Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Intervención psicolóxica e prevención das dificultades de aprendizaxe Código 652G01022
Titulación
Grao en Educación Infantil
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Psicoloxía Evolutiva e da Educación
Coordinación
Gonzalez Seijas, Rosa Maria
Correo electrónico
rosa.maria.gonzalez.seijas@udc.es
Profesorado
Gonzalez Seijas, Rosa Maria
Correo electrónico
rosa.maria.gonzalez.seijas@udc.es
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Comprender os procesos educativos e de aprendizaxe no período de 0-6, no contexto familiar, social e escolar.
A2 Coñecer os desenvolvementos da psicoloxía evolutiva da infancia nos períodos 0-3 e 3-6.
A3 Coñecer os fundamentos de atención temperá.
A4 Recoñecer a identidade da etapa e as súas características cognitivas, psicomotoras, comunicativas, sociais, afectivas.
A7 Identificar dificultades de aprendizaxe, disfuncións cognitivas e as relacionadas coa atención.
A8 Saber informar a outros profesionais especialistas para abordar a colaboración do centro e do mestre na atención ás necesidades educativas especiais que se propoñan.
A9 Adquirir recursos para favorecer a integración educativa de estudantes con dificultades.
A10 Crear e manter lazos de comunicación coas familias para incidir eficazmente no proceso educativo.
A15 Coñecer os principios básicos dun desenvolvemento e comportamento saudables.
A16 Identificar trastornos no sono, a alimentación, o desenvolvemento psicomotor, a atención e a percepción auditiva e visual.
A17 Colaborar cos profesionais especializados para solucionar ditos trastornos.
A18 Detectar carencias afectivas, alimenticias e de benestar que perturben o desenvolvemento físico e psíquico adecuado dos estudantes.
A20 Valorar a importancia da estabilidade e a regularidade no contorno escolar, os horarios e os estados de ánimo do profesorado como factores que contribúen ao progreso harmónico e integral dos estudantes.
A21 Saber traballar en equipo con outros profesionais de dentro e fóra do centro na atención a cada estudante, así como na planificación das secuencias de aprendizaxe e na organización das situacións de traballo na aula e no espazo de xogo, identificando as peculiaridades do período 0-3 e do período 3-6.
A22 Atender as necesidades dos estudantes e transmitir seguridade, tranquilidade e afecto.
A23 Comprender que a observación sistemática é un instrumento básico para poder reflexionar sobre a práctica e a realidade, así como contribuír á innovación e á mellora en educación infantil.
A41 Fomentar experiencias de iniciación ás tecnoloxías da información e a comunicación.
A42 Coñecer o currículo de lingua e lectoescritura desta etapa así como as teorías sobre a adquisición e desenvolvemento das aprendizaxes correspondentes.
A43 Favorecer as capacidades da fala e da escritura.
A44 Coñecer e dominar técnicas de expresión oral e escrita.
A46 Comprender o paso da oralidade á escritura e coñecer os diferentes rexistros e usos da lingua.
A47 Coñecer o proceso de aprendizaxe da lectura e a escritura e o seu ensino.
A50 Coñecer e utilizar adecuadamente recursos para a animación á lectura e á escritura.
A55 Saber utilizar o xogo como recurso didáctico, así como deseñar actividades de aprendizaxe baseadas en principios lúdicos.
A61 Controlar e facer o seguimento do proceso educativo e, en particular, de ensino e aprendizaxe mediante o dominio de técnicas e estratexias necesarias.
A63 Participar na actividade docente e aprender a saber facer, actuando e reflexionando desde a práctica.
A65 Regular os procesos de interacción e comunicación en grupos de estudantes de 0-3 anos e de 3-6 anos.
A66 Coñecer formas de colaboración cos distintos sectores da comunidade educativa e do contorno social.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas e tomar decisións de forma efectiva.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa e espírito emprendedor.
B5 Traballar de forma colaborativa.
B6 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B7 Comunicarse de maneira efectiva nun contorno de traballo.
B9 Autonomía na aprendizaxe.
B10 Capacidade de análise e síntese.
B11 Capacidade de busca e manexo de información.
B12 Capacidade de organización e planificación.
B15 Capacidade para asumir a necesidade dun desenvolvemento profesional continuo, a través da reflexión sobre a propia práctica.
B16 Capacidade para integrarse e comunicarse con expertos noutras áreas e en contextos diferentes.
B17 Capacidade para presentar, defender e debater ideas utilizando argumentos sólidos.
B18 Capacidade para relacionarse positivamente con outras persoas.
B19 Comunicación oral e escrita na lingua materna.
B22 Creatividade ou capacidade para pensar as cousas desde diferentes perspectivas, ofrecendo novas solucións aos problemas.
B24 Recoñecemento e respecto á diversidade e á multiculturalidade.
B25 Utilización das TIC no ámbito de estudo e do contexto profesional.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Comprender os procesos educativos e de aprendizaxe no período de 0-6, no contexto familiar, social e escolar. A1
A9
Coñecer os desenvolvementos da psicoloxía evolutiva da infancia nos períodos 0-3 e 3-6. A2
A15
B1
Coñecer os fundamentos de atención temperá A3
B11
Recoñecer a identidade da etapa e as súas características cognitivas, psicomotoras, comunicativas, sociais, afectivas. A4
B9
C7
Identificar dificultades de aprendizaxe, disfuncións cognitivas e as relacionadas coa atención A7
A8
A17
Crear e manter lazos de comunicación coas familias para incidir eficazmente no proceso educativo A10
A22
Identificar trastornos no sono, a alimentación, o desenvolvemento psicomotor, a atención e a percepción auditiva e visual. A16
Detectar carencias afectivas, alimenticias e de benestar que perturben o desenvolvemento físico e psíquico adecuado dos estudantes. A18
Saber traballar en equipo con outros profesionais de dentro e fóra do centro na atención a cada estudante, así como na planificación das secuencias de aprendizaxe e na organización das situacións de traballo na aula e no espazo de xogo, identificando as peculiaridades do período 0-3 e do período 3-6. A21
Comprender que a observación sistemática é un instrumento básico para poder reflexionar sobre a práctica e a realidade, así como contribuír á innovación e á mellora en educación infantil A23
Coñecer o currículo de lingua e lectoescritura desta etapa así como as teorías sobre a adquisición e desenvolvemento das aprendizaxes correspondentes. A42
Fomentar experiencias de iniciación ás tecnoloxías da información e a comunicación A41
Favorecer as capacidades da fala e da escritura. A43
Coñecer e dominar técnicas de expresión oral e escrita A44
Comprender o paso da oralidade á escritura e coñecer os diferentes rexistros e usos da lingua. A46
Coñecer o proceso de aprendizaxe da lectura e a escritura e o seu ensino. A47
Coñecer e utilizar adecuadamente recursos para a animación á lectura e á escritura A50
Saber utilizar o xogo como recurso didáctico, así como deseñar actividades de aprendizaxe baseadas en principios lúdicos. A55
Controlar e facer o seguimento do proceso educativo e, en particular, de ensino e aprendizaxe mediante o dominio de técnicas e estratexias necesarias A61
Participar na actividade docente e aprender a saber facer, actuando e reflexionando desde a práctica A63
Regular os procesos de interacción e comunicación en grupos de estudantes de 0-3 anos e de 3-6 anos. A65
Coñecer formas de colaboración cos distintos sectores da comunidade educativa e do contorno social. A66
C6
Resolver problemas e tomar decisións de forma efectiva. A20
B10
Traballar de forma autónoma con iniciativa e espírito emprendedor B4
Traballar de forma colaborativa. B2
B5
B7
B18
B19
Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional B6
B16
Capacidade para asumir a necesidade dun desenvolvemento profesional continuo, a través da reflexión sobre a propia práctica. B12
B15
B17
Creatividade ou capacidade para pensar as cousas desde diferentes perspectivas, ofrecendo novas solucións aos problemas B22
Recoñecemento e respecto á diversidade e á multiculturalidade. B24
Utilización das TIC no ámbito de estudo e do contexto profesional. B25
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. C8
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común C4

Contidos
Temas Subtemas
1-INTRODUCCIÓN
-Conceptos básicos
-Evaluación e intervención en educación infantil
-Dificultades tempranas de aprendizaje
-Características de los niños con DTA
2- PREVENCIÓN DE TRASTORNOS FUNCIONALES DEL HABLA.

-Concepto.
-Componentes que determinan las alteraciones del habla.
-Prevención en los problemas del habla.
3- VARIABLES PSICOMOTRICES Y COGNITIVAS EN LAS DA -Conocer y/o recordar conceptos básicos.
-Variables psicomotrices.
-Procesos cognitivos.
4-LAS DIFICULTADES EN LOS APRENDIZAJES BASICOS. PREVENCIÓN DE LAS DIFICULTADES EN EL APRENDIZAJE DE LA LECTURA -Conceptos básicos
-Procesos que intervienen en la lectura
-Dificultades en DAL
-Prevención de las DAL
5-LAS DIFICULTADES EN LOS APRENDIZAJES BASICOS. PREVENCIÓN DE LAS DIFICULTADES EN EL APRENDIZAJE DE LA ESCRITURA
-Conceptos básicos
-Procesos que intervienen en la escritura
-Dificultades en DAE
-Prevención de las DAE
6-LAS DIFICULTADES EN LOS APRENDIZAJES BASICOS. PREVENCIÓN DE LAS DIFICULTADES EN EL APRENDIZAJE DE LAS MATEMATICAS -Conceptos básicos
-Procesos que intervienen en las matemáticas
-Dificultades en DAM
-Prevención de las DAM

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A2 2 10 12
Simulación A10 A18 A23 B10 B17 B18 3 0 3
Proba mixta B4 B9 B11 B12 B24 2 8 10
Traballos tutelados A1 A3 A4 A7 A8 A9 A15 B1 B16 C6 C7 17 20 37
Presentación oral B6 B7 B19 B25 C4 6 6 12
Aprendizaxe colaborativa A21 A63 A66 B5 5 8 13
Lecturas A65 B15 C8 5 3 8
Estudo de casos A17 A20 A22 A42 A61 B2 B22 5 8 13
Obradoiro A16 A41 A43 A44 A46 A47 A50 A55 17 17 34
 
Atención personalizada 8 0 8
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Se plantean lecturas complementarias (máximo 3) a los temas tratados en clase con el fin de afianzar conceptos.
Simulación Se realizarán actividades de presentación y conocimiento tanto de la guía docente como del grupo-clase para la introducción de la materia
Proba mixta La prueba de evaluación final será una prueba mixta que combine preguntas de respuesta corta, preguntas abiertas, y de multiples opciones. También puede plantearse una situación de aula para que sea analizada, según se haya planteado en la clase.
Traballos tutelados En grupos (mínimo 3 y máximo 5) deberán elaborar materiales de instrucción para prevenir las dificultades en el aprendizaje (según los diferentes temas). Estos trabajos serán orientados por el profesor en sus diferentes fases. No se admitirán trabajos individuales.
Presentación oral Por grupos, presentarán ante sus compañeros los materiales elaborados para cada tema.
Aprendizaxe colaborativa Trabajo en pequeños grupos según el tema tratado. La profesora orienta el trabajo y el resultado final depende de la aportación de todos los miembros del grupo. Se aprende a través de la colaboración.
Lecturas Se asumen diferentes papeles (alumnos y profesores)para analizar y dar respuesta a una situación que se puede presentar en una clase.
Estudo de casos Se analizarán casos reales, según el tema, y se intentará dar respuesta desde el punto de vista de un profesor de infantil.
Obradoiro Se realizarán talleres que orientarán los trabajos en las diferentes fases.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Proba mixta
Presentación oral
Obradoiro
Descrición
Los trabajos tutelados, la prueba mixta y los talleres tendrán orientación individual o en pequeños grupos según demanda de los alumnos.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A1 A3 A4 A7 A8 A9 A15 B1 B16 C6 C7 Elaboración y presentación de materiales según los temas tratados en clase, adecuados a los niños a los que van dirigidos. 30
Proba mixta B4 B9 B11 B12 B24
Será una aplicación de la teoría a la práctica.
50
Obradoiro A16 A41 A43 A44 A46 A47 A50 A55 Actitud y participación en las actividades de clase tanto interactivas como expositivas (análisis de casos, juego de roles, simulación, lecturas, aprendizaje colaborativo y talleres). 20
 
Observacións avaliación

Observaciones:


-Los alumnos que no  pueden asistir  a clase o los que estudien a tiempo parcial (previa autorización de la comisión pertinente) tendrán que ir a (c)- (prueba mixta) y tendrán que realizar los trabajos (análisis de casos y trabajos tutelados) solicitados en clase dado que estos tienen un porcentaje en la nota final.


La nota será sobre el  %  de los apartados a los que respondan.


Fontes de información
Bibliografía básica González Seijas, R.M. y Cuetos,F. (2008). Actividades para el aprendizaje de la lectura y de la escritura.. Madrid: Cepe.
Defior,S., Gallardo,J., Ortúzar,R. (2004). Aprendiendo a leer. Materiales de apoyo.. Málaga: Aljibe.
Fernández-Molina, M. (2015). Bienestar Psicológico Infantil. Pirámide
Molina,S. (2000). Como prevenir las dificultades en el aprendizaje de la lectura.. Málaga: Aljibe
Salvador, F (2000). Como prevenir las dificultades en la expresión escrita.. Málaga: Aljibe
Jiménez González,J. y Ortiz González M.R, (2008). Conciencia fonológica y aprendizaje de la lectura: Teoría, evaluación e intervención.. Madrid, Síntesis
Marín, M. (2013). Cuentos para aprender a enseñar matemáticas. Narcea
Teruel,J. y Latorre,A. (2014). Dificultades de aprendizaje. Pirámide
Castejón y Navas (2011). Dificultades y Trastornos del aprendizaje y del desarrollo en infantil y primaria.. Alicante:ECU
Guzmán-Simón, Navarro-Pablo, García Jimenez (2015). Escritura y lectura en educación infantil. Pirámide
Moreno, M. y García Baamonde,M:E. (2012). Estimulación del lenguaje Oral.. Madrid: EOS
González R.M. y otros (2013). Javitor, el castor lector y los amigos de las letras. CEPE
Uceira, E y González R.M. (2015). La baraja de las palabras y los sonidos. EOS
Beltrán,J., López,C. y Rodríguez,E. (2008). Precursores tempranos de la lectura.. libro de actas
Rodriguez,S (2015). Psicología de la educación. Grado en Educación Infantil y Primaria. Pirámide
Cuetos,F. (2009). Psicología de la Escritura.. Madrid, Wolters Kluwer
Cuetos, F. (2008). Psicología de la lectura.. Madrid, Wolters Kluwer
Muñoz,A. (2010). Psicología del Desarrollo en la etapa infantil.. Madrid: Pirámide
Jimeno,M (2006). ¿Por qué las niñas y los niños no aprenden matemáticas?. . Barcelona: Octaedro

 

Bibliografía complementaria Jarque,J (2011). dificultades de aprendizaje en Educación Infantil. Madrid:Editorial CCS


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Psicoloxía do desenvolvemento de 0 a 6 anos/652G01004
Psicoloxía da aprendizaxe en contextos educativos/652G01007

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías