Datos Identificativos 2016/17
Asignatura (*) Ensino das ciencias da natureza Código 652G01019
Titulación
Grao en Educación Infantil
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Golías Pérez, Yolanda
Correo electrónico
y.golias@udc.es
Profesorado
Dulsat Ortiz, Carles
Golías Pérez, Yolanda
Correo electrónico
carles.dulsat.ortiz@udc.es
y.golias@udc.es
Web
Descrición xeral A asignatura pretende que se valore a importancia das Ciencias da Natureza nesta etapa educativa e que se recoñezan as implicacións actuais da ciencia e a tecnoloxía para comprender e respetar o noso contorno.
Asemade, abordarase o desenvolvemento curricular e trataranse os procesos de ensino e aprendizaxe do coñecemento científico, así coma os recursos, experiencias, resolución de problemas, etc. axeitados á metodoloxía científica.
Tamén se analizarán e deseñarán propostas educativas que inclúan as interaccións Ciencia-Tecnoloxía-Sociedade e Desenvolvemento Sustentable.

Competencias do título
Código Competencias do título
A15 Coñecer os principios básicos dun desenvolvemento e comportamento saudables.
A32 Valorar a relación persoal con cada estudante e a súa familia como factor de calidade da educación.
A33 Coñecer os fundamentos científicos, matemáticos e tecnolóxicos do currículo desta etapa así como as teorías sobre a adquisición e desenvolvemento das aprendizaxes correspondentes.
A36 Coñecer a metodoloxía científica e promover o pensamento científico e a experimentación.
A38 Coñecer os momentos máis sobresaíntes da historia das ciencias e as técnicas e a súa trascendencia.
A39 Elaborar propostas didácticas en relación coa interacción ciencia, técnica, sociedade e desenvolvemento sustentable.
A40 Promover o interese e o respecto polo medio natural, social e cultural a través de proxectos didácticos adecuados.
A41 Fomentar experiencias de iniciación ás tecnoloxías da información e a comunicación.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas e tomar decisións de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamento crítico, autocrítico, lóxico e creativo.
B5 Traballar de forma colaborativa.
B6 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B10 Capacidade de análise e síntese.
B11 Capacidade de busca e manexo de información.
B12 Capacidade de organización e planificación.
B13 Capacidade para actuar de maneira sustentable na defensa do medio ambiente.
B16 Capacidade para integrarse e comunicarse con expertos noutras áreas e en contextos diferentes.
B17 Capacidade para presentar, defender e debater ideas utilizando argumentos sólidos.
B18 Capacidade para relacionarse positivamente con outras persoas.
B25 Utilización das TIC no ámbito de estudo e do contexto profesional.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Aprender a aprender. A33
A36
A38
B1
B3
Resolver problemas e tomar decisións de forma efectiva. B2
Traballar de forma colaborativa. B5
B6
B16
B18
C4
Capacidade de análise e síntese. B10
Capacidade de busca e manexo de información. B11
Capacidade de organización e planificación. B12
Capacidade para presentar, defender e debater ideas utilizando argumentos sólidos. B17
C1
Utilización das TIC no ámbito de estudo e do contexto profesional. B25
Coñecer os fundamentos científicos, matemáticos e tecnolóxicos do currículo desta etapa así como as teorías sobre a adquisición e desenvolvemento das aprendizaxes correspondentes. A33
Coñecer a metodoloxía científica e promover o pensamento científico e a experimentación. A36
B13
Coñecer os momentos máis sobresaíntes da historia das ciencias e as técnicas e a súa trascendencia. A39
Elaborar propostas didácticas en relación coa interacción ciencia, técnica, sociedade e desenvolvemento sustentable. A15
A39
Promover o interese e o respecto polo medio natural, social e cultural a través de proxectos didácticos adecuados. A15
A32
A40
Fomentar experiencias de iniciación ás tecnoloxías da información e a comunicación. A41
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. C3
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. C6
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. C8
Adquirir os coñecementos para sensibilizarse e actuar sustentablemente a favor do medio ambiente A15
B13

Contidos
Temas Subtemas
O ensino das ciencias da natureza en educación infantil 1. Que entendemos por ciencias?
2. Como axudar ós escolares a aprender ciencias.
3. A importancia de ensinar ciencias nesta etapa educativa.
4. Que tipo de coñecementos cómpre adquirir?
As ciencias da natureza no currículo oficial de educación infantil 1. Valor formativo das Ciencias e a súa contribución á adquisición de competencias básicas dos escolares.
2. Análise dos contidos curriculares de ciencias.
3. Tipos de contidos, criterios e propostas de secuenciación.
4. Análise das propostas didácticas relativas ao campo das ciencias.
Os procesos de ensino e aprendizaxe das Ciencias en educación infantil 1. Evolución histórica e construcción do coñecemento científico e as súas interrelacións ciencia-tecnología-sociedad-ambiente (C/T/S/A), desenvolvemento sustentable e o valor cultural da Ciencia.
2. Metodoloxía científica.
3. Desenvolvemento do pensamento científico dos escolares e de habilidades de indagación na aula.
4. Dificultades de aprendizaxe do alumnado de 0-6 anos para aprender ciencias.
5. Estratexias para a resolución infantil de problemas no eido das ciencias: atención ás emocións.
Recursos para o ensino-aprendizaxe das Ciencias: TIC/TAC (Tecnoloxías da información e a comunicación; Tecnoloxías da aprendizaxe e coñecemento.) 1. Desenvolvemento de experiencias para fomentar o interese, respecto e actuación a favor das ciencias.
2. Deseño de estratexias e actividades científicas.
3. Uso e fundamento de diferentes tipos de recursos: laboratorio, museos científicos, tablets, PDIs, audiovisuais, saídas o campo , etc.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Aprendizaxe colaborativa A32 A33 A36 A38 A39 A40 A41 B1 B2 B3 B5 B6 B10 B11 B12 B13 B16 B17 B18 B25 C1 C3 C4 C8 24 30 54
Sesión maxistral B1 B3 B6 B17 C6 18 0 18
Traballos tutelados A32 A33 A36 A38 A40 A41 B5 B6 B10 B11 B12 B17 B18 B25 C1 0 44 44
Proba mixta A15 A33 A36 A38 A39 B10 C1 0 32 32
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Aprendizaxe colaborativa Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe orientados de forma presencial (no laboratorio ou na aula) con soporte de tecnoloxías da información e da comunicación, baseados na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e colaborar na do resto de membros do grupo. Inclúese neste tipo de metodoloxía: os eventos científicos e/ou divulgativos (asistencia a seminarios, xornadas,...), lecturas de libros, artigos e outros textos; saídas de campo ou actividades fóra da facultade, etc.
O profesorado plantexará a solución de problemas a partir dos contidos traballados nas sesións ou ben de casos de actualidade científica.
Ao longo do curso o profesorado poderá pedir aos alumnos as exposicións orais dos traballos realizados individualmente ou en grupo, prantexando preguntas, solicitando aclaracións, etc. ou sobre a tarefas levadas a cabo nas sesións.
Sesión maxistral Exposición oral con apoio de material audiovisual e prantexando cuestións para que o alumnado participe e se favoreza o proceso de ensino-aprendizaxe.
Traballos tutelados Metodoloxía que pretende a aprendizaxe autónoma dos estudantes a nivel individual e grupal de xeito que o grupo actúe como "comunidade que constrúe o seu propio coñecemento" levando a cabo actividades dentro e fóra da aula. Ditos traballos deberán expoñerse aos demais grupos.
Proba mixta Proba escrita formada por cuestións que poden ser de diferentes tipoloxías (V/F, escolla múltipla, curtas, de emparellar, asociar ou ordear, abertas de semidesenvolvemento, etc.)

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
Programaranse reunións con grupos reducidos de alumnos/as ou, no seu caso, con alumnado de maneira individual que teña recoñecida a dedicación a tempo parcial e dispensa académica que lles exime da asistencia a clase, co obxecto de realizar unha axeitada orientación dos traballos tutelados

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A32 A33 A36 A38 A40 A41 B5 B6 B10 B11 B12 B17 B18 B25 C1 Os traballos tutelados son actividades que pola súa dimensión, poden servir para “obxetivar” as habilidades adquiridas polo alumnado noutro tipo de actividades que se foron realizando. Valorarase a inclusión dos aspectos descriptivos relevantes e especialmente a capacidade analítica e interpretativa do alumnado respecto ás situacións obxecto de estudo, así como a súa capacidade de comunicar e intercambiar ideas cos seus compañeiros 30
Proba mixta A15 A33 A36 A38 A39 B10 C1 Realizarase ao rematar o cuadrimestre e ten por obxecto avaliar os coñecementos de distinto tipo (conceptuais, habilidades procedimentais) desenvolvidos nas clases expositivas e interactivas e a súa capacidade para resolver cuestións, analizar situacións concretas, argumentar fundamentada e criticamente, etc. 60
Aprendizaxe colaborativa A32 A33 A36 A38 A39 A40 A41 B1 B2 B3 B5 B6 B10 B11 B12 B13 B16 B17 B18 B25 C1 C3 C4 C8 Valorarase a participación nas tarefas realizadas nas sesións e a elaboración de material que trate a análise e interpretación das situacións obxecto de estudo. Ademais tamén se valorará a asistencia, o interese, o razoamento, a actitude positiva... 10
 
Observacións avaliación

 






NORMAS XERAIS DE AVALIACIÓN1


Primeira oportunidade
(maio/xuño)


A
cualificación final será consecuencia dos resultados obtidos nos seguintes
apartados:

Sesións
interactivas
(actividades
prácticas de laboratorio e de lapis/papel). A súa asistencia é
obrigatoria e non son recuperables.
A cualificación deste apartado está condicionada á asistencia e
participación do alumno nas sesións programadas: 100% de asistencia: 1
punto; máis do 93%: 0,75 puntos; entre 86%-92%: 0,5 puntos ; entre
80-85%: 0,25puntos; menos de 80%: 0 puntos.

Traballos
tutelados
. Realizaranse,
obrigatoriamente, dúas
actividades
academicamente
dirixidas (AAD
), en pequenos grupos (3/4 alumnos). As súas
características e datas de entrega serán comunicadas polo profesor. A
cualificación deste apartado será a media das cualificacións obtidas en
cada traballo. Para que se teñan en conta as cualificacións destas dúas
actividades, é requisito imprescindible ter asistido polo menos ao 80%
das sesións interactivas. Non se terán en conta aqueles traballos
entregados fóra do prazo.

Proba
individual global de avaliación

dos resultados de aprendizaxe sobre os contidos das expositivas e as
interactivas.  Realizarase na data establecida no calendario
oficial da facultade.


Para obter
unha cualificación de aprobado, é imprescindible ter asistido polo menos ao
80% das sesións interactivas e obter unha media de polo menos 5 sobre 10
tanto nos traballos tutelados como na proba individual global.


A
cualificación total farase en base á media ponderada de cada un dos
apartados.


No caso de que o alumno asistira polo
menos ao 80% das sesións interactivas e non acade o aprobado en maio/xuño, a
súa cualificación corresponderá á parte suspensa.


O alumnado que NON acudira ao 80% das
sesións interactivas, pode presentarse á proba individual pero a súa
cualificación será de NON PRESENTADO.


NOTA 1: A cualificación de sesións interactivas e traballos
tutelados só se garda durante un curso académico.


Segunda oportunidade (xullo)


Paro
alumnado que acudirá ao 80% das sesión interactivas:


O alumnado
que obtivo unha nota media igual ou superior a 5 sobre 10 nos traballos
tutelados,

Deberá realizar, na data establecida no
calendario oficial da facultade, unha nova proba individual global de avaliación dos resultados de aprendizaxe.


O alumnado
que obtivo unha nota media igual ou superior a 5 na proba individual,

Deberá realizar, na data establecida no
calendario oficial da facultade, unha proba específica relacionada co contido das AADs.


En ambos
casos, a cualificación final farase en base á media ponderada das
cualificacións obtidas nas sesións interactivas,
traballos tutelados e proba escrita, sendo imprescindible
acadar como mínimo un 5 sobre 10 nos traballos tutelados e na proba
individual e ter asistido como mínimo ao 80%
das sesións interactivas. A cualificación de suspenso corresponderá
á nota da proba escrita.


Para o
alumnado que NON acudirá ao 80% das sesión interactivas:


Deberá realizar, na data establecida no
calendario oficial da facultade, unha proba específica relacionada co contido das AADs (30% da
nota final)

Deberá realizar unha nova proba individual global de avaliación dos resultados de
aprendizaxe (70% da nota final)

O alumnado que
non asistiu polo menos ao 80% das sesións interactivas e obtivo
unha cualificación igual ou superior a 5 na proba individual   (maio/xuño) (70% da nota final)

Deberá realizar, na data establecida no
calendario oficial da Facultade, unha proba específica relacionada co contido das AADs (30% da nota final)


En ambos
casos, para obter unha cualificación de aprobado é imprescindible ter polo
menos un 5 en cada unha das probas (global e específica). No caso contrario
a  cualificación  corresponderá á proba que suspenderan.


NORMAS ESPECÍFICAS DE
AVALIACIÓN:


Alumnado con recoñecemento adicación a tempo parcial
segundo o establecido na "Norma
que regula o réxime de dedicación ao estudo dos estudantes de Grao" na
UDC (29/05/2012):


Deberá poñelo
en coñecemento do profesor a primeira semana de clase.


Terá dereito
preferente a elixir grupo cando haxa horarios diferentes
nas sesións interactivas.


O resto da avaliación rexerase polo que
establecen as "normas xerais de avaliación" desta guía docente.


Alumnado con recoñecemento adicación a tempo parcial e
dispensa académica
que lles exime da asistencia á clase segundo o
establecido na "Norma que regula o
réxime de dedicación ao estudo dos estudantes de Grao" na UDC
(29/05/2012):


Deberá poñelo
en coñecemento do profesor a primeira semana de clase.


A
cualificación final na primeira convocatoria (maio/xuño) será consecuencia
dos resultados obtidos nos seguintes apartados:

Sesións interactivas (actividades prácticas de laboratorio e de
lapis/papel). O alumnado debe realizar de maneira individual (sen obriga de asistir a clase) as
sesións interactivas das que consta a asinatura, tendo que cumprir
obrigatoriamente un calendario de entregas que o profesor lle dará unha
vez que o alumnado lle presente o certificado de recoñecemento de
matrícula a tempo parcial e dispensa académica. A cualificación deste
apartado está condicionada á entrega por parte do alumno das prácticas e
seminarios. Non se terán en conta os traballos entregados fóra de
prazo. (100% actividades das interactivas: 1 punto; máis do 93%:
0,75; entre 86%-92%: 0,5; entre 80-85%: 0,25; menos de 80%: 0).

Traballos
tutelados
. O alumnado terá que
realizar, obrigatoriamente e de maneira individual, dúas actividades académicamente dirixidas (AAD) e terá que
entregalas segundo o calendario establecido. A cualificación deste
apartado será a media das cualificacións obtidas en cada traballo. Para
que se teñan en conta as cualificacións destas dúas actividades, é
requisito imprescindible ter entregado polo menos o 80% das actividades
das sesións interactivas. (3 puntos).

Proba
individual global de avaliación

dos resultados de aprendizaxe sobre os contidos das expositivas e as
interactivas. Realizarase na data establecida no calendario oficial da facultade.
(6 puntos).


Para obter
unha cualificación de aprobado, é imprescindible ter entregado polo menos o
80% das actividades das sesións interactivas e obter unha media de
polo menos 5 sobre 10 tanto nos traballos tutelados como na proba individual
global.


A
cualificación total farase en base á media ponderada de cada un dos
apartados.


No caso de que
o alumno entregara polo menos o 80% das sesións interactivas e non
acade o aprobado, a súa cualificación corresponderá á parte suspensa.


O alumnado que
NON entregara o 80% das sesións interactivas, pode presentarse á
proba individual pero a súa cualificación será de NON PRESENTADO2


NOTA 1: A cualificación de sesións interactivas e
traballos tutelados só se garda durante un curso académico.


NOTA 2: A avaliación para a "segunda oportunidade
(xullo)" será exactamente a mesma que a que aparece nas "normas
xerais de avaliación" desta guía docente .


 



Fontes de información
Bibliografía básica

ARCÀ, M.; GUIDONI, P.; & MAZZOLI, P. (1990). Enseñar Ciencia. Reflexiones para una educación científica de base. Barcelona, ed. Paidós.

ASKASIBAR, I.; et al. (2006). La sostenibilidad un compromiso de la escuela. Barcelona, Ed. Graó.

BARRAGÁN; et al. (1992). Propuestas de secuencia. Educación infantil. Madrid, M.E.C. Escuela Española.

BASSEDAS, E.; et al. (2006). Aprender y enseñar en educación infantil. Barcelona, Ed. Graó.

BEETLESTONE, F.L. (2000). Niños creativos, enseñanza imaginativa. Madrid, Ed. La Muralla.

BELAIR, L. M. (2000). La evaluación en la acción. Sevilla, Ed. Díada.

BERTOLINI, P.; FRABBONI, F. (1990). Nuevas orientaciones para el curriculum de Educación Infantil. Barcelona, Ed. Paidós.

BOLIVAR, A.; COLL, C.; ONRUBIA, J.; POZO, J. O.; TEBEROSKY; et al. (2001). El constructivismo en la práctica. Barcelona, Ed. Graó.

BRADLEY, B. S. (1989). Concepciones de la infancia. Madrid, Ed. Alianza Psicología.

BRUER, J. T. (1995). Escuelas para pensar. Barcelona, Ed.Paidós.

BLAXTER, L.; et al. (2008). Cómo se investiga. Barcelona, Ed Graó.

CALATAYUD, M. A.; JORBA, A.; PARCERISA, A.; SAN MARTIN, N.; et al. (2001). La evaluación como ayuda al aprendizaje. Sevilla, Ed. Diada.

CAMPANARIO, J. M. (1998). Quienes son, qué piensan y qué saben los futuros maestros y profesores de ciencias. Una revisión de estudios recientes. Revista inter-universitaria de formación del profesorado, 33: 121-140.

CAÑAL DE LEON, P. (2006). La alfabetización científica en la infancia. Aula de infantil, 33.

CARBONELL, J. (2001). La aventura de innovar. Madrid, Ed. Morata.

Serie Los videos de Educación Infantil. La observación y experimentación de Educación Infantil ( 2º ciclo). Ed. Rosa Sensat/M.E.C.

CARMEN, L. M. del. (1988). Investigación del medio y aprendizaje. Barcelona, Ed. Graó.

CASTAÑEDA, L.; & ADELL, J. (2013). Entornos Personales de Aprendizaje, claves para el ecosistema educativo en red. Alcoy, Marfil.

CATALÁ, M.; et al. (2002). Las ciencias en la escuela. Teorías y prácticas. Barcelona, Ed. Graó.

CINERY, M. (1979). Los amantes de la naturaleza. Barcelona, Ed. Blume.

CLAXTON, G. (1994). Educar mentes curiosas. El reto de la ciencia en la escuela. Madrid, Ed.Visor.

PÉREZ, M. (2010). Mi pequeño manual de experimentos. Barcelona, Ed. Zendrea Zariquiey.

COLL, C.; POZO, J. I.; SARABIA, B.; & VALLS, E. (1992). Los contenidos de la Reforma. Madrid, Ed. Santillana.

COLL SALVADOR, C. (1991). Aprendizaje escolar y construcción del conocimiento. Barcelona, Ed. Paidós.

CONFEDERACIÓN DE SOCIEDADES CIENTÍFICAS DE ESPAÑA(COSCE) (2011).Informe Enciende. Enseñanza de las Ciencias en la Didáctica Escolar para edades tempranas en España. 

CORTINA, A. (1994). La ética de la sociedad civil. Madrid, Ed. Alauda.

CURRÍCULO DE EDUCACIÓN INFANTIL DE GALICIA.

DEL CARMEN, L. (1988). Investigación del medio y aprendizaje. Barcelona, Ed. Gráo.

DRIVER, R.; et al. (1989). Ideas científicas en la infancia y la adolescencia. Madrid, Ed. Morata-MEC.

ESCUTIA, M. (2009). El huerto escolar ecológico. Barcelona, Ed. Graó.

FERNÁNDEZ,R.;BRAVO,M.(2015). Las ciencias de la naturaleza en la Educación Infantil.Madrid, Ed.Pirámide.

GALLEGO TORRES, A. P., CASTRO MONTANA, J. E.; & REY HERRERA, J. M. (2008). El pensamiento científico en los niños y niñas, algunas consideraciones e implicaciones. Memorias CIIEC, 2 (3): 22-29.

GARCÍA, J.; & GARCÍA, F. (1989). Aprender investigando. Sevilla, Ed. Díada.

GARDNER, H.; FELDMAN, D. H.; & KRECHEVSKY, M. (2000). El Proyecto Spectrum. Madrid, Ed. Morata-M.E.C.

GOLDSCHMIED, E; & JACKSON, S. (2007). La educación infantil de 0 a 3 años. Madrid, Ed. Morata.

GOPNIK, A. (2012). Scientific Thinking in young children: Theoretical advances, empirical research and policy implications. Science, 337: 1623-1627.

HANN, J. (1981). Los amantes de la Ciencia. Barcelona, Ed. Blume.

HANNOUN, H. (1971). El niño conquista el medio. Buenos Aires, Ed. Kapelusz.

HARLEN, W. (1998). Enseñanza y aprendizaje de las Ciencias. Madrid, Ed. Morata-MEC.

MARCO, B. et al. (1987). La Enseñanza de las Ciencias Experimentales. Madrid, Ed. Narcea.

MARTIN, A. (1992). Ideas prácticas para innovadores críticos. Sevilla, Ed. Díada Editores.

MARTIN, L.; & ERRAZURIZ, P. (1989). La escuela infantil. Un lugar de encuentro. Madrid, Ed. Síntesis.

MOLINA, L.; & JIMENEZ, N. (1992). La escuela infantil. Barcelona, Ed. Paidós.

MOLL, B. (1988). La escuela infantil de 0 a 6 años. Madrid, Ed. Anaya.

MORALES PELEJERO, M. (1984). El niño y el medio ambiente: orientaciones y actividades para la primera infancia. Barcelona, Ed. Oikos-tau.

MARCO, B. et al. (1987). La Enseñanza de las Ciencias Experimentales. Madrid, Ed. Narcea.

ORTEGA, SAURA &; MÍNGUEZ (1993). La formación de actitudes positivas hacia el aprendizaje de las ciencias experimentales. Revista de educación, 301: 167-196.

PIAGET, J. (1981). La representación del mundo en el niño. Madrid, Ed. Morata.

POZO, J. I. (1985). El niño y el conocimiento. Madrid, MEC.

QUIJANO, R. (2016). Enseñanza de las cienicas de la Naturaleza en Educación Infantil.Madrid, Ed.Pirámide.

RAMIRO, E. (2010). La maleta de la Ciencia. Barcelona, Ed. Graó.

ROIG, T. (1994). Observación y experimentación en la educación infantil ( 2º ciclo). Madrid, M.E.C. / A.M. Rosa Sensat.

SELMI, I; &TURRINI, A (1988). La escuela infantil a los cuatro años. Madrid, Ed. Morata.

SHORT, K. et al. (1999). El aprendizaje a través de la indagación. Barcelona, Ed. Gedisa.

THORTON, S. (1998). La resolución infantil de problemas. Madrid, Ed. Morata.

TONUCCI, F. (1979). La escuela como investigación. Barcelona, Reforma de la Escuela.

TONUCCI, F. (1990). ¿Enseñar o aprender? La escuela como investigación 15 años después. Barcelona, Ed. Graó.

VEGA, S. (2006). Ciencia 0-3. Laboratorios de ciencias en la escuela infantil. Barcelona, Ed. Graó.

WEISSMANL, H. (1993). Didáctica de las Ciencias Naturales. Madrid, Ed. Paidós.

WILLIS, A.; & RICCIUTI, H. (1990). Orientaciones para la escuela infantil de cero a dos años. Madrid, Ed. Morata- MEC.

ZABALA, A.; & ARNAU, L. (2007). 11 ideas clave. Cómo aprender y enseñar competencias. Barcelona, Ed. Graó.

Bibliografía complementaria
Webgrafía:

  • Escuela con cerebro: https://escuelaconcerebro.wordpress.com/
  • http://cienciaeducacioninfantil.es
  • Aprender ciencia é divertido: https://www.kids.csic.es/
  • Ciencia e tecnoloxía divertida para nenos e nenas (en inglés): www.sciencekids.co.nz/
  • Divulgación das ciencias naturais: http://www.biogeociencias.com/
  • Proxecto Climántica: http://www.climantica.org/
  • Web de educadores para a sostenibilidade: http://www.sciencekids.co.nz/
  • Materiais educativos do Ministerio de Educación: http://www.mecd.gob.es/educacion-mecd/gl/areas-educacion/sistema-educativo/ensenanzas/aprendizaje-largo-vida/recursos-educativos.html
  • Repositorio de recursos educativos da Consellería de Educación da Xunta de Galicia://www.edu.xunta.es/espazoAbalar/espazos/recursos
  • Servidores educativos das Comunidades Autónomas:http://ntic.educacion.es/w3/ccaa/index.html
  • Xornal Europeo para profesores de ciencias, Sciene at school (en inglés pero con algúns artigos traducidos): http://www.scienceinschool.org/
  • Museos Científicos coruñeses: http://mc2coruna.org/
  • Museo Nacional de cienica y tecnología: http://www.muncyt.es/

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Ensino do corpo humano e de hábitos saudables/652G01032

Observacións
  • Cómpre revisar polo miúdo as instrucción de entrega. No caso de se establecer, non se admitirán entregas fora de prazo.
  • Para a elaboración de modelos ou maquetas, se for o caso, recoméndase a utilización de materiais de reciclaxe sempre que sexa posible.
  • Na entrega de traballos recomendase non emplear plásticos e elexir a impresión a dobre cara, así cómo o emprego de papel reciclado.
  • O horario estará supeditado a posibles adaptacións        para a realización  das actividades, fóra da universidade, propostas polo profesorado; en calquera caso, serán notificadas o alumnado con antelacicón.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías