| Competencias do título |
| Código | Competencias do título |
| A43 | Comprender os principios básicos das ciencias da linguaxe e a comunicación. |
| A44 | Adquirir formación literaria e coñecer a literatura infantil. |
| A45 | Coñecer o currículo escolar das linguas e a literatura. |
| A46 | Falar, ler e escribir correcta e adecuadamente nas linguas oficiais da Comunidade Autónoma. |
| A47 | Coñecer o proceso de aprendizaxe da linguaxe escrita e o seu ensino. |
| A48 | Fomentar a lectura e animar a escribir. |
| A49 | Coñecer as dificultades para a aprendizaxe das linguas oficiais de estudantes de outras linguas. |
| A50 | Afrontar situacións de aprendizaxe de linguas en contextos multilingües. |
| A51 | Expresarse, oralmente e por escrito nunha lingua estranxeira. |
| A52 | Desenvolver e avaliar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover as competencias correspondentes aos estudantes. |
| B7 | Comunicarse de maneira efectiva nun contorno de traballo. |
| B8 | Capacidade para elaborar discursos coherentes e organizados loxicamente. |
| B9 | Capacidade para expoñer as ideas elaboradas, de forma oral e na escrita. |
| B10 | Capacidade de expresión oral e escrita en varias linguas (a lo menos nunha lingua estranxeira). |
| B11 | Capacidade de comprensión dos distintos códigos audiovisuais e multimedia e manexo das ferramentas informáticas. |
| B13 | Lectura e interpretación de imaxes. |
| B15 | Capacidade para utilizar diversas fontes de información, seleccionar, analizar, sintetizar e extraer ideas importantes e xestionar a información. |
| B21 | CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeneral, e se adoita encontrar a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo |
| B22 | CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo |
| B23 | CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética |
| B24 | CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado |
| B25 | CB5 - Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía |
| C1 | Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. |
| C2 | Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro. |
| C3 | Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. |
| C8 | Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. |
| Resultados de aprendizaxe | |||
| Resultados de aprendizaxe | Competencias do título | ||
| Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo. | A45 A47 A48 A52 |
B11 B13 B15 B22 B23 B24 |
C3 |
| Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma | A43 A46 A50 |
B7 B8 B9 |
C1 |
| Formular correctamente estándares ou indicadores de aprendizaxe de aula ou unidade didáctica, trasladalos a enunciados e deseñar ferramentas de avaliación axeitadas para estos | A45 A46 A52 |
B22 |
C1 |
| Deseñar actividades lúdicas que promovan a competencia en comunicación lingüística ou a competencia literaria a partir de elementos curriculares | A45 A52 |
B11 B15 B22 B24 |
C1 C3 C8 |
| Deseñar unha proposta didáctica para o desenvolvemento da competencia comunicativa a partir dunha investigación previa | A43 A45 A47 A48 A52 |
B15 B21 B22 B23 |
C3 C8 |
| Achegarse á realidade multicultural e multilingüe valorando as posibles situacións que se poden dar nun contexto de didáctica da lingua castelá | A50 A51 |
B15 B21 |
C1 C2 |
| Comunicarse de maneira efectiva nun contorno de traballo. | A46 A51 |
B7 B8 B9 B11 B13 B22 |
C1 C2 |
| Comprender e saber fomentar a ética democrática da comunicación a través de perspectivas como a que plantexa a educación para o desenvolvemento. | A43 A49 A50 |
B7 B24 B25 |
C8 |
| Capacidade para expoñer as ideas elaboradas, de forma oral e na escrita. | A46 |
B7 B9 B22 |
C1 |
| Comprender os principios básicos das ciencias da linguaxe e a comunicación. | A43 A44 |
B7 B10 |
C1 |
| Capacidade para elaborar discursos coherentes e organizados loxicamente. | A46 |
B7 B8 |
C1 |
| Coñecer os procesos de interacción e comunicación na aula. | A43 A47 A49 A50 A52 |
B21 B22 B25 |
C3 C8 |
| Coñecer o currículo escolar das linguas e a literatura. | A43 A45 A47 |
B25 |
C3 |
| Falar, ler e escribir correcta e adecuadamente nas linguas oficiais da Comunidade Autónoma. | A46 A49 A50 |
B24 |
C1 |
| Coñecer o proceso de aprendizaxe da linguaxe escrita e o seu ensino. | A43 A44 A47 A49 |
B22 |
C1 |
| Fomentar a lectura e animar a escribir. | A44 A48 A52 |
B22 |
C3 C8 |
| Afrontar situacións de aprendizaxe de linguas en contextos multilingües. | A46 A49 A50 |
B21 B22 |
C1 |
| Contidos |
| Temas | Subtemas |
| Tema 1. O currículo de Lingua Castelá e Literatura na etapa de Educación Primaria | 1. 1. Conceptos fundamentais 1. 1. 1. O currículo como resposta ás grandes preguntas do proceso educativo: que, cando e como ensinar e avaliar 1. 1. 2. Os niveis de concreción curricular no sistema educativo español: nivel político, nivel de centro e nivel de aula 1. 2. A materia de Lingua Castelá e Literatura no marco normativo en vigor 1. 2. 1. O desenvolvemento da habilidade para comunicarse, fin superior da nosa área de coñecemento 1. 2. 1. 1. A competencia comunicativa e os seus compoñentes (segundo o modelo de M. Canale e M. Swain) 1. 2. 1. 2. A adaptación do enfoque comunicativo a contextos multilingües 1. 2. 2. Visión de conxunto da organización do currículo básico da materia |
| Tema 2. A lectoescritura | 2. 1. Sistema Scliar de alfabetización 2. 2. Ensinar a ler e escribir 2. 2. 1. Os métodos sintéticos, analíticos e mixtos 2. 2. 2. O enfoque construtivista, etapas e tipos de textos 2. 2. 3. A competencia literaria |
| Tema 3. As habilidades lingüísticas | 3. 1. O proceso comunicativo 3. 2. O código oral 3. 2. 1. Caracteres xerais da comunicación oral 3. 2. 2. Notas de didáctica da oralidade: como traballar a produción e a comprensión de textos orais 3. 3. O código escrito 3. 3. 1. Caracteres xerais da comunicación escrita 3. 3. 2. Notas de didáctica da escritura: como traballar a produción e a comprensión de textos escritos |
| Tema 4. A ortoloxía, a ortografía e o seu ensino | 4. 1. Fonoloxía e ortoloxía 4. 1. 1. Introdución á análise fonolóxica 4. 1. 2. Teorías do desenvolvemento fonolóxico 4. 1. 3. Unidades 4. 2. A ortografía 4. 2. 1. Etapas da aprendizaxe ortográfica 4. 2. 2. A escritura alfabética 4. 2. 3. A ortografía na aula |
| Tema 5. A gramática e o seu ensino | 5. 1. Distincións preliminares 5. 1. 1. A función metalingüística da linguaxe 5. 1. 2. Os niveis da gramática 5. 2. A morfoloxía 5. 2. 1. A conciencia morfolóxica 5. 2. 2. Unidades e significados 5. 3. A sintaxe 5. 3. 1. A conciencia sintáctica 5. 3. 2. Relacións e unidades 5. 3. 3. A sintaxe inversa |
| Tema 6. O léxico e o seu ensino | 6. 1. O léxico 6. 1. 1. A conciencia léxica 6. 1. 2. Didáctica do léxico |
| Planificación | ||||
| Metodoloxías / probas | Competencias | Horas presenciais | Horas non presenciais / traballo autónomo | Horas totais |
| Análise de fontes documentais | B13 B15 B23 | 0 | 10 | 10 |
| Sesión maxistral | A50 A49 A48 A47 A46 A45 A44 A43 B11 B21 | 18 | 26 | 44 |
| Traballos tutelados | A51 B8 B9 C2 C3 | 6 | 7 | 13 |
| Aprendizaxe servizo | A52 B7 B10 | 12 | 14 | 26 |
| Portafolios do alumno | C1 C8 | 0 | 10 | 10 |
| Proba obxectiva | B22 B24 B25 | 3 | 40 | 43 |
| Atención personalizada | 4 | 0 | 4 | |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado | ||||
| Metodoloxías |
| Metodoloxías | Descrición |
| Análise de fontes documentais | Os alumnos e alumnas utilizarán documentos bibliográficos e audiovisuais proporcionados polos docentes para completar as sesións maxistrais e apoiarse nas sesións interactivas e nos traballos tutelados. |
| Sesión maxistral | As exposicións orais, xunto cos esquemas en formato presentación, do profesorado servirán como guía de estudo da materia. |
| Traballos tutelados | Traballo individual consistente no deseño dunha proposta lúdica para a didáctica da lingua ou da literatura. |
| Aprendizaxe servizo | Proxecto de traballo colaborativo no que se presta servizo a un centro escolar concreto. Consistente no deseño dunha proposta de educación fora da aula ou na natureza orientada ao desenvolvemento da competencia comunicativa do alumnado. |
| Portafolios do alumno | Arquivo ordenado por seccións, debidamente identificadas ou etiquetadas, que contén os rexistros ou materiais produto das actividades de aprendizaxe realizadas polo alumno ou alumna nas sesións interactivas do curso. |
| Proba obxectiva | Con esta proba preténdese determinar, de xeito obxectivo, os coñecementos adquiridos polo alumno ou alumna durante o curso. |
| Atención personalizada |
|
|
| Avaliación | |||
| Metodoloxías | Competencias | Descrición | Cualificación |
| Aprendizaxe servizo | A52 B7 B10 | Proxecto de traballo colaborativo no que se presta servizo a un centro escolar concreto. Consistente no deseño dunha proposta de educación fora da aula ou na natureza orientada ao desenvolvemento da competencia comunicativa do alumnado. |
30 |
| Proba obxectiva | B22 B24 B25 | Con esta proba, ademais de examinar os coñecementos adquiridos polo alumno/a durante o curso grazas ás sesións maxistrais, e ás actividades desenvolvidas nas sesións interactivas, e a análise de fontes documentais, avaliarase a súa competencia en expresión escrita en lingua castelá. | 40 |
| Traballos tutelados | A51 B8 B9 C2 C3 | Traballo individual consistente no deseño dunha proposta lúdica para a didáctica da lingua ou da literatura. | 20 |
| Portafolios do alumno | C1 C8 | Arquivo que se pode presentar para comprobar a rigurosidade no seguimento do alumno ou da alumna das sesións interactivas. Presentarase oredenado, dando conta do desenvolvemento das mesmas ou do produto final de cada unha delas. | 10 |
| Observacións avaliación | |||
|
Os/as alumnos/as con matrícula a tempo parcial poderán solicitar a dispensa académica para esta materia. Logo de a obteren, deberán poñerse en contacto co/coa docente, que arbitrará procedementos de avaliación adicionais á proba obxectiva (á cal teñen, coma o alumnado ordinario, o dereito e o deber de presentarse). A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso (nota numérica 0) na convocatoria en que se cometa. |
|||
| Fontes de información |
| Bibliografía básica |
Robertson, J. (2017). Educar fuera del aula. SM
Sánchez, M. (2021). En clase sí se juega. Paidós Educación
Gil, José María (2019). Lectoescritura como sistema neurocognitivo. Educación y educadores |
|
- Camps, Anna et alii. (2004): La enseñanza de la ortografía, Barcelona, Graó. - Carratalá, F. (1993). La ortografía y su didáctica en la Educación Primaria. Revista Interuniversitaria de Formación del Profesorado, 18, 93-100. - Cassany, Daniel (1991): Describir el escribir. Cómo se aprende a escribir, Barcelona,Ediciones Paidós. - Cassany, Daniel (1995): La cocina de la escritura, Barcelona, Editorial Anagrama. - Cassany, Daniel (1996): Reparar la escritura. Didáctica de la corrección de lo escrito, Barcelona,Graó. - Cassany, Daniel (2006): Tras las líneas, Barcelona, Anagrama. - Cassany, Daniel et alii (2003): Enseñar lengua, Barcelona, Graó. - Díaz, C. (1996). Ideas infantiles acerca de la ortografía del español. Revista Mexicana de Investigación Educativa. 1 (1), 70-87. - Ferreiro, Emilia e Teberosky, Ana (1995): Los sistemas de escritura en el desarrollo del niño, México, Siglo XXI Editores. - García, J. N. y González, L. (2006). Diferencias en la conciencia morfológica, la escritura y el lenguaje en función del desarrollo y el nivel educativo del niño. Psicothema, 18 (2), 171-179. - Gómez Picapeo, J. (2015). La evaluación mediante criterios y estándares. Aplicaciones al área de Lengua y Literatura. Didácticas Específicas, 11. Recuperado a partir de https://revistas.uam.es/didacticasespecificas/article/view/134 - Guerrero Ruiz, Pedro e Caro Valverde, M.ª Teresa (Coords.) (2015): Didáctica de la Lengua y Educación Literaria, Madrid, Pirámide. - Instituto Cervantes (2019). El español: una lengua viva. Recuperado de https://www.cervantes.es/imagenes/File/espanol_lengua_viva_2019.pdf - Martín Vegas, Rosa Ana (2009): Manual de didáctica de la lengua y la literatura, Madrid, Síntesis. - Mata Anaya, Juan, Núñez Delgado, M.ª Pilar e Rienda Polo, José (Coords.) (2015): Didáctica de la lengua y la literatura, Madrid, Pirámide. - Mendoza Fillola, Antonio et alii (1996): Didáctica de la lengua para la enseñanza primaria y secundaria, Torrejón de Ardoz (Madrid), Akal. - Mendoza Fillola, Antonio (2003): Didáctica de la lengua y la literatura para Primaria, Madrid, Pearson Educación. - Palou Sangrà, J. e Fons Esteve, M. (Coords.) (2016). Didáctica de la lengua y la literatura en Educación Primaria. Madrid: Síntesis. - Pérez Esteve, Pilar e Zayas, Felipe (2007): Competencia en comunicación lingüística, Madrid, Alianza. - López Valero, Armando e Encabo Fernández, Eduardo (2001): Mejorar la comunicación en niños y adolescentes, Madrid, Ediciones Pirámide. - Ochoa, L. (2008). La gramática y su relación con la lectura y la escritura. Educación y ciudad, 15, 9-20. - Real Academia Española (2010): Nueva gramática de la lengua española: manual, Madrid, Espasa. - Real Academia Española (2010): Ortografía de la lengua española, Madrid, Espasa. - Real Academia Española (2011): Nueva gramática básica de la lengua española, Madrid: Espasa. - Real Academia Española (2012): Ortografía básica de la lengua española, Madrid, Espasa. - Casimiro Urcos, C. N., & Casimiro Urcos, W. N. (2013). Piaget, Vigotski y enseñanza de la lengua materna. Revista Educación y Desarrollo Social, 7 (2), 186-199. https://doi.org/10.18359/reds.690 - Varela Ortega, Soledad (2003): Morfología léxica: la formación de palabras, Madrid, Gredos. |
|
| Bibliografía complementaria | |
|
|
| Recomendacións | |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
| Materias que continúan o temario |
| Observacións | |
| <p>   En todos os textos entregados polos alumnos desta materia prestarase especial atención tanto á coherencia e á cohesión textuais como ás faltas de ortografía ou aos erros de puntuación.<br />    Por outro lado, dado que unha das competencias desta materia é a de coñecer os procesos de interacción e comunicación na aula, os alumnos/a respectarán as quendas de fala neste espazo así como as exposición orais do profesor/a, evitando calquera interrupción non xustificada.</p> |