Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Matemáticas e xogo Código 652G01031
Titulación
Grao en Educación Infantil
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Terceiro Optativa 4.5
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Santamaría Recio, María Celina
Correo electrónico
celina.santamaria@udc.es
Profesorado
Santamaría Recio, María Celina
Correo electrónico
celina.santamaria@udc.es
Web
Descrición xeral Os obxectivos perseguidos nesta materia son:
Valorar o xogo como unha das dimensións fundamentais da vida infantil.
Asumir que o xogo é un importante recurso didáctico na escola infantil.
Entende-lo xogo como elemento globalizador dos procesos de aprendizaxe.
Aplicar recursos innovadores.
Traballar as emocións a través do xogo.
Coñecer xogos e xoguetes , para o seu uso escolar.
Descubrir estratexias para aprender a pensar.
Valorar ou ter estratexias como método de resolución de problemas.
Valorar ou ter estratexias como xeito de traballo interdisciplinar.
Asumir os xogos de estratexia como un importante recurso didáctico.


Competencias do título
Código Competencias do título
A4 Recoñecer a identidade da etapa e as súas características cognitivas, psicomotoras, comunicativas, sociais, afectivas.
A5 Saber promover a adquisición de hábitos en torno á autonomía, a liberdade, a curiosidade, a observación, a experimentación, a imitación, a aceptación de normas e de límites, o xogo simbólico e heurístico.
A33 Coñecer os fundamentos científicos, matemáticos e tecnolóxicos do currículo desta etapa así como as teorías sobre a adquisición e desenvolvemento das aprendizaxes correspondentes.
A34 Coñecer estratexias didácticas para desenvolver representacións numéricas e nocións espaciais, xeométricas e de desenvolvemento lóxico.
A35 Comprender as matemáticas como coñecemento sociocultural.
A36 Coñecer a metodoloxía científica e promover o pensamento científico e a experimentación.
A39 Elaborar propostas didácticas en relación coa interacción ciencia, técnica, sociedade e desenvolvemento sustentable.
A40 Promover o interese e o respecto polo medio natural, social e cultural a través de proxectos didácticos adecuados.
A41 Fomentar experiencias de iniciación ás tecnoloxías da información e a comunicación.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas e tomar decisións de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamento crítico, autocrítico, lóxico e creativo.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa e espírito emprendedor.
B5 Traballar de forma colaborativa.
B9 Autonomía na aprendizaxe.
B10 Capacidade de análise e síntese.
B11 Capacidade de busca e manexo de información.
B25 Utilización das TIC no ámbito de estudo e do contexto profesional.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Potenciar e desenvolver a utilización dos xogos como elemento para aprender a pensar, a resolver situacións problemáticas e plantexar estratexias para posibles variacións dunha determinada situación. A33
A35
A36
A40
B1
B2
B3
B4
B5
B9
B10
B11
B25
Saber identificar unha situación de conflito persoal ou social e acompañar ao estudantado para ser persoas críticas e autónomas. A4
A5
C1
C4
C6
C7
Traballar de modo colaborativo e utilizando as tecnoloxías da información tanto para realizar pequenas investigacións como para desenvolver propostas relacionadas coa materia. A34
A39
A41
B1
B3
B4
B5
B10
B11
B25
C3
C8

Contidos
Temas Subtemas
1.- Teorías sobre o Xogo
1.1 Definir o xogo
1.2 Reflexionar sobre a importancia do xogo no desenrolo do neno.
1.3 Coñecer as teorías que explican o funcionamento do xogo
2.- Xogo e desenrolo do neno/a.
2.1 Xogo e desenrolo cognitivo
2.2 Xogo e desenrolo social
2.3 Xogo e desenrolo físico e motor
2.4 Xogo e desenrolo afectivo
3.- Clasificación dos xogos
3.1 Clasificación dos xogos. Criterios
3.2 Os xogos tradicionais
3.3 Os esquemas do xogo. A transformasción dos xogos.
4.- O contexto do xogo
4.1 O xogo na escola infantil
4.2 O xogo nas colonias Urbanas
4.3 O xogo na celebración de festas populares
4.4 O xogo nos hospitais
4.5 o xogo na natureza
4.6 o xogo nos parques e xardíns públicos
5.- Xoguetes e obxectos para xogar
5.1 Concepto de xoguete
5.2 Criterios para a selección dos xoguetes
5.3 A ficha do xoguete. Unha proposta de análisa
5.4 Xoguetes e transmisión de valores
5.5 Lexislación sobre os xoguetes
6.- Xogo e integración social 6.1 Socialización e nenos en situación de resgo
6.2 O papel do xogo no desenrolo socio-afectivo
6.3 Funcións do xogo nas residencias infantís
6.4 programas de integración social en torno ao xogo.
Ademais dos temas propostos traballaremos xogos de estratexia coñecidos, facendo unha adaptación dos mesmos a nivel infantil.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A4 A5 A33 A34 A35 A36 B11 15 7.5 22.5
Traballos tutelados A4 A5 A33 A34 A35 A39 A40 A41 B1 B2 B3 B5 B9 B10 B11 B25 C3 C4 C6 C7 C8 0 30 30
Presentación oral A39 A44 B2 B3 B4 B5 B10 B25 C1 C3 0.5 2 2.5
Proba obxectiva A5 A33 A34 A35 B1 B4 B9 C1 0 8 8
Lecturas A33 A34 A35 A36 B1 C8 0 20.5 20.5
Prácticas de laboratorio A34 A39 A41 A55 B1 B2 B3 B4 B5 B9 C3 C6 16 8 24
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición dos distintos temas por parte da docente co fin de motivar o estudo e traballo sobre a información presentada.
Elaboración durante as sesións expositivas duna wiki na que se profundizarán colaborativamente os contidos da materia.
Traballos tutelados
Traballo tutelado 1: deseñar e construir xogos, realizando un pequeno documental ou presentación multimedia sobre o proceso e o resultado.
Traballo tutelado 2: deseñar xogos de estratexia e dinámicas para a xestión das emociones a través de propostas relacionadas co currículo de matemáticas.
Traballo tutelado 3: Elaboración dun ficheiro de xogos e propostas didácticas, utilizando plantillas.
Presentación oral Exposición na aula dos traballos realizados en grupo.
Proba obxectiva Para os alumnos/as presenciais (cunha asistencia mínima ao 80% das sesións), a proba obxectiva consistirá na resolución individual do ficheiro de xogos, e a aportación á wiki sobre a materia.

O alumnado non presencial realizará unha proba escrita que suporá ata o 100% da cualificación da materia, dependendo da súa participación real nas sesións.
Lecturas Debénse consultar diversos libros e manuais propostos na bibliografía para un mellor seguimento e participación nesta materia.
Prácticas de laboratorio Consistirán na realización de todo o que se propoña relativo ao tema estudado. Valorarase a asistencia, a participación, o interese, o razoamento, a actitude positiva...

Atención personalizada
Metodoloxías
Prácticas de laboratorio
Traballos tutelados
Presentación oral
Descrición
A atención personalizada consistirá no acompañamento a cada alumno/a no seu proceso de aprendizaxe, a través da interacción na aula e mediante reunións individuais ou en pequeno grupo no horario de titorías.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba obxectiva A5 A33 A34 A35 B1 B4 B9 C1 Valoración do portfolio individual realizado. 20
Prácticas de laboratorio A34 A39 A41 A55 B1 B2 B3 B4 B5 B9 C3 C6 Avaliaranse en conxunto coa exposición oral. 0
Traballos tutelados A4 A5 A33 A34 A35 A39 A40 A41 B1 B2 B3 B5 B9 B10 B11 B25 C3 C4 C6 C7 C8 T1. Elaboración colaborativa dun documental ou unha presentación multimedia sobre o deseño e construcción dun xogo.

T2: Deseño colaborativo de xogos de estratexia e dinámicas de emocións.

T3. Elaboración individual dun portfolio con deseño de xogos e propostas didácticas asociadas aos mesmos, utilizando plantillas.

Creación colaborativa dunha wiki na que se sintetizarán e ampliarán os contiidos da materia.
70
Presentación oral A39 A44 B2 B3 B4 B5 B10 B25 C1 C3 Exposición dos traballos propostos. 10
 
Observacións avaliación

Os alumnos/as que non acaden ol 80% na asistencia a clase ou el 50% na proba obxectiva avaliaranse nunha proba final escrita.

Na segunda oportunidade os alumnos/as avaliaranse únicamente pola nota do exame final.


Fontes de información
Bibliografía básica

.-   HUIZINGA, J. : Homo Ludens. Alianza Ed. Madrid. 1972

 .- CHATEAU, J. : Psicología de los juegos infantiles. Kapelusz.Buenos Aires. 1973.

 .- ELKONIN,D.B.: Psicología del juego. Pablo del Rio. Madrid. 1980

 .- BANDET  e  SARAZANAS: El niño y sus juguetes. Narcea.Madrid.72 .- -  ( ... específica en cada tema. )

.- UNICEF : Juegos de todo el mundo. Edilán. 1978

.- BELL e CORNELIUS: Juegos con tablero y fichas. Labor. 1990

.- PERELMAN, Ya.I.: Problemas y experimentos recreativos. Mir, 1983.

.- RODRIGUEZ VIDAL, R.: Diversiones Matemáticas. Reverte, 1985. AGOSTINI, F.:

.- Juegos de lógica y matemáticas. Pirámide, 1990.

.- BELL, R y CORNELIUS, M.: Juegos con tablero y fiches. Labor, 1990.

.- BOLT, B.: Actividades Matemáticas. Labor, 1988

.- BOLT, B,: Divertimentos matemáticos. Labor, 1988.

.- BOLT, B.: Aún más actividades Matemáticas. Labor, 1989.

.- CARLAVILLA, J.L. y FERNANDEZ; M.: Construcción y Aplicaciones Didácticas de los cuadrados Mágicos I. Proyecto Sur 2000.

.- CARLAVILLA, J.L. Si hay una X ¡¡¡hay matemáticas!!! Proyecto Sur, 2005.

.- DEULOFEO, J.: Una recreación matemática: historias, juegos y problemas. Planeta, 2001.

.- DORAN, JODY L. y HERNÁNDEZ, E.: Las Matemáticas en la vida cotidiana. Addison-Wesley, 1999.

.- FERRERO, L.: El juego y la matemática. la Muralla, 1991.

http://www.freeworldgroup.com/games4/gameindex/3dlogicgame.html

http://curiosidadesyjuegos.blogspot.com/

http://acertijosymascosas.com

http://www.freeworldgroup.com/games6/gameindex/lilly-hop.htm

http://acertijosymascosas.com/juegos/bloxorz/

http://www.gamegecko.com/puzzlequest.php

http://bezumie.com/ram/index.php

http://www.biometricgames.com/re/

http://www.minijuegos.com/juegos/jugar.php?id=444

http://juegosdeescape.es/?page_id=178

http://acertijosymascosas.com/juegos/puzzle-de-ingreso-en-el-ejercito/

http://www.troyis.com/troyis.php

http://www.freeworldgroup.com/games6/gameindex/math-mountain.htm

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Nesta materia traballase de modo colaborativo o xogo como recurso didáctico para educación infantil, dado o seu papel fundamental na vida dos nenos e nenas. Trabállanse ademais as emocións e empregando recursos innovadores.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías