Identifying Data 2022/23
Subject (*) Music Education Teaching Code 652G01036
Study programme
Grao en Educación Infantil
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate 2nd four-month period
Fourth Optional 4.5
Language
Spanish
Galician
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Didácticas Específicas e Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación
Coordinador
Chao Fernandez, Rocio
E-mail
rocio.chao@udc.es
Lecturers
Castro Alonso, Vicente
Chao Fernández, Aurelio
Chao Fernandez, Rocio
E-mail
vicente.castro@udc.es
aurelio.chao@udc.es
rocio.chao@udc.es
Web
General description Esta asignatura está encamiñada a proporcionar aos graduados en Educación Infantil os fundamentos psicopedagóxicos, as estratexias didácticas e os procedementos necesarios para programar os contidos Musicais do currículo de Educación Infantil.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A54 Coñecer e utilizar cancións para promover a educación auditiva, rítmica e vocal.
A55 Saber utilizar o xogo como recurso didáctico, así como deseñar actividades de aprendizaxe baseadas en principios lúdicos.
A57 Analizar as linguaxes audiovisuais e as súas implicacións educativas.
B1 Aprender a aprender.
B22 Creatividade ou capacidade para pensar as cousas desde diferentes perspectivas, ofrecendo novas solucións aos problemas.
B25 Utilización das TIC no ámbito de estudo e do contexto profesional.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Coñecer e utilizar cancións para promover a educación auditiva, rítmica e vocal. A54
Saber utilizar o xogo como recurso didáctico, así como deseñar actividades de aprendizaxe baseadas en principios lúdicos. A55
Analizar as linguaxes audiovisuais e as súas implicacións educativas. A57
Aprender a aprender. B1
Creatividade ou capacidade para pensar as cousas desde diferentes perspectivas, ofrecendo novas solucións aos problemas. B22
Utilización das TIC no ámbito de estudo e do contexto profesional. B25
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. C3
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. C7
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. C8

Contents
Topic Sub-topic
MÓDULO I
Coñecer as novas correntes pedagóxico-musicais e a visión das máis divulgadas metodoloxías musicais.
1. Fundamentos psicopedagóxicos e principios de intervención en Educación Infantil dos principais métodos pedagóxico-musicais:
- Método Dalcroze
- Método Kodaly
- Método Orff
- Método Willems
- Método Martenot
- Método Ward
- Método Suzuky
- Wuytack
- Tendencias actuais
MÓDULO II
Coñecer os principios da Educación Musical escolar, aplicando os métodos e sistemas actuais de Pedagoxía Musical.
2. 1. Xustificación da presenza da música en Educación Infantil.
2.2. O discente de 0-6 años: características xerais e fitos no seu desenvolvemento musical:
- O infante entre os 0 e 3 anos
- O infante entre os 4 e 6 anos
2.3. Aplicación didáctica e práctica das diferentes metodoloxías de Educación Musical.
2.4. Música e interdisciplinariedade.
2.5.- Educación Musical inclusiva.
2.5.1. As necesidades educativas especiais na lexislación educativa.
2.5.2. Dificultades do alumnado que require atención especializada.
MÓDULO III
Aprender a ensinar e a expresarse e comunicarse utilizando códigos, recursos expresivos e técnicas básicas propias da Linguaxe Musical.
. Estratexias para a adquisición de recursos didácticos para o desenvolvemento auditivo, rítmico e vocal e ser capaz de manifestarse a través de códigos musicais.
3.1. Audición musical e educación auditiva.
3.1.1 Materiais e recursos para traballar a educación auditiva en Educación Infantil.
3.1.2. Audición e TIC.
3.2 A educación musical a través do ritmo
3.2.1 Materiais e recursos para traballar o ritmo en Educación Infantil.
3.3. A voz
3.3.1. Recitado de textos prosódicos.
3.3.2 A canción infantil.
- Ensino e aprendizaxe de cancións.
- Criterios educativos na selección de cancións
- Criterios para a secuenciación das cancións tendo en conta o ritmo e a entoación
MÓDULO IV
Desenvolver habilidades técnicas para a correcta interpretación de sinxela obras musicais interpretadas con voz, frauta de pico e instrumental Orff.
4. Os instrumentos musicais na aula de Educación Infantil.
- O corpo como instrumento musical.
- Instrumentos musicais escolares.
- Instrumentos musicais naturales ou de fabricación propia: os cotidiáfonos.
- Propostas didácticas para traballar na aula.
MÓDULO V
Aprender cómo ensinar a interpretar danzas populares e xogos infantis a través da expresión corporal.
5. Estratexias para aprender a fomentar as capacidades perceptivo-motrices mediante actividades de movemento e expresión corporal.
5.1 A educación musical e o movemento corporal: recursos e materiais.
5.1.1 A danza
5.1.2. Dramatización de textos. O conto musical.
2.5.3. El juego y la música
MODULO VI: Introducción ás TIC e novas tecnoloxías aplicadas ao ensino musical. Música e TIC na Educación Infantil. Recursos e aplicacións:
- Música, TIC e lexislación.
- Recursos TIC e aplicación.
- Secuenciación MIDI.
- Edición de partituras.
- Edición de audio.
- Transferencia de arquivos.
- Emprego de programas software libre.

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Supervised projects A54 A55 B1 B22 B25 C3 3 15 18
Mixed objective/subjective test A54 B1 C7 1 4 5
Workshop A54 A55 C7 14 14 28
Research (Research project) A57 C8 1 11 12
Guest lecture / keynote speech B1 B22 C7 C8 9 17 26
ICT practicals A57 B1 B25 1 2 3
Speaking test A57 B1 B25 C3 1 3 4
Workbook A57 B1 B22 1 5.5 6.5
 
Personalized attention 10 0 10
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Supervised projects Deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes baixo a tutela do profesor/a e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente á aprendizaxe do cándo, qué e cómo facer as cousas. Basease en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
Mixed objective/subjective test Esta proba realizaráse en dúas fases: a primeira (escrita) consistirá na formulación de preguntas e exercicios prácticos relacionados có temario oficial. A segunda (oral) consistirá na execución dunha ou varias cancións (a elección do/a docente), de entre as obrigatorias do curso. As cancións leeránse e medirán (solfexo), cantaránse a capella e interpretaránse con frauta.
Workshop Momentos de traballo presencial có profesor/a, polo que implica unha participación obrigatoria para o alumnado. A forma e o momento no que se desenvolverán se indicará en relación a cada actividade ao longo do curso segundo o plan de traballo da materia.
En xeral consistirá na interpretación de diferentes partituras de Conxunto Instrumental baixo a dirección do profesor/a. Será necesario obter un mínimo de 10 prácticas correctamente realizadas para superar este apartado. Implica a obligatoriedade da asistencia a clase por parte do alumnado.
Dado que se trata dunha práctica grupal, na súa avaliación terase en consideración a capacidade de traballo en equipo e de comunicación das propias ideas mediante a creación dun ambiente propicio, así como capacidade para integrarse nun proxecto común destinado á obtención de resultados.
Research (Research project) Plantearáse un traballo de investigación relacionado coa materia. As orientacións do profeso/ar guiarán ao discente no proceso de realización. Para elo plantearánse lecturas obrigatorias e recomendadas.
Guest lecture / keynote speech Nas sesións magistrais traballaránse os contidos que conforman o marco teórico mediante a exposición oral, guiada có uso de presentacións, actividades dirixidas ao alumnado coa finalidade de favorecer a aprendizaxe e a construción do coñecemento.
Realizaráse unha exposición xeral introductoria de cada un dos distintos temas do programa, indicando os aspectos que o alumnado debe ampliar có seu traballo persoal, coas oportunas orientacións bibliográficas.
ICT practicals Emprego de recursos informáticos tanto para a realización dos traballos tutelados, como para a investigación, onde se deberá facer unha análise estadística dos resultados.
As Tic tamén se poden empregar como recurso complementario para a práctica do dictado musical.
Speaking test Proba na que se busca responder, de forma oral, a preguntas cortas ou de certa amplitude, valorando a capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.), creatividade e espírito crítico. Permite medir as habilidades que non poden avaliarse con probas obxectivas como a capacidade de crítica, de síntese, de comparación, de elaboración e de orixinalidade do estudante; polo que implica un estudo amplo e profundo dos contidos, sen perder de vista o conxunto das ideas e as súas relacións.
Workbook Conxunto de textos e documentación escrita que van recollendo e editando como fonte de profundización nos contidos traballados.

Personalized attention
Methodologies
Workshop
Supervised projects
Research (Research project)
Description
Para a súa realización é importante consultar có profesor/a os avances que se vaian realizando progresivamente para ofrecer as orientacións necesarias en cada caso para asegurar a calidade dos traballos dacordo aos criterios que se indicarán. O seguemento farase preferentemente de forma individualizada.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Workshop A54 A55 C7 Momentos de traballo presencial có profesor/a que implica unha participación obrigatoria por parte do alumnado, sendo necesaria a asistencia a un mínimo de 8 sesións para obter a calificación de 5 puntos, a partires da 8ª sesión obrigatoria sumarase a puntuación proporcional tendo en conta o total de sesións no cuadrimestre, podendo chegar á máxima cualificación asistindo a todas as sesións. 25
Mixed objective/subjective test A54 B1 C7 Proba que integra diferentes formas de comprobar si a aprendizaxe foi significativa. Constará de varias partes:
a.- Lectura e medida (solfeo). (25%)
b.- Entoación a capella. (30%)
c.- Interpretación con frauta doce e/ou melódica. (30%)
d.- Emprego de TIC aplicadas a E. Musical. (15%)

Este apartado irase avaliando nas clases diarias. Só deberá realizar o exame final o alumnado non presencial ou aquel que non supere o mínimo de asistencia.
25
Supervised projects A54 A55 B1 B22 B25 C3 As orientacións iniciais do profesor/a guiarán ao alumnado no proceso do traballo, permanecendo ao seu lado para as consultas necesarias. 25
Research (Research project) A57 C8 Presentación e defensa oral dun traballo de investigación sobre un tema relacionado coa materia na que se valorarán os seguintes aspectos:
1. Profundidade dos contidos.
2. Emprego da linguaxe apropiada.
3. Emprego adecuado das fontes documentais.
4. Seguridade e claridade na exposición oral.
15
Speaking test A57 B1 B25 C3 Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da cal o alumnado e o profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica. 10
 
Assessment comments

Para superar a asignatura é necesario obter un 5  en cada un dos
apartados  anteriores. No caso contrario non se fai media.

Na parte de Obradoiro, como se trata dunha interpretación instrumental
grupal, o estudante que non poida realizar as 8 prácticas mínimas
obrigatorias (por ser alumnado con dedicación a tempo parcial ou
dispensa académica) deberá vir á proba acompañado como mínimo de catro
persoas. No caso de non ser posible isto, o discente examinaráse cun
acompañamento instrumental das pezas en formato dixital realizado por
él. En todos os epígrafes a porcentaxe da avaliación será a mesma que a
do alumnado asistente, que é a que figura en cada un dos apartados das
probas, tanto na primeira como na segunda oportunidade.

Como
consideración xeral, terase especialmente en conta, tanto nos exámes
como nos
traballos, as deficiencias ortográficas de puntuación e acentuación,
así
como unha redacción inconexa ou inadecuada, deficiente presentación,
excesivo número de tachaduras, etc. Todo elo suporá redución de puntos
sobre a nota
obtida.

Para non interferir no desenvolvemento do resto das
materias, evitarase tocar instrumentos musicais nos pasillos e noutras
áreas
comúns da Facultade, polo que o alumnado deberá solicitar ao profesorado
a reserva da aula de usos múltiples (cando sexa posible e esté libre)
có fin de realizar os ensaios de frauta  e da
coreografía nese espazo.

No caso
no que o profesorado detecte realización fraudulenta (plaxio) das probas de
avaliación, a cualificación axustarase ao establecido no artigo 14.4. Normas de
avaliación, revisión e reclamación das cualificacións dos estudos de grao e
mestrado universitario: "Na realización de traballos, o plaxio e a
utilización de material non orixinal, incluído aquel obtido a través da
internet sen indicación expresa da súa procedencia e, se é o caso, ou permiso
do seu autor/a, poderá ser considerada causa de cualificación de suspenso na
actividade. Todo iso sen perxuízo das responsabilidades disciplinarias ás que
puidese haber lugar tras o correspondente procedemento".
Nesta materia, se algún dos docentes detecta plaxio nalgún traballo,
suporá un 0 na cualificación. No caso de reiteración, darase traslado á
Comisión Académica para a toma de medidas oportunas.

Farase
especial fincapé no cuidado do medio ambiente en pro dunha
educación e sociedade sostible. Para elo, sempre que sexa posible na
elaboración dos traballos empregarase material de reciclaxe e evitarase o
emprego de materiais de plástico na entrega dos mesmos. Os traballos
serán enviados exclusivamente telemáticamente, e de
non ser posible, nos documentos impresos non se empregarán plásticos,
elixirase a impresión a dobre cara, e papel reciclado, evitando
imprimir borradores.
Débese facer un uso sustentábel dos recursos e a prevención de impactos
negativos sobre o medio natural. Débese ter en conta a importancia dos
principios éticos relacionados cos valores da sustentabilidade nos
comportamentos persoais e profesionais.

Evitaráse
a discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para
corrixilas. Usarase linguaxe non sexista.


Sources of information
Basic Peña de Hornos, V.J y Vicente Nicolás, G. (2019). Danza en educación infantil: opinión de los docentes . retos: nuevas tendencias en educación física, deporte y recreación, 26, 239-244
Rodríguez Fernández, J. E., Eirín Nemiña, R., Gillanders, C.J. y García Ruso, H. (2018). "Parte 1: Historia da Muiñeira" http://tv.usc.gal/serial/index/id/609. Servicio de publicaciones USC
Rodríguez Fernández, J. E., Eirín Nemiña, R., Gillanders, C.J. y Pérez Marqués, A. (2018). "Parte 2: Pasos básicos" http://tv.usc.gal/serial/index/id/609. Servicio de publicaciones USC
Rodríguez Fernández, J. E., Eirín Nemiña, R., Gillanders, C.J. y Freiría Pampillón, A. (2018). "Parte 3: O baile da Muiñeira" http://tv.usc.gal/serial/index/id/609. Servicio de publicaciones USC
Rodríguez Fernández, J. E., Eirín Nemiña, R., Gillanders, C.J., Freiría Pampillón, A.y Mouriño Cove (2018). "Parte 4: A Foliada" http://tv.usc.gal/serial/index/id/609. Servicio de publicaciones USC
Llorens Gómez, J.B. y Díaz Olaya, A. M. (2018). Aspectos corporales y sociales a tener en cuenta en una educación inclusiva. Movimiento,24,1219-1234
Felpeto-Guerrero, A. y Chao-Fernández, R. (2019). Audacity: una herramienta de edición de audio multiplataforma. Material de consulta y ampliación del curso MOOC «Música para el siglo XXI. Aportaciones del software libre a la educación musical», . Servicio de publicaciones UDC
Cremades Andreu, R. et al (2017). Desarrollo de la Expresión Musical en Educación Infantil. Paraninfo
Sanjosé Huguet, V. (1997). Didáctica de la Expresión Musical para maestros. Piles
Chao Fernández, A., Chao-Fernández, R. y Castro Alonso, V. (2022). Didáctica de la Expresión Musical. Grado de Educación Infantil. . Servicio de publicaciones UDC
Pascual Mejía, P. (2006). Didáctica de la Música para infantil. Pearson
Scholz, L. (1981). Educación musical en Hungría. (Revisión española de M. Angulo).. Real Musical/Corvina Kiad
Gillanders, C. (2001). Educar en la música. Música y Educación, 4(48), 33-48
Alsina, P. (1997). El área de la educación musical: propuestas para aplicar en el aula. . Graó
Willems, E. (1981). El valor humano de la educación musical. Paidós
Chao Fernández, R. (2005). Fundamentos didácticos de los métodos pedagógicos del siglo XX a la actualidad.. Conservatorio Municipal de Villalba
Román-García, S. (2017). JalMus. Eufonía. Didáctica de la Música, vol. 70, pp. 76-78
De Moya Martínez, M.V. y Madrid Vivar, D. (2015). la educación infantil que queremos: investigaciones y experiencias. Ensayos: revista de la Facultad de Educación de Albacete, 30,2, 1-9
Willems, E. (1979). Las bases psicológicas de la educación musical. . Eudeba
Román-García, S. (2016). LenMus. Eufonía. Didáctica de la Música, vol. 69, pp. 79-80
Hegyi, E. (1999). Método Kodály de solfeo vol. I y II. . Pirámide
Gillanders, C. y Candisano Mera, J.A (2011). Métodos y modelos en educación musical. ARTÍCULOSCarol Gillanders José Agustín Candisano Mera1 Introducción1.Hace una década atrás realizamo
Román-García, S. (2016). MuseScore. Eufonía. Didáctica de la Música, vol. 67, pp. 74-76
Vázquez-Sánchez, R. y Chao-Fernández, R. (2019). MuseScore: crea y edita tus propias partituras. Material de consulta y ampliación del curso MOOC «Música para el siglo XXI. Aportaciones del software libre a la educación musical». Servicio de publicaciones UDC
Swanwick, K. (1991). Música, pensamiento y educación. . Morata M.E.C.
Hemsi de Gaínza, V. (2002). Música: amor y conflicto. Diez estudios de psicopedagogía musical. Lumen
Sanuy, M. y González Sarmiento, L. (1969). ORFF Shulwert. Música para niños. . Unión Musical Española
Sanuy, M. y González Sarmiento, L. (1969). ORFF Shulwert. Música para niños. Introducción.. Unión Musical Española
Hemsi de Gaínza, V. (2002). Pedagogía musical. Dos décadas de pensamiento y acción educativa.. Lumen
Martenot, M. (1993). Principios fundamentales de formación musical y su aplicación. . Rialp
Gillanders, C., Tojeiro, L. y Casal, L. (2018). Sonorizando contos infantís. Elos, 5, 119-136
Complementary

AZNAREZ BARRIO, J.J. (1.991): Juegos de preescritura y prelectura musical I, II, III y V. Primeros dictados. Serie música para todos. Pamplona.

AZNAREZ BARRIO, J.J. (1.992): Primeros juegos musicales. Serie música para todos. Pamplona.

AZNAREZ BARRIO, J.J. (1.992): Didáctica del lenguaje musical. Serie música para todos. Pamplona.

BASSI, E.P. (1964). La ritmica integrale di Laura Bassi e il ritmogramma. Brescia: La Scuola.

CASALS Y CLOTET, J. (1993): “El método Irineu Segarra”. En Música y Educación 3, nº 16 Pp. 51-74.

CHAILLEY, J. (1967). Valor educativo de la formación musical. París: Leduc

DÍAZ, M. (2002). “La música en el currículum de primaria”. En Aula 112, junio. Barcelona: Grao. Pp.8-10.

ELIZALDE, L., con la colaboración de Eva García- Bernalt (1983). Pedagogía del canto escolar (volumen I, II y III)Madrid: Publicaciones Claretianas.

FORRAI K., FRISS G. y OTROS. (1981). Educación musical en Hungría. (Revisión española de M. Angulo). Madrid: Real Musical.

GÓMEZ ALEMANY, I. y VILAR MONMANY, M. (2003). “Diez años de formación de maestros de música”. En Eufonía nº 28. Barcelona: Grao. Pp. 56-64.

HURTADO, J. (2003). “Muchas leyes y pocas notas. Reflexiones de un maestro”. En Eufonía 28. Barcelona: Grao. Pp. 20-28.

KODALY, Z. (1946). II ruolo del canto popolare nella música russa e ungherese.

LUCATO, M. (1997). “La metodología Kodály aplicada a la escuela primaria”. En Revista electrónica Interuniversitaria de Formación del Profesorado, 1(0). [Disponible en http://www.uva.es/aufop/publica/actas/viii/ edmuspla.htm]

MARTENOT, M. (1967). Méthode Martenot. Paris: Leduc.

MIRET, J. y REYZABAL, Mª.V. (1990). “La propuesta”. En Cuadernos de Pedagogía, 181, mayo.

ORIOL, N. PARRA, J.M. (1979). La Expresión Musical en la educación básica. Madrid: Alpuerto.

PERETTI, M. (1.980). Pedagogía ed esperienza musicale. Brescia: La Scuola.

PERETTI, M. (1956). El problema del método educativo. Brescia: La Scuola.

PIERRETTE, M. (1974). Bartók. Madrid: Espasa Calpe S.A.

ROCH, J. (2000). “Educar mediante la música”. En Barcelona, Metrópolis Mediterránea 49. [Disponible en http://www.publicacions.bcn.es/bmm/49cs index.htm]. Pp 4-7 (3/10/05).

SEGARRA, I. (1975). El meu llibre de música. (6 tomos). Barcelona: Publicacions de I´Abadia de Monserrat.

SMALL, CH. (2003). “Exploración, afirmación y celebración”. En Eufonía nº 28. . Barcelona: Grao. Pp. 8-19.

SOLER FIERREZ, E. (1986). El despertar de los sentidos. Madrid: Escuela española.

WARD, J. (1964). Método Ward. Pedagogía musical escolar. París: Desclee & C.

WILLWMS, E. (1979). II ritmo. Brescia: La Scuola.

WUYTACK, J. (1988). Musicograma. Vigo: Asociación de Pedagogía Musical.

----, (1996). Ejercicios y Partituras (12 cuadernos) Madrid: Unión Musical

REVISTAS

Didáctica de la música: Clases prácticas. Revista trimestral de Pedagogía musical. Ediciones C.I.D.M. Benavente (Zamora).

Eufonía. Didáctica de la música. Edtoria. GRAO. Barcelona.

Isme: Revista Internacional de Educación Musical. Ediciones diversas.

Keyboard: Revista de música y tecnología. Ed. Música y tecnología. Barcelona.

Música y Educación: Revista trimestral de Pedagogía musical. Apdo. 46230 Madrid.

Música y Tecnología: Revista bimestral de informática musical. Córcega, 89, entlo. , 08029 Barcelona.

Música Terapia y Comunicación: Revista semestral de musicoterapia. MI-CI- Bilbao.

Páginas WEB de interés:

http://www.aulamusical.com/pedagog.html

http://www.hermex.es/musica/

http://80.34.38.142/bivem/


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus

Other comments

Recoméndase que os envíos dos traballos sexa telemáticamente e se non fose posible, non utilizar plásticos, elexir a impresión a dobre cara, empregar papel reciclado e evitar imprimir borradores. Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural. Debése ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sostenibilidade nos comportamentos persoais e profesionais. 

Evitaráse a discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas. Usarase linguaxe non sexista.