Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Procesos cognitivos na discapacidade intelectual Código 652G01038
Titulación
Grao en Educación Infantil
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Cuarto Optativa 4.5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Psicoloxía
Coordinación
Rodriguez Martinez, Susana
Correo electrónico
susana.rodriguez1@udc.es
Profesorado
Rodriguez Martinez, Susana
Correo electrónico
susana.rodriguez1@udc.es
Web
Descrición xeral Aténdese as mais relevantes características no procesamento de información, autorregulación do comportamento, motivación e interacción personal dos nenos con discapacidade intelectual. Fundaméntanse estratexias instruccionais e desenvolvense recursos educativos para afrontar a inclusión da discapacidade intelectual na aula de Educación Infantil.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Comprender os procesos educativos e de aprendizaxe no período de 0-6, no contexto familiar, social e escolar.
A7 Identificar dificultades de aprendizaxe, disfuncións cognitivas e as relacionadas coa atención.
A15 Coñecer os principios básicos dun desenvolvemento e comportamento saudables.
A16 Identificar trastornos no sono, a alimentación, o desenvolvemento psicomotor, a atención e a percepción auditiva e visual.
A18 Detectar carencias afectivas, alimenticias e de benestar que perturben o desenvolvemento físico e psíquico adecuado dos estudantes.
B10 Capacidade de análise e síntese.
B11 Capacidade de busca e manexo de información.
B12 Capacidade de organización e planificación.
B16 Capacidade para integrarse e comunicarse con expertos noutras áreas e en contextos diferentes.
B17 Capacidade para presentar, defender e debater ideas utilizando argumentos sólidos.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Procesos educativos e de aprendizaxe no período de 0-6, no contexto familiar, social e escolar. Dificultades de aprendizaxe, disfuncións cognitivas e as relacionadas coa atención. Principios básicos dun desenvolvemento e comportamento saudables. Identificar trastornos no desenvolvemento psicomotor, a atención e a percepción auditiva e visual Detectar carencias afectivas, alimenticias e de benestar que perturben o desenvolvemento físico e psíquico adecuado dos estudantes. A1
A7
A15
A16
A18
Manexo de fontes, análise, síntese e organización de información. Integrarse e comunicarse con expertos noutras áreas e en contextos diferentes. Presentar, defender e debater ideas utilizando argumentos sólidos. B10
B11
B12
B16
B17
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. C4
C6
C7

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1_ INTELIXENCIA E DISCAPACIDADE INTELECTUAL
1.- TEORÍAS IMPLÍCITAS SOBRE A INTELIXENCIA
2.- ENFOQUE PSICOMÉTRICO NO ESTUDIO DA INTELEGENCIA. TEORÍA TRIARQUICA DE STERBERG E INTELIXENCIAS MÚLTIPLES
3.- PERFILES COGNITIVOS DA INTELIXENCIA LÍMITE
TEMA 2_ DISCAPACIDADE INTELECTUAL: CONCEPTO, CLASIFICACIÓN E SISTEMAS DE APOIO 1.- DISCAPACIDADE, CALIDADE DE VIDA E AUTODETERMINACIÓN.
2.- DISCAPACIDADE INTELECTUAL. CONDUCTA ADAPTATIVA E INTELIXENCIA
3.- PCP. O PARADIGMA DE APOIOS
TEMA 3_ ATENCIÓN E MEMORIA NA DISCAPACIDADE INTELECTUAL
1.- TEORÍA DO PROCESAMIENTO DA INFORMACIÓN. PROCESOS COGNITIVOS BÁSICOS
2.-DEFICIENCIA PERCEPTIVO-ATENCIONAL
3.- LIMITACIÓN DA MEMORIA OPERATIVA: TEORÍA DA CARGA COGNITIVA
4.- MLP E DISCAPACIDADE
TEMA 4_ AUTORREGULACIÓN NA DISCAPACIDADE INTELECTUAL
1.- AREAS E FASES DA AUTORREGULACIÓN
2.- INICIO E PLANIFICACIÓN NA DI.
3.- INHIBICIÓN, VIXILANCIA E FLEXIBILIDADE NA DI.
TEMA 5_ MOTIVACIÓN E INTERACCIÓN SOCIAL NA DISCAPACIDADE INTELECTUAL 1.-CONSTRUCTO MOTIVACIONAL: CRENZAS, VALORES E AFECTIVIDADE
2.-SESGOS DE AUTORREFERENCIA E TENDENCIAS ATRIBUCIONAIS
3.-IMITACIÓN E APRENDIZAXE SOCIAL. MODELADO, FEEDBACK E COMPARACIÓN SOCIAL
TEMA 6_ ESTRATEXIAS DE INTERVENCIÓN EDUCATIVA NA DISCAPACIDADE INTELECTUAL 1.- ENTRENAMENTO COGNITIVO
2.- ESTRATEXIAS EDUCATIVAS PARA A PROMOCIÓN DAS FUNCIONES EXECUTIVAS
3.- RECURSOS EDUCATIVOS PARA A PROMOCIÓN DA AUTODETERMINACIÓN

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Portafolios do alumno A1 A7 A15 A16 A18 B10 B11 B12 B17 0 25 25
Sesión maxistral A1 A15 C7 C4 11.5 0 11.5
Análise de fontes documentais A1 A7 A15 A16 A18 B10 B11 B16 C6 0 31 31
Presentación oral A7 B10 B12 B17 4 15 19
Discusión dirixida A7 A15 A16 A18 B10 B12 B16 B17 C4 16 0 16
 
Atención personalizada 10 0 10
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Portafolios do alumno Archivo ordenado por temas que contiene los registros de las actividades de aprendizaje realizadas por el alumno
Sesión maxistral Exposición oral con apoyo de medios audiovisuais y preguntas a los estudiantes
Análise de fontes documentais Actividades diseñadas para el análisis de fuentes bibliográficas propias de la temática
Presentación oral Exposición verbal de temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica.
Discusión dirixida Discusión coordinada por el profesor

Atención personalizada
Metodoloxías
Portafolios do alumno
Análise de fontes documentais
Descrición
Supervisaranse as actividades de aprendizaxe realizadas polo estudante.

O traballo do alumnado con reconoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia supervisarase en titorias

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Portafolios do alumno A1 A7 A15 A16 A18 B10 B11 B12 B17 Archivo ordenado por temas que contiene los registros de las actividades de aprendizaje realizadas por el alumno 20
Análise de fontes documentais A1 A7 A15 A16 A18 B10 B11 B16 C6 Actividades diseñadas para el análisis de fuentes bibliográficas propias de la temática 40
Presentación oral A7 B10 B12 B17 Exposición verbal de temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica. 40
 
Observacións avaliación
El alumnado con reconocimiento de dedicación a tiempo parcial y dispensa académica de exención de asistencia se evaluará con los mismos criterios a través de portafolio y análisis de documentos

Fontes de información
Bibliografía básica Verdugo, M.A. y Gutierrez Bermejo, B. (2009). Discapacidad intelectual, adaptación social y problemas de comportamiento.. Madrid: Pirámide
Verdugo, M.A. (). análisis de la definición de discapacidad. Siglo Cero, 34(1), 1-17
Valle, A., Cabanach, R.G., Rodríguez, S., Piñeiro, I. y Suárez, J.M. (1999). Atribuciones causales, autoconcepto y motivación en estudiante con alto y bajo rendimiento académico. . Revista Española de Pedagogía, 214, 525-546.
Beauregard, L.; Bouffard, R. y Duclos, G. (2005). AUTOESTIMA. Para quererse más y relacionarse mejor.. Madrid: Narcea
Schalock, R. y Verdugo, M.A. (2003). Calidad de Vida. Manual para profesionales de la educación, la salud y los servicios sociales. . Madrid:Alianza
Alós, F. J. y Lora, M. M. (2007). Control contextual en el aprendizaje de números para un niño con discapacidad intelectual. Psicothema, 19, 435-439
Marchesi, A., Coll, C. y Palacios, J. (1990). Desarrollo Psicológico y Educación, 3. Trastornos del desarrollo y necesidades educativas especiales. . Madrid:Alianza
Rodríguez, S., Cabanach, R., Valle, A., Núñez, J.C. y González-Pienda, J.A. (2004). Diferencias en el uso del self-handicapping y pesimismo defensivo y su relación con las metas de logro, la autoestima y las estrategias de autorregulación del aprendizaje . Psicothema, 16, 625-631.
Berruezo, P. et al. (2005). Discapacidad intelectual. Desarrollo, comunicación e intervención. . Madrid:CEPE
VV.AA. (2006). Discapacidad y Autoestima. Actividades para el desarrollo emocional de niños con discapacidad física. Sevilla: MAD
Barton, L (1998). Discapacidad y Sociedad.. Madrid:Morata
De Lorenzo, R. (2003). El Futuro de las Personas con Discapacidad en el Mundo. (Informe al Club de Roma). . Madrid: Ediciones Umbral
Aguado, L. (2005). Emoción, afecto y motivación. Madrid:Alianza
Lovaas, O. I. (1990). Enseñanza de niños con trastornos del desarrollo. . Barcelona: Martínez Roca
McClelland, D.C. (1989). Estudio de la motivación humana. Madrid:Narcea
Múñoz, A.M. y Portillo, R. (2007). Evaluación psicopedagógica de la discapacidad intelectual ligera y del retraso límite. Anales de Psicología, 25, 111-128
Gil, F. (2002). Exclusión Social. Barcelona: Ariel
García, A., Gómez, J., Gutiérrez, M. T. y Puche, A. (2001). Formación y ampliación de clases de equivalencia aplicadas al tratamiento de un niño autista. Análisis y Modificación de Conducta, 27, 650-669.
M. Pérez, J. R. Fernández, C. Fernández y I. Amigo (2003). Guía de tratamientos psicológicos eficaces. Madrid: Pirámide
Castello Tarrida, A. (2002). Inteligencia en acción. Madrid: Masson
Castello Tarrida, A. (2001). Inteligencia: una integración multidisciplinaria. Madrid: Masson
Amorós, P. y Ayerbe, P. (2000). Intervención educativa en inadaptación social. . Madrid: Síntesis
López, M, López, M., Llorent, V. (2009). La discapacidad: Aspectos educativos y sociales.. Málaga: Aljibe
Muntaner, J.J. (2001). La persona con retraso mental. Bases para su inclusión social y educativa. Málaga:Aljibe
Del Rio, M. J. (1998). Lenguaje y comunicación en personas con necesidades educativas especiales. . Barcelona: Martínez Roca
Sternberg, R.J. (1991). Mas allá del cociente de inteligencia.. Bilbao. Desclée de Brouwer
Rodríguez, S. Cabanach, R.G., Piñeiro, I., Valle, A., Núñez, J.C. y González-Pienda, J.A. (2001). Metas de aproximación, metas de evitación y múltiples metas académicas. . Psicothema, 13, 546-560
Pintrich, P.R. y Schunk, D.H. (2006). P.R. Pintrich y D.H. Schunk (Eds.). Motivación en contextos educativos. Teoría, investigación y aplicaciones. . Madrid:Pearson
Pérez-González, L. A. (2001). Procesos de aprendizaje de discriminaciones condicionales. . Psicothema, 13, 650-658.
Pérez-González, L. A. y Williams, G. (2005). Programa integral para la enseñanza de habilidades a niños con autismo. . Psicothema, 17, 233-244.
Alós F. J. y Lora, M. M. (2005). Programas para la enseñanza de adjetivos demostrativos y adverbios de lugar. Estudio de caso para una joven con síndrome de Down. . Revista Síndrome de Down, 22, 46- 51.
García, C. V., Luciano, M. C. y Ferrer, I. (1997). Superlectoaritmética. Programa para el aprendizaje de la numeración y la aritmética.. Granada: Némesis.
García, C. V. y Luciano, M. C. ( (1997). Superlectoescritura. Programa para el aprendizaje de la Lectura y la Escritura. . Granada: Némesis.
Alós, F. J.; Lora, M. M. y Moriana, J. A. (2008). Transferencia en el aprendizaje de conducta verbal. Estudio de caso para un niño con comportamientos autistas. Acta Comportamentalia.
Tuchman, R.F.; Moshé, S.L.;Rapin, I. (2005). Trastornos del Neurodesarrollo y epilepsia. Revista de Neurología, 40, 3-10

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías