M Verdugo e F.Jordán (coords.): Rompiendo inercias. Claves para avanzar. Salamanca: Amarú
Van Loon, J. (2006): Apoyos en la práctica de Ardüin. En M Verdugo e F.Jordán (coords.): Rompiendo inercias. Claves para avanzar. Salamanca: Amarú.

Bibliografía complementaria
MANUAIS, TEXTOS E COMPILACIÓNS XERAIS

Araujo, J.B. y Chadwick, C. B. (1993). Tecnología educacional. Teorías de instrucción. Barcelona, España: Paidós

BAÑA, M. (2001): La psicología educativa aplicada a la educación. Santiago: Tórculo.

Bruner, J.S. (1978). El Proceso Mental en el Aprendizaje. Madrid, España: Narcea, S.A. de Ediciones.

Delval, J. (2002).Tesis sobre el Constructivismo. En L. Hirschfeld y S. Gelman (Comp.), Cartografía de la mente (pp. 15-33). Barcelona: Gedisa.

BELTRAN, J. e outros/as (1992): Psicología de la educación. Madrid: EUDEMA (2ª reimp.).

BELTRAN, J. e BUENO, J.A. (Eds.) (1995): Psicología de la educación. Barcelona: Marcombo.

BUENO, J.A. e CASTANEDO, C. (Coords.) (2001): Psicología de la educación aplicada. Madrid: CCS (2ª ed.)

COLL, C. (1985): Psicología Genética y aprendizaje escolar. Madrid: Siglo XXI

COLL, C. (1995): Aprendizaje escolar y construcción del conocimiento. Barcelona: Paidós.

COLL, C., PALACIOS, J. e MARCHESI, A. (Comps.) (1990): Desarrollo psicológico y educación, II. Psicología de la educación. Madrid: Alianza Psicológica.

COLL, C., PALACIOS, J. e MARCHESI, A. (Comps.) (2001): Desarrollo psicológico y educación. II. Psicología de la educación escolar. Madrid: Alianza. Psicología y Educación (1ª ed. renovada).

GONZÁLEZ PIENDA, J.A. e outros (Coords.) (2002): Manual de psicología de la educación. Madrid: Pirámide.

GOOD, T.H.L. e BROPHY, J. (1996): Psicología educativa contemporánea. Madrid: McGraw Hill (5ª e.).

HENSON, K.T. e ELLER, B.F. (2000): Psicología educativa para la enseñanza eficaz. México: International Thompson Editores.

SAMPASCUAL, G. (2001): Psicología de la educación. Madrid: UNED.

SAMPASCUAL, G. (2002): Psicología del desarrollo y de la educaicón. Vol. II: Psicología de la educación. Madrid: UNED.

SANTROCK, J.W. (2001): Psicología de la educación. México: McGraw Hill.

SPRINTHALL, N.A., SPRINTHALL, R.C. e OJA, S.N. (1996): Psicología de la educación. Madrid: McGraw Hill (6ª Ed.)

TRIANES, M.V. (Coord.) (1996): Psicología de la educación para profesores. Madrid: Pirámide (Biblioteca Eudema).

TRIANES, M.V. e GALLARDO, J.A. (Coords) (1998): Psicología de la educación y del desarrollo. Madrid: Pirámide.

TRIANES, M.V. e GALLARDO, J.A. (Coords) (2004): Psicología de la educación y del desarrollo en contextos escolares. Madrid: Pirámide.

VYGOTSKI, L. (1976): El desarrollo de los procesos psicológicos superiores. Barcelona: Crítica.

Vielma, E.V. y Salas, M.L. (2000). Aportes de las teorías de Vygotsky, Piaget, Bandura y Bruner. Educere, 9, 30-37.

Wertsch, J.V. (1988). Vygotsky y la formación social de la mente. Barcelona, España: Paidós

WOOLFOLK, A. (1999): Psicología educativa. México: Prentice Hall (7ª ed.)


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías