Identifying Data 2016/17
Subject (*) Medio social e cultural e a súa didáctica Code 652G01025
Study programme
Grao en Educación Infantil
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate 1st four-month period
 Third Obligatoria 6
Language
Galician
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Didácticas Específicas
Coordinador
Bas López, María Begoña
 E-mail
begona.bas@udc.es
Lecturers
Diéguez Cequiel, Uxío-Breogán
Bas López, María Begoña
García Morís, Roberto
 E-mail
uxio.breogan.dieguez.cequiel@udc.es
begona.bas@udc.es
roberto.garcia.moris@udc.es
Web
General description A materia está fundamentada sobre da base de que para coñecer e comprender o contorno sociocultural é necesario o recoñecemento da curiosidade como motor do coñecemento, a formación dunha mente crítica e de compromiso, e a valoración da creatividade, da imaxinación e da sensibilidade.
Contémplanse os presupostos teóricos e as experiencias realizadas na Educación Infantil para a comprensión dos contidos, recursos e liñas de acción didáctica. A materia desenvólvese nestes parámetros e na súa programación cobra especial importancia o traballo activo do alumnado.
O coñecemento do Medio Social e Cultural está directamente relacionado coas Ciencias Sociais.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A1 Comprender os procesos educativos e de aprendizaxe no período de 0-6, no contexto familiar, social e escolar.
A5 Saber promover a adquisición de hábitos en torno á autonomía, a liberdade, a curiosidade, a observación, a experimentación, a imitación, a aceptación de normas e de límites, o xogo simbólico e heurístico.
A24 Dominar as técnicas de observación e rexistro.
A26 Saber analizar os datos obtidos, comprender criticamente a realidade e elaborar un informe de conclusións.
A29 Valorar a importancia do traballo en equipo.
A33 Coñecer os fundamentos científicos, matemáticos e tecnolóxicos do currículo desta etapa así como as teorías sobre a adquisición e desenvolvemento das aprendizaxes correspondentes.
A36 Coñecer a metodoloxía científica e promover o pensamento científico e a experimentación.
A37 Adquirir coñecemento sobre a evolución do pensamento, as costumes, as crenzas e os movementos sociais e políticos ao longo da historia.
A39 Elaborar propostas didácticas en relación coa interacción ciencia, técnica, sociedade e desenvolvemento sustentable.
A40 Promover o interese e o respecto polo medio natural, social e cultural a través de proxectos didácticos adecuados.
A62 Relacionar teoría e práctica coa realidade da aula e do centro.
A66 Coñecer formas de colaboración cos distintos sectores da comunidade educativa e do contorno social.
B1 Aprender a aprender.
B3 Aplicar un pensamento crítico, autocrítico, lóxico e creativo.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa e espírito emprendedor.
B5 Traballar de forma colaborativa.
B6 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B7 Comunicarse de maneira efectiva nun contorno de traballo.
B8 Capacidade de adaptación a situacións novidosas.
B9 Autonomía na aprendizaxe.
B10 Capacidade de análise e síntese.
B11 Capacidade de busca e manexo de información.
B12 Capacidade de organización e planificación.
B15 Capacidade para asumir a necesidade dun desenvolvemento profesional continuo, a través da reflexión sobre a propia práctica.
B17 Capacidade para presentar, defender e debater ideas utilizando argumentos sólidos.
B18 Capacidade para relacionarse positivamente con outras persoas.
B20 Coñecemento de outras culturas e de outras costumes.
B22 Creatividade ou capacidade para pensar as cousas desde diferentes perspectivas, ofrecendo novas solucións aos problemas.
B24 Recoñecemento e respecto á diversidade e á multiculturalidade.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Adquirir os coñecementos fundamentais e necesarios para a comprensión do medio social e cultural e a metodoloxía propia das ciencias sociais para aplicala ao coñecemento do medio social e cultural. A36
A37
 B3
B10
B11
 C1
C6
C7
Desenvolver a capacidade de análise e síntese, de esquematización e discernir o prioritario do secundario. Desenvolver o pensamento crítico, autocrítico, lóxico e creativo. A26
 B1
B3
B10
B12
B17
Desenvolver estratexias de traballo autónomo e en grupo a fin de potenciar a planificación, organización, a discusión, o diálogo e a negociación na fundamentación do ensino. Presentación de propostas de materiais didácticos, actividades, proxectos unidades didácticas e análises de experiencias. Desenvolver a capacidade para presentar, defender e debater ideas con argumentación sólida. A24
A26
A29
A33
A36
A39
A66
 B1
B3
B4
B5
B7
B8
B9
B11
B12
B17
B18
B22
 C1
Adquirir a capacidade de transferir os coñecementos teóricos e prácticos da materia aos contextos das aulas de infantil con programacións e proxectos no marco da lexislación. A1
A5
A62
 B8
B10
B12
B15
Promover o interese, o coñecemento e o respecto polo medio social e cultural propio, valorando o entorno inmediato. Promover o interese, o coñecemento e o respecto por sociedades e culturas diferentes. A37
A40
 B6
B20
B24
 C4
C7
C8

Contents
Topic Sub-topic
Unidade 1: Introdución. - Conceptos e interpretacións. Medio social e cultural e a relación coas ciencias sociais.
- Dimensión didáctica das ciencias sociais.
- A transversalidade da área de coñecemento do contorno.
Unidade 2: Fundamentos da didáctica do medio social e cultural.
 - Traballando coas emocións e a imaxinación.
- A aprendizaxe lúdica.
- As saídas escolares e outras estratexias na didáctica do medio.
- O traballo por proxectos.
Unidade 3: As coordenadas espazo e tempo e a formación do pensamento social - A comprensión do espazo e do tempo: percepción e conceptualización. O contorno sociocultural nas coordenadas espazo-temporais. A vida en sociedade

- O ensino-aprendizaxe do espazo e do tempo. Pensar e expresar o espazo e a idea de tempo. A representación.
Unidade 4: Recursos e materiais didácticos sobre o medio social e cultural - Recursos e soportes. Recursos da aula e do centro escolar. Recursos externos.

- Os materiais didácticos: funcións, clasificación, contexto. O deseño de actividades.
Unidade 5: Temas formativos para o coñecemento do medio social e cultural - O contorno inmediato e o potencial educativo. Elaboración de propostas para a didáctica.

- Patrimonio material e inmaterial, Concepto e potencialidades. Didáctica do patrimonio. Propostas didácticas para o ensino-aprendizaxe.

- Introdución ao coñecemento do medio social e cultural de Galicia. Patrimonio cultural de Galicia.

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Introductory activities B1 1 0 1
Document analysis A24 B11 1 1 2
Directed discussion B7 B17 B18 1 1 2
Events academic / information B8 B18 B22 1 1.75 2.75
Oral presentation B17 C1 1 10 11
Field trip A66 A40 B6 5 21.25 26.25
Seminar A33 A36 A39 A62 B1 B3 B4 B7 B8 B12 B18 C6 C8 5 40 45
Collaborative learning A29 B5 2 0 2
Critical bibliographical B10 B11 1 1 2
Guest lecture / keynote speech A1 A5 A37 A40 B15 B20 B24 C4 C7 21 0 21
Mixed objective/subjective test A26 A37 A39 B9 B10 B20 C1 3 30 33
 
Personalized attention 2 0 2
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Introductory activities Cada bloque temático iniciarase con exposicións de ideas que permitan aproximarse aos coñecementos previos do alumnado e á súa motivación e interese polo tema para acadar os obxectivos en cada un e no conxunto da materia.
Document analysis Ao longo do curso, o alumnado terá ocasión de coñecer e manexar diversas fontes de información e documentación: orais, escritas, gráficas, iconográficas, epigráficas... así como artigos en revistas, libros, audiovisuais, páxinas web, etcétera.
O traballo coas fontes servirá para a adquisición de coñecementos sobre das mesmas e para o seu recoñecemento e utilización como recursos didácticos.
Directed discussion Levarase a cabo durante todo o curso, con especial incidencia naqueles temas que requiran unha maior participación na discusión, para traballar a capacidade de expresión oral, diálogo e argumentación principalmente.
Events academic / information Asistencia e participación a un evento formativo que poderá ser en calquera modalidade de interese: conferencia, proxección, representación, exposición, etcétera. As alumnas e alumnos realizarán unha reflexión acerca da actividade.
Oral presentation Os traballos de propostas de accións didácticas que se desenvolvan, serán obxecto de exposicións na aula por parte de todos os membros de cada pequeno grupo diante do grupo completo.
Estas exposicións serán realizadas tanto ao presentar os traballos finalizados como durante a elaboración dos mesmos, algúns deles "in situ" en relación coas saídas de campo.
Promoverase o intercambio de ideas, análise do exposto e suxestións para conseguir o debate construtivo acerca das propostas ou traballos presentados por cada pequeno grupo.
Field trip Constitúen unha parte moi importante no desenvolvemento da materia e serán saídas programadas a contextos educativos e a contextos do contorno inmediato.
Realizaranse diferentes tipos de saídas a fin de que o alumnado teña un coñecemento dobre: os tipos de saídas e o propio medio ou contorno inmediato.
O alumnado desenvolverá capacidades relacionadas coa observación directa e sistemática, a experimentación, a recollida de información e a realización de propostas didácticas.
Preténdese a inmersión no medio para a súa comprensión integral.
Seminar Realización de proxectos ou propostas de acción didáctica, formulado dende o prisma dos seminarios e a súa técnica de discusión, participación, elaboración de documentos e conclusións. Organización en pequenos grupos para traballar conxuntamente en propostas didácticas relacionadas, principalmente, coas saídas de campo e con temas que xurdan da dinámica da propia materia e do grupo e temas propostos pola profesora.
Os traballos en pequenos grupos serán presentados e debatidos no gran grupo conxuntamente.
Collaborative learning Traballo connxunto en pequenos grupos.
Critical bibliographical Realizaranse lecturas críticas de artigos de revistas, capítulos de libros ou calquera outro tipo de texto. Traballarase a comprensión, a capacidade de síntese e a valoración crítica, principalmente.
Guest lecture / keynote speech As explicacións teóricas referiranse ós contidos básicos que forman a estrutura de cada tema. Realizaranse co apoio de documentación específica e medios audiovisuais e estará directamente relacionada coas metodoloxías utilizadas na docencia interactiva.
Mixed objective/subjective test Ao longo do curso iranse realizando diferentes probas e actividades para avaliación continua, en relación cos contidos traballados e coas actividades recollidas nas metodoloxías.
Realizarase unha proba escrita na primeira oportunidade de avaliación que versará tanto sobre aspectos teóricos tratados na docencia expositiva como nos prácticos das sesións interactivas. Teranse en conta aspectos tales como coñecemento dos conceptos fundamentais da materia, corrección e claridade na expresión, capacidade de síntese, capacidade de relación e creatividade.

Personalized attention
Methodologies
Seminar
Description
O alumnado recibirá atención personalizada que o oriente na metodoloxía para a realización das recensións bibliográficas e dos seminarios, así como no seguimento destes.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Seminar A33 A36 A39 A62 B1 B3 B4 B7 B8 B12 B18 C6 C8 Os proxectos que se realicen serán avaliados, principalmente, segundo criterios de planificación, corrección nos contidos, idoneidade para o nivel ou ciclo que se deseñen e creatividade nas propostas didácticas. 25
Mixed objective/subjective test A26 A37 A39 B9 B10 B20 C1 1. Ao longo do curso iranse realizando diferentes probas e actividades para avaliación continua, en relación cos contidos traballados e coas actividades recollidas nas metodoloxías (presentación oral, saídas, recensión, eventos, etc.). Estas probas puntuarán ate 25.
2. Realizarase unha proba escrita na primeira oportunidade de avaliación que versará tanto sobre aspectos teóricos tratados na docencia expositiva como nos prácticos das sesións interactivas. Teranse en conta aspectos tales como coñecemento dos contidos fundamentais da materia, corrección e claridade na expresión, capacidade de síntese, capacidade de relación e creatividade. Esta proba puntuará ate 50. 		75
 
Assessment comments

Na avaliación terase en conta a asistencia a clase nas sesións
expositivas e a participación activa e resultados de aprendizaxe das metodoloxías traballadas nas sesións de docencia interactiva, que
serán de obrigada asistencia.  O alumnado que non chegue a unha asistencia do 80% das clases presenciais, será avaliado pola proba escrita que pasará a ter un valor do 75%  e un traballo individual co 25% que para ser avaliado será de obrigatoria asistencia a titorías para facer o seguimento do mesmo; ambas as dúas metodoloxías deberán ser superadas para superar a materia.

Valoraranse os coñecementos adquiridos, a
comprensión e capacidade de síntese, a claridade expositiva oral e escrita e a
participación e cumprimento nas tarefas que se encomenden tanto individuais
como en grupo. Na planificación das metodoloxías desta Guía Docente non se indica a avaliación das que se
inclúen na Proba Mixta 1. (presentación oral, etc.) por constituír un proceso de avaliación contínua e global.

-Na primeira
oportunidade de avaliación terán carácter de NON PRESENTADO
aquelas/es alumna/os que non concorran á proba mixta 2. (proba escrita), e non
realizaran as actividades e tarefas encomendadas ao longo do curso que se
inclúan nas metodoloxías relacionadas. Por tanto, para ter NON PRESENTADO non
poden ter feito actividade ningunha da materia.

-Terán carácter de SUSPENSO aqueles/as alumnos/as que non superen a proba mixta 2. (proba escrita) ou que non se presenten a esta, e tiveran realizado previamente calquera das
outras actividades e tarefas encomendadas ao longo do curso que se inclúan nas metodoloxías (punto 1. proba mixta e seminario). De superaren as avaliacións destas actividades, conservaráselles a cualificación ate a segunda
oportunidade de avaliación.

-Os/as alumnos/as que concorrendo a unha segunda oportunidade de avaliación
non tiveran realizado as actividades de avaliación propia e as de avaliación
continua, terán realizar esta proba única na que terán que facer fronte a
preguntas relativas a aquelas, debendo obter nestas preguntas unha
cualificación mínima de 5.0.

-Para superar a materia os/as alumnos/as deberán superar a suma do seminario máis a proba mixta 1. por unha parte (=50 puntos), e por outra a proba mixta 2. (=50 puntos)

Sources of information
Basic Rodríguez Lestegás, F. (1995). Didáctica das Ciencias Sociais na Educación Infantil.. Vigo: Ed. Ir Indo.
Coma Quintana, L., Santacana i Mestre, J. (2010). Ciudad educadora y patrimonio. Cookbook of heritage.. Gijón: Nigra
Prats, J. y Santacana, J. (2009). Ciudad, educación y valores patrimoniales. La ciudad educadora, un espacio para aprender a ser ciudadanos.. Íber, 59, pp. 8-21
Cooper, H. (2002). Didáctica de la historia en la educación infantil y primaria. . Madrid: Morata.
Aranda Hernando, A.M. (2016). Didáctica de las ciencias sociales en educación infantil.. Madrid: Síntesis
Rivero Gracia, P. (coord.) (2011). Didáctica de las ciencias sociales para Educación Infantil.. Zaragoza: Mira Editores
Aranda Hernando, A.M. (2003). Didáctica del conocimiento del medio social y cultural en la educación infantil.. Madrid: Ed. Síntesis.
Pérez, E.M., Baeza, M.C., Miralles, P. (2008). El rincón de los tiempos. Un palacio en el aula de Educación Infantil.. Revista Iberoamericana de Educación, 48:1-10.
Pluckrose, H. (1993). Enseñanza y aprendizaje de la Historia. . Madrid: MEC – Ediciones Morata.
Egan, K. (1991). La comprensión de la realidad en la educación infantil y primaria. . Madrid: Morata.
Cuenca, J.M. (2008). La enseñanza y aprendizaje de las ciencias sociales en Educación Infantil.. Jaén: Universidad de Jaén.
Miralles, P., S. Molina y A. Santisteban (eds.) (2011). La evaluación en el proceso de enseñanza y aprendizaje de las ciencias sociales. . Murcia: A.U.P.D.C.S.
Benejam, P. et al. (2002). Las ciencias sociales: concepciones y procedimientos.. Barcelona: Graó.
Escamilla, A. (2009). Las competencias básicas en la programación de aula: infantil y primaria (3-12 años).. Barcelona: Graó.

A bibliografía básica e as páxinas web iranse ampliando conforme se vaia tratando a materia.

Páxinas web:

http://innovarteinfantil.wordpress.com

http://clio.rediris.es

www.edu.xunta.es

www.educahistoria.com

www.aaviladonga.es

www.atapuerca.com

www.educabarrie.org

www.museobelasartes.coruna.es

www.educoruna.es
Complementary Mariño Ferro, X.R. (2000). Antropoloxía de Galicia.. Vigo: Xerais.
AA.VV. (1991-2008). Galicia. Proxecto Hércules.. A Coruña: Hércules de edicións
Bas, B. (2011). Imaxes do patrimonio cultural para traballar as competencia básicas.. A Coruña: XI Congreso Internacional Galego-Portugués de Psicopedagoxía.
Coma. L. (2009). La evaluación de las actividades patrimoniales.. Íber, 59-22-37.

A bibliografía complementaria irase ampliando conforme se vaian tratando e traballando os temas e actividades.

Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously
Medio histórico e xeográfico de Galicia e a súa didáctica/652G01029

Subjects that continue the syllabus

Other comments

Os traballos dos seminarios entregaranse en presentación powerpoint, non impresos, a fin de colaborar nunha facultade respectuosa co medio ambiente e sostible. Poderanse entregar materiais didácticos elaborados complementarios, en caso de estimarse oportuno.


(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.