Datos Identificativos 2016/17
Asignatura (*) Matemáticas e xogo Código 652G01031
Titulación
Grao en Educación Infantil
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
 Terceiro Optativa 4.5
Idioma
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Pérez González, Mercedes
 Correo electrónico
m.perez.gonzalez@udc.es
Profesorado
Pérez González, Mercedes
 Correo electrónico
m.perez.gonzalez@udc.es
Web
Descrición xeral Os obxectivos perseguidos nesta materia son:
Valorar o xogo como un ha das dimensións fundamentais da vida infantil.
Asumir que o xogo é un importante recurso didáctico na escola infantil.
Entende-lo xogo como elemento globalizador dos procesos de aprendizaxe.
Coñecer xogos e xoguetes , para o seu uso escolar.
Descubrir estratexias para aprender a pensar.
Valorar ou ter estratexias como método de resolución de problemas.
Valorar ou ter estratexias como xeito de traballo interdisciplinar.
Asumir os xogos de estratexia como un importante recurso didáctico.

Competencias do título
Código Competencias do título
A4 Recoñecer a identidade da etapa e as súas características cognitivas, psicomotoras, comunicativas, sociais, afectivas.
A5 Saber promover a adquisición de hábitos en torno á autonomía, a liberdade, a curiosidade, a observación, a experimentación, a imitación, a aceptación de normas e de límites, o xogo simbólico e heurístico.
A33 Coñecer os fundamentos científicos, matemáticos e tecnolóxicos do currículo desta etapa así como as teorías sobre a adquisición e desenvolvemento das aprendizaxes correspondentes.
A34 Coñecer estratexias didácticas para desenvolver representacións numéricas e nocións espaciais, xeométricas e de desenvolvemento lóxico.
A35 Comprender as matemáticas como coñecemento sociocultural.
A36 Coñecer a metodoloxía científica e promover o pensamento científico e a experimentación.
A39 Elaborar propostas didácticas en relación coa interacción ciencia, técnica, sociedade e desenvolvemento sustentable.
A40 Promover o interese e o respecto polo medio natural, social e cultural a través de proxectos didácticos adecuados.
A41 Fomentar experiencias de iniciación ás tecnoloxías da información e a comunicación.
A43 Favorecer as capacidades da fala e da escritura.
A44 Coñecer e dominar técnicas de expresión oral e escrita.
A55 Saber utilizar o xogo como recurso didáctico, así como deseñar actividades de aprendizaxe baseadas en principios lúdicos.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas e tomar decisións de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamento crítico, autocrítico, lóxico e creativo.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa e espírito emprendedor.
B5 Traballar de forma colaborativa.
B9 Autonomía na aprendizaxe.
B10 Capacidade de análise e síntese.
B11 Capacidade de busca e manexo de información.
B25 Utilización das TIC no ámbito de estudo e do contexto profesional.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Potenciar e desenvolver a utilización dos xogos como elemento para aprender a pensar, a resolver situacións problemáticas e plantexar estratexias para posibles variacións dunha determinada situación. B1
B2
B3
B4
B5
B9
B10
B11
B25
Saber identificar unha situación de conflicto social e encamiñar ao estudante para ser un ciudadano crítico e autónomo. A4
A5
Para que os estudantes experimenten a utilidade das matemáticas na súa vida diaria e no mundo que os rodea. Deben saber resolver distintos tipos de situacións ou problemas, matemáticos ou non. A33
A34
A35
A36
A39
A40
A41
A43
A44
A55
 B1
B2
B3
B4
B5
B9
B10
B11
B25
 C1
C3
C4
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
1.- Teorías sobre o Xogo
 1.1 Definir o xogo
1.2 Reflexionar sobre a importancia do xogo no desenrolo do neno.
1.3 Coñecer as teorías que explican o funcionamento do xogo
2.- Xogo e desenrolo do neno
 2.1 Xogo e desenrolo cognitivo
2.2 Xogo e desenrolo social
2.3 Xogo e desenrolo físico e motor
2.4 Xogo e desenrolo afectivo
3.- Clasificación dos xogos
 3.1 Clasificación dos xogos. Criterios
3.2 Os xogos tradicionais
3.3 Os esquemas do xogo. A transformasción dos xogos.
4.- O contexto do xogo
 4.1 O xogo na escola infantil
4.2 O xogo nas colonias Urbanas
4.3 O xogo na celebración de festas populares
4.4 O xogo nos hospitais
4.5 o xogo na natureza
4.6 o xogo nos parques e xardíns públicos
5.- Xoguetes e obxectos para xogar
 5.1 Concepto de xoguete
5.2 Criterios para a selección dos xoguetes
5.3 A ficha do xoguete. Unha proposta de análisa
5.4 Xoguetes e transmisión de valores
5.5 Lexislación sobre os xoguetes
6.- Xogo e integración social 6.1 Socialización e nenos en situación de resgo
6.2 O papel do xogo no desenrolo socio-afectivo
6.3 Funcións do xogo nas residencias infantís
6.4 programas de integración social en torno ao xogo.
Ademais dos temas propostos traballaremos xogos de estratexia coñecidos, facendo unha adaptación dos mesmos a nivel infantil.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A4 A5 A33 A34 A35 A36 B11 15 7.5 22.5
Traballos tutelados A4 A5 A33 A34 A35 A39 A40 A41 A43 A44 A55 B1 B2 B3 B5 B9 B10 B11 B25 C3 C4 C6 C7 C8 0 24 24
Presentación oral A39 A44 B2 B3 B4 B5 B10 B25 C1 C3 0.5 2 2.5
Proba obxectiva A5 A33 A34 A35 A44 A55 B1 B4 B9 C1 0 8 8
Lecturas A33 A34 A35 A36 B1 C8 0 26.5 26.5
Prácticas de laboratorio A34 A39 A41 A55 B1 B2 B3 B4 B5 B9 C3 C6 16 8 24
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición dos distintos temas por parte do docente co fin de motivar o estudo e traballo sobre a información presentada.
Traballos tutelados Elaboración de tres traballos relativos á materia explicada na clase. Dous en grupo, un utilizando as Tics sobre un tema a elexir entre varios que se proporán, e outro que consistirá no diseño e adaptación dun xogo de estratexia a un aula de Educación Infantil.
Un traballo individual que consistirá na elaboración dun ficheiro de xogos infantís coa súa correspondente clasificación.
Presentación oral Exposición na aula dos traballos realizados en grupo.
Proba obxectiva Consideraránse alumnos "presenciais " os que asistán como mínimo ao 80% das clases.
A estos alumnos "presenciais", proporánselles en forma de fichas diversas preguntas relativas á materia que se esté traballando ao longo do cuadrimestre. O alumnado deberá respondelas de xeito individual.
No caso de alumnos "non presenciais" haberá un exame final da materia que terá unha porcentaxe diferente de valoración segundo que teñan presentado ou non os traballos tutelados.
Lecturas Debénse consultar diversos libros e manuais propostos na bibliografía para un mellor seguimento e participación nesta materia.
Prácticas de laboratorio Consistirán na realización de todo o que se propoña relativo ao tema estudado. Valorarase a asistencia, a participación, o interese, o razoamento, a actitude positiva...

Atención personalizada
Metodoloxías
Prácticas de laboratorio
Traballos tutelados
Presentación oral
Descrición
A atención personalizada descríbese en torno a estas metodoloxías como momentos de traballo presencial co profesor polo que se pide unha participación obrigatoria do alumno.
A forma e o momento no que se desenvolverán indicaráse en relación a cada actividade ao longo do cuadrimestre segundo o plan de traballo da materia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba obxectiva A5 A33 A34 A35 A44 A55 B1 B4 B9 C1 Valoración de 0 a 10 das fichas propotas individualmente na aula sobre a materia que se esté traballando. Para poder evaluar este concepto é necesario entregar como mínimo o 70% das que se propoñan, restándose da media final 4 décimas (0,4) por cada unha non realizada.
No caso de realizar menos do 70% das fichas a porcentaje da nota correspondente ás mesmas farase a partir dun cuestionario individual sobre a materia impartida ao longo do cuatrimestre. 		30
Prácticas de laboratorio A34 A39 A41 A55 B1 B2 B3 B4 B5 B9 C3 C6 Consistirán na realización de todo o que se propoña relativo ao tema estudado. Valorarase a asistencia, a participación, o interese , o razoamiento, a actitude positiva... 10
Traballos tutelados A4 A5 A33 A34 A35 A39 A40 A41 A43 A44 A55 B1 B2 B3 B5 B9 B10 B11 B25 C3 C4 C6 C7 C8 Traballo-I: Traballo en grupo con ferramentas TICs sobre algún tema elexido entre varios que se propondrán na aula.
Traballo-II: Adaptación didáctica dun xogo de estratexia a un aula de Educación Infantil.
Traballo III: Elaboración dun ficheiro de xogos infantís e a súa correspondente clasificación. 		50
Presentación oral A39 A44 B2 B3 B4 B5 B10 B25 C1 C3 Exposición dos traballos propostos. 10
 
Observacións avaliación

Os alumnos que non acaden o 80% na asistencia a clase ou o 50% na proba obxectiva e polo tanto teñan que presentarse o exame final poden optar por:

-         
Presentar os tres traballos I, II e III.

Neste caso deben asistir co grupo correspondente o día
da exposición dos traballos I e II e entregar o traballo III a título
individual.



Si a nota do exame final é maior ou igual que 3 esta
contará un 55% da calificación final. O restante 45% se repartirase adxudicando un 15% a cada un dos traballos presentados.

-         
Ou ser avaliados únicamente pola nota final
obtida no exame.

O alumnado con dispensa académica terá as mesmas condicións que o
alumnado que non acade o 80% da asistencia a clase e sempre e cando realice
unhas actividades diseñadas polo docente que debe entregar no

prazo que se lle comunique.

Na segunda oportunidade os alumnos serán avaliados unicamente pola nota do exame final.

Fontes de información
Bibliografía básica

.-   HUIZINGA, J. : Homo Ludens. Alianza Ed. Madrid. 1972

 .- CHATEAU, J. : Psicología de los juegos infantiles. Kapelusz.Buenos Aires. 1973.

 .- ELKONIN,D.B.: Psicología del juego. Pablo del Rio. Madrid. 1980

 .- BANDET  e  SARAZANAS: El niño y sus juguetes. Narcea.Madrid.72 .- -  ( ... específica en cada tema. )

.- UNICEF : Juegos de todo el mundo. Edilán. 1978

.- BELL e CORNELIUS: Juegos con tablero y fichas. Labor. 1990

.- PERELMAN, Ya.I.: Problemas y experimentos recreativos. Mir, 1983.

.- RODRIGUEZ VIDAL, R.: Diversiones Matemáticas. Reverte, 1985. AGOSTINI, F.:

.- Juegos de lógica y matemáticas. Pirámide, 1990.

.- BELL, R y CORNELIUS, M.: Juegos con tablero y fiches. Labor, 1990.

.- BOLT, B.: Actividades Matemáticas. Labor, 1988

.- BOLT, B,: Divertimentos matemáticos. Labor, 1988.

.- BOLT, B.: Aún más actividades Matemáticas. Labor, 1989.

.- CARLAVILLA, J.L. y FERNANDEZ; M.: Construcción y Aplicaciones Didácticas de los cuadrados Mágicos I. Proyecto Sur 2000.

.- CARLAVILLA, J.L. Si hay una X ¡¡¡hay matemáticas!!! Proyecto Sur, 2005.

.- DEULOFEO, J.: Una recreación matemática: historias, juegos y problemas. Planeta, 2001.

.- DORAN, JODY L. y HERNÁNDEZ, E.: Las Matemáticas en la vida cotidiana. Addison-Wesley, 1999.

.- FERRERO, L.: El juego y la matemática. la Muralla, 1991.

http://www.freeworldgroup.com/games4/gameindex/3dlogicgame.html

http://curiosidadesyjuegos.blogspot.com/

http://acertijosymascosas.com

http://www.freeworldgroup.com/games6/gameindex/lilly-hop.htm

http://acertijosymascosas.com/juegos/bloxorz/

http://www.gamegecko.com/puzzlequest.php

http://bezumie.com/ram/index.php

http://www.biometricgames.com/re/

http://www.minijuegos.com/juegos/jugar.php?id=444

http://juegosdeescape.es/?page_id=178

http://acertijosymascosas.com/juegos/puzzle-de-ingreso-en-el-ejercito/

http://www.troyis.com/troyis.php

http://www.freeworldgroup.com/games6/gameindex/math-mountain.htm
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Recoméndase a materia Xogos Motores porque pode resultar positivo continuar aprendendo xogos doutro tipo. Non é imprescindible.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías